Π.Ο.Ε.Ν. κ.ά. ν. Δημοκρατίας κ.ά. (Αρ.1) (1989) 3 ΑΑΔ 1393

Παραλείψεις εν τη εννοία του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος — Παράλειψη απάντησης σε αίτημα, που αφορά θέμα εκτός αρμοδιότητας της Διοίκησης — Δεν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή.

Έννομο συμφέρον — Διορισμοί στη Δημόσια Εκπαιδευτική Υπηρεσία — Αιτητές, στερούμενοι προσόντων Σχεδίου Υπηρεσίας — Δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν τέτοιους διορισμούς, έστω κι' αν οι διορισθέντες δεν είχαν οι ίδιοι τα εν λόγω προσόντα.

Έννομο συμφέρον—Ανασκόπηση νομολογίας—Προϋποθέσεις προσφυγής υπό τρίτου, επικαλουμένου αντιπροσωπευτική ιδιότητα — The Institute of Certified Public Accountants of Cyprus and Others v. The Republic (1988) 3 C.L.R. 2697.

Συνταγματικό Δίκαιο — Αρχή Ισότητας — Σύνταγμα, Άρθρο 28 — Δεν υπάρχει ισότητα εν τη παρανομία.

Εκτελεστή πράξη — Απόφαση πολιτικής της Διοίκησης — Στερείται εκτελεστότητας.

Οι εκπαιδευτικές Αρχές, που αντιμετώπιζαν κατά τον κρίσιμο χρόνο αδυναμία πληρώσεως κενών στη Στοιχειώδη Εκπαίδευση με προσοντούχα άτομα, αποφάσισαν την πρόσληψη, μετά από ταχυρρυθμη εκπαίδευση, πτυχιούχων Πανεπιστημίου.

Το σχετικό Σχέδιο Υπηρεσίας προέβλεπε ως προσόν διορισμού στις επίδικες θέσεις πτυχίο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου στον κλάδο δασκάλων. Επομένως ούτε οι εν τέλει με βάση την ανωτέρω απόφαση διορισθέντες απόφοιτοι Πανεπιστημίου (Ενδιαφερόμενα πρόσωπα) ούτε και οι Αιτήτριες, που κατέχουν μεν πτυχίο της Π.Α.Κ., αλλά στον κλάδο νηπιαγωγών ικανοποιούσαν το Σχέδιο Υπηρεσίας.

Με την προσφυγή προσβάλλονται:

Α. Η παράλειψη των καθ' ων η Αίτηση να απαντήσουν σε αίτημα των αιτητριών και συγκεκριμένα σε διαμαρτυρία προς την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας για το διορισμό φιλολόγων στη θέση δασκάλων αντί νηπιαγωγών και σε αίτημα προς τον Υπουργό Παιδείας να ασκήσει την επιρροή του για τροποποίηση της νομοθεσίας.

Β. Αποφάσεις και γεγονότα, που οδήγησαν στο διορισμό των ενδιαφερομένων μερών ως δασκάλων στη Στοιχειώδη Εκπαίδευση.

Την προσφυγή κατεχώρησαν:

Α. Η Παγκύπριος Οργάνωση Ελληνίδων Νηπιαγωγών, ως εκπρόσωπος των συμφερόντων των μελών της και

Β. Οκτώ νηπιαγωγοί, μέλη της εν λόγω Οργάνωσης.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η θεραπεία Α ήταν αλληλένδετη με τη θεραπεία υπό Β. Δεν είχε ανεξάρτητο έρεισμα. Επομένως δεν είναι δικάσιμη. Εν πάση περιπτώσει η εκ μέρους του Υπουργού παράλειψη απάντησης δεν υπόκειται σε προσφυγή, για το λόγο, που προκύπτει στο πρώτο, από τα πιο πάνω περιληπτικά σημειώματα.

Οι νομικές αρχές και λόγοι, που οδήγησαν στην απόρριψη της προσφυγής από το Δικαστήριο, προκύπτουν επαρκώς από τα ως άνω περιληπτικά σημειώματα.

Η Αίτηση Ακυρώσεως απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.

Αναφερόμενες υποθέσεις:

Justice Party v. Republic (1986) 3 C.L.R. 187,

Papadopoulos v. Municipality of Nicosia (1986) 3 C.L.R. 2046,

Kyriakides v. Republic, 1 R.S.C.C 66,

Xenophontos v. Republic, 2 R.S.C.C 89,

Pikis v. Republic (1965) 3 C.L.R. 131,

Papadopoulos v. Republic (1965) 3 C.L.R. 309,

Sevastides v. Republic (1968) 3 C.L.R. 309,

Yialousa Savings Bank Ltd v. Republic (1977) 3 C.L.R. 25,

Pitsillos v. C.B.C. (1981) 3 C.L.R. 614,

Pitsillos and Others v. Municipality of Nicosia (1982) 3 C.L.R. 754,

Chrysostomides v. Greek Communal Chamber (1964) C.L.R. 397,

Pitsillos v. C.B.C. (1982) 3 C.L.R. 208,

The Institute of Certified Public Accountants of Cyprus v. Republic (1988) 3 C.L.R. 2697,

Papaioannou v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1549,

Nicolaou and Another v. Republic (1984) 3 C.L.R. 400,

Voyiazianos v. Republic (1967) 3 C.L.R. 239,

loannides v. Republic (1973) 3 C.L.R. 117,

Karayianni and Others v. Educational Service Committee (1979) 3 C.L.R. 371,

Mylonas v. Republic (1982) 3 C.L.R. 880,

Kampouris v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1165,

Skouridou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1081,

Conclusions from the jurisprudence of the Greek Council of State 1929-59, p. 158,

Eteria Pirion Aphroditi Ltd v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1555,

Τταουσιάνης και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1989) 3 A.A.Δ. 1212.

Προσφυγή.

Προσφυγή εναντίον του διορισμού ακαθόριστου αριθμού πτυχιούχων της φιλολογίας και άλλων επιστημονικών κλάδων για την προσφορά υπηρεσιών στη δημοτική εκπαίδευση πάνω σε έκτακτη βάση και της άρνησης ή παράλειψης των καθ' ων η αίτηση, της Ε.Ε.Υ. και του Υπουργείου Παιδείας για διορισμό των οκτώ αιτητριών.

Α. Σ. Αγγελίδης, για τις Αιτήτριες.

Ρ. Πετρίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.

Γ. Στυλιανίδης, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος Στέλλα Γεωργίου.

Καμιά εμφάνιση για το Ενδιαφερόμενο Μέρος Μ. Πιτσιλίδου.

Cur. adv. vult.

ΠΙΚΗΣ, Δ.: Ανάγνωσε την ακόλουθη απόφαση. Η Παγκύπρια Οργάνωση Ελληνίδων Νηπιαγωγών (Π.Ο.Ε.Ν.), οι πρώτες αιτήτριες, ως εκπρόσωπος των συμφερόντων των μελών της και οκτώ από τα μέλη της, οι δεύτερες αιτήτριες προσβάλλουν από κοινού το διορισμό ακαθόριστου αριθμού πτυχιούχων της φιλολογίας και άλλων επιστημονικών κλάδων για την προσφορά υπηρεσιών στη δημοτική εκπαίδευση πάνω σε έκτακτη βάση και την άρνηση ή παράλειψη των καθ'ων η αίτηση, της Ε.Ε.Υ. και του Υπουργείου Παιδείας, να διορίσει τις οκτώ αιτήτριες.

Με την πρώτη θεραπεία επιδιώκεται η διακήρυξη της ακυρότητας της παράλειψης των καθ'ων η αίτηση να απαντήσουν "στο αίτημα ένσταση των αιτητριών ημερ. 12.10.87'' με συνοδευτικό αίτημα την έκδοση διαταγής που να προστάζει τη Διοίκηση να διενεργήσει ό,τι παραλείφθηκε να γίνει. Το αίτημα της 12/10/87, όπως διευκρινίσθηκε περιείχετο σε επιστολή του δικηγόρου των πρώτων αιτητριών (Π.Ο.Ε.Ν.) προς την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, με το οποίο υποβαλλόταν διαμαρτυρία για τους διορισμούς φιλολόγων αντί νηπιαγωγών σε θέσεις δασκάλων στα σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης. Στην επιστολή διατυπώνεται η θέση ότι η παράλειψη της Ε.Ε.Υ. να διορίσει νηπιαγωγούς αποτελούσε παραβίαση του νόμου και των σχεδίων υπηρεσίας και κατάχρηση εξουσίας επειδή δεν είχαν επιλεγεί οι καλύτεροι. Επισημαίνεται στην επιστολή ότι στην περίπτωση που δε θα αποκαθίστατο η νομιμότητα θα λαμβάνονταν δικαστικά μέτρα· που τελικά λήφθηκαν με την έγερση της προσφυγής αυτής. Η θεραπεία αυτή είναι αλληλένδετη και αδιαχώριστη με τις θεραπείες 2 και 3 που έχουν ως αντικείμενο τις αποφάσεις και τα γεγονότα που οδήγησαν στο διορισμό προσοντούχων φιλολόγων και άλλων πτυχιούχων ως αναπληρωτών δασκάλων στη στοιχειώδη εκπαίδευση. Συνεπώς η πρώτη θεραπεία δεν έχει ανεξάρτητο έρεισμα από τις άλλες δύο.

Στην ουσία τα παράπονα των αιτητριών που διατυπώνονται στην επιστολή της 12/10/87 είναι μεταξύ των λόγων για τους οποίους επιδιώκεται η ακύρωση των διορισμών αριθμού πτυχιούχων της φιλολογίας και άλλων επιστημονικών κλάδων. Η διαμαρτυρία και οι λόγοι που τη συνθέτουν είναι συναφείς με το διάβημα της Π.Ο.Ε.Ν. που έγινε την επόμενη μέρα, στις 13/10/87, προς τον Υπουργό Παιδείας. Με το υπόμνημα αυτό η Π.Ο.Ε.Ν. ζητούσε από τον Υπουργό να ασκήσει και τη δική του επιρροή για την τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να καταστεί εφικτός και ο διορισμός νηπιαγωγών στη θέση δασκάλου στη δημοτική εκπαίδευση. Στην επιστολή της 13/10/87 στον υπουργό Παιδείας επισυνάπτεται υπόμνημα της Π.Ο.Ε.Ν. στη Βουλή των Αντιπροσώπων με το οποίο είχε ζητηθεί η τροποποίηση των σχετικών διατάξεων της νομοθεσίας. Ούτε η παράλειψη του Υπουργείου να δώσει απάντηση στο υπόμνημα της 13/2/87 θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα προσφυγής βάσει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος. Παράλειψη της Διοίκησης να δώσει απάντηση σε αιτήματα των πολιτών παρέχει βάσει της νομολογίας (Βλέπε μεταξύ άλλων Justice Party v. Republic (1986) 3 C.L.R. 187, Papadopoulos v. Municipality of Nicosia (1986) 3 C.L.R. 2046, Kyriakides and The Republic, 1 R.S.C.C. 66, Xenophontos v. The Republic, 2 R.S.C.C. 89, Costas M. Pikis v. The Republic (1965) 3 C.L.R. 131; Papadopoulos v. The Republic (1965) 3 C.L.R. 309; Sevastides v. Republic (1968) 3 C.L.R. 309; Yialousa Savings Bank Ltd v. Republic (1977) 3 C.L.R. 25; Pitsillos v. C.B.C. (1981) 3 C.L.R. 614, Pitsillos and Others v. Municipality of Nicosia (1982) 3 C.L.R. 754), δικαίωμα για προσφυγή μόνο στην περίπτωση που το θέμα στο οποίο καλείται η Διοίκηση να απαντήσει ανάγεται στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων της.

Η πρώτη θεραπεία δεν είναι δικάσιμη. Στο βαθμό και έκταση που άπτεται των θεμάτων που αποτελούν το αντικείμενο των θεραπειών 2 και 3 συμπτίσσεται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος εκείνων των πτυχών της προσφυγής.

Οι άλλες δύο θεραπείες δεν προσδιορίζουν επακριβώς την απόφαση ή τις αποφάσεις που προσβάλλονται. Μετά τις διευκρινίσεις που δόθηκαν διεφάνη ότι στην ουσία τα επίδικα θέματα συνιστούν σειρά αποφάσεων των εκπαιδευτικών Αρχών που τελικά οδήγησαν στο διορισμό αριθμού άνεργων φιλολόγων και άλλων πτυχιούχων για την προσφορά υπηρεσιών στη δημοτική εκπαίδευση.

Ευχερής κατανόηση των επίδικων θεμάτων επιβάλλει λεπτομερή αναφορά σ' όλο το φάσμα των γεγονότων που οδήγησαν στο διορισμό των δέκα ενδιαφερόμενων μερών, των οποίων ο διορισμός μετά από κάποια ταλάντευση εκ μέρους των αιτητριών, έχει καθοριστεί ως το αμφισβητούμενο θέμα.

Μετά τη διαπίστωση ελλείψεων σε διδακτικό προσωπικό στη δημοτική εκπαίδευση, αποφασίστηκε η πλήρωση του κενού με το διορισμό ικανού αριθμού προσοντούχων φιλολόγων οι οποίοι, μετά από ταχύρρυθμη εκπαίδευση, θα απασχολούντο ως αναπληρωτές δάσκαλοι στη δημοτική εκπαίδευση, πάνω σε προσωρινή βάση. Η απόφαση λήφθηκε στις 22/1/86. Αποφασίσθηκε η σύσταση τεχνικής επιτροπής με εντολή να μεριμνήσει για την επιλογή και την ταχύρρυθμη εκπαίδευση άνεργων φιλολόγων. Η εντολή διευρύνθηκε σε μεταγενέστερο στάδιο και το μέτρο επεκτάθηκε στην ταχύρρυθμη εκπαίδευση· με στόχο το διορισμό και άλλων κατηγοριών άνεργων πτυχιούχων για την αντιμετώπιση των αναγκών της στοιχειώδους εκπαίδευσης σε εξειδικευμένους τομείς.

Στις 30 Ιουλίου 1986, με κοινοποίηση στον τύπο, κλήθηκαν να υποβάλουν αιτήσεις ενδιαφερόμενοι πτυχιούχοι για ταχύρρυθμη εκπαίδευση με προορισμό το διορισμό τους ως αναπληρωτές δάσκαλοι. Απ' ότι μπορεί να συμπεράνουμε από τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί η διαδικασία για την εκπαίδευση των υποψηφίων ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 1987, οπόταν με σειρά αποφάσεων της Ε.Ε.Υ. - αρχίζοντας από 2/9/87 - προσλήφθηκε μεγάλος αριθμός πτυχιούχων για προσωρινή υπηρεσία στη δημοτική εκπαίδευση· μεταξύ αυτών ήταν και τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Οι καθ' ων η αίτηση υπέβαλαν ότι οι αιτήτριες στερούνται έννομο συμφέρον να προσβάλουν τους διορισμούς των ενδιαφερομένων μερών. Το σχέδιο υπηρεσίας αποκλείει το διορισμό άλλων στη θέση δασκάλου εκτός από απόφοιτους της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου (Π.Α.Κ) στον κλάδο δασκάλων. Οι αιτήτριες δεν είχαν το προσόν αυτό· ήταν απόφοιτες της Π.Α.Κ. στον κλάδο νηπιαγωγών. Συνεπώς δεν είχαν το απαιτούμενο συμφέρον να προσβάλουν το διορισμό των ενδιαφερομένων, ούτε η Οργάνωση τους, τα συμφέροντα της οποίας είναι αδιαχώριστα από τα συμφέροντα που παρέχει η νομοθεσία (περιλαμβανομένων και των σχεδίων υπηρεσίας) στα μέλη της.

Οι προϋποθέσεις για τη βάσιμη αμφισβήτηση διοικητικών πράξεων ή αποφάσεων από αντιπρόσωπο, σώμα ή οργάνωση, εξετάστηκαν από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου στην υπόθεση Pitsillos v. C.B.C. (1982) 3 C.L.R.208. Στην ίδια απόφαση εξετάζεται η φύση του συμφέροντος που νομιμοποιεί βάσει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος την προσφυγή στο Δικαστήριο. Το συμφέρον του οποίου επιδιώκεται η προστασία, πρέπει να είναι "ενεστώς" και "να προσβάλλεται ευθέως διά της αποφάσεως". Όπως αναφέρεται στην πιο πάνω απόφαση "....there must be legitimatio ad causum in contrast to a general complaint of maladministration, to sustain a recourse. (See Kyriacos Chrysostomides v. Greek Communal Chamber (1964) C.L.R. 397,402)."

Το συμφέρον πρέπει να είναι άμεσο σε αντίθεση με το έμμεσο συμφέρον ο επηρεασμός του οποίου δεν παρέχει αγώγιμο δικαίωμα βάσει του άρθρου 146 του Συντάγματος. Οι προϋποθέσεις για τη νομιμοποίηση τρίτου στην επιδίωξη της αναθεώρησης διοικητικής πράξης ή απόφασης υπό αντιπροσωπευτική ιδιότητα, εξετάστηκαν επίσης στην πρόσφατη απόφαση The Institute of Certified Public Accountants of Cyprus v. The Republic.(1988) 3 C.L.R. 2697. Βλέπε επίσης Σκουρής - Προσανατολισμοί στο Δημόσιο Δίκαιο -Προσφυγή υπό Τρίτων 1981, σσ. 54-55).

Αν η εισήγηση ότι οι νηπιαγωγοί δεν είχαν δικαίωμα να διοριστούν στη θέση του δασκάλου ευσταθεί, καταρρίπτεται αυτόματα και η ύπαρξη έννομου συμφέροντος εκ μέρους της οργάνωσης που τις εκπροσωπεί. Και στις δυο περιπτώσεις το συμφέρον είναι ανύπαρκτο. Γι' αυτό δε θα μας απασχολήσει η προσφυγή της Π.Ο.Ε.Ν. υπό αντιπροσωπευτική ιδιότητα εκτός αν φανεί ότι με τις επίδικες αποφάσεις είχαν προσβληθεί τα έννομα συμφέροντα και του συνόλου των μελών της Π.Ο.Ε.Ν.. Το απόσπασμα που ακολουθεί, από την απόφαση του Δικαστή Λ. Λοΐζου στην υπόθεση Papaioannou ν. Republic (1985) 3 C.L.R. 1549, 1553), συνοψίζει περιεκτικά τη φύση του συμφέροντος που απαιτείται ώστε να νομιμοποιείται ο προσφεύγων να αμφισβητήσει το διορισμό των ενδιαφερομένων μερών: (Βλέπε επίσης Nicolaou and Another v. Republic (1984) 3 C.L.R. 400).

"But in order to arrive at the conclusion that an existing legitimate interest of the applicant was adversely affected he must first establish that, at the material time, he was entitled to that which he claims to have lost as a result of the decision challenged...."

Η κατοχή των προσόντων που προβλέπουν τα σχέδια υπηρεσίας για διορισμό στη θέση που πληρώθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση αποτελεί προϋπόθεση για την αναθεώρηση, βάσει του άρθρου 146 του Συντάγματος, του διορισμού ο οποίος προσβάλλεται. Οι αιτήτριες αρ. 2 και τα μέλη της Π.Ο.Ε.Ν δεν είχαν τα προσόντα για διορισμό στη θέση δασκάλου και για το λόγο αυτό δεν είχαν το απαιτούμενο συμφέρον για να προσβάλουν το διορισμό των ενδιαφερομένων. Δεν είναι επομένως ανάγκη να εξετάσουμε τον άλλο ισχυρισμό των καθ'ων η αίτηση ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.

Το γεγονός ότι ούτε οι ενδιαφερόμενοι δεν είχαν προφανώς τα προσόντα που προβλέπει το σχέδιο υπηρεσίας για διορισμό στη θέση δασκάλου πάνω σε μόνιμη ή έκτακτη βάση, δε δημιουργεί ανεξάρτητο έρεισμα για προσφυγή στο Δικαστήριο. Ο νόμος δεν αναγνωρίζει ισότητα στην παρανομία, θέση αντινομική προς τις αρχές της ισονομίας που σκοπεί να διασφαλίσει το άρθρο 28 του Συντάγματος (Βλέπε μεταξύ άλλων Voyiazianos v. The Republic (1967) 3 C.L.R. 239, Ioannides v. The Republic (1973) 3 C.L.R. 117, Ecaterini Karayianni and Others v. The Educational Service Committee (1979) 3 C.L.R. 371, Mylonas v. The Republic (1982) 3 C.L.R. 880, Kampouris v. The Republic (1983) 3 C.L.R. 1165, Skouridou v. The Republic (1984) 3 C.L.R. 1081, Conclusions from the jurisprudence of the Greek Council of State 1929-59, p. 158). Φαίνεται εκ πρώτης όψης ότι οι εκπαιδευτικές Αρχές διορίζοντας τους ενδιαφερόμενους ενήργησαν έξω από το πλαίσιο των σχεδίων υπηρεσίας και κατ' ακολουθία σε αντίθεση προς το νόμο. Αν αυτή η εκτίμηση είναι σωστή, η Διοίκηση πρέπει να μεριμνήσει χωρίς χρονοτριβή ώστε να εκλείψει η παρανομία. Η ανάγκη όσο πιεστική κι αν είναι, αντιμετωπίζεται μέσα και όχι έξω από το πλαίσιο του δικαίου. Μόνη πηγή εξουσίας είναι το δίκαιο.

Η απόφαση - πλαίσιο των εκπαιδευτικών Αρχών να πληρώσουν κενά στη δημοτική εκπαίδευση με την πρόσληψη πτυχιούχων επιστημόνων, αποτελεί απόφαση πολιτικής της Διοίκησης που δε μπορεί να αποτελέσει αφεαυτής αντικείμενο αναθεωρητικού ελέγχου. Αποφάσεις πολιτικής της Διοίκησης στερούνται του στοιχείου της εκτελεστότητας που αποτελεί, βάσει της παραγράφου 1 του άρθρου 146 του Συντάγματος, προϋπόθεση για τη δικαστική τους αναθεώρηση. Μόνο όταν η εφαρμογή της διοικητικής πολιτικής οδηγεί στη γένεση πράξης της Διοίκησης, καθοριστικής για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του διοικουμένου, μπορεί να ελεγχθεί στα πλαίσια του δικαστικού ελέγχου που προβλέπει το άρθρο 146 του Συντάγματος. (Βλέπε, μεταξύ άλλων Eteria Pirion Aphroditi Ltd v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1555, Ανδρέας Τταουσιάνης και Άλλοι ν. Δημοκρατίας -(1989) 3 A.A.Δ. 1212).

Καταλήγω ότι οι αιτήτριες στερούνται εννόμου συμφέροντος να προσβάλουν τις επίδικες πράξεις και για το λόγο αυτό η προσφυγή απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διαταγή για τα έξοδα.

Η προσφυγή απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία