|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2023:B229
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Ποινική Έφεση Αρ. 108/2023
29 Ιουνίου, 2023
[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/ΣΤΕΣ]
Χ. Π.
Εφεσείοντα
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
---------
Η. Στεφάνου και Γ. Νεάρχου, για Εφεσείοντα
Β. Μπίσσας με Α. Χατζηγεωργίου (κα), Δικηγόροι της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για Εφεσίβλητη
---------------
ΟΙΚΟΝΟΜΟY, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Δικαστής Στ. Χατζηγιάννη.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.: Ο Εφεσείων αντιμετωπίζει ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας, 8 κατηγορίες, οι οποίες αφορούν τα αδικήματα της συνωμοσίας για διάπραξη κακουργήματος, ως και α) της εισαγωγής ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β, της κατοχής του με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα και της προμήθειας του σε άλλα πρόσωπα, δηλ. 23 κιλά και 443, 2 γραμμάρια ξηρής φυτικής ύλης κάνναβης, β) της καλλιέργειας 50 φυτών κάνναβης και γ) της κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα δηλ. 1 κιλό κάνναβη.
Οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν στον Εφεσείοντα και στους συγκατηγορούμενους του 2 και 3 στις 16.1.2023, οι οποίοι δεν παραδέχθηκαν ενοχή. Η ακρόαση της υπόθεσης σε διαδοχικές ημερομηνίες αναβλήθηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου, για λόγους που αφορούσαν την προετοιμασία παραδεκτών γεγονότων και παράδοση του συνόλου του μαρτυρικού υλικού από την Κατηγορούσα Αρχή προς την Υπεράσπιση, χωρίς να είχε εγερθεί οποιαδήποτε ένσταση από τον συνήγορο του Εφεσείοντα σε επαναλαμβανόμενα αιτήματα της Κατηγορούσας Αρχής για κράτηση του. Ωστόσο, στις 28.4.2023, ενόψει της αναβολής της ακρόασης για τις 27.7.2023, ο συνήγορος του Εφεσείοντα, για πρώτη φορά έφερε ένσταση στη συνέχιση της κράτησης του Εφεσείοντα, ζήτημα που εξετάστηκε από το Κακουργιοδικείο στις 11.5.2023.
Η εκπρόσωπος της Κατηγορούσας Αρχής, αιτήθηκε την κράτηση του Εφεσείοντα μέχρι τη δίκη του, στη βάση του ότι διαφαινόταν κίνδυνος φυγοδικίας, αίτημα που προσέκρουσε σε ένσταση του Εφεσείοντα. Σ' ό,τι αφορά τον συγκατηγορούμενο του αρ. 2, δεν ηγέρθηκε ένσταση στην κράτηση του, ενώ ο συγκατηγορούμενος του αρ. 3 αφέθηκε ελεύθερος με όρους εγγύησης.
Συναφώς, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα δεν αμφισβήτησε τη σοβαρότητα των αδικημάτων που καταλογίζονται στον Εφεσείοντα και αναφερόμενος στο διαθέσιμο μαρτυρικό υλικό, αν και περιέγραψε κάποιες αδυναμίες στην ποιότητα της μαρτυρίας που προέρχεται αποκλειστικά από συνεργό, αναγνώρισε ότι η αποδεκτότητα, η αποδεικτική της δύναμη και η βαρύτητα της, είναι ζητήματα που μπορούν να απασχολήσουν το Δικαστήριο κατά την ακρόαση της ουσίας της υπόθεσης και όχι στα πλαίσια του αιτήματος κράτησης του Εφεσείοντα. Ωστόσο, επεσήμανε ότι ο χρόνος κράτησης που έχει διαρρεύσει από τη σύλληψη του Εφεσείοντα στην Ισπανία στις 26.4.2022 δυνάμει Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης, καθώς επίσης και ο χρόνος κράτηση του από τις 5.5.2022 στα πλαίσια άλλης ποινικής υπόθεσης με αρ. 5162/2022, στην οποία ο Εφεσείων εν τέλει αθωώθηκε στις 25.4.2023 κατόπιν απόφασης του Κακουργιοδικείου Λεμεσού, σε συνδυασμό με τη βεβαρημένη κατάσταση της υγείας του, δεν θα έπρεπε να αφήσουν απροβλημάτιστο το Κακουργιοδικείο, το οποίο και κάλεσε να εξετάσει το ζήτημα της υγείας του Εφεσείοντα, στο ευρύτερο πλαίσιο του κίνδυνου φυγοδικίας και όχι απομονωμένα.
Οι πιο πάνω θέσεις του δεν έγιναν αποδεκτές από το Κακουργιοδικείο, το οποίο έκρινε πως ικανοποιούνταν τα τρία αντικειμενικά κριτήρια που καθορίζονται από τη νομολογία - σοβαρότητα των αδικημάτων, πιθανότητα καταδίκης (χωρίς να υπεισέρχεται σε έλεγχο της αξιοπιστίας και/ή βαρύτητας της μαρτυρίας του συνεργού) και ενδεχόμενο επιβολής αυστηρής και σοβαρής ποινής - και πως οι στενοί δεσμοί του με την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν είναι επαρκείς και ικανοί να εξαλείψουν τον κίνδυνο φυγοδικίας.
Περαιτέρω, το Κακουργιοδικείο έκρινε πως το σοβαρό αλλά σταθερό ιατρικό ιστορικό του Εφεσείοντα, δεν δικαιολογεί την διαφοροποίηση της διαταγής κράτησης του με απελευθέρωση του υπό όρους εγγύησης.
Ο Εφεσείων θεωρεί εσφαλμένη την πρωτόδικη κρίση, την οποία προσβάλλει με την παρούσα, με 3 λόγους Έφεσης. Με τον 1ο λόγο Έφεσης εισηγείται ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα άσκησε τη διακριτική του ευχέρεια αποφασίζοντας την κράτηση του Εφεσείοντα, στη βάση σφάλματος αρχής, ως προς τον τρόπο εκτίμησης των ιατρικών του προβλημάτων. Με τον 2ο λόγο Έφεσης ισχυρίζεται ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα έλαβε υπόψη του δεδομένα που δεν υπήρχαν στο πλαίσιο της παρούσας ποινικής υπόθεσης και αφορούσαν τον συγκατηγορούμενο του αρ. 3, ο οποίος είναι ελεύθερος με όρους και είχε κριθεί στα πλαίσια της προηγηθείσας ποινικής υπόθεσης 7946/2022, ότι δεν υπήρχε πιθανότητα καταδίκης του, αγνοώντας ότι αντιμετωπίζει κοινές κατηγορίες με τον Εφεσείοντα, στη βάση της μαρτυρίας του ίδιου προσώπου, ως συνεργού.
Τέλος, με τον 3ο λόγο Έφεσης εισηγείται ότι το Κακουργιοδικείο δεν άσκησε ορθά τη διακριτική του ευχέρεια, αφού δεν υπήρχε κίνδυνος φυγοδικίας και η παρουσία του Εφεσείοντα θα μπορούσε να εξασφαλιστεί με εγγυήσεις και αυστηρούς περιοριστικούς όρους.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα, προώθησε τους λόγους Έφεσης, στη βάση των ιδίων επιχειρημάτων που ανέπτυξε και πρωτόδικα.
Αντίθετη βεβαίως είναι η θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου της Εφεσίβλητης, ο οποίος υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, υποδεικνύοντας ότι το Κακουργιοδικείο στάθμισε με τον ορθό δικαστικό τρόπο τα αναγνωρισμένα από τη νομολογία αντικειμενικά και υποκειμενικά κριτήρια και το διάταγμα κράτησης του Εφεσείοντα ήταν υπό τις περιστάσεις προϊόν ορθής άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας.
Υπενθυμίζουμε ότι η κράτηση ενός υποδίκου μέχρι τη δίκη ή η επιβολή όρων για σκοπούς εξασφάλισης της παρουσίας του στο Δικαστήριο, εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου με αφετηρία, βεβαίως, την ατομική ελευθερία και ότι η κράτηση αποτελεί μέτρο κατ' εξαίρεση (Σιακαλλή ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 130, 134). Επέμβαση του Εφετείου χωρεί αν διαπιστωθεί ότι αυτή η εξουσία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε γιατί παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα (Dydi v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Αρ. 103/2020 [σχ. με 104/2020], ημερ. 3/9/2020 και Γεωργίου v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 131/2021, ημερ. 1/9/2021). Στην Κωνσταντινίδης ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 109 λέχθηκε ότι «το Εφετείο δεν επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στα πρωτόδικα Δικαστήρια εκτός για πολύ σοβαρούς λόγους και σε εξαιρετικές περιπτώσεις». (Βλ. επίσης Μαυρομιχάλης ν. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ. 256, ECLI:CY:AD:2014:B251 και Suleyman v. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 120/20, 11.8.20), ECLI:CY:AD:2020:B286.
Εξετάσαμε την πρωτόδικη απόφαση και την εκατέρωθεν επιχειρηματολογία κατά ή υπέρ της ορθότητας της πρωτόδικης απόφασης.
Στα πλαίσια του 1ου λόγου Έφεσης, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα εισηγήθηκε ότι, παρά το γεγονός ότι η Υπεράσπιση είχε προτάξει τα σοβαρά προβλήματα υγείας του Εφεσείοντα ως κύριο παράγοντα που εξουδετερώνει τον κίνδυνο φυγοδικίας του, το Κακουργιοδικείο προβαίνοντας σε σφάλμα αρχής, εξέτασε το ζήτημα, ως προς το κατά πόσο η παρατεταμένη κράτηση του Εφεσείοντα (από τις 26.4.2022) επιδείνωσε ή όχι την ήδη βεβαρημένη κατάσταση της υγείας του.
Η εισήγηση αυτή δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Το Κακουργιοδικείο αντιπαρέβαλε την ενώπιον του κατατεθείσα ιατρική βεβαίωση του Δρα Α. Τρύφωνος ημερ. 29.4.2022, ως και την γραπτή κατάθεση του ημερ. 30.4.2022 - σύμφωνα με την οποία ο Εφεσείων βρίσκεται σε τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας με χαμηλό προσδόκιμο ζωής - με το ιατρικό σημείωμα της Δρος Ελένης Αντωνίου ημερ. 5.5.2023, σε σχέση με την κατάσταση της υγείας του Εφεσείοντα ως υπόδικος στις Κεντρικές Φυλακές από τις 9.6.2022. Κατέληξε, στη βάση του εν λόγω σημειώματος, ότι ο Εφεσείων κατά πάντα χρόνο που τελούσε υπό κράτηση, είχε πρόσβαση σε γιατρούς εντός και εκτός των Κεντρικών Φυλακών, της επιλογής και αρεσκείας του και λάμβανε την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση, φροντίδα και θεραπεία. Σημείωσε περαιτέρω, ότι δεν καταγράφεται σ' αυτό οποιαδήποτε επιδείνωση ή υποτροπή της υγείας του στο διάστημα από 8.12.2022 που παραπέμφθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο ενώπιον του, μέχρι σήμερα.
Με αυτά τα δεδομένα, εξετάζοντας το σοβαρό μεν, αλλά σταθερό ιατρικό ιστορικό του Εφεσείοντα, στο ευρύτερο πλαίσιο του κίνδυνου φυγοδικίας - όπως το είχε θέσει ενώπιον του ο ευπαίδευτος συνήγορος του - κρίνουμε πως, ασκώντας τη διακριτική του ευχέρεια, ορθά κατέληξε, πως η μη επιδείνωση ή υποτροπή της υγείας του Εφεσείοντα στο μεσοδιάστημα, δεν δικαιολογούσε την διαφοροποίηση της διαταγής κράτησης του, με απελευθέρωση του υπό όρους εγγύησης.
Συνεπώς, ο 1ος λόγος Έφεσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται ως αβάσιμος.
Σε σχέση με το 2ο λόγο Έφεσης, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα εισηγήθηκε ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα και αντινομικά έλαβε υπόψη του δεδομένα της προηγηθείσας υπόθεσης 7946/2022, η οποία, σημειώνεται ότι αναστάληκε, προκειμένου να επανακαταχωρηθεί η παρούσα ποινική υπόθεση, με την προσθήκη του Εφεσείοντα στο κατηγορητήριο, μετά τον εντοπισμό του και την παράδοση του στις Ισπανικές Αρχές. Συγκεκριμένα, ισχυρίσθηκε πως εσφαλμένα το Κακουργιοδικείο έλαβε υπόψη του ότι, στα πλαίσια της υπόθεσης 7946/2022 ο συγκατηγορούμενος του ο αρ. 3 είχε αφεθεί ελεύθερος με όρους εγγύησης, συνεπεία της κρίσης του περί μη ύπαρξης ορατής πιθανότητας καταδίκης, υπό το φως του μαρτυρικού υλικού που είχε τεθεί ενώπιον του στην εν λόγω υπόθεση. Εν πάση περιπτώσει, προέβαλε τη θέση ότι το Κακουργιοδικείο, παραγνώρισε ότι τόσο για τον Εφεσείοντα, όσο και για τον συγκατηγορούμενο του αρ. 3, η μαρτυρία για τις κοινές κατηγορίες που αντιμετωπίζουν, προέρχεται από το ίδιο πρόσωπο, τον συνεργό, στη βάση της μαρτυρίας του οποίου, είχε κριθεί στα πλαίσια της υπόθεσης 7946/2022 ότι δεν υπήρχε πιθανότητα καταδίκης του συγκατηγορούμενου αρ. 3, εν αντιθέσει με τον Εφεσείοντα στην παρούσα υπόθεση.
Δεν συμφωνούμε ούτε και με αυτή την εισήγηση. Όπως προκύπτει, από τα πρακτικά της διαδικασίας ενώπιον του Κακουργιοδικείου, αλλά και τη σαφή θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου του Εφεσείοντα ενώπιον του Εφετείου, η Υπεράσπιση αποδέχθηκε ότι υπάρχει πιθανότητα καταδίκης του Εφεσείοντα στην όψη του μαρτυρικού υλικού που είχε τεθεί ενώπιον του Κακουργιοδικείου. Περαιτέρω, ουδέποτε ήγειρε ζήτημα ενώπιον του Κακουργιοδικείου, να αφεθεί ελεύθερος ο Εφεσείων, λόγω του ότι, στη βάση της μαρτυρίας του κοινού μάρτυρα, ο συγκατηγορούμενος αρ. 3 είχε αφεθεί ελεύθερος στα πλαίσια της υπόθεσης 7946/2022.
Επομένως, κρίνουμε πως το Κακουργιοδικείο, σε κανένα σφάλμα αρχής δεν υπέπεσε, αναφερόμενο στο γεγονός ότι ο συγκατηγορούμενος αρ. 3 είχε αφεθεί ελεύθερος υπό όρους στα πλαίσια της υπόθεσης 7946/2022, τονίζοντας μάλιστα, ότι στα πλαίσια της παρούσας ποινικής υπόθεσης, εξ' αρχής δεν είχε ζητηθεί από την Κατηγορούσα Αρχή η κράτηση του. Με δεδομένη, λοιπόν, την ρητή θέση της Υπεράσπισης πως υπάρχει, στην όψη πάντοτε του μαρτυρικού υλικού ενώπιον του Κακουργιοδικείου, πιθανότητα καταδίκης του Εφεσείοντα, κρίνουμε πως το Κακουργιοδικείο ουδόλως ενήργησε εσφαλμένα και αντινομικά, ως η ανώτερη θέση του Εφεσείοντα.
Συνακόλουθα και ο 2ος λόγος Έφεσης απορρίπτεται ως αβάσιμος.
Τέλος αποτέλεσε εισήγηση του ευπαίδευτου συνηγόρου του Εφεσείοντα, στα πλαίσια του 3ου λόγου Έφεσης, πως το Κακουργιοδικείο, πέραν των σοβαρών προβλημάτων υγείας του, δεν στάθμισε ορθά τους στενούς δεσμούς του Εφεσείοντα με την Κυπριακή Δημοκρατία και συγκεκριμένα ότι η οικογένεια του διαμένει στην Κύπρο και τα 5 ανήλικα παιδιά του φοιτούν σε σχολεία σ' αυτήν.
Δεν συμμεριζόμαστε ούτε και αυτή τη θέση. Το Κακουργιοδικείο, αναγνώρισε τους στενούς δεσμούς του Εφεσείοντα με την Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς ωστόσο να αποκλείσει και το ενδεχόμενο να διατηρεί δεσμούς και με την Ισπανία όπου διέμενε για περίοδο 2 ετών. Ωστόσο, έκρινε πως οι δεσμοί του με την Κύπρο δεν ήταν επαρκείς και ικανοί να αφαιρέσουν την σκέψη του να φυγοδικήσει προκειμένου να αποφύγει την πολυετή τιμωρία του σε περίπτωση καταδίκης του, ούτε και μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ασπίδα για να υπερφαλαγγίσουν το δημόσιο συμφέρον στην αποπεράτωση της Ποινικής Υπόθεσης εναντίον του.
Για τους πιο πάνω λόγους, καταλήγουμε ότι το Κακουργιοδικείο άσκησε ορθά τη διακριτική του ευχέρεια επί του ζητήματος και κατά την κρίση μας δεν υπάρχει βάσιμος λόγος επέμβασης του Εφετείου.
Η Έφεση απορρίπτεται.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
ΣΤ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.
/Α.Λ.Ο.