|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Σιβιτανίδης ν. Χαραλάμπους (1993) 1 ΑΑΔ 179
Γεωργίου Eιρήνη ν. Kυπριακών Aερογραμμών Λτδ (1999) 1 ΑΑΔ 1043
Ευαγγελίδης Ευάγγελoς ν. Aegeas Navigation Limited και Άλλων (2003) 1 ΑΑΔ 1293
ΗΛΙΑΔΗ κ.α. ν. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Ποινικές Εφέσεις Αρ. 2/2018 και 3/2018, 12/9/2018, ECLI:CY:AD:2018:B398
Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας στους οποίους κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας Δ.25
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ECLI:CY:DOD:2023:13
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Έφεση Αρ. 24/2022)
23 Μαρτίου 2023
[ΨΑΡΑ - ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ/στές]
Γ. Ν.,
Εφεσείοντας,
ν.
Μ. Μ. Χ.,
Εφεσίβλητης.
____________________
Ο Εφεσείων παρουσιάζεται προσωπικά.
Α. Μούσουλος, για την Εφεσίβλητη.
____________________
ΨΑΡΑ - ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Μαλαχτό, Δ.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Την 17.6.2021 εκδόθηκε από το Οικογενειακό Δικαστήριο Λάρνακας εκ συμφώνου διάταγμα επικοινωνίας του Εφεσείοντα με τον ανήλικο γιο του. Το συνταγμένο διάταγμα ανέγραφε ότι ο Εφεσείων θα είχε δικαίωμα επικοινωνίας «Κάθε Δευτέρα μέχρι και Τετάρτη από η ώρα 15:00 μέχρι η ώρα 17:00». Κατά την Εφεσίβλητη αυτό δεν ήταν ορθό. Κατά τη θέση της, ό,τι είχε δηλωθεί ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου ήταν «Κάθε Δευτέρα και Τετάρτη από η ώρα 15:00 μέχρι η ώρα 17:00», οπόταν με αίτηση της ζήτησε, δυνάμει της Δ.25, θ.6 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας,[1] τη διόρθωση του συνταγμένου διατάγματος, με την απάλειψη της λέξης «μέχρι», ώστε αυτό να συνάδει με αυτό που είχε δηλωθεί.
Στην υποστηρικτική της αίτησης της ένορκη δήλωση αναφερόταν πως ό,τι ο Εφεσείων είχε ζητήσει με την αίτηση του για επικοινωνία ήταν την έκδοση διατάγματος για Δευτέρα και Τετάρτη και το προσωρινό διάταγμα που είχε αρχικά εκδοθεί την 8.12.2020 σε Δευτέρα και Τετάρτη αναφερόταν.
Προτού η Εφεσίβλητη αποταθεί για διόρθωση, είχε προβεί σε έρευνα στο Δικαστικό φάκελο και διαπίστωσε ότι στο στενογραφημένο πρακτικό της 17.6.2021 καταγραφόταν ό,τι πράγματι είχε διαταχτεί, δηλαδή «Κάθε Δευτέρα και Τετάρτη από η ώρα 15:00 μέχρι η ώρα 17:00». Ήταν κατά τη σύνταξη του διατάγματος («drawn up order») την επομένη 18.6.2021 που προέκυψε το σφάλμα, λόγω εσφαλμένης δακτυλογράφησης.
Η θέση του Εφεσείοντα, ο οποίος είχε ένσταση στην αίτηση, ήταν ότι το πρακτικό της 17.6.2021 αποτύπωνε ότι είχε διαταχτεί, διατεινόταν ωστόσο ότι εκ των υστέρων αυτό αλλοιώθηκε αντικανονικά και παράνομα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο ζήτησε από τη στενογράφο που τήρησε το στενογραφημένο πρακτικό την 17.6.2021 να ετοιμάσει σχετική βεβαίωση, την οποία η στενογράφος ετοίμασε και αντίγραφο δόθηκε στα μέρη. Η στενογράφος βεβαίωσε ότι:
«Εγώ, η Γιούλα Ιωάννου, Στενογράφος στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας-Αμμοχώστου δηλώνω ότι κατά την αποστενογράφηση των στενογραφημένων μου πρακτικών που πήρα στις 17.6.2021 στην Αίτηση Γονικής Μέριμνας 255/20 του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λάρνακας στην παρουσία των διαδίκων και των δικηγόρων τους εκ παραδρομής έχω καταγράψει ως επικοινωνία του Αιτητή με το ανήλικο τέκνο του «(α) Κάθε Δευτέρα μέχρι και Τετάρτη από η ώρα 15:00 μέχρι η ώρα 17:00», ενώ η ορθή αποστενογράφιση του πρακτικού μου, μετά από σχετική ενημέρωση που μου είχε γίνει ότι υπάρχει λάθος στην αποστενογράφηση του πρακτικού, και διαβάζοντας το ξανά το ορθό είναι «(α) Κάθε Δευτέρα και Τετάρτη από η ώρα 15:00 μέχρι η ώρα 17:00».
Θα ήθελα να αναφέρω ότι στο στενογραφημένο μου πρακτικό φαίνεται ξεκάθαρα το σύμβολο «+» που είναι η λέξη «και» και όχι οτιδήποτε άλλο».
Το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπιστώνοντας ότι στο πρακτικό της 17.6.2021 δεν αναφερόταν η λέξη «μέχρι» εξέδωσε διάταγμα διόρθωσης του συνταγμένου διατάγματος.
Ο Εφεσείων προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση με 16 λόγους έφεσης, τους οποίους υποστήριξε ενώπιον μας καταχωρώντας περίγραμμα αγόρευσης 23 σελίδων, επεκτείνοντας την επιχειρηματολογία του σε ζητήματα που δεν αφορούν το επίδικο.
Διαπιστώνουμε αμέσως, ότι η περίπτωση δεν αφορούσε γραφικό λάθος ή σφάλμα ή παράλειψη στο διάταγμα του Δικαστηρίου για το οποίο θα απαιτείτο η παρέμβαση του Δικαστηρίου δυνάμει της Δ.25, θ.6 των Θεσμών. Θέτοντας το ζήτημα πιο παραστατικά, ο Δικαστής που έκδωσε το διάταγμα επικοινωνίας την 17.6.2021, άρθρωσε επακριβώς αυτό που είχε υπόψη του να διατάξει και αυτό μετέφερε ορθά η στενογράφος του Δικαστηρίου στο στενογραφημένο πρακτικό.
Στην Ευαγγελίδη ν. Aegeas Navig. Ltd κ.ά. (2003) 1(Β) Α.Α.Δ. 1293, 1296, αναφέρεται ότι:
«Σύμφωνα με τη Διαταγή 25, θ.6 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, παρέχεται η δυνατότητα διόρθωσης γραμματικών λαθών ή λαθών που προκύπτουν από τυχαία παράλειψη σε δικαστικές αποφάσεις ή διατάγματα. Στην υπόθεση Σιβιτανίδης ν. Χαραλάμπους (1993) 1 Α.Α.Δ. 179 προσδιορίστηκε ότι αντικείμενο της Δ.25, θ.6 καθώς και της σύμφυτης εξουσίας του δικαστηρίου για διόρθωση λαθών σε δικαστικές αποφάσεις είναι η προσαρμογή ατελούς κειμένου στην έκδηλη κατά τα άλλα πρόθεση του δικαστηρίου. Γραμματικό λάθος είναι λάθος στη διατύπωση και όχι στον προσδιορισμό της ουσίας της πρότασης (Γεωργίου ν. Κυπριακών Αερογραμμών Λτδ (1999) 1 Α.Α.Δ. 1043). Όπως επίσης επισημαίνεται, γραμματικά λάθη προκύπτουν οποτεδήποτε το δικαστήριο παραλείπει ή αποτυγχάνει να δώσει σωστή λεκτική έκφραση στις εμφανείς προθέσεις του (βλέπε επίσης Koumi v. Republic (1987) 3 C.L.R. 1519 και Ε. Φιλίππου Λτδ ν. Compass Insurance (1989) 1 A.A.Δ. (Ε) 664).»
Τέτοιο ζήτημα εξετάστηκε στην Altius Insurance Ltd, Πολ. Αίτ. Αρ.2/2018, ημερ.25.1.2018, στην οποία και παρατίθεται η ορθή διαδικασία. Το Εφετείο είχε εκδώσει υπέρ της εφεσείουσας απόφαση για συγκεκριμένο ποσό, χωρίς ρητή αναφορά ως προς τον τόκο και η Πρωτοκολλητής συνέταξε το διάταγμα χωρίς αναφορά σε τόκο. Οι δικηγόροι της εφεσείουσας με επιστολή τους προς την Πρωτοκολλητή ήγειραν το ζήτημα του τόκου και η Πρωτοκολλητής επανασύνταξε το διάταγμα ώστε να περιλαμβάνει το νόμιμο τόκο, αφού η απουσία αναφοράς σε άλλη διαταγή ως προς τον τόκο στην απόφαση του Εφετείου, σήμαινε την επιδίκαση του τόκου που προβλέπεται από το νόμο. Καταχωρίστηκε από τον εφεσίβλητο αίτηση για άδεια για καταχώρηση αίτησης με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος certiorari για την ακύρωση της ενέργειας της Πρωτοκολλητού να επανασυντάξει το διάταγμα. Η επιχειρηματολογία του αιτητή (εφεσίβλητου) ήταν ότι δεν επιτρέπεται μετά τη σύνταξη και παράδοση του συνταγμένου κειμένου οποιαδήποτε τροποποίηση ή διαφοροποίηση, εκτός και εάν το επιληφθέν της αποφάσεως Δικαστήριο εκδώσει σχετικό διάταγμα μετά από αίτηση ενδιαφερομένου μέρους σύμφωνα με τη Δ.25 θ.6 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτοντας την αίτηση για άδεια ανέφερε ότι δεν διαπιστωνόταν ούτε εκ πρώτης όψεως συζητήσιμη υπόθεση και εξήγησε ότι:
«η αρμόδια Πρωτοκολλητής όφειλε να συνέτασσε την απόφαση κατά τρόπο που να εμφαίνετο καθαρά επί του πρώτου συνταγμένου κειμένου ότι η απόφαση έφερε τον ανάλογο τόκο.
............................
Έπεται ότι η αρμοδία Πρωτοκολλητής δεν υπερέβη εξουσία με το να επανασυντάξει το κείμενο της απόφασης κατά τον προβλεπόμενο νομοθετικά τρόπο. Εάν το έναυσμα γι΄αυτή την επανασύνταξη ήταν η επιστολή των δικηγόρων της εφεσείουσας με την οποία εγειρόταν το ζήτημα, αυτό δεν σήμαινε ότι η Πρωτοκολλητής υπερέβη εξουσία. Αντίθετα τέθηκε σε εγρήγορση ώστε το συνταχθέν διάταγμα να απέδιδε τη νομοθετική βούληση, αλλά και τη Δικαστική, εφόσον το Εφετείο δεν έκρινε αναγκαίο να αναφέρει οτιδήποτε το διαφορετικό. Δεν χρειαζόταν συνεπώς προς τούτο να ειδοποιήσει οποιονδήποτε άλλο, εφόσον η ενέργεια της δεν παρέπεμπε σε τροποποίηση του αρχικώς συνταχθέντος διατάγματος, όπως με όλη την εκτίμηση λανθασμένα εισηγούνται οι συνήγοροι της αιτήτριας εταιρείας, με δεδομένο ότι το αρχικά συνταχθέν διάταγμα θα έπρεπε να ήταν εξ αρχής σύμφωνο με τη νομοθετική επιταγή. Η αβλεψία ή παράλειψη της αρμόδιας Πρωτοκολλητού να συντάξει κατά την πρόνοια της νομοθεσίας το διάταγμα δεν την αυτοδεσμεύει, ούτε και την αυτοεγκλωβίζει κατά τρόπο που να μην δύναται εκ των υστέρων να ασκήσει την εξουσία της ή την ευχέρεια της ώστε να ενεργήσει δεόντως κατά τα προβλεπόμενα εκ του Νόμου».
Και στη συνέχεια:
«Δεν έχει εκδοθεί η εφετειακή απόφαση κατά τρόπο που να χρήζει διόρθωσης, ώστε το ίδιο το Δικαστήριο να τροποποιήσει το πρακτικό του για να συνάδει με το διατακτικό του μέρος, ως αυτό απαγγέλθηκε, ούτε και τίθεται στην ουσία θέμα τροποποίησης του συνταχθέντος Διατάγματος ώστε να συνάδει με τη διαταγή του Δικαστηρίου. Δεν εντοπίζεται στην απόφαση «clerical mistake» κατά τη Δ.25 θ.6, το αντίστοιχο O.28 r.1 των Αγγλικών Θεσμών το οποίο αναφέρεται στα σχόλια του O.41 r.1, το οποίο να πρέπει να τροποποιηθεί με αίτηση οποιουδήποτε διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο.»
Επομένως, ο λόγος έφεσης 2 με τον οποίο προσβάλλεται ως νομικά εσφαλμένη η πρωτόδικη κρίση ότι η Δ.25, θ.6 των Θεσμών τύγχανε εφαρμογής είναι βάσιμος. Ως επίσης και ο λόγος έφεσης 5, που προσβάλλει την κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι στην περίπτωση που δεν εφαρμοζόταν η Δ.25, θ.6 το Δικαστήριο θα μπορούσε να χορηγήσει την αιτούμενη θεραπεία στη βάση των γενικών και συμφυών εξουσιών του. Οι σύμφυτες εξουσίες του Δικαστηρίου είναι εκείνες που εξυπακούονται από τη φύση της λειτουργίας του, ως Δικαστήριο της δικαιοσύνης, χάριν της αποτελεσματικής άσκησης των δικαιοδοσιών του και της αποτροπής της κατάχρησης των ενώπιον του διαδικασιών. Η σύμφυτη εξουσία δεν έχει απεριόριστο εύρος και δεν υφίσταται όταν υπάρχει πρόσφορη διαδικασία και αυτή δεν ακολουθείται.
Η Εφεσίβλητη έχοντας μετά από την έρευνα που έκαμε στο Δικαστικό φάκελο διαπιστώσει ότι στο στενογραφημένο πρακτικό της 17.6.2021 καταγραφόταν ό,τι πραγματικά, κατά τη θέση της, είχε διαταχτεί, αυτό που θα μπορούσε να κάμει ήταν να αποταθεί στον Πρωτοκολλητή και να ζητήσει την εκ νέου σύνταξη του διατάγματος, ώστε το συνταγμένο κείμενο να συνάδει με ότι ακριβώς το Δικαστήριο είχε διατάξει.
Κατά συνέπεια η έφεση θα πρέπει να επιτύχει.
Ο Εφεσείων δεν εκπροσωπείτο από δικηγόρο κατά την έφεση συνεπώς δεν θα χρειαστεί να εξετάσουμε κατά πόσο θα επιδικάζαμε υπέρ του έξοδα.
Η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Ουδεμία διαταγή για έξοδα.
Η απόφαση να κοινοποιηθεί στον Πρωτοκολλητή του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λάρνακας.
Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
Δ. Σωκράτους, Δ.
[1] Γραφικά λάθη σε δικόγραφα, αποφάσεις ή διατάγματα, ή λάθη που προκύπτουν σ' αυτά από οποιοδήποτε τυχαίο σφάλμα ή παράλειψη, μπορούν να διορθωθούν ανάλογα με τη φύση και έκταση του λάθους από το Δικαστήριο κατόπιν αίτησης, γραπτής ή προφορικής, χωρίς δικαίωμα έφεσης.