|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2023:8
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Έφεση Αρ. 20/2022)
23 Φεβρουαρίου 2023
[ΨΑΡΑ - ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ/στές]
Α.Τ.,
Εφεσείουσα,
ν.
Α.Β.,
Εφεσίβλητου.
____________________
Λ. Βραχίμης, για Ελένη Βραχίμη & Σία Δ.Ε.Π.Ε, για την Εφεσείουσα.
Α. Κριμπά (κα), για Ν. Ροτσίδης & Σία Δ.Ε.Π.Ε, για τον Εφεσίβλητο.
____________________
ΨΑΡΑ - ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Μαλαχτό, Δ.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Με πέντε λόγους έφεσης προσβάλλεται η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου να απορρίψει την αίτηση της Εφεσείουσας για την αύξηση του ποσού της διατροφής που ο Εφεσίβλητος κατέβαλλε για τα δύο τους παιδιά. Η αίτηση απορρίφθηκε στη βάση ότι δεν είχαν δικογραφηθεί τα δεδομένα που υφίσταντο κατά το αρχικό διάταγμα. Αναφέρθηκε ότι:
«απουσιάζει από τη δικογραφημένη θέση της [Εφεσείουσας] οποιαδήποτε προσδιοριστική αναφορά των εξόδων των ανηλίκων κατά το χρόνο έκδοσης του εκ συμφώνου διατάγματος, τόσο σε σχέση με το είδος όσο και με το κόστος αυτών, πλην των ιδιαιτέρων αγγλικών. Ελλείπει επίσης οποιαδήποτε προσδιοριστική αναφορά των εισοδηματικών δεδομένων των διαδίκων κατά το χρόνο έκδοσης του διατάγματος. Συνεπώς, για το λόγο αυτό και μόνο, δηλαδή της ελλιπούς δικογράφησης ως προς τα δυο αυτά ουσιώδη μέρη που αποτελούν τους δυο αναγκαίους πυλώνες για την εξέταση αίτησης ως η υπό εξέταση, σφραγίζεται στην ουσία και η τύχη της αίτησης που δεν μπορεί να είναι άλλη από την απόρριψη της. Και αυτό γιατί τα όσα η Αιτήτρια προσπάθησε με την μαρτυρία της να αποδείξει δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη καθότι ελλείπει η απαραίτητη ειδική δικογράφηση για τα έξοδα των παιδιών κατά τον χρόνο έκδοσης του διατάγματος διατροφής, καθώς και τα εισοδηματικά δεδομένα των διαδίκων.»
Η προσέγγιση αυτή του πρωτόδικου Δικαστηρίου προσβάλλεται ως εσφαλμένη με το λόγο έφεσης 1. Εγείρεται, συναφώς, ζήτημα επάρκειας της δικογραφίας, που θα επέτρεπε την αποδοχή (admissibility) της μαρτυρίας που θα μπορούσε να τεκμηριώσει το αίτημα για τροποποίηση.
Στην Χριστοδουλίδου ν. Πολυβίου, Έφ. Αρ.27/2020, ημερ.15.12.2021, είχαμε συνοψίσει τις βασικές παραμέτρους που διέπουν το ζήτημα της τροποποίησης διατάγματος διατροφής. Είχαμε αναφέρει ότι:
«Σύμφωνα με το Άρθρο 33(1) του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990 (Ν.216/1990), οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, ενώ το Άρθρο 38 του ιδίου νόμου προνοεί ότι: «(1) Αν αφότου εκδόθηκε η απόφαση που προσδιορίζει τη διατροφή μεταβλήθηκαν οι όροι της, το Δικαστήριο μπορεί να τροποποιήσει την απόφαση του ή και να διατάξει τον τερματισμό της διατροφής». Στην Αντρέου ν. Τσίρου, Έφ. Αρ.16/2013, ημερ.21.12.2016, αναφέρθηκε ότι η νομολογία έχει καθορίσει ότι μόνο γεγονότα τα οποία ανακύπτουν μετά την έκδοση του αρχικού διατάγματος είναι δυνατό να ληφθούν υπόψη προς αναθεώρηση του υφιστάμενου διατάγματος και πως: «Είναι η μεταβολή των όρων που καθιστά την αρχική απόφαση μεταρρυθμιστέα». Ο αιτητής έχει το βάρος απόδειξης ότι οι όροι του υφιστάμενου διατάγματος διατροφής έχουν μεταβληθεί ούτως ώστε να είναι αναγκαία η τροποποίηση του (βλ. ακόμα Μέγας ν. Kvasnikova, Αρ. Έφ. 26/2019, ημερ.10.7.2020 και Πετρή ν. Γρηγοριάδου Αρ. Έφ. 28/2019, ημερ.4.6.2021, ECLI:CY:DOD:2021:13). Στην Σ.Κ. ν. Ε.Ζ., Αρ. Έφ.39/2016, ημερ.5.3.2020, ECLI:CY:DOD:2020:9, αναφέρθηκε ότι ο αιτητής είχε υποχρέωση να καταδείξει τις περιστάσεις εκείνες οι οποίες μεσολάβησαν από την έκδοση του διατάγματος και δικαιολογούσαν την τροποποίηση του, αναλόγως. Δεν ήταν, όμως, συγχρόνως, αναγκαίο να αποδειχθούν οι περιστάσεις που οδήγησαν, αρχικά, στην έκδοσή του, δεδομένου, μάλιστα, ότι αυτό είχε εκδοθεί εκ συμφώνου.»
Είχαμε, περαιτέρω, στην Λ.Μ. ν. Γ.Τ., Έφ. Αρ.22/2021, ημερ.23.6.2022, σχολιάσει ότι:
«Η τελευταία παρατήρηση είναι βέβαια ορθή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αναφύονται δυσκολίες, όταν τα δεδομένα στη βάση των οποίων εκδόθηκε το αρχικό διάταγμα δεν έχουν καταγραφεί, πολύ περισσότερο όταν παραμένουν αδιευκρίνιστα ή και αμφισβητούμενα. Σε γενικές γραμμές, το ποσό του διατάγματος διατροφής παιδιού, προκύπτει από την επεξεργασία τριών στοιχείων. Των αναγκών του παιδιού και των οικονομικών δυνατοτήτων των γονέων του ξεχωριστά. Απαιτείται να έχει μεταβληθεί τουλάχιστο ένα στοιχείο για να δικαιολογείται η τροποποίηση του διατάγματος διατροφής του. Αλλά κι' έτσι, υπάρχουν δυσκολίες, γιατί και στο πιο απλό παράδειγμα όπου τα εισοδήματα του γονέα που καταβάλλει διατροφή έχουν μειωθεί, είναι η νέα αναλογία τους προς το αναλλοίωτο εισόδημα του άλλου γονέα που θα καθορίσει το νέο ποσό και τη σχετική μείωση.»
(βλ. ακόμα Α.Ο. ν. D.V.T., Έφ. Αρ.19/2022, ημερ.20.10.2022).
Είναι θεμελιωμένο ότι στα δικόγραφα αναγράφονται οι βασικοί ισχυρισμοί των διαδίκων, αλλά όχι η μαρτυρία με την οποία θα αποδειχθούν οι ισχυρισμοί τους. Όταν επιζητείται τροποποίηση διατάγματος, απαιτείται να δικογραφηθεί ισχυρισμός ότι μεταβλήθηκε κάποιος τουλάχιστον όρος ή στοιχείο όπως περιγράφεται στην Λ.Μ.. Ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να εξειδικευτεί. Ό,τι δηλαδή, για παράδειγμα, τα έξοδα διατροφής του παιδιού κατά την έκδοση του διατάγματος ήταν Α και έχουν αυξηθεί σε Β. Ή ότι ο υπόλογος να πληρώνει διατροφή πατέρας προάχθηκε και λαμβάνει μεγαλύτερο μισθό Δ αντί Γ που λάμβανε κατά την έκδοση του διατάγματος. Αν όχι, ο αντίδικος μπορεί να ζητήσει περαιτέρω και καλύτερες λεπτομέρειες (Κυριάκου ν. Troodos Electric Cables Ltd (2015) 1(B) A.A.Δ. 975, 977, Πολυκάρπου ν. Elneda Trading Ltd (2000) 1 (Β) Α.Α.Δ. 699, 703 και Δημήτρη κ.ά. ν. Beven κ.ά. (1999) 1(Α) Α.Α.Δ. 663, 673). Ό,τι μπορεί να διαταχτεί η παροχή τέτοιων λεπτομερειών, δεν σημαίνει ότι το δικόγραφο, ως είχε, ήταν ανεπαρκές.
Επομένως, ο λόγος έφεσης 1 επιτυγχάνει.
Η Εφεσίβλητη, έχοντας δικογραφήσει τους επιμέρους ισχυρισμούς της, αύξηση των εξόδων διατροφής των παιδιών, αύξηση της οικονομικής δυνατότητας του Εφεσίβλητου και μείωση της δικής της, μπορούσε να προσαγάγει μαρτυρία προς απόδειξη τους και το πρωτόδικο Δικαστήριο όφειλε να την είχε λάβει υπόψη και να την αξιολογήσει. Αυτό δεν έγινε. Στη βάση της εσφαλμένης θεώρησης του σε σχέση με την δικογραφία, το πρωτόδικο Δικαστήριο αγνόησε και δεν αξιολόγησε την δοθείσα μαρτυρία, για να καταλήξει, παρά κάποια επιμέρους σχόλια, ότι δεν ήταν δυνατή η εξέταση της αίτησης επί της ουσίας της.
Επομένως, η επιτυχία του λόγου έφεσης 1 οδηγεί στο παραμερισμό της πρωτόδικης απόφασης και αναπόφευκτα σε διαταγή για επανεκδίκαση, χωρίς την ανάγκη να εξεταστούν οι υπόλοιποι λόγοι έφεσης.
Η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται, περιλαμβανομένης της διαταγής ως προς τα έξοδα, τα οποία θα είναι έξοδα στην πορεία κατά την επανεκδίκαση. Διατάσσεται, λοιπόν, η εκ νέου εκδίκαση της αίτησης από άλλο Δικαστή του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. €1000 έξοδα της έφεσης, πλέον Φ.Π.Α. αν υπάρχει, επιδικάζονται υπέρ της Εφεσείουσας και εναντίον του Εφεσίβλητου.
Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
Δ. Σωκράτους, Δ.