|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1990) 3 ΑΑΔ 419
10 Φεβρουαρίου, 1990
[XATZHTΣAΓΓAPΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
KΩΣTAKHΣ ΣΠYPOY,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΡΟΣΟΔΩΝ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Aρ. 203/89).
Φορολογία — Φορολογία εισοδήματος — Φιλοδώρημα — Πότε συνιστά όφελος από την εργασία και φορολογείται και πότε όχι — Άρθρο 5(1)(β) σε αντιδιαστολή προς το Άρθρο 8(ζ) των περί Φορολογίας του Eισοδήματος Nόμων 1961-1989 — Eρμηνεία με βάση τη σταθερή νομολογία — Περιστάσεις φορολόγησης του φιλοδωρήματος στην κριθείσα περίπτωση.
O αιτητής προσέφυγε κατά της επιβολής φορολογίας επί του ποσού του φιλοδωρήματος που έλαβε μετά από εκούσια παραίτησή του από τη Δημόσια Yπηρεσία.
Tο Aνώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Το μοναδικό ερώτημα που εγείρεται ενώπιον του Δικαστηρίου είναι κατά πόσο το φιλοδώρημα που δόθηκε στον αιτητή αποτελεί κέρδος ή άλλο όφελος από την εργασία του εντός της εννοίας του Άρθρου 5(1)(β) των περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμων 1961-1989 και κατά συνέπεια υπόκειται σε φορολογία ή κατά πόσο αποτελεί κατ' αποκοπή ποσό που του καταβλήθηκε σαν φιλοδώρημα στην αφυπηρέτησή του εντός της έννοιας του Άρθρου 8(ζ) των προαναφερθέντων περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμων και επομένως δεν υπόκειται σε φορολογία.
Το υπό κρίση θέμα ως προς ποια οφέλη αποτελούν εισόδημα από την εργασία μισθωτών υπηρεσιών αποτέλεσε αντικείμενο πολλών δικαστικών αποφάσεων. Στην υπόθεση Ρένος Φιτικκίδης ν. Δημοκρατίας (1970) 3 Α.Α.Δ. 15 το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η πληρωμή στον αιτητή ποσού βάσει σχεδίου πληρωμής φιλοδωρήματος μετά από εκούσιο τερματισμό υπηρεσίας υπόκειτο σε φορολογία επειδή θεωρήθηκε σαν όφελος από την εργασία του, η πληρωμή του οποίου αναβλήθηκε για να καταβληθεί στον τερματισμό της. Η πληρωμή αυτή δε θεωρήθηκε κατ' αποκοπή φιλοδώρημα κατά την αφυπηρέτηση εντός της εννοίας του Άρθρου 8(ζ). Περαιτέρω αποφασίστηκε ότι το Δικαστήριο διακριβώνει το είδος της πληρωμής από το σύνολο των πραγματικών γεγονότων και όχι από την ονομασία που προσδίδουν οι ενδιαφερόμενοι.
Στην υπόθεση Νεοκλέους ν. Δημοκρατίας (1986) 3 Α.Α.Δ. 2633 ο Δικαστής κ. Πικής αποφάσισε ότι ποσό που πληρώθηκε στον αιτητή βάσει σχεδίου που ίσχυε στην εταιρεία που εργαζόταν για την καταβολή ποσού στην αφυπηρέτηση ή τερματισμό της υπηρεσίας του υπόκειτο σε φορολογία βάσει του Άρθρου 5(1)(β).
Η απόφαση Νεοκλέους (ανωτέρω) επικυρώθηκε κατ' έφεση στην Aναθεωρητικη Έφεση Aρ. 696 (1989) 3(Γ) A.A.Δ. 1474.
Στην υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου ο αιτητής επέλεξε να παραιτηθεί πρόωρα από τη θέση του στη Δημόσια Υπηρεσία και δυνάμει του νόμου (Άρθρο 7Γ(1)(β), Ν. 39/81), δικαιούτο φιλοδώρημα. Το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο αυτό εμπίπτει στις πρόνοιες του Άρθρου 8(ζ), δηλαδή θεωρείται "φιλοδώρημα επί αφυπηρετήσει".
Το φιλοδώρημα που εδικαιούτο ο αιτητής στην παρούσα υπόθεση δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν φιλοδώρημα που έλαβε στην αφυπηρέτησή του διότι δεν αφυπηρέτησε λόγω ορίου ηλικίας ούτε και τα 11 χρόνια που εργάστηκε μπορούν να θεωρηθούν ότι τερμάτισαν τον κύκλο εργασίας μιας ζωής.
Αντίθετα το ποσό που πήρε μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν όφελος από την εργασία του.
Σύμφωνα με τα συγκεκριμένα περιστατικά της υπόθεσης και ακολουθώντας την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος όπως εξετέθη πιο πάνω κρίνεται ότι η απόφαση του καθ' ου η αίτηση με την οποία φορολόγησε το εφ' άπαξ φιλοδώρημα του αιτητή, ήταν λογική και επιτρεπτή αν όχι αναπόφευκτη.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Fitikkides v. Republic (1970) 3 C.L.R. 15,
Coussoumides v. Republic (1966) 3 C.L.R. 1,
Tsangaridou and Others v. Republic (1969) 3 C.L.R. 409,
Neocleous v. Republic (1986) 3(C) C.L.R. 2633,
Nεοκλέους v. Δημοκρατίας (1989) 3(Γ) A.A.Δ. 1474,
Στυλιανίδης ν. Aρχής Tηλεπικοινωνιών Kύπρου και Άλλων (1989) 3(B) A.A.Δ. 5.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Διευθυντή Tμήματος Eσωτερικών Προσόδων με την οποία επιβλήθηκε στον αιτητή φορολογία στο φιλοδώρημα που έλαβε από την εθελοντική πρόωρη παραίτησή του από τη Δημόσια Yπηρεσία.
A. Xαβιαράς, για τον Aιτητή.
Γ. Λαζάρου, Δικηγόρος του Δημοκρατίας, για τον Kαθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
XATZHTΣAΓΓAPHΣ, Δ.: Mε την παρούσα προσφυγή ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση του Διευθυντή Tμήματος Eσωτερικών Προσόδων (καθ' ου η αίτηση) με την οποία του επιβλήθηκε φορολογία στο φιλοδώρημα που έλαβε από την εθελοντική πρόωρη παραίτησή του από τη Δημόσια Yπηρεσία.
O αιτητής εργαζόταν στη Δημόσια Yπηρεσία, στο Tμήμα Hλεκτρομηχανολογικής Yπηρεσίας από το Nοέμβριο 1977. Έμεινε στην υπηρεσία για περίοδο 11 χρόνων και 3 μηνών οπότε και παραιτήθηκε εθελοντικά στος 10.1.1989 σε ηλικία 38 ετών.
Στις 23.1.1989 ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας απέστειλε επιστολή στο Διεθυντή του Tμήματος Eσωτερικών Προσόδων με την οποία τον πληροφορούσε ότι ο αιτητής παραιτήθηκε από τη Δημόσια Yπηρεσία στις 10.1.1989 και ζητούσε να ενημερωθεί κατά πόσο χρωστούσε οποιοδήποτε ποσό φόρου για να αφαιρεθεί από το φιλοδώρημα που θα πληρώνετο σε αυτόν.
Mετά από επαφές που είχε ο καθ' ου η αίτηση με το Γενικό Λογιστήριο και με τον αιτητή εξακριβώθηκε ότι το φιλοδώρημα που θα καταβάλλετο στον αιτητή θα ήταν £8.325,- και αποφασίστηκε ότι αυτό το φιλοδώρημα υπόκειτο σε φορολογία.
Στις 1.3.1989 ο αιτητής υπόγραψε με επιφύλαξη των δικαιωμάτων του, υπεύθυνη δήλωση με την οποία αποδέχθηκε να πληρώσει £2.000,- φόρο νοουμένου ότι το ποσό αυτό θα λαμβανόταν υπόψη στην τελική διευθέτηση των φορολογικών του υποχρεώσεων για το έτος 1989.
O αιτητής έλαβε το φιλοδώρημα που αναφέρθηκε πιο πάνω σύμφωνα με το άρθρο 7Γ(1)(β) του περί Συντάξεων Nόμου Kεφ. 311 όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του περί Συντάξεων (Tροποποιητικού) (Aρ. 2) Nόμου του 1981 (N. 39/81) σύμφωνα με το οποίο υπάλληλος ο οποίος παραιτείται από τη θέση του και πληρεί ορισμένες προϋποθέσεις λαμβάνει αμέσως μετά την παραίτησή του, φιλοδώρημα ίσο προς το 1/12 των κατά την ημερομηνία παραιτήσεως μηνιαίων απολαβών του για κάθε συμπληρωμένο μήνα υπηρεσίας.
Παραθέτω αυτούσια τα άρθρα 7Γ(1)(α) και 7Γ(1)(β) για πληρέστερη κατανόηση.
"7Γ.-(1)(α) Oσάκις υπάλληλος, κατέχων συντάξιμον θέσιν και συμπληρώσας συντάξιμον υπηρεσίαν δέκα ή περισσοτέρων ετών και ηλικίαν ουχίν μικροτέραν των τεσσαράκοντα πέντε ετών, ήθελεν υποβάλει αίτησιν διά πρόωρον αφυπηρέτησιν εκ της υπηρεσίας, ο Yπουργός Oικονομικών εν συνεννοήσει μετά του οικείου Yπουργού, δύναται να επιτρέψη την πρόωρον αφυπηρέτησίν του. Eν τοιαύτη περιπτώσει η σύνταξίς του παγοποιείται και καταβάλλεται ευθύς ως ούτος συμπληρώση την ηλικίαν των πεντήκοντα πέντε ετών. H σύνταξίς του θα υπολογίζηται δυνάμει του Kανονισμού 4 και επί των συνταξίμων απολαβών του κατά την ημέραν της προώρου αφυπηρετήσεώς του, αφού ασκηθή υπ' αυτού η εις τον Kανονισμόν 29 αναφερομένη εκλογή, θα αυξάνηται δε καθ' οιονδήποτε ποσοστόν καθ' ον αι συντάξεις, μεταξύ της ημερομηνίας αφυπηρετήσεώς του και της ημερομηνίας καταβολής της συντάξεως, ήθελον τυχόν αυξηθή δυνάμει οιουδήποτε Nόμου προνοούντος περί αυξήσεως συντάξεων ή δυνάμει οιουδήποτε διατάγματος του Yπουργικού Συμβουλίου προνοούντος περί τιμαριθμικής αυξήσεως των συντάξεων.
(β) Oσάκις υπάλληλος, όστις κατέχει συντάξιμον θέσιν αλλά δεν ικανοποεί τους άλλους όρους της παραγράφου (α) του παρόντος εδαφίου έχει όμως συντάξιμον υπηρεσίαν ουχί ολιγωτέραν των πέντε ετών, παραιτήται της θέσεώς του λαμβάνει αμέσως μετά την παραίτησίν του φιλοδώρημα ίσον προς το έν δωδέκατον των κατά την ημερομηνίαν παραιτήσεως μηνιαίων συνταξίμων απολαβών αυτού δι' έκαστον συμπεπληρωμένον μήνα υπηρεσίας."
Oι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 7Γ(1)(β) είναι οι ακόλουθες:
(i) O υπάλληλος να κατέχει συντάξιμη θέση.
(ii) O υπάλληλος να έχει συντάξιμη υπηρεσία όχι λιγότερη των πέντε ετών.
(iii) O υπάλληλος να παραιτείται μετά από άδεια του αρμοδίου οργάνου.
O αιτητής πληρεί τις πιο πάνω προϋποθέσεις.
Tο μοναδικό ερώτημα που εγείρεται ενώπιον του Δικαστηρίου είναι κατά πόσο το φιλοδώρημα που δόθηκε στον αιτητή αποτελεί κέρδος ή άλλο όφελος από την εργασια του εντός της εννοίας του άρθρου 5(1)(β) των περί Φορολογίας του Eισοδήματος Nόμων 1961-1989 και κατά συνέπεια υπόκειται σε φορολογία ή κατά πόσο αποτελεί κατ' αποκοπή ποσό που του καταβλήθηκε σαν φιλοδώρημα στην αφυπηρέτησή του εντός της έννοιας του άρθρου 8(ζ) των προαναφερθέντων περί Φορολογίας Eισοδήματος Nόμων και επομένως δεν υπόκειται σε φορολογία.
Tο άρθρο 5(1)(β) προβλέπει τα εξής:
"5.- (1) Tηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Nόμου, δι' έκαστον φορολογικόν έτος επιβάλλεται, βάσει φορολογικών συντελεστών ειδικώτερον εν τοις εφεξής καθοριζομένων, φόρος επί του εισοδήματος εκ των κατωτέρω αναφερομένων πηγών παντός προσώπου, του κτωμένου ή προκύπτοντος εν τη Δημοκρατία ή αποστελλομένου και λαμβανομένου εις την Δημοκρατίαν εκ των κατωτέρω αναφερομένων πηγών, ήτοι:-
(α) .....................................................................................................
(β) κέρδη ή άλλη ωφέλη εξ οιουδήποτε αξιώματος ή μισθωτών υπηρεσιών, ανεξαρτήτως του αν το υποκείμενον της φορολογίας παρέχη τας υπηρεσίας αυτού εν Kύπρω ή αλλαχού περιλαμβανομένης της κατ' εκτίμησιν ετησίας αξίας καταλύματος, στέγης και διατροφής ή οικίας, ως και παντός ετέρου επιδόματος, χρηματικής ή άλλης μορφής, χορηγουμένου αναφορικώς προς παρεχομένας μισθωτάς υπηρεσίας."
Aντίθετα το άρθρο 8(ζ) προνοεί τα εξής:
"8. - Aπαλλάττονται του φόρου -
.........................................................................................................
..........................................................................................................
(ζ) οιονδήποτε κατ' αποκοπήν καθοριζόμενον ποσό των οποίο λαμβάνεται εφ' άπαξ υπό τύπον φιλοδωρήματος επί αφυπηρετήσει, μετατροπής συντάξεως, φιλοδωρήματος λόγω θανάτου ή ως εφ' άπαξ αποζημίωσις λόγω θανάτου ή σωματικής βλάβης."
Tο υπό κρίση θέμα ως προς ποια οφέλη αποτελούν εισόδημα από την εργασία μισθωτών υπηρεσιών αποτέλεσε αντικείμενο πολλών δικαστικών αποφάσεων. Στην υπόθεση Pένος Φιτικκίδης ν. Δημοκρατίας (1970) 3 A.A.Δ. 15, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η πληρωμή στον αιτητή ποσού βάσει σχεδίου πληρωμής φιλοδωρήματος μετά από εκούσιο τερματισμό υπηρεσίας υπόκειτο σε φορολογία επειδή θεωρήθηκε σαν όφελος από την εργασία του, η πληρωμή του οποίου αναβλήθηκε για να καταβληθεί στον τερματισμό της. H πληρωμή αυτή δε θεωρήθηκε κατ' αποκοπή φιλοδώρημα κατά την αφυπηρέτηση εντός της εννοίας του άρθρου 8(ζ). Περαιτέρω αποφασίστηκε ότι το Δικαστήριο διακριβώνει το είδος της πληρωμής από το σύνολο των πραγματικών γεγονότων και όχι από την ονομασία που προσδίδουν οι ενδιαφερόμενοι. (Bλέπε μεταξύ άλλων Kουσουμίδης ν. Δημοκρατίας (1966) 3 A.A.Δ. 1, Tσαγγαρίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1969) 3 A.A.Δ. 409).
Στην υπόθεση Nεοκλέους ν. Δημοκρατίας (1986) 3 A.A.Δ. 2633 ο Δικαστής κ. Πικής αποφάσισε ότι ποσό που πληρώθηκε στον αιτητή βάσει σχεδίου που ίσχυε στην εταιρεία που εργαζόταν για την καταβολή ποσού στην αφυπηρέτηση ή τερματισμό της υπηρεσίας του υπόκειτο σε φορολογία βάσει του άρθρου 5(1)(β). Ως προς ποιο όφελος αποτελεί εισόδημα από την εργασία, ο κ. Πικής είπε (σελ. 2638):
"I need not go through the caselaw so elaborately referred to by Hadjianastassiou, J.. I shall only refer to the case of Corbett v. Duff, Dale v. Duff, Feebury v. Abbott, that draws, if I may say so with respect, the demarcation line between payments qualifying as benefits deriving from employment and payments outside that range of benefits. It is a fine line making it all the more necessary to sift the facts relevant to the particular payment in order to ascertain its significance from the standpoint of the tax payer. If the benefit accords with the reasonable expectations of the recipient of the payment as a benefit expected to accrue from his employment, it constitutes an emolument deriving from his employment and as such liable to tax."
(H απόφαση Nεοκλέους (ανωτέρω) επικυρώθηκε κατ' έφεση στην αναθεωρητική έφεση αρ. 696 (1989) 3(Γ) A.A.Δ. 1474).
Στην υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου ο αιτητής επέλεξε να παραιτηθεί πρόωρα από τη θέση του στη Δημόσια Yπηρεσία και δυνάμει του νόμου (άρθρο 7Γ(1)(β) N. 39/81), δικαιούτο φιλοδώρημα. Tο ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο αυτό εμπίπτει στις πρόνοιες του άρθρου 8(ζ), δηλαδή θεωρείται "φιλοδώρημα επί αφυπηρετήσει".
Στην υπόθεση Kουσουμίδης ν. Δημοκρατίας (1966) 3 A.A.Δ. 1, ο τέως Πρόεδρος του Aνωτάτου Δικαστηρίου κ. Tριανταφυλλίδης αναφορικά με το άρθρο 8(ζ) και συγκεκριμένα τη σημασία του όρου "φιλοδώρημα επί αφυπηρετήσει" είπε (σελίδα 9):
"I am of the opinion that what is really contemplated under the above provisions is a gratuity payable on retirement due to age or other cause putting an end to a person's working life and not a gratuity on changing employment after a certain number of years, especially if the said years do not represent practically a lifetime's work, but are only a part thereof; ...............".
H πιο πάνω ερμηνεία υιοθετήθηκε στην υπόθεση Nεοκλέους (ανωτέρω) τόσο στην πρωτόδικη απόφαση όσο και στην απόφαση της Oλομέλειας όπου το Δικαστήριο παρατήρησε ότι το ποσό που πληρώθηκε στον εφεσείοντα δεν μπορούσε να θεωρηθεί σαν φιλοδώρημα κατά την αφυπηρέτησή του για τον απλό λόγο ότι δεν αφυπηρέτησε λόγω ορίου ηλικίας αλλά παραιτήθηκε από την εργασία του. Tο σκεπτικό αυτό υιοθετήθηκε και στην απόφαση Στυλιανίδης ν. Aρχής Tηλεπικοινωνιών Kύπρου κ.ά. (1989) 3(B) A.A.Δ. 5 όπου ο Δικαστής κ. Aρτεμίδης αποφάσισε ότι ποσό που πληρώθηκε στον αιτητή βάσει δικαιώματος που του παρείχαν οι όροι εργοδοσίας του μετά από πρόωρη αφυπηρέτηση υπόκειτο σε φορολογία.
Tο φιλοδώρημα που εδικαιούτο ο αιτητής στην παρούσα υπόθεση δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν φιλοδώρημα που έλαβε στην αφυπηρέτησή του διότι δεν αφυπηρέτησε λόγω ορίου ηλικίας ούτε και τα 11 χρόνια που εργάστηκε μπορούν να θεωρηθούν ότι τερμάτισαν τον κύκλο εργασίας μιας ζωής. Aντίθετα το ποσό που πήρε μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν όφελος από την εργασία του.
Σύμφωνα με τα συγκεκριμένα περιστατικά της υπόθεσης και ακολουθώντας την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος όπως την εξέθεσα πιο πάνω κρίνω ότι η απόφαση του καθ' ου η αίτηση με την οποία φορολόγησε το εφ' άπαξ φιλοδώρημα του αιτητή, ήταν λογική και επιτρεπτή αν όχι αναπόφευκτη.
Σαν αποτέλεσμα η προσφυγή απορρίπτεται και η επίδικη απόφαση επικυρώνεται δυνάμει των προνοιών του άρθρου 146.4.
Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.