|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 2 ΑΑΔ 463
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 6485
ΕΝΩΠΙΟΝ:
ΝΙΚΗΤΑ, ΝΙΚΟΛΑΙΔΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.Δ.
Γεώργιος Χαραλάμπους
εφεσείων
- εναντίον -
Δημοκρατίας
εφεσίβλητης
-----------------------
Ημερομηνία:
21 Δεκεμβρίου, 1998Για τον εφεσείοντα: Χρ. Πουργουρίδης
Για την εφεσίβλητη: Π. Κληρίδης, Εισαγγελέας της
Δημοκρατίας
------------------------
- Η απόφαση του δικαστηρίου δόθηκε αυθημερόν από το Δικαστή
Σ. Νικήτα -
-------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΟΛΩΝ ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ: Σε δύο ή τρεις περιπτώσεις ο εφεσείων υπέβαλε αίτηση στο δικαστήριο να αλλάξει την απάντηση του στο κατηγορητήριο από μη παραδοχή σε παραδοχή. Κι αυτό διότι η εκδοχή την οποία είχε προβάλει ο τότε δικηγόρος του στο δικαστήριο βρισκόταν σε διάσταση με εκείνη της Κατηγορούσας Αρχής. Το Κακουργιοδικείο προφανώς θεώρησε ότι τα γεγονότα, όπως τα εξέθετε ο δικηγόρος του εφεσείοντα, ήταν ασυμβίβαστα με την παραδοχή του. Και σε κάθε περίπτωση όριζε την υπόθεση για ακρόαση. Την τρίτη φορά, τελικά, προωθήθηκε η δίκη. Μόλις όμως η παραπονούμενη τέλειωσε την κύρια εξέταση της, το δικαστήριο επέτρεψε στον εφεσείοντα, ύστερα από αίτημα του, να παραδεχθεί ενοχή σε δύο κατηγορίες. Της άσεμνης επίθεσης και της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης κατά παράβαση των άρθρ. 151 και 231 του Ποινικού Κώδικα, αντίστοιχα. Προηγουμένως τον είχε απαλλάξει από δύο κατηγορίες, που περιλήφθηκαν αρχικά στο κατηγορητήριο, για απόπειρα βιασμού (άρθρ. 366 και 144) και για απαγωγή (άρθρ. 148 του Ποινικού Κώδικα). Είχαν αποσυρθεί από την Κατηγορούσα Αρχή.
Είναι απαραίτητο να παρακολουθήσουμε τα γεγονότα. Ο εφεσείων, ηλικίας 25 χρόνων, εργαζόταν σε σταθμό βενζίνης στη Λεμεσό. Είναι νυμφευμένος με ξένη. Η παραπονούμενη είναι 34 χρόνων, διαζευγμένη με ένα παιδί. Είναι πελάτισσα του πρατηρίου στο οποίο δουλεύει ο εφεσείων. Ας σημειωθεί πως η ίδια είναι υπάλληλος ασφαλιστικής εταιρείας, που έχει τα γραφεία της στον ίδιο δρόμο. Στα πλαίσια της εργασίας της - και ενώ ο εφεσείων την εξυπηρετούσε στο πρατήριο - η παραπονούμενη του πρότεινε (όπως φαίνεται από το ενώπιον μας υλικό) ασφάλιση ζωής. Ο εφεσείων δέχθηκε και πήγαν με το αυτοκίνητο της στο γραφείο της. Ήταν Κυριακή (2/3/97) γύρω στις 5.00 το απόγευμα. Αφού συζήτησαν εκεί τους όρους και ο εφεσείων υπέγραψε σχετική αίτηση, τον πήρε πίσω στη δουλειά του στις 5.40.
Το ίδιο βράδυ, ενώ η παραπονούμενη βρισκόταν σε φιλικό της σπίτι, ο εφεσείων την πήρε στο φορητό της τηλέφωνο και της ζήτησε να συναντηθούν αργότερα το ίδιο βράδυ. Της είπε ότι ήθελε να κάμει κάποιες αλλαγές στους όρους ασφάλισης και να πληρώσει τα ασφάλιστρα διότι είχε, στο μεταξύ, πραγματοποιήσει αρκετές εισπράξεις. Μπροστά στην επιμονή του εφεσείοντα η παραπονούμενη δέχθηκε να τον συναντήσει στο πρατήριο στις 9.30. Ζήτησε από συνάδελφο της να τη συνοδεύσει, αλλά αυτή δεν μπορούσε. Ενημέρωσε ωστόσο τον προϊστάμενο της για το ραντεβού.
Όταν πλησίασαν το κτίριο που στεγάζεται η ασφαλιστική εταιρεία, ο εφεσείων άλλαξε κατεύθυνση προφασιζόμενος ότι ήθελε να της δείξει το χώρο που θα χρησιμοποιούσε όταν θ' άρχιζε δική του επιχείρηση. Τελικά όμως την οδήγησε σε ερημικό μέρος κοντά στην παραλία. Ενώ ακόμη η παραπονούμενη ήταν μέσα στο αυτοκίνητο του, της επιτέθηκε άσεμνα παρά τη σθεναρή αντίσταση και την προσπάθεια της να ξεφύγει. Τη δάγκωσε στο στήθος και την κτύπησε. Συνέχισε να την κτυπά και όταν ακόμα κατάφερε να ανοίξει μια από τις πόρτες, που ο εφεσείων φρόντισε να κλειδώσει στη διάρκεια του επεισοδίου, για να εγκλωβίσει το θύμα του. Παρά την κατάσταση της τον πρότρεψε να την αφήσει για να μην καταλήξει στη φυλακή.
Όμως ο εφεσείων έμεινε ασυγκίνητος. Την ανάγκασε να βγάλει τα ρούχα της και να μείνει γυμνή. Δεν την άφησε ούτε όταν για μια στιγμή κατάφερε να απελευθερωθεί, αφού, στην απεγνωσμένη προσπάθεια της να διαφύγει, τον κτύπησε στο πρόσωπο με το παπούτσι της. Ο εφεσείων την πρόφτασε, την ανάγκασε να σκύψει σε μια πέτρα, για να ασελγήσει πάνω της, βάζοντας τα δάκτυλα του στα γεννητικά της όργανα, πράξη που επανέλαβε αργότερα. Να πως το Κακουργιοδικείο περιγράφει, σε λίγες γραμμές, ό,τι ακολούθησε:
"Ενώ βρισκόταν σ' αυτή τη στάση την κτύπησε στο πίσω μέρος της κεφαλής μ' αποτέλεσμα να κτυπήσει το πρόσωπο της στην πέτρα και να αιμορραγεί. Η παραπονούμενη τον εκλιπαρούσε να σταματήσει να την κτυπά λέγοντας του ότι θα πεθάνει."
Τελικά ο εφεσείων τη μετέφερε ημίγυμνη σε πολυκλινική και στη συνέχεια πήγε στην Αστυνομία, όπου ανέφερε, ψευδώς, ότι τους επιτέθηκε άγνωστο πρόσωπο. Το θύμα έμεινε στην κλινική για περίθαλψη 11 μέρες. Διαπιστώθηκε ότι υπέστη κατάγμα των ρινικών οστών και του κάτω τοιχώματος της οφθαλμικής κόγχης, πολλαπλές εκδορές και αιματώματα σε όλο της το σώμα, περιοφθαλμικές κακώσεις και κακώσεις στα γεννητικά όργανα. Αποτέλεσμα της κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης ήταν να αναπτύξει ελαφρό μετατραυματικό σύνδρομο.
Το δικαστήριο καταδίκασε τον εφεσείοντα σε συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 4 χρόνων για βαριά σωματική βλάβη και 1 1/2 χρόνο για άσεμνη επίθεση. Η ποινή, όπως αφήνεται να νοηθεί στην απόφαση του, αντανακλά το βαθμό εξατομίκευσης στην οποία προέβη. Σταθμίστηκε και προσμέτρησε προς την κατεύθυνση αυτή το λευκό ποινικό μητρώο του εφεσείοντα, η δύσκολη παιδική του ηλικία, όπως και οι προσωπικές και οικογενειακές του συνθήκες. Του αναγνωρίστηκε επίσης "στιγμιαία έστω μεταμέλεια" επειδή πήρε το θύμα του στην κλινική.
Το ιδιαίτερο σχόλιο του Κακουργιοδικείου για τη φύση των αδικημάτων και τις συνέπειες του για το θύμα προκάλεσε τις επικρίσεις του δικηγόρου της υπεράσπισης. Γιαυτό και το παραθέτουμε:
"Αδικήματα του είδους αυτού είναι αδικήματα για τα οποία η Κυπριακή κοινωνία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Ταυτόχρονα η ποινή πρέπει να εξυπηρετεί την ανάγκη προστασίας της κοινωνίας. Σήμερα δεν είναι μικρός ο αριθμός των γυναικών που εργάζονται και αναγκάζονται ένεκα της εργασίας τους να διακινούνται σε νυκτερινές ή άλλες ώρες. Αδικήματα όπως αυτά δεν πληγώνουν μόνο το θύμα στιγμιαία. Έχουν συνέπειες επίσης στην οικογένεια του και δημιουργούν προβλήματα στη μετέπειτα ζωή του."
Ο κ. Πουργουρίδης μας ανέφερε ότι, παρά την έρευνα του, δεν εντόπισε υπόθεση που, για πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης, επιβλήθηκε ποινή πάνω από 3 χρόνια. Μάλιστα η ποινή αυτή χρησιμοποιήθηκε για τις σοβαρότερες περιπτώσεις. Η τιμωρία του εφεσείοντα είναι επομένως έξω από τα δεδομένα της νομολογιακής πραγματικότητας. Συνεχίζοντας είπε πως με τη συμπεριφορά της η παραπονούμενη (ότι δέχθηκε να πάει στο νυκτερινό ραντεβού στις 9.30 και στη συνέχεια την πρόταση του εφεσείοντα να την πάρει μέχρι τον τόπο που θα άνοιγε τη δική του
δουλειά) του δημιούργησε την εντύπωση πως ήθελε μια οικειότερη και στενότερη σχέση μαζί του. Είναι το ελαφρυντικό στοιχείο για το οποίο η αγγλική νομολογία χρησιμοποιεί τη φράση "invitation to familiarity". Αυτό το ελαφρυντικό δε λήφθηκε υπόψη.Παρόλο που ο συνήγορος αναγνώρισε τη σοβαρότητα των πράξεων του πελάτη του - τη χαρακτήρισε μάλιστα κατάπτυστη - εντούτοις υποστήριξε ότι το δικαστήριο επηρεάστηκε από τη βαρύτητα των κατηγοριών από τις οποίες απαλλάγηκε, ιδιαίτερα εκείνης του βιασμού. Κατά την εισήγηση του, αυτό συνάγεται από τις παρατηρήσεις του δικαστηρίου, τις οποίες έχουμε ήδη παραθέσει, που έχουν τη θέση τους μόνο σε περιπτώσεις βιασμού. Πέραν τούτου το Κακουργιοδικείο δε διαχώρισε τη συμπεριφορά που συνιστούσε το κάθε αδίκημα για το οποίο καταδικάστηκε ο εφεσείων, αντιμετώπιση που θα απέληγε σε ορθότερη επιμέτρηση και τελικά ηπιότερη μεταχείριση του.
Είναι ορθό, ως θέμα αρχής, ότι ο κατηγορούμενος πρέπει να καταδικάζεται για τα αδικήματα που παραδέχεται και όχι για τα σοβαρότερα αδικήματα, για τα οποία θα μπορούσε να κατηγορηθεί. Η αρχή διατυπώνεται ως εξής στο σύγγραμμα "Sentencing" των Eric Stockdale και Keith Devlin, στη σελ. 56, παράγραφος 3.08:
"A judge may, with carefully chosen words, say to a defendant that the offence is at the top end of the gravity scale, and that the facts came close to constituting a more serious offence. However, it is not permissible for him to sentence a defendant in respect of a more serious charge which might have been brought on the same facts as the instant charge. This is so whether he expresses the view that such a charge ought to have been brought, or whether refrains from making such a comment."
Κατά την ίδια εισήγηση, το δικαστήριο επέβαλε βαριά ποινή για το αδίκημα του άρθρ. 231 επειδή ακριβώς εγκλωβίστηκε στις παρατηρήσεις του για τις κοινωνικές αντιλήψεις, που αφορούν τέτοια εγκλήματα και την ανάγκη προστασίας των εργαζόμενων γυναικών. Εντούτοις, όλα αυτά είναι συνυφασμένα περισσότερο με το αδίκημα του βιασμού. Με άλλα λόγια η αποτροπή δεν μπορούσε να
αποτελεί συστατικό της καταγνωσθείσας ποινής.Δεν υποστηρίζεται από τη νομολογία η άποψη ότι για το αδίκημα του άρθρ. 231 υπάρχει η οροφή των 3 ή 4 ετών. Ας σημειωθεί ότι, κατ' ανώτατο όριο, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης 7 χρόνων. Για παράδειγμα, στην υπόθεση
Demitris M. Kontos v. The Police (1965) 2 C.L.R. 115, που ήταν περίπτωση διανοητικά ανισόρροπου εγκληματήσαντος με προηγούμενα, επικυρώθηκε φυλάκιση 6 ετών. Από ένα γενικό βλέμμα στη νομολογία μπορεί να διαπιστωθεί πως οι ποινές φυλάκισης κυμαίνονται από μερικούς μήνες μέχρι 6 χρόνια. Υπήρχαν περιπτώσεις που αγγίζουν ουσιαστικά το ανώτατο όριο. Σημασία για το μέγεθος της ποινής έχουν οι συνθήκες και περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Δεν μπορεί επομένως να λεχθεί ότι υπάρχει παραγνώριση ή απομάκρυνση από το νομολογιακό κριτήριο επιμέτρησης.Πρέπει να υπογραμμισθεί ότι τίποτε δεν υπήρχε στη συμπεριφορά του θύματος το οποίο πρόδινε διάθεση σύναψης καλύτερης γνωριμίας ή αποτελούσε ενθάρρυνση προς τον εφεσείοντα. Η κοπέλλα δεν έδωσε καμιά αφορμή για να παρεξηγηθούν οι προθέσεις της, που ήταν καθαρά επαγγελματικής φύσης. Αξίζει να σταθούμε εδώ για να επισημάνουμε, όπως προκύπτει αναντίρρητα από τη ροή των γεγονότων που περιγράψαμε, ότι ο εφεσείων προσχεδίασε την πράξη του. Ο παράγων αυτός συντείνει στην επίταση της ποινής.
Περαιτέρω ο εφεσείων έκαμε ότι μπορούσε για να ξεγελάσει και παρασύρει το θύμα του. Ο ίδιος επιδίωξε τη νυκτερινή συνάντηση. Είναι ύστερα από τη πίεση του που δέχθηκε να τον συναντήσει. Δεν είναι μόνο αυτό. Προθυμοποιήθηκε να την πάρει στο γραφείο με το αυτοκίνητο του και όταν πλησίασαν της πρότεινε να επισκεφθούν τον τόπο της μελλοντικής δουλειάς του. Τέλος, είπε ψέματα στην αστυνομία σε μια προσπάθεια του να αποφύγει τις ευθύνες του. Και να δεχθούμε προς στιγμή, χάρη συζήτησης, ότι ο εφεσείων σχημάτισε αφελώς την εντύπωση ότι το θύμα επιζητούσε μια περιπέτεια μαζί του, η σθεναρή και απεγνωσμένη αντίδραση από την αρχή, έπρεπε, όπως υπέδειξε ο κ. Κληρίδης, να του διαλύσει κάθε τέτοια εντύπωση.
Έχει λεχθεί πως δε δόθηκε μαρτυρία που θα δικαιολογούσε το εύρημα του δικαστηρίου για τις συνέπειες της επίθεσης πέρα από τα φυσικά τραύματα που ήταν όντως σοβαρής μορφής. Αναμφισβήτητα ήταν μια ανηλεής και παρατεταμένη επίθεση. Μπορεί κανείς να φαντασθεί τον τρόμο και την αγωνία του θύματος, την ταπείνωση
και τον εξευτελισμό του. Θίγηκε όμως και μια πτυχή της προσωπικής ελευθερίας της. Το δικαίωμα να επιλέγει τον ερωτικό της σύντροφο. Μόνο φριχτές αναμνήσεις μπορεί να έχει το θύμα από το επεισόδιο. Ποιά άλλη μαρτυρία χρειαζόταν για να θεμελιώσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της προσβολής που υπέστη η παραπονούμενη.Ασφαλώς δε συνάδει με τις κοινωνικές μας αντιλήψεις τέτοια συμπεριφορά, με τις αντιλήψεις κάθε πολιτισμένης κοινωνίας θα προσθέταμε. Ούτε θα συνιστούσε σωστή αντιμετώπιση ο διαχωρισμός των γεγονότων ενός ενιαίου επεισοδίου. Η επισήμανση για την ανάγκη της προστασίας των εργαζόμενων γυναικών ήταν δικαιολογημένη δεδομένου ότι η παραπονούμενη έζησε το εφιαλτικό αυτό επεισόδιο στην προσπάθεια της να κερδίσει τη ζωή της. Δε συμφωνούμε ότι στο σχόλιο της πρωτόδικης απόφασης υπέβοσκε η αποσυρθείσα κατηγορία για απόπειρα βιασμού ή ότι ήταν ασυμβίβαστο με τις κατηγορίες που παραδέχθηκε ο εφεσείων. Το επέβαλλε η συμπεριφορά του.
Η έφεση, για τους λόγους αυτούς, απορρίπτεται.
Δ.
Δ.
Δ.
/Κασ