|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:B504
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 157/2020)
(Σχ. με 196/2020)
9 Νοεμβρίου, 2021
[ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,
Εφεσείουσα,
v.
xxx ΣΑΚΚΟΥ,
Εφεσίβλητου.
____________________
(Ποινική Έφεση Αρ. 196/2020)
(Σχ. με 157/2020)
xxx ΣΑΚΚΟΣ
Εφεσείων,
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
____________________
ΑΙΤΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 28.5.2021 ΓΙΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
Ρ. Μαππουρίδης, για τον Εφεσείοντα στην 196/2020, Εφεσίβλητο
στην 157/2020, Αιτητή.
Χ. Καραολίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του
Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Εφεσείουσα στην
157/2020, Εφεσίβλητη στην 196/2020, Καθ΄ης η Αίτηση.
Ο Εφεσείων-Εφεσίβλητος, αντίστοιχα, είναι παρών.
____________________
Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από τη Σταματίου, Δ.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣTAMATIOY, Δ.: Στις 29.10.2020 ο εφεσείων - αιτητής, κρίθηκε ένοχος από το Κακουργιοδικείο σε κατηγορίες συνομωσίας προς διάπραξη κακουργήματος, παράνομης κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β, προμήθειας σε άλλο πρόσωπο ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Στις 9.11.2020 του επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκιση με μεγαλύτερη αυτή των 6 χρόνων. Άσκησε έφεση εναντίον της απόφασης του Κακουργιοδικείου και προτού η υπόθεση οριστεί για ακρόαση καταχώρησε την υπό κρίση αίτηση, με την οποία επιδιώκει να του δοθεί άδεια να προσκομίσει τη μαρτυρία των ακόλουθων μαρτύρων:
«1. Πρωτοκολλητής Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού - Ποινικό Τμήμα
Για να καταθέσει το κατηγορητήριο στην υπόθεση 14730/20 μεταξύ Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και xxx Χριστοφή (Τταϊφά), το διάταγμα κράτησης του Κατηγορούμενου στην υπόθεση αυτή xxx Χριστοφή (Τταϊφά) ημερομηνίας 09.10.20, το πρακτικό ημερομηνίας 15.04.21 ή οποιοδήποτε άλλο Διάταγμα Κράτησης έχει εκδοθεί από Επαρχιακό Δικαστή ή το Κακουργιοδικείο Λεμεσού στην πιο πάνω υπόθεση σε σχέση με το πιο πάνω αναφερόμενο πρόσωπο.
2. Διευθύντρια του Τμήματος Φυλακών ή εκπροσώπου της
Για να καταθέσει αναφορικά με την περίοδο κατά την οποία ο xxx Χριστοφή (Τταϊφάς) τελούσε σε προφυλάκιση από τις 09.10.20 μέχρι 15.04.21 ή οποιαδήποτε άλλη περίοδο από τη σύλληψη μέχρι την απαλλαγή του στην πιο πάνω Υπόθεση.
3. Αρχηγό της Αστυνομίας ή εκπρόσωπο του
Για να καταθέσει αναφορικά με την περίοδο κατά την οποία ο xxx Ρόνεη τελούσε ως προστατευόμενος μάρτυρας, υπό κράτηση σε ειδικό χώρο προστασίας μαρτύρων, την ημερομηνία απελευθέρωσης του και το έγγραφο με βάση το οποίο αυτός αφέθηκε ελεύθερος.
4. Αναπληρωτή Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ή εκπρόσωπο του
Για να καταθέσει αναφορικά με την ημέρα αναχώρησης του xxx Ρόνεη από την Κύπρο κατά το Δεκέμβριο του 2020 ως αποτέλεσμα της απόλυσης του από την κράτησή του.»
Στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση αναφέρεται ότι αρχές Οκτωβρίου του 2020 είχε συλληφθεί από τις Βρετανικές Βάσεις και μεταφέρθηκε στις Κεντρικές Φυλακές στις 9.10.2020 ο καταζητούμενος xxx Χριστοφή Τταϊφάς. Το εν λόγω πρόσωπο είχε αναφερθεί από τον βασικό μάρτυρα κατηγορίας εναντίον του εφεσείοντα, xxx Ρόνεη ότι συνδέεται με την υπόθεση που καταδικάστηκε ο εφεσείων. Παρά το ότι αναμενόταν ότι ο Ρόνεη θα ήταν μάρτυρας κατηγορίας στην υπόθεση εναντίον του Τταϊφά εντούτοις ως επιβράβευση του Ρόνεη για τη μαρτυρία του εναντίον του εφεσείοντα ή και άλλων αλλότριων κινήτρων της Αστυνομίας ο μάρτυρας αυτός φυγαδεύτηκε από την Κύπρο και δεν κρατείται πλέον για έκτιση της ποινής του σε χώρο κράτησης προστατευόμενων μαρτύρων. Μετά τη σύλληψη του Τταϊφά καταχωρήθηκε εναντίον του η υπόθεση υπ΄ αρ. 14730/2020 η οποία ανεστάλη στις 15.4.2021 λόγω μη προσέλευσης του Ρόνεη ο οποίος είχε φυγαδευτεί στο εξωτερικό στις αρχές Δεκεμβρίου του 2020.
Αποτελεί θέση του αιτητή ότι η συμπεριφορά αυτή των Αρχών συνιστά πράξη που δημιουργεί πεποίθηση ότι ο μάρτυρας ενήργησε κατά τη μαρτυρία του υπό το κράτος υποσχέσεων και/ή κινήτρων που του παρασχέθηκαν με αποτέλεσμα να επηρεαστεί το δικαίωμα του αιτητή σε δίκαιη δίκη. Ως εκ τούτου, ο Ρόνεη είχε, κατά τον εφεσείοντα, εμφανή κίνητρο να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας εναντίον του, αφού θα ανέμενε προσωπικό όφελος. Αυτές οι πράξεις, κατά την εισήγηση, καταδικάζονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όπως προκύπτει από την απόφαση Adamco v. Slovakia, Application No. 45084/2014, στην οποία παραπέμπει. Προβάλλεται, περαιτέρω, πως τα πιο πάνω γεγονότα δεν υπήρχαν ενώπιον του Κακουργιοδικείου ως μεταγενέστερα της έκδοσης της πρωτόδικης απόφασης, όμως μπορούν να ληφθούν υπόψη από το Εφετείο για ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης ότι ο Ρόνεη δεν έτυχε οποιασδήποτε ασυλίας.
Η ευπαίδευτη συνήγορος για τη Δημοκρατία, πριν την ακρόαση της αίτησης, προέβη στην ακόλουθη δήλωση:
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει το Άρθρο 53.4 του Συντάγματος, την 17.12.2020 αποφάσισε όπως αναστείλει την ποινή φυλάκισης του xxx Ρόνεη για περίοδο 4 ετών από την 21.12.2020 έτσι ώστε αυτός αποφυλακιστεί.»
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή δεν θεώρησε την πιο πάνω δήλωση ικανοποιητική και έτσι η αίτηση οδηγήθηκε σε ακρόαση. Η Δημοκρατία καταχώρησε ένσταση η οποία στηρίζεται σε οκτώ λόγους.
Κύριος άξονας της επιχειρηματολογίας της Δημοκρατίας είναι ότι η παρούσα περίπτωση δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το Εφετείο μπορεί να ασκήσει τη διακριτική του εξουσία. Η μαρτυρία που επιδιώκεται με τα αιτητικά 1 και 2 δεν αφορά την υπόθεση που αντιμετώπισε ο εφεσείων, αλλά άλλη ποινική υπόθεση στην οποία κατηγορούμενος ήταν ο xxx Χριστοφή (Τταϊφά) και στην οποία θα κατέθετε ως μάρτυρας κατηγορίας ο Ρόνεη. Πρόκειται για γεγονότα που έλαβαν χώρα σε χρόνο μεταγενέστερο της δίκης και δεν μπορούν να θεωρηθούν γεγονότα υπαρκτά κατά τη δίκη, τα οποία θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο, κατά την κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Η οποιαδήποτε απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα για αναστολή της ποινικής δίωξης, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 113 του Συντάγματος, δεν μπορεί να ελεγχθεί από το Δικαστήριο. Ούτε η εξουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας για απονομή χάριτος δυνάμει του Άρθρου 53.4 του Συντάγματος μπορεί να ελεγχθεί από το Δικαστήριο η οποία συναρτάται με τα αιτητικά 3 και 4 της παρούσας αίτησης. Σύμφωνα με την καθ΄ ης η αίτηση, στόχος του αιτητή είναι να πλήξει την αξιοπιστία του Ρόνεη. Όμως, η προσαγωγή της αιτούμενης μαρτυρίας δεν θα μπορούσε να οδηγήσει σε τέτοιο αποτέλεσμα. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έχει αξιολογήσει τη μαρτυρία και τυχόν ευεργέτημα που δόθηκε σ΄ αυτόν στη συνέχεια δεν την καθιστά μολυσμένη.
Η υπό κρίση αίτηση βασίζεται στις πρόνοιες του Άρθρου 146(β) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155 και του Άρθρου 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, (Ν. 14/60). Οι σχετικές πρόνοιες του Κεφ. 155 παρέχουν εξουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο «να ακούσει περαιτέρω μαρτυρία και να επιφυλάξει την απόφαση μέχρις ότου ακουστεί η περαιτέρω αυτή μαρτυρία». Το Άρθρο 25(3) πραγματεύεται τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατ' έφεση. Δίνει, μεταξύ άλλων, εξουσία στο Εφετείο «να ακούει και δέχεται περαιτέρω αποδεικτικά μέσα».
Η θέση της νομολογίας έχει επαναληφθεί στην πρόσφατη απόφαση Dejan κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 205/2017 και 210/2017, ημερομηνίας 26.11.2020, όπου αναφέρθηκε ότι:
«. η δυνατότητα προσαγωγής περαιτέρω μαρτυρίας κατά την έφεση αποτελεί εξαιρετικό μέτρο. Η εξουσία του Εφετείου ασκείται αυστηρά και με φειδώ και η άδεια για προσαγωγή περαιτέρω μαρτυρίας χορηγείται μόνο στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται ότι σωρευτικά πληρούνται οι τρεις βασικές προϋποθέσεις που θέτει η νομολογία, ότι δηλαδή:
(α) Η μαρτυρία δεν μπορούσε να εξασφαλιστεί προς χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας.
(β) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε αν προσαγόταν θα ήταν πιθανό να είχε κάποια σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της υπόθεσης, αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αποφασιστικής σημασίας.
(γ) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εμφανίζεται αξιόπιστη αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αναντίλεκτη.
(Athinis v. The Republic (1989) 2 C.L.R. 214, 218, Blachine v. Αριστείδου (1997) 1(A) A.A.Δ. 195, 197, Γεωργίου ν. Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Τράπεζης Κύπρου Λτδ (Αρ. 2) (1999) 1 (Β) Α.Α.Δ. 956, 961, Supatan ν. Περιστιάνη (2006) 1(Β) Α.Α.Δ. 1417, 1421-2, Brtsieva ν. Δημοκρατίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 331, 334-5).»
Στην υπόθεση Pernell κ.ά. ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (1998) 2 ΑΑΔ 177 αναφέρθηκαν στη σελίδα 187 τα ακόλουθα σχετικά, με μαρτυρία που προκύπτει μετά τη δίκη:
«Η προσαγωγή μαρτυρίας, που δεν υφίστατο κατά το χρόνο διεξαγωγής της δίκης, είναι, εξ αντικειμένου, άσχετη με το αποτέλεσμα της δίκης. Τέτοια μαρτυρία δε θα μπορούσε να επηρεάσει την κρίση της κατηγορίας και τη διαπίστωση της ποινικής ευθύνης του κατηγορουμένου. Επίσης, δεν μπορεί να συσχετισθεί προς τα επίδικα θέματα της έφεσης, που έχουν ως άξονα τη δίκη και το αποτέλεσμά της. Σκοπός της έφεσης είναι η θεώρηση της ορθότητας της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Όπως και στην Αγγλία, έτσι και στην Κύπρο, το Εφετείο δεν αποτελεί το δικαστικό βάθρο για την κρίση της κατηγορίας. Μαρτυρία, η οποία προκύπτει μετά τη δίκη, εξ αντικειμένου, δε θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμά της, εφόσο ήταν αδύνατη η προσαγωγή της ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου που έκρινε την ποινική ευθύνη του κατηγορουμένου. Αντίθετα, μαρτυρία, η οποία υπήρχε αλλά δεν προσκομίστηκε, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στο αποτέλεσμα, αν προσαγόταν στη δίκη. Η σημασία της έγκειται στην αποστέρηση του πρωτόδικου δικαστηρίου της ευκαιρίας να την ακούσει και να τη συνεκτιμήσει στη διαμόρφωση της κρίσης του. Η κατάθεση μαρτυρίας, κατ' έφεση, στις εξαιρετικές περιπτώσεις που είναι παραδεκτή, έχει ως λόγο την πλήρωση κενού κατά τη δίκη και την πιθανολόγηση των επιπτώσεων στην απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου. Ο ρόλος του εφετείου, σ' εκείνη την περίπτωση, περιορίζεται στην αποτίμηση των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει στην ετυμηγορία του πρωτόδικου δικαστηρίου η προσαγωγή της μαρτυρίας ενώπιόν του.»
Στην υπόθεση Χριστοδούλου άλλως Ρόπας κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2000) 2 ΑΑΔ 294, το Εφετείο υπέδειξε ότι αποκλείεται η προσαγωγή μαρτυρίας κατ΄ έφεση, με αναφορά σε γεγονότα διαδραματισθέντα μεταγενέστερα της δίκης.
Εν προκειμένω, η μαρτυρία που γίνεται προσπάθεια να προσαχθεί έχει προκύψει μετά τη δίκη. Δεν θα μπορούσε, συνεπώς, εξ αντικειμένου να επηρεάσει την κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου και την ενοχή του εφεσείοντα.
Για τους πιο πάνω λόγους, η αίτηση δεν μπορεί να έχει επιτυχή κατάληξη και, συνακόλουθα, απορρίπτεται.
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
/ΧΤΘ