CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 2 ΑΑΔ 343

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΠΙΚΗ, Π., ΗΛΙΑΔΗ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ/στών

ΠΙΚΗΣ, Π.: Η εφεσείουσα εταιρεία, εφεξής η «εφεσείουσα», προσήψε τρεις κατηγορίες εναντίον των εφεσιβλήτων: 1. Lumian Ltd. και 2. Μιχάλη Λουκά, κατηγορώντας τους ότι, σε τρεις ξεχωριστές περιπτώσεις, εξέδωσαν επιταγές χωρίς αντίκρισμα. Οι δύο από τις τρεις κατηγορίες εγκαταλείφθηκαν και επ' αυτών οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν και απαλλάγηκαν. Παρέμεινε η τρίτη κατηγορία, προς απόδειξη της οποίας η εφεσείουσα προσήγαγε μαρτυρία, η οποία κρίθηκε, μετά το πέρας της υπόθεσης της κατηγόρου, ότι στοιχειοθέτησε εκ πρώτης όψεως υπόθεση εναντίον των κατηγορουμένων, οι οποίοι κλήθηκαν σε απολογία. Για την υπεράσπιση κατέθεσε ενόρκως ο εφεσίβλητος 2. Σημειωτέον ότι σειρά γεγονότων, σχετικών με την κατηγορία, έγιναν παραδεκτά κατά την πορεία της δίκης, βάσει των προνοιών του περί Αποδείξεως (Τροποποιητικού) Νόμου του 1986, (Ν. 86/86).

Η εφεσείουσα υποστήριξε ότι η απουσία του δικηγόρου της, ο οποίος χειρίζεται την υπόθεσή της, δεν ανέτρεπε το βάθρο της κατηγορίας, ούτε αναιρούσε τη δίκη. Ο κ. Δημητριάδης εισηγήθηκε ότι η «αγόρευση» αποτελεί δικαίωμα του διαδίκου όχι όμως υποχρέωση, συνυφασμένη με τη στοιχειοθέτηση της κατηγορίας. Μας παρέπεμψε στο ΄Αρθρο 74(2) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, ΚΕΦ. 155, που προβλέπει και ρυθμίζει τα των τελικών αγορεύσεων. Μας παρέπεμψε, επίσης, σε συγγράμματα^** , που πραγματεύονται τη φύση του δικαιώματος (αγορεύσεως) και το δικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται. Αδικαιολόγητη απουσία του διαδίκου, κατά την ορισθείσα ημερομηνία υποβολής των τελικών αγορεύσεων, εισηγήθηκε, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του δικαιώματος^. όχι, όμως, σε απόρριψη της κατηγορίας, ανεξάρτητα από την τεκμηρίωσή της.

Η απόφαση του Δικαστηρίου, συνοπτική ως είναι, δεν πραγματεύεται, ούτε εξηγεί τους λόγους, για τους οποίους η απουσία της εφεσείουσας, κατά την ορισθείσα ημερομηνία, δικαιολογούσε ή επέβαλλε την απόρριψη της κατηγορίας, ανεξάρτητα από τη στοιχειοθέτησή της από την προσαχθείσα μαρτυρία. Εύλογα η απόφαση του Δικαστηρίου μπορεί να χαρακτηριστεί ως αναιτιολόγητη. Δεν παρέχονται οι λόγοι για την απόφασή του και δεν εξηγούνται οι λόγοι που δικαιολογούν την ετυμηγορία του - (βλ. Εταιρεία Παφίτης & Ιορδάνους Κοντράκτορς Λτδ., κ.ά. ν. Α.Ν. Στασής Εστέϊτς Κο., Λτδ., Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 9434, 15/5/98^. Γλυκύ ν. Δήμου Λεμεσού, Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 10005, 17/12/98).

Το δικαίωμα παρουσίας του διαδίκου κατά τη δίκη κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα ως θεμελιώδες δικαίωμα του κατηγορουμένου και κάθε διαδίκου - (βλ. ΄Αρθρα 12.5 και 30.3 του Συντάγματος). Παραβίαση του δικαιώματος αυτού επάγεται την ακύρωση της δίκης - (βλ. Γρηγορίου ν. Τραπέζης Κύπρου Λτδ (1992) 1 Α.Α.Δ. 1222). Τα δικαιώματα των διαδίκων πρέπει να ασκούνται μέσα στο πλαίσιο της δικαστικής διαδικασίας. Τα συνταγματικά εγγυημένα δικαιώματα των διαδίκων αποβλέπουν στην εξασφάλιση δικαίας δίκης και όχι στην παροχή μέσων για την αποφυγή ή τη ματαίωσή της - (βλ. Rousos and Another v. Republic (1985) 3 C.L.R. 119^. In re Efthymiou (1987) 1 C.L.R. 329^. Μαγκάκης (1990) 1 Α.Α.Δ. 1068).

Είναι θεμελιωμένο ότι δικαίωμα μπορεί να συνδυαστεί με επάλληλο καθήκον για την άσκησή του, όπως στην περίπτωση σοβαρών ποινικών αδικημάτων - (βλ. ΄Αρθρα 45(1) και 63(3) του ΚΕΦ. 155 και The Republic v. Nicos Demetriades and Another (1973) 2 C.L.R. 289, (απόφαση πλειοψηφίας) - βλ., επίσης, Pingouras v. Police (1987) 2 C.L.R. 1). Το ΄Αρθρο 74(2) του ΚΕΦ. 155 παρέχει δικαίωμα στους διαδίκους να επιχειρηματολογήσουν υπέρ των θέσεών τους μετά την κατάθεση της μαρτυρίας. Το δικαίωμα δε συνδυάζεται με επάλληλο καθήκον για την άσκησή του. Η στοιχειοθέτηση της υπόθεσης εκατέρου των διαδίκων συναρτάται με την προσαγωγή μαρτυρίας και την αποδεικτική της αξία.

Ο όρος «ακροαματική διαδικασία» (hearing) δεν ορίζεται στο ΚΕΦ. 155^. όπως δεν παρέχεται ορισμός του όρου «δίκη» στον ίδιο νόμο. Στη Δημοκρατία ν. Ford & άλλων (Αρ. 1) (1995) 2 Α.Α.Δ. 29, στην πρώτη απόφαση της πλειοψηφίας, το Δικαστήριο υποδεικνύει ότι οι όροι αυτοί αντλούν τη σημασία τους από το κείμενο του νόμου στο οποίο απαντώνται.

Στο πλαίσιο του ΄Αρθρου 89(2), η σημασία του όρου «ακροαματική διαδικασία» δεν μπορεί να είναι άλλη από τη διαδικασία στοιχειοθέτησης και τεκμηρίωσης της υπόθεσης του κατηγόρου, με την προσαγωγή της μαρτυρίας, στην οποία αυτή θεμελιώνεται. Παράλειψη εκπλήρωσης αυτού του καθήκοντος, κατά τον καθοριζόμενο χρόνο, αφήνει έκδηλα την υπόθεση του κατηγόρου ατεκμηρίωτη, υποκείμενη σε απόρριψη. Κλασσικό παράδειγμα άσκησης αυτής της εξουσίας είναι η υπόθεση The Attorney-General v. 1. Georghios Th. Christodoulides, 2. Djahid Assim (1963) 1 C.L.R. 103, όπου η απουσία της Κατηγορούσας Αρχής, κατά την ορισθείσα ημέρα ακροάσεως της υπόθεσης, οδήγησε στην απόρριψή της, δικαιολογημένα ως έκρινε το Εφετείο.

΄Ο,τι θέλουμε να επισημάνουμε, πριν τελειώσουμε, είναι ότι η εκτροπή του διαδίκου από τα θέσμια δεν αποτελεί, αφ' εαυτής, λόγο για την κατάρριψη της υπόθεσής του. Η απόρριψη της υπόθεσης διαδίκου δεν αποτελεί τιμωρητικό μέτρο για εκτροπή από τα θέσμια. Η νομολογία επί του θέματος εξηγείται, σε μάκρος, στην πρόσφατη απόφαση του Νικήτα, Δ., στην Deux L Designs Ltd., Αίτηση Αρ. 147/99, 26/5/2000.

Μας έχει προβληματίσει η διαταγή, η οποία μπορεί να εκδοθεί, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαζόντων περιστατικών της υπόθεσης. Η μαρτυρία ακούστηκε στο σύνολό της και έκλεισε η υπόθεση τόσο της κατηγόρου όσο και των κατηγορουμένων. Οι εξουσίες, οι οποίες παρέχονται στο Ανώτατο Δικαστήριο, βάσει του ΄Αρθρου 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, (Ν. 14/60), είναι ευρείες, εκτεινόμενες στην έκδοση οποιασδήποτε απόφασης ή διατάγματος, το οποίο οι περιστάσεις της υπόθεσης δικαιολογούν.

Στην Pitsillos v. HadjiΝicolaou (1981) 1 C.L.R. 642, το Δικαστήριο, αφού παραμέρισε την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, για την αναστολή της ακρόασης της υπόθεσης κατά την αντεξέταση των μαρτύρων από τον ενάγοντα, διέταξε τη συνέχισή της από τον ίδιο Δικαστή, προς ολοκλήρωσή της. Αυτή προβάλλει ως η πλέον πρόσφορος για τα συμφέροντα της Δικαιοσύνης διαταγή, η οποία μπορεί να εκδοθεί και στην προκείμενη περίπτωση.

Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα υπέρ της εφεσείουσας, τα οποία καθορίζουμε σε £100,00.