Γενικός Eισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Xρίστου Σάββα Συμιανού και Άλλων (Aρ. 1) (1999) 2 ΑΑΔ 160

Ποινική Δικονομία — Εκδίκαση ποινικών υποθέσεων — Μεταφορά δίκης — Αίτηση από τον Γενικό Εισαγγελέα για μεταφορά υπόθεσης προς εκδίκαση από το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας — Εφαρμοστέες αρχές — Άρθρο 174(1)(δ) και (ε) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155.

Ποινική Δικονομία — Έξοδα — Μάρτυρες — Καταβολή εξόδων μαρτύρων υπεράσπισης από το δημόσιο, λόγω μετάθεσης του τόπου της δίκης — Άρθρο 167 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155.

Δικηγόρος και πελάτης — Αμοιβή δικηγόρου κατηγορουμένου — Ανάγεται σε συμφωνία μεταξύ πελάτη και δικηγόρου — Ο τόπος διαμονής του δικηγόρου είναι κατά κανόνα αδιάφορος παράγων για τον καθορισμό της αμοιβής του.

Ο Γενικός Εισαγγελέας ζήτησε την έκδοση διατάγματος από το Ανώτατο Δικαστήριο για την εκδίκαση της Ποινικής Υπόθεσης από το Κακουργιοδικείο στη Λευκωσία αντί στη Λεμεσό, όπου διαπράχθηκε το έγκλημα.

Οι πέντε κατηγορούμενοι αντιμετώπιζαν κατηγορία για εκ προμελέτης φόνο. Οι τρεις πρώτοι αντιμετώπιζαν επίσης κατηγορίες για παράνομη μεταφορά και χρήση πυροβόλου όπλου και κατοχή εκρηκτικών υλών.

Το αίτημα θεμελιώθηκε στις διατάξεις του Άρθρου 174(1)(δ) και (ε) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155.

Ο εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα υποστήριξε ότι η μεταφορά της υπόθεσης θα διευκόλυνε τους κατηγορουμένους, αριθμός μαρτύρων, ιδίως εμπειρογνωμόνων προήρχοντο από τη Λευκωσία και το πλείστο των μαρτύρων οι οποίοι ήταν αστυνομικοί διαμένοντες στη Λεμεσό, είχαν καθήκοντα σε όλη την επικράτεια και τους ήταν αδιάφορο αν θα κατέθεταν στο Δικαστήριο Λεμεσού ή Λευκωσίας.

Ο κατηγορούμενος 2, συναίνεσε στην έκδοση του αιτούμενου διατάγματος για λόγους ασφάλειας. Οι κατηγορούμενοι 3, 4 και 5 δεν έφεραν ένσταση. Ένσταση έφερε μόνο ο κατηγορούμενος 1, αμφισβητώντας ότι η μεταφορά της υπόθεσης για εκδίκαση στη Λευκωσία θα διευκόλυνε τους μάρτυρες ή τους διαδίκους. Απέκλεισε το ενδεχόμενο αντεγκλήσεων μεταξύ φίλων και συγγενών του θύματος και των κατηγορουμένων ενόψει της υποχρέωσης και της δυνατότητας της Αστυνομίας να διασφαλίσει την τάξη στο χώρο του Δικαστηρίου και υποστήριξε ότι η μεταφορά της υπόθεσης στη Λευκωσία θα ήταν περισσότερο δαπανηρή παρά αν εκδικάζετο στη Λεμεσό.

Αποφασίστηκε ότι:

1. Δεν έχει καταδειχθεί ότι η εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία αντί στη Λεμεσό θα διευκολύνει τους μάρτυρες. Εξ άλλου η διευκόλυνση μαρτύρων και διαδίκων αποτελεί δευτερεύοντα λόγο για τον οποίο επιδιώκεται η έκδοση διαταγής για την εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία. Ο κύριος λόγος εστιάζεται στην εξυπηρέτηση των σκοπών της δικαιοσύνης, που περιλαμβάνει, όπως υποδηλώνει η νομολογία κάθε παράγοντα που μπορεί να επιδράσει στην ασφαλή, απρόσκοπτη και μέσα στην πρέπουσα ατμόσφαιρα, διεξαγωγή της ποινικής δίκης.

2. Η ασφάλεια και τα εξαιρετικά μέτρα για τη φρούρηση των κατηγορουμένων κατά τη μεταφορά τους στο Δικαστήριο, αποτελεί παράγοντα ο οποίος συνηγορεί υπέρ του αιτήματος του Γενικού Εισαγγελέα.

3. Το αίτημα κρίνεται δικαιολογημένο αναφορικά με τους κατηγορουμένους 1, 2 και 3 για τους ακόλουθους λόγους: (α) το βάρος το οποίο θα επωμισθεί η Πολιτεία για τη φρούρηση της πορείας κατά την αμφίδρομη διαδρομή από τη Λευκωσία στη Λεμεσό για μεγάλο ενδεχομένως χρονικό διάστημα και (β) την προστασία της υγείας του κατηγορουμένου 3, κατά τη διάρκεια της δίκης.

4. Στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Εφετείου, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη η επαύξηση της δαπάνης την οποία θα επωμισθεί ο κατηγορούμενος 1 για την υπεράσπισή του, ως σχετικός παράγων, γιατί αυτό αναπόφευκτα θα οδηγούσε στην εξέταση και των επιπτώσεων στην αμοιβή των δικηγόρων των άλλων κατηγορουμένων από τη μετακίνηση της υπόθεσης, πράγμα ανεπιθύμητο όσο και ανεπίτρεπτο.

H αίτηση επιτράπηκε.

Αναφερόμενες υποθέσεις:

Attorney-General v. Kafkaris (1988) 2 C.L.R. 83,

Attorney-General v. Steniotis (1967) 2 C.L.R. 295,

Attorney-General v. Rossides a.o. (1970) 2 C.L.R. 105,

Attorney-General v. Tsekouras (1973) 2 C.L.R. 341,

Attorney-General v. Pavlides (1978) 2 C.L.R. 437,

Hmoud a.o. v. Γενικού Εισαγγελέα (1991) 2 Α.Α.Δ. 452,

Kouppis v. Republic (1977) 2 C.L.R. 361.

Aίτηση.

Aίτηση από το Γενικό Eισαγγελέα της Δημοκρατίας δυνάμει του Άρθρου 174(1)(δ) και (ε) του περί Ποινικής Δικονομίας Nόμου, Kεφ. 155, με την οποία ζητά την έκδοση διατάγματος για την εκδίκαση της Ποινικής Yπόθεσης Aρ. 852/99 στη Λευκωσία αντί στη Λεμεσό, στην οποία διαπράχθηκε το έγκλημα και είναι ορισμένη προς εκδίκαση ενώπιον του Kακουργιοδικείου στις 10.5.99.

Π. Kληρίδης, Eισαγγελέας της Δημοκρατίας, για τον Aιτητή.

Ε. Πουργουρίδης, για τον Kαθ' ου η αίτηση 1.

Ν. Κληρίδης με Ν. Παπαμιλτιάδους, για τον Kαθ' ου η αίτηση 2.

Kαμιά εμφάνιση, για τον Kαθ' ου η αίτηση 3.

Α. Γεωργίου, για τους Kαθ' ων η αίτηση 4 και 5.

Cur. adv. vult.

ΔIKAΣTHPIO: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ. Μ. Πικής, Π.

ΠΙΚΗΣ, Π.: Ο Γενικός Εισαγγελέας εξαιτείται την έκδοση διατάγματος από το Ανώτατο Δικαστήριο για την εκδίκαση της Ποινικής Υπόθεσης αρ. 852/99 στη Λευκωσία αντί στη Λεμεσό, στην οποία διαπράχθηκε το έγκλημα και είναι ορισμένη προς εκδίκαση ενώπιον του Κακουργιοδικείου, στις 10 Μαΐου 1999. Το αίτημα διατυπώνεται σε γραπτή αίτηση η οποία συνοδεύεται από ένορκη δήλωση, όχι απαραίτητη στην περίπτωση αιτήματος του Γενικού Εισαγγελέα, στην οποία εκτίθενται τα γεγονότα τα οποία δίνουν λαβή στο αίτημα.

Οι πέντε κατηγορούμενοι διώκονται για το φόνο του Χ. Αεροπόρου. Όλοι οι κατηγορούμενοι αντιμετωπίζουν κατηγορία για τον εκ προμελέτης φόνο του Χ. Αεροπόρου και απόπειρα φόνου του Χ. Χαραλάμπους. Οι πρώτοι τρεις αντιμετωπίζουν επίσης κατηγορίες για την παράνομη μεταφορά και χρήση πυροβόλου όπλου και κατοχή εκρηκτικών υλών.

Το αίτημα θεμελιώνεται στις διατάξεις του άρθρου 174(1)(δ) και (ε) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155 που καθιστούν αντίστοιχα παραδεχτή τη μεταφορά της εκδίκασης ποινικής υπόθεσης από το δικαστήριο της επαρχίας στην οποία διαπράχθηκε το έγκλημα στο δικαστήριο άλλης επαρχίας, εφόσον διαπιστώνεται ότι η μετακίνηση,

(α) τείνει να διευκολύνει τους διαδίκους ή τους μάρτυρες, και

(β) εξυπηρετεί τους σκοπούς της δικαιοσύνης.

Αριθμός μαρτύρων, ιδίως εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα καταθέσουν στη δίκη προέρχονται από τη Λευκωσία και η εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία θα τους διευκολύνει. Ενώ για το πλείστο των μαρτύρων, εβδομήντα τον αριθμό, οι οποίοι διαμένουν στη Λεμεσό, είναι αδιάφορο εάν θα καταθέσουν στο Δικαστήριο Λεμεσού ή Λευκωσίας. Πρόκειται για αστυνομικούς, τα καθήκοντα των οποίων εκτείνονται σ' όλη την επικράτεια. Η μεταφορά της υπόθεσης θα διευκολύνει επίσης, κατά την εισήγηση του κ. Π. Κληρίδη, ο οποίος εκπροσώπησε το Γενικό Εισαγγελέα, και τους ίδιους τους κατηγορουμένους, οι δύο από τους οποίους κρατούνται στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία και ο τρίτος σε ιδιαίτερο χώρο κράτησης πάλι στη Λευκωσία. Οι ιδιαίτερες ρυθμίσεις κράτησης του τελευταίου σχετίζονται με την κατάσταση της υγείας του η οποία καθιστά απαραίτητη τη μετάβασή του κάθε δεύτερη μέρα στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για αιμοδιάλυση. Οι κατηγορούμενοι 4 και 5 είναι ελεύθεροι με εγγύηση.

Η διευκόλυνση μαρτύρων και διαδίκων αποτελεί δευτερεύοντα λόγο για τον οποίο επιδιώκεται η έκδοση διαταγής για την εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία. Ο κύριος λόγος εστιάζεται στην εξυπηρέτηση των σκοπών της δικαιοσύνης, που περιλαμβάνει, όπως υποδηλώνει η νομολογία κάθε παράγοντα που μπορεί να επιδράσει στην ασφαλή, απρόσκοπτη και μέσα στην πρέπουσα ατμόσφαιρα, διεξαγωγή της ποινικής δίκης. Η καθημερινή μεταφορά των κατηγορουμένων 1, 2, και 3, από τη Λευκωσία στη Λεμεσό εγκυμονεί κινδύνους για την αντιμετώπιση των οποίων θα είναι απαραίτητη η καθήλωση μεγάλου αριθμού αστυνομικών για τη φρούρηση της διαδρομής, ενώ το ενδεχόμενο αντεγκλήσεων μεταξύ συγγενών του θύματος και φίλων των κατηγορουμένων στο χώρο του Δικαστηρίου, αποτελεί άλλο παράγοντα που μπορεί να διαταράξει το ήπιο κλίμα που πρέπει να χαρακτηρίζει τη διεξαγωγή της δίκης.

Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναγνωρίζει ότι τόσο το ήπιο κλίμα και η ασφαλής προσαγωγή των κατηγορουμένων ενώπιον του Δικαστηρίου, όσο και ευρύτεροι λόγοι ασφάλειας συνιστούν παράγοντες οι οποίοι άπτονται του συμφέροντος της δικαιοσύνης, όπως αυτό αποτιμάται στο πλαίσιο του άρθρου 174(1)(ε) του Κεφ. 155. Όπως διαπιστώνεται στην Attorney-General v. Kafkaris (1988) 2 C.L.R. 83 (Απόφαση ολομέλειας που δόθηκε από Α. Λοΐζου, Π. ):

«and by our Case Law grounds of security, the risk of escape of the accused, and a calm atmosphere are conducive to the ends of justice ......» (σελ. 84)

(Ελληνική μετάφραση ελεύθερη.)

«και σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου λόγοι ασφάλειας, ο κίνδυνος απόδρασης του κατηγορουμένου, και η ήπια ατμόσφαιρα προάγουν τους σκοπούς της δικαιοσύνης .... »

Και εφόσον διαπιστώνεται σοβαρή πιθανότητα εκδήλωσης οποιουδήποτε από τους προμνησθέντες κινδύνους, δικαιολογείται, όπως επεσήμανε το Δικαστήριο στην πιο πάνω υπόθεση, η έκδοση διαταγής για τη μεταφορά της εκδίκασης υπόθεσης από το Δικαστήριο στην επαρχία στην οποία διαπράχθηκε το έγκλημα, σε Δικαστήριο άλλης επαρχίας της Δημοκρατίας.

Οι αυθεντίες στις οποίες αναφέρεται το Δικαστήριο και από τις οποίες πηγάζουν οι αρχές που εξειδικεύονται πιο πάνω είναι The Attorney-General of the Republic v. Steniotis (1967) 2 C.L.R. 295· The Attorney-General of the Republic v. Rossides (1970) 2 C.L.R. 105· The Attorney-General of the Republic v. Tsekouras (1973) 2 C.L.R. 341· The Attorney-General of the Republic v. Pavlides (1978) 2 C.L.R. 437.

Ο κατηγορούμενος 2, συναινεί στην έκδοση του διατάγματος το οποίο ζητά ο Γενικός Εισαγγελέας και υπερθεματίζει. Ο δικηγόρος του, ο κ. Ν. Κληρίδης, υπέβαλε ότι η καθημερινή μεταφορά του από τη Λευκωσία στη Λεμεσό εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη ζωή του, ορατούς στον ίδιο, όσο καλή και αν είναι η αστυνόμευση της διαδρομής. Είναι αδύνατο, υποστήριξε, να φυλαχθεί κάθε μέρος της διαδρομής και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο φονικής ενέδρας. Οι κατηγορούμενοι 3, 4 και 5 δεν φέρουν ένσταση στην έκδοση του αιτούμενου διατάγματος. Ένσταση φέρει ο πρώτος κατηγορούμενος, η οποία θεμελιώνεται σε ένορκη δήλωση στην οποία εξειδικεύονται οι λόγοι στους οποίους βασίζεται. Αμφισβητείται κατ' αρχήν ότι η εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία θα διευκολύνει τους μάρτυρες ή τους διαδίκους. Αντίθετα, θα τους ταλαιπωρήσει. Το ενδεχόμενο αντεγκλήσεων μεταξύ φίλων και συγγενών του θύματος και των κατηγορουμένων πρέπει να αποκλειστεί ενόψει της υποχρέωσης αφενός, και δυνατότητας αφετέρου, της Αστυνομίας να διασφαλίσει την τάξη στο χώρο του Δικαστηρίου. Επί του προκειμένου παρέπεμψε στη Hmoud & Others v. Γενικού Εισαγγελέα (1991) 2 Α.Α.Δ. 452, (απόφαση Α. Λοΐζου, Π.), στην οποία το Δικαστήριο προέβη στην εκτίμηση:

«Δεν θα θέλαμε να δεχθούμε ότι η Αστυνομία δεν είναι σε θέση να τηρήσει την αρμόζουσα τάξη εντός και πέριξ του χώρου των Δικαστηρίων και να παράσχει επίσης την απαραίτητη ασφάλεια για τη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας, ώστε οι κατηγορούμενοι να έχουν το αίσθημα πως τυγχάνουν αμερόληπτης και ακριβοδίκαιης δίκης.» (σελ. 454)

Άλλος λόγος που προβλήθηκε, στον οποίο δεν γίνεται αναφορά στην ένορκη δήλωση, είναι η επαύξηση της δικηγορικής δαπάνης την οποία θα επωμιστεί ο κατηγορούμενος για την υπεράσπισή του. Αναπόφευκτα τα έξοδα του θα αυξηθούν ενόψει της ανάγκης μετάβασης του δικηγόρου του από τη Λεμεσό στη Λευκωσία. Τελικά η θέση του κατηγορουμένου 1, είναι ότι δεν έχουν καταδειχθεί βάσιμοι λόγοι οι οποίοι να δικαιολογούν τη μεταφορά της εκδίκασης της υπόθεσης σε δικαστήριο άλλο από εκείνο που ορίζει ο νόμος, το οποίο χαρακτήρισε ως «το φυσικό τόπο» εκδίκασης της υπόθεσης.

Μετά από συνεκτίμηση των εκατέρωθεν θέσεων, υπό το φως των αρχών που διέπουν την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας κάτω από το άρθρο 174 του Κεφ. 155, διαπιστώνουμε:

(α) Δεν έχει καταδειχθεί ότι η εκδίκαση της υπόθεσης στη Λευκωσία αντί στη Λεμεσό θα διευκολύνει τους μάρτυρες. Για τους σκοπούς της παραγράφου (δ) του άρθρου 174(1) λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των μαρτύρων και η ευκολία προσέλευσής τους στο Δικαστήριο για να καταθέσουν στη δίκη.

(β) Η διασφάλιση της τάξης στο χώρο της απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί ύψιστη υποχρέωση της Πολιτείας και η τήρησή της καθήκον του κάθε πολίτη. Εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης απομακρύνει το ενδεχόμενο φόρτισης του κλίματος το οποίο επικρατεί στο χώρο της Δικαιοσύνης. Ως προς την ίδια την αίθουσα του Δικαστηρίου, οι εξουσίες του Δικαστηρίου για τη διασφάλιση της τάξης είναι αρκούντως δραστικές. Καμιά ανοχή δεν μπορεί ποτέ να επιδειχθεί στη διατάραξη της νηφάλιας ατμόσφαιρας στην οποία απονέμεται η δικαιοσύνη.

(γ) Η ασφάλεια και τα εξαιρετικά μέτρα για τη φρούρηση των κατηγορουμένων κατά τη μεταφορά τους στο Δικαστήριο αποτελεί παράγοντα ο οποίος συνηγορεί υπέρ του αιτήματος του Γενικού Εισαγγελέα.

Στoν προσδιορισμό του συμφέροντος της δικαιοσύνης προσμετρά το σύνολο των παραγόντων που είναι λογικά προβλεπτό να επηρεάσει τη θέση του κατηγορουμένου όσο και της κατηγορούσας αρχής για την εξασφάλιση δίκαιης δίκης. Στην πλάστιγγα βαρύνει η θέση και των δύο πλευρών. (Βλ. The Attorney-General of the Republic v. Christodoulides Steniotis (1967) 2 C.L.R. 295, Attorney-General of the Republic v. Michalakis Christou Rossides and Others (1970) 2 C.L.R. 105.)

Λαμβανομένων υπόψη, του τόπου κράτησης των κατηγορουμένων, της αδυναμίας κράτησής τους στη Λεμεσό, και των κινδύνων που ενέχει για την ασφάλεια των κατηγορουμένων (1, 2 και 3) και των συνοδών τους η καθημερινή μετάβασή τους τους από τη Λευκωσία στη Λεμεσό, κρίνουμε το αίτημα δικαιολογημένο. Υπέρ της έκδοσης του διατάγματος συνηγορούν επίσης, (α) το βάρος το οποίο θα επωμιστεί η Πολιτεία για τη φρούρηση της πορείας κατά την αμφίδρομη διαδρομή από τη Λευκωσία στη Λεμεσό για μεγάλο, όπως προβλέπεται, χρονικό διάστημα, και (β) η προστασία της υγείας του κατηγορουμένου 3, κατά τη διάρκεια της δίκης.

Δεν θεωρούμε επιβεβλημένο, στο παρόν στάδιο, να προβούμε στην έκδοση οποιασδήποτε διαταγής για την καταβολή των εξόδων των μαρτύρων υπεράσπισης λόγω της μετάθεσης του τόπου της δίκης. Παρέχεται εξουσία στο Κακουργιοδικείο, το οποίο θα εκδικάσει την υπόθεση, να προβεί στη δέουσα διαταγή για την αποζημίωσή τους από το δημόσιο. (Βλ. άρθρο 167 του Κεφ. 155, Κyriacos Nicola Kouppis v. The Republic (1977) 2 C.L.R. 361, σελ. 448-450. Διαφωτιστική για όλες τις πτυχές του θέματος είναι και η πρόσφατη απόφαση του Αρτεμίδη Δ., στην Eυαγγέλου Nίκος (Aρ. 1) (1998) 1(Γ) A.A.Δ. 1315.)

Η αμοιβή του δικηγόρου του κατηγορουμένου ανάγεται σε συμφωνία μεταξύ πελάτη και δικηγόρου. Ο τόπος διαμονής του δικηγόρου είναι κατά κανόνα αδιάφορος παράγοντας για τον καθορισμό της αμοιβής του. Παρόλο που δεν αμφισβητούμε ότι στην προκείμενη περίπτωση η μεταφορά της υπόθεσης στη Λευκωσία είναι ενδεχόμενο να οδηγήσει σε επαύξηση της δαπάνης την οποία θα επωμιστεί ο κατηγορούμενος 1 για την υπεράσπισή του, η αύξηση δεν συναρτάται εξ αντικειμένου με τους σκοπούς της δικαιοσύνης, αλλά με τις ιδιαιτερότητες της συμφωνίας μεταξύ πελάτη και δικηγόρου. Αν δεχόμαστε τον παράγοντα αυτό ως σχετικό προς την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας, αναπόφευκτα θα έπρεπε να εξετάσουμε και τις επιπτώσεις στην αμοιβή των δικηγόρων των άλλων κατηγορουμένων από τη μετακίνηση της υπόθεσης, πράγμα ανεπιθύμητο όσο και ανεπίτρεπτο.

Το αίτημα εγκρίνεται. Εκδίδεται ανάλογη διαταγή.

H αίτηση επιτρέπεται.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία