|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2022:B407
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 220/22)
18 Οκτωβρίου, 2022
[Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
ΣΤ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/ΣΤΕΣ]
Χ. Κ.,
Εφεσείων,
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
---------
Λ. Νεοφύτου, για εφεσείοντα.
Σ. Δημητριάδης για Γενικό Εισαγγελέα, για εφεσίβλητη.
---------
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη.
---------
[Η παρούσα απόφαση θα ανωνυμοποιηθεί εφόσον αναφέρεται σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του εφεσείοντα ο οποίος μάλιστα είναι νεαρό πρόσωπο.]
Α Π Ο Φ Α Σ Η
[ex-tempore]
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Ο εφεσείων υπηρετούσε τη θητεία του σε μονάδα της Εθνικής Φρουράς. Έλαβε αναρρωτική άδεια την 1.3.2022 αλλά δεν επέστρεψε κατά τον χρόνο που όφειλε, δηλαδή στις 3.3.2022, ούτε κατά τις δύο επόμενες ημέρες, με αποτέλεσμα να διαπράξει το αδίκημα της λιποταξίας εσωτερικού, κατά παράβαση του Άρθρου 29(1)(β) και (2)(α) του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομία του 1964 (Ν. 40/1964). Κατηγορηθείς ενώπιον του Στρατοδικείου παραδέχθηκε και του επιβλήθηκε άμεση ποινή φυλάκισης 20 ημερών.
Ο εφεσείων επέστρεψε αυτοβούλως στη μονάδα του 19 ημέρες μετά, στις 22.3.2022. Την ίδια εκείνη ημέρα εξετάστηκε από το αρμόδιο ιατρικό συμβούλιο. Κρίθηκε ψυχοσωματικά προσωρινά ακατάλληλος, επί του ότι έπασχε από διαταραχή προσωπικότητας που καθιστά αδύνατη την προσαρμογή του στο στρατιωτικό περιβάλλον και ως εκ τούτου έλαβε προσωρινό απολυτήριο από τη μονάδα του, κριθείς ψυχοσωματικής ικανότητας Ι5. Άλλωστε, στα ίδια πλαίσια ήταν ο λόγος που είχε λάβει την αναρρωτική άδεια. Επρόκειτο δε στις 15.3.2022 να παραπεμφθεί στο ιατρικό συμβούλιο για να εξεταστεί για την κατάσταση του αυτή. Κατά τον χρόνο όμως της αναρρωτικής του άδειας προσβλήθηκε από τον ιό covid και για το λόγο αυτό δεν μετέβη στην προγραμματισθείσα εκείνη εξέταση του από το ιατροσυμβούλιο. Η εξέταση, όπως έχουμε αναφέρει, πραγματοποιήθηκε την ημέρα που επέστρεψε στη μονάδα του, στις 22.3.2022.
Σημειώνουμε περαιτέρω ότι καθόλη τη διάρκεια της λιποταξίας του οι γονείς του και άλλοι συγγενείς τον προέτρεπαν να επιστρέψει στη μονάδα του. Όμως ο ίδιος λόγω των προβλημάτων που είχε εκ της διαταραχής της προσωπικότητας του, η οποία επιβεβαιώθηκε και οδήγησε στην κατηγοριοποίηση του σε οπλίτη ικανότητας I5 και στην προσωρινή απόλυση του, δεν επέστρεψε παρά μόνο στις 22.3.2022.
Ο εφεσείων είναι 19 χρονών. Δεν έχει προηγούμενες καταδίκες, ούτε και οποιαδήποτε πειθαρχική ποινή στο στράτευμα. Όταν δε απολύθηκε εργάστηκε για τρεις μήνες. Η ομαλή αυτή εξέλιξη διακόπηκε με την επιβολή ποινής φυλάκισης.
Το Στρατοδικείο αναφέρθηκε στη σοβαρότητα του αδικήματος και στην ανάγκη επιβολής αποτρεπτικών ποινών για σκοπούς διατήρησης της πειθαρχίας στο στράτευμα, αν και σημείωσε ότι ο νομοθέτης έχει μειώσει το ανώτατο όριο ποινής από πέντε χρόνια σε τρία χρόνια με τον τροποποιητικό Νόμο 158(Ι)/2006.
Με την έφεση προβάλλεται ότι το Στρατιωτικό Δικαστήριο παρέλειψε να λάβει υπόψη σημαντικούς ελαφρυντικούς παράγοντες με αποτέλεσμα η ποινή που επέβαλε στον εφεσείοντα να καθίσταται έκδηλα υπερβολική.
Από την άλλη ο ευπαίδευτος εκπρόσωπος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στην υποχρέωση όλων να υπηρετούν την πατρίδα. Επίσης ανέφερε ότι η απόλυση του εφεσείοντα είναι προσωρινή και η κατάσταση του θα επαναξιολογηθεί.
Η υποχρέωση προς την πατρίδα είναι αδιαμφισβήτητη. Εν προκειμένω, όμως, το ερώτημα είναι κατά πόσον η σοβαρότητα του αδικήματος υπό τις περιστάσεις διάπραξης του και οι περιστάσεις του συγκεκριμένου εφεσείοντα, καθιστούσαν αναπόφευκτη, ως η νομολογία ορίζει, την επιβολή ποινής φυλάκισης. Υπενθυμίζουμε την στοιχειώδη αρχή ότι η ποινή φυλάκισης πρέπει να επιβάλλεται όταν αποτελεί τον μόνο ενδεδειγμένο τρόπο τιμωρίας του κατηγορούμενου (Γενικός Εισαγγελέας ν. Πατατάρη (1994) 2 ΑΑΔ 128).
Η απάντηση είναι χωρίς άλλο αρνητική. Ο εφεσείων απολύθηκε την ίδια ημέρα που επέστρεψε, έχοντας λάβει αναρρωτική άδεια για το ίδιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Επιβεβαιώθηκε έτσι με τον πιο επίσημο τρόπο ότι ο λόγος της λιποταξίας του είχε όντως να κάμει με την κατάσταση της υγείας του, όπως διαγνώστηκε από το ιατροσυμβούλιο και ειδικότερα με την αδυναμία του, λόγω διαταραχής προσωπικότητας, να ενσωματωθεί στο στρατιωτικό περιβάλλον και να υπηρετήσει ως οπλίτης οποιασδήποτε λειτουργικής ικανότητας. Η κατάσταση του ήταν τέτοια ώστε να απολυθεί την ίδια ημέρα που επέστρεψε. Δεν κρατήθηκε στο στράτευμα ούτε μια ημέρα παραπάνω. Κρίσιμος είναι ο συγκεκριμένος χρόνος. Εάν η απόλυση είναι προσωρινή και η κατάσταση θα επαναξιολογηθεί είναι άλλο ζήτημα.
Το Στρατιωτικό Δικαστήριο παρέπεμψε σε υποθέσεις όπως η Petrou v. Republic (1981) 2 CLR 216, όπου ο εφεσείων είχε εγκαταλείψει το στράτευμα για τη διευθέτηση επαγγελματικών του υποχρεώσεων. Ακριβώς τέτοιες υποθέσεις, όπως η Petrou, υποδηλώνουν τη διαφορά προσέγγισης που επιβάλλεται στον χειρισμό της παρούσας υπόθεσης. Έτερον εκάτερον. Στην υπόθεση Petrou υποδείχθηκε ότι τα αδικήματα της λιποταξίας είναι κατά κανόνα πολύ σοβαρά, αλλά παράλληλα σημειώθηκε ότι δυνατόν να επιδειχθεί επιείκεια σε εξαιρετικές περιστάσεις. Η παρούσα αποτελεί τέτοια εξαιρετική περίσταση. Η ποινή φυλάκισης δεν ήταν η μόνη αρμόζουσα ποινή και γι΄ αυτό παραμερίζεται.
Εν όψει του ότι ο εφεσείων έχει εκτίσει σημαντικό μέρος της ποινής φυλάκισης, δεν θα επιβληθεί οποιαδήποτε άλλη ποινή. Παραμερισθείσας της ποινής φυλάκισης να αφεθεί αμέσως ελεύθερος.
Τ.Θ. Οικονόμου, Δ.
Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Δ.
Στ. Χατζηγιάννη, Δ.
/φκ