|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:B2
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(ΠοινικήΈφεση Αρ.223/2020)
(Σχ. με την 229/2020)
7 Ιανουαρίου2021
[Π. ΠΑΝΑΓΗ, Π., Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗ,X. ΜΑΛΑΧΤΟΥ, ΔΔ]
xxx ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ
Εφεσείοντας
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Εφεσίβλητη
---------------
(ΠοινικήΈφεση Αρ.229/020)
(Σχ. με την 223/2020)
xxx ΠΑΥΛΟΥ
Εφεσείοντας
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Εφεσίβλητη
---------------
Α. Κληρίδης για Φοίβος, Χρίστος Κληρίδης & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσείοντα στην 223/2020.
Μ Καούλλας για Δημητρίου & Δημητρίου Δ.Ε.Π.Ε.,για τον Εφεσείοντα στην 229/2020.
Χ. Καραολίδου (κα), για Γενικό Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη.
--------------
ΠΑΝΑΓΗ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Χ. Μαλαχτό, Δ.
-------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.:Οι Εφεσείοντες (Κατηγορούμενοι 3 και 4), μαζί με τους τρεις συγκατηγορούμενους τους, αντιμετωπίζουν ενώπιον του Κακουργιοδικείου έξι κατηγορίες κατά παράβαση του περί Ναρκωτικών και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου του 1977, Ν. 29/1977, ως έχει τροποποιηθεί. Οι κατηγορίες αφορούν στην εισαγωγή, κατοχή και κατοχή με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα, πολύ μεγάλης ποσότητας ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Β', δηλαδή 83 κιλών και 627 γραμμαρίων κάνναβης και συναφείς κατηγορίες συνωμοσίας μεταξύ τους για τη διάπραξη των αδικημάτων αυτών. Ο Εφεσείων στην 223/2020αντιμετωπίζει μόνος του ακόμα μια κατηγορία κατοχής 2,2 γραμμαρίων κάνναβης.
Την 9.12.2020, οι Εφεσείοντες και οι συγκατηγορούμενοι τους παραπέμφθηκαν σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου. Εμφανίστηκαν στο Κακουργιοδικείο την 14.12.2020. Οι Εφεσείοντες και οι συγκατηγορούμενοι τους, πλην ενός που ζήτησε νομική αρωγή και θα απαντούσε σε άλλη ημερομηνία, αρνήθηκαν τις κοινές κατηγορίες. Ο Εφεσείων στην 223/2020 παραδέχτηκε την κατηγορία αναφορικά με την κατοχή των 2,2 γραμμαρίων κάνναβης, που μόνο ο ίδιος αντιμετώπιζε.
Το Κακουργιοδικείο έχει ορίσει την υπόθεση για ακρόαση σήμερα 7.1.2021 και στη συνέχεια την 8.1.2021 και 14.1.2021 και διέταξε όπως οι Εφεσείοντες και οι συγκατηγορούμενοι τους παραμείνουν υπό κράτηση μέχρι την 7.1.2021. Οι Εφεσείοντες, που είχαν φέρει ένσταση στην κράτηση τους, προσβάλλουν με την έφεση που ο καθένας καταχώρησε τη διαταγή στην έκταση που τον αφορά.
Η κράτηση των Εφεσειόντων ζητήθηκε και διατάχτηκε προς αντιμετώπιση του κινδύνου να φυγοδικήσουν. Το Κακουργιοδικείο συνεκτιμώντας τους τρεις παράγοντες που θεμελιώνουν τον εγγενή και αντικειμενικό κίνδυνο φυγοδικίας, κατέληξε ότι τέτοιος υφίστατο. Επρόκειτο για πολύ σοβαρά αδικήματα, για πλείστα από τα οποία προνοείται ποινή φυλάκισης δια βίου και στην περίπτωση καταδίκης των Εφεσειόντων σε αυτά οι ποινές οι οποίες δυνατό να τους επιβληθούν ενδέχεται να είναι ποινές πολυετούς φυλάκισης.
Όσον αφορά την πιθανότητα καταδίκης, το Κακουργιοδικείο παρέπεμψε στην κατάθεση κάποιου Ξ.Κ. που εμπλέκει αμφότερους. Υπό τις περιστάσεις, το Κακουργιοδικείο έκρινε ότι το γεγονός ότι οι Εφεσείοντες είναι κύπριοι πολίτες με οικογενειακούς και άλλους δεσμούς στη Δημοκρατία, δεν ήταν αρκετό για να εξαλείψει τον κίνδυνο φυγοδικίας, ούτε και να υπερφαλαγγίσει το γενικό δημόσιο συμφέρον για την απονομή της δικαιοσύνης, παραπέμποντας σε σχετική νομολογία (Βασιλείου ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 7, Φλεριανού ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 13/2016, ημερ. 3.3.2016, ECLI:CY:AD:2016:B136 και ΧΧΧΧ Memic κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 81-83/2019, ημερ. 16.7.2019).
Η υπόθεση που καταχωρίστηκε την 9.12.2020 έχει προϊστορία και αφορά αδικήματα που κατ΄ισχυρισμό διαπράχθηκαν την περίοδο Νοεμβρίου 2018 - Μαρτίου 2019. Αρχικά καταχωρίστηκε η ποινική υπόθεση 10006/2019 εναντίον των Εφεσειόντων, δύο εκ των νυν συγκατηγορούμενων τους και άλλων δύο προσώπων, στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας. Η υπόθεση μεταφέρθηκε για εκδίκαση στο Κακουργιοδικείο Λεμεσού. Στη συνέχεια αναστάλθηκε και καταχωρίστηκε η 19101/2019, προφανώς για να προστεθεί ως κατηγορούμενος 7 κάποιος Λ.Κ.. Η εκδίκαση της 19101/2019 άρχισε την 27.7.2020. Πριν την έναρξη της ακρόασης ο Ξ.Κ., στον οποίο αναφορά έγινε πιο πάνω, που ήταν το ένα από τα δύο πιο πάνω πρόσωπα, παραδέχθηκε τις κατηγορίες και του επιβλήθηκε ποινή, αφού η κατηγορούσα αρχή προτίθετο να τον καλέσει ως μάρτυρα κατηγορίας. Γι' αυτό και δεν είναι κατηγορούμενος στην παρούσα υπόθεση, αλλά Μ.Κ.11 επί του Κατηγορητηρίου. Έχει παραδεχτεί ακόμη ένας κατηγορούμενος, γι' αυτό και οι κατηγορούμενοι στην παρούσα παρέμειναν πέντε.
Ενώ η ακρόαση της υπόθεσης 19101/2019 συνεχιζόταν, την 2.12.2020, ο Πρόεδρος του Κακουργιοδικείου διορίστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στη θέση του Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου και ο Γενικός Εισαγγελέας ανέστειλε τη διαδικασία και προχώρησε στην καταχώρηση της παρούσας στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας.
Στην επιχειρηματολογία των δικηγόρων των Εφεσειόντων ότι στο μεταξύ παρέμειναν ελεύθεροιχωρίς να εκδηλώσουν πρόθεση φυγοδικίας, το Κακουργιοδικείο σημείωσε ότι η Ιακωβίδης ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 185/2020, ημερ. 25.11.2020, ECLI:CY:AD:2020:B405, στην οποία παραπέμφθηκε, δεν καθόριζε οποιοδήποτε άκαμπτο κανόνα και πως η παράμετρος συνεκτιμάται μαζί με όλα τα άλλα σχετικά με το ζήτημα στοιχεία. Επεσήμανε ότι ο χρόνος που είχαν παραμείνει στο χώρο του Δικαστηρίου χωρίς διαταγή κράτησης ήταν μια ώρα. Της ίδιας αντιμετώπισης έτυχε και το επιχείρημα των δικηγόρων των Εφεσειόντων σε σχέση με το χρόνο που προηγήθηκε της σύλληψης τους, πίσω στο Μάρτιο του 2019, έντεκα ημέρες αφότου είχαν συλληφθεί άλλοι, κατά τις κατηγορίες, συνεργοί τους.
Οι Εφεσείοντες είναι υπόδικοι από 29.3.2019. Η κράτηση τους από τότε είχε διαταχτεί στα πλαίσια της πρώτης υπόθεσης. Την διαταγή για την ανανέωση της κράτησης τους την 24.5.2019, είχαν εφεσιβάλει χωρίς επιτυχία (ΧΧΧΧ Memic κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 81-83/2019, ημερ. 16.7.2019).
Το Κακουργιοδικείο αναφέρθηκε στο μεγάλο χρονικό διάστημα που οι Εφεσείοντες βρίσκονταν υπό κράτηση, εκφράζοντας έντονο προβληματισμό. Με αναφορά στην Καλλή ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ.114/2015, ημερ.19.6.2015, ECLI:CY:AD:2015:B437, σημείωσε ότι ο χρόνος κράτησης δεν είναι αποφασιστικός παράγοντας, αλλά συνυπολογίζεται μαζί με όλα τα γεγονότα της υπόθεσης, για να καταλήξει στην προσβαλλόμενη διαταγή όπως αμφότεροι οι Εφεσείοντες παραμείνουν υπό κράτηση.
Το κύριο ζήτημα που εγείρεται με αμφότερες τις εφέσεις είναι η εμπλοκή που αποδίδεται στον κάθε Εφεσείοντα στο σοβαρότατο έγκλημα της εισαγωγής μιας τόσο μεγάλης ποσότητας ναρκωτικών ουσιών για να διοχετευτούν σε τρίτα πρόσωπα, στα πλαίσια της παραμέτρου που αφορά στην πιθανότητα καταδίκης τους, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι παραμένουν υπό κράτηση σχεδόν για 22 μήνες.
Η κράτηση τους για 22 σχεδόν μήνες είναι μια πραγματικότητα. Ότι ενδεχομένως ο Γενικός Εισαγγελέας δεν είχε άλλη επιλογή από την αναστολή της ποινικής τους δίωξης και την καταχώρηση νέας υπόθεσης εναντίον τους, όπως επισήμανε η εκπρόσωπος του ενώπιον μας, δεν προσφέρει καμιά ανακούφιση στους Εφεσείοντες, που αντίθετα, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου που αναλώθηκε στην εκδίκαση της 19101/2019 και πόσο προχώρησε η διαδικασία (σχεδόν ολοκληρώθηκε η κατάθεση του πρώτου μάρτυρα κατηγορίας), μόνο δυσφορία μπορούν να αισθάνονται, αντιλαμβανόμενοι πως εάν συνεχιστεί η κράτηση τους μέχρι να αποπερατωθεί η νέα υπόθεση, θα στερηθούν της ελευθερίας τους για ακόμα αρκετά μεγάλη χρονική περίοδο.
Η μαρτυρία εναντίον αμφοτέρων των Εφεσείοντων προέρχεται από την κατάθεση του Ξ.Κ. ημερ.29.3.2019.Η θέση της εκπροσώπου του Γενικού Εισαγγελέα ότι εναντίον του Εφεσείοντα στην 229/2020 υπάρχει και άλλη μαρτυρία, παραπέμποντας σε έρευνα που είχε γίνει στην κατοικία του συγκατηγορούμενου Λ.Κ., δεν ευσταθεί. Για τα ευρήματα της έρευνας είχε πληροφορηθεί και το Κακουργιοδικείο το οποίο ουδέν αναφέρει στην απόφαση του. Και ορθά, εφόσον τα αποτελέσματα της έρευνας, χωρίς να πλαισιώνονται από άλλα στοιχεία, μόνο εικασίες μπορούσαν να εγείρουν. Επομένως, δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε περαιτέρω με το επιμέρους ζήτημα και την εξέλιξη ότι το σχετικό διάταγμα έρευνας έχει ακυρωθεί με προνομιακό ένταλμα.
Αναφερόμενο, λοιπόν, στην κατάθεση του Ξ.Κ., διαπιστώνει το Κακουργιοδικείο: «Συνοπτικά, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι περί τα τέλη Νοεμβρίου ή Δεκεμβρίου 2018 ο κατηγορούμενος 3 [Εφεσείων στην 223/2020] τον προσέγγισε και τον κατέστησε μέρος ενός οργανωμένου συνόλου που σκοπό είχε την εισαγωγή μεγάλης ποσότητας ναρκωτικών στην Κύπρο. Στην εν λόγω κατάθεση προσδιορίζεται παράλληλα ο ρόλος που ο κάθε ένας από τους κατηγορούμενους 1-4 [ο Εφεσείων στην 229/2020 είναι ο κατηγορούμενος 4] είχε στο όλο εγχείρημα. Αυτά ειδωμένα σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα στοιχεία στα οποία παρέπεμψε η Κατηγορούσα αρχή, θεωρούμε ότι ικανοποιούν, στον απαραίτητο βαθμό, τον παράγοντα πιθανότητα καταδίκης σε σχέση με αυτούς».
Έχουμε διέλθει με κάθε προσοχή την κατάθεση του Ξ.Κ. ημερ.29.3.2019. Διαπιστώνουμε ότι, σε σχέση με τον Εφεσείοντα στη 223/2020, ο Ξ.Κ. πράγματι τον κατονομάζει ως το πρόσωπο που του πρότεινε να εμπλακεί στο εγχείρημα και τον σύστησε με τον άνθρωπο που θα έκαμνε την δουλειά, τον συγκατηγορούμενο 1, με τον οποίο ο Ξ.Κ. συνέχισε την συνεργασία μέχρι και που έφτασαν τα ναρκωτικά στη Κύπρο και συνελήφθηκε κατά τη διαχείριση τους. Όπως όμως προέκυπτε από την ίδια κατάθεση, προτού τα ναρκωτικά φτάσουν στην Κύπρο, ο Εφεσείοντας στη 223/2020 αποσύρθηκε από τον κοινό σκοπό. Ο ρόλος που θα είχε στο εγχείρημα θα ανατίθετο από τον συγκατηγορούμενο 1 σε συγκεκριμένο άλλο πρόσωπο. Δεν υπάρχει μαρτυρία που να εμπλέκει τον Εφεσείοντα στη 223/2020 σε οτιδήποτε έκτοτε και δεν παρουσιάζεται στην εικόνα των γεγονότων αφ' ότου τα ναρκωτικά έφτασαν στην Κύπρο. Αυτή η διάσταση της καταλογιζόμενης σε αυτόν εμπλοκής δεν διακρίνεται στην απόφαση του Κακουργιοδικείου. Είτε παραγνωρίστηκε εντελώς, είτε δεν θεωρήθηκε σημαντική για να αναφερθεί. Ήταν όμως ιδιαίτερα ουσιαστική παράμετρος, γιατί με τέτοια μαρτυρία θα αναμενόταν ιδιαίτερη εξήγηση, αν το Κακουργιοδικείο είχε διαμορφώσει τέτοια θέση, για το πώς εμπλεκόταν, πέραν της συνωμοσίας, στη διάπραξη των υπολοίπων αδικημάτων, κατά πρώτο λόγο αυτών της κατοχής και της κατοχής με σκοπό την προμήθεια, ακόμα όμως και της εισαγωγής, αφού ακόμα και η τροχιοδρόμηση της αποστολής των ναρκωτικών στην Κύπρο ενδεχομένως να μην μπορούσε να επιτύχει χωρίς άλλο και την εισαγωγή τους στη χώρα. Σε σχέση με τον Εφεσείοντα στην 223/2020, δεν υπήρχαν άλλα στοιχεία, όπως αντίθετα αναφέρεται στην απόφαση του Κακουργιοδικείου, που φαίνεται να εξέτασε την περίπτωση του, χωρίς διάκριση σε σχέση με τους συγκατηγορούμενους του 1 και 2 αλλά και τον Εφεσείοντα στην 229/2020.
Αν τελικά πιθανολογείτο η καταδίκη του μόνο στις κατηγορίες της συνωμοσίας, αδικήματα για τα οποία η μέγιστη ποινή φυλάκισης στη προκειμένη περίπτωση είναι τα επτά χρόνια, αυτή ήταν μια καταλυτική στο ζήτημα της κράτησης του παράμετρος, που υπό το βάρος της εκτεταμένης κράτησης του θα δικαιολογείτο να οδηγήσει στην απόλυση του με όρους.
Τα πιο πάνω ζητήματα εγείρονται με τον λόγο έφεσης 5, που αφορά στην εσφαλμένη προσέγγιση του Κακουργιοδικείου στη μαρτυρία εμπλοκής του Εφεσείοντα στην 223/2020, που για τους λόγους που έχουμε εξηγήσει θα πρέπει να επιτύχει, καθιστώντας εκ του περισσού την ενασχόληση του Εφετείου με τους υπόλοιπους λόγους στην έφεση αυτή.
Σε σχέση με τον Εφεσείοντα στη 229/2020, ο Ξ.Κ. είχε αναφέρει στην κατάθεση του ότι τον γνώρισε μέσω του συγκατηγορούμενου 1. Παρουσιάστηκε ως συνέταιρος του (στην επιχείρηση πώλησης αυτοκινήτων που διατηρούσε) και ως ο άνθρωπος που μαζί θα έκαμναν την δουλειά με τα ναρκωτικά. Ο Εφεσείοντας στη 229/2020 ήταν το πρόσωπο που θα «πλάσαρε» τα ναρκωτικά στην αγορά. Έτσι εξειδικεύτηκε ο ρόλος του, που, λόγω της παρέμβασης των διωκτικών αρχών, δεν πρόλαβε να αναλάβει. Και ενώ υπάρχει μαρτυρία που τον θέλει, μετά την πληρωμή για την εκτελώνιση του κοντέϊνερ με τα ναρκωτικά, να έχει τηλεφωνική συνομιλία με κάποιο τελώνη σε σχέση με το ότι το κοντέϊνερ είχε «μπλοκαριστεί» στο λιμάνι, δεν υπάρχει μαρτυρία που να τον θέλει να συμμετέχει με οποιοδήποτε τρόπο στη διαχείριση του κοντέϊνερ με τα ναρκωτικά.
Και στη δική του περίπτωση, όπως και στη περίπτωση του Εφεσείοντα στη 223/2020, το Κακουργιοδικείο προσέγγισε επιφανειακά το ζήτημα της εμπλοκής του στα κύρια αδικήματα και δεν επικεντρώθηκε στην αντικειμενική διάσταση της μαρτυρίας που υπήρχε εναντίον του. Η αιτιολογία της κράτησης του, ήταν κατ'αυτό τον τρόπο, όπως και του Εφεσείοντα στη 223/2020, ανεπαρκής. Το σχετικό παράπονο του, όπως διατυπώνεται με τον λόγο έφεσης 3, είναι δικαιολογημένο και επομένως ο λόγος αυτός θα πρέπει να επιτύχει.
Στη Μαυρομιχάλης ν. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ. 256, ECLI:CY:AD:2014:B251, 262, επαναλαμβάνεται η πάγια θέση ότι: «η κράτηση ενός υπόδικου μέχρι την δίκη, ή, η εξασφάλιση της παρουσίας του με όρους, εμπίπτει στη διακριτική εξουσία του (πρωτόδικου) Δικαστηρίου. Η άσκηση δε της εξουσίας αυτής δεν αναθεωρείται με γνώμονα την ορθότητα της (πρωτόδικης) απόφασης κατά την υποκειμενική κρίση των μελών του Εφετείου. Αναθεωρείται όπου διαπιστώνεται ότι δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενείς παράγοντες είτε διότι παραγνωρίστηκαν παράγοντες και κριτήρια που καθιερώθηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα για την άσκηση της».
Στην περίπτωση αμφοτέρων των Εφεσείοντων το Κακουργιοδικείο εξετάζοντας την παράμετρο της πιθανολόγησης καταδίκης τους, αρκέστηκε σε γενική αναφορά στην κατάθεση του Ξ.Κ., παραλείποντας να εστιάσει την προσοχή του στην αντικειμενική ισχύ της μαρτυρίας που αφορούσε τον κάθε ένα ξεχωριστά και να κρίνει το ζήτημα της δικής του κράτησης ή όχι ανεξάρτητα από του άλλους συγκατηγορούμενους τους. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο κίνδυνος φυγοδικίας αναδυόταν ιδιαίτερα μεγάλος, ώστε οι άλλοι παράγοντες που αναφέρθηκαν να μην ήταν αρκετοί για να υπερφαλαγγίσουν τον κίνδυνο αυτό. Τέτοιος ώστε ούτε το γεγονός της εκτεταμένης κράτησης των Εφεσείοντων να είχε καταλυτικά επιδράσει ώστε να διαταχτεί η απελευθέρωση τους με όρους.
Αμφότερες οι εφέσεις επιτυγχάνουν και διατάσσεται όπως οι Εφεσείοντες αφεθούν ελεύθεροι υπό όρους που θα προχωρήσουμε αμέσως να καθορίσουμε.
Π. Παναγή, Π.
Γ.Ν. Γιασεμής, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.