public Δημητριάδου-Ανδρέου, Λένα Α. Χ. Κυπρίζογλου, για τον Αιτητή. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2022-09-09 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ E.A.D. ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΡΙΑ ΚΑΙ ΝΥΝ ΚΑΤΟΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS, Πολιτική Αίτηση Αρ. 135/2022, 9/9/2022 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2022:D359

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

 

(Πολιτική Αίτηση Αρ. 135/2022)

 

 

 9 Σεπτεμβρίου, 2022

 

 

[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]

 

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ                       ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) Ν.33/1964

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ                ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ 5/2018

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ E.A.D. ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΡΙΑ ΚΑΙ ΝΥΝ ΚΑΤΟΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΦΟΥ, ΝΑ ΠΡΟΒΟΥΝ ΣΕ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΞΗΣ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΗΣ ΝΟΜΙΜΗΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ S.F.T., Η ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΜΕΝΕΙ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ [ ], ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΕ ΣΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ Ο E.A.D., ΑΙΤΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΜΕ ΑΡ. 368/2018, ΓΙΑ ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΝΑ ΠΑΡΑΔΩΣΕΙ ΤΑ ΑΝΗΛΙΚΑ ΤΕΚΝΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΩΝ D.A.D. KAI R.A.D. ΣΤΟΝ E.A.D. ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΑΙΤΗΣΗΣ ΣΤΙΣ 30.06.2020, ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΞΗΣ ΤΕΤΟΙΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ, ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΦΩΡΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΥΠΑΚΟΗΣ ΝΟΜΙΜΗΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ, ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 137 ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΚΕΦ. 154 ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΜΕ ΑΡ. ΦΑΚ. 12.12.001, ΗΜΕΡ. 18.03.2015 ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ.

 

 

Α. Χ. Κυπρίζογλου, για τον Αιτητή.

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

(Ex Tempore)

Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ: Με την  υπό κρίση μονομερή Αίτηση ο Αιτητής ζητά την άδεια του Δικαστηρίου για να καταχωρίσει αίτηση δια κλήσεως για την έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Mandamus, με το οποίο να διατάσσονται οι Αστυνομικοί της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πάφου να προβούν σε διερεύνηση της διάπραξης του ποινικού αδικήματος της παρακοής νόμιμης διαταγής εκ μέρους της S.F.T., την οποία αρνούνται να πράξουν, παρά τις συνεχόμενες καταγγελίες που υπόβαλε στην Αστυνομία ο Αιτητής, για άρνηση της τελευταίας να παραδώσει τα ανήλικα τέκνα τους στο πλαίσιο εκτέλεσης του Διατάγματος επικοινωνίας που εκδόθηκε στις 30/6/2020 στην Αίτηση Γονικής Μέριμνας του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού με αρ. 368/2018.

Τα γεγονότα επί των οποίων στηρίζεται η Αίτηση αναφέρονται στην Έκθεση και στην Ένορκη Δήλωση του Αιτητή, καθώς και στη συμπληρωματική ένορκη δήλωση του που καταχωρήθηκε με οδηγίες του Δικαστηρίου. Αυτά συνοψίζονται ως ακολούθως:

Ο Αιτητής εξασφάλισε στο πλαίσιο της Αίτησης Γονικής Μέριμνας του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού με αρ. 368/2018 Διάταγμα επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα του κατά το χρόνο και τόπο που καθορίζονται στο σχετικό Διάταγμα ημερ. 30/6/2020.

Η πρώην σύζυγος του και μητέρα των ανήλικων τέκνων των διαδίκων, S.F. T., μετά την έκδοση του πιο πάνω αναφερόμενου Διατάγματος δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην επικοινωνία του Αιτητή με τα ανήλικα τέκνα του και αρνείται να τον αφήσει να ασκήσει το δικαίωμα επικοινωνίας που έχει με τα ανήλικα τέκνα του, ενώ ταυτόχρονα τα «δηλητηριάζει» ώστε να αποστρέφονται τον πατέρα τους.

Στη βάση της πιο πάνω αναφερόμενης συμπεριφοράς της T., ο Αιτητής προέβη σε σωρεία καταγγελιών σε βάρος του εν λόγω προσώπου στην Αστυνομία, συμπεριλαμβανομένων και των παραπόνων ημερ. 26/7/2022, 20/8/2022 και 26/8/2022, για τη διάπραξη του ποινικού αδικήματος της ανυπακοής σε νόμιμη διαταγή, κατά παράβαση του Άρθρου 137 του Ποινικού Κώδικα, χωρίς, όμως, οποιαδήποτε ανταπόκριση εκ μέρους της Αστυνομίας, η οποία είχε την υποχρέωση να διερευνήσει τις καταγγελίες του και, αν διαπίστωνε τη βασιμότητα τους, να προβεί σε σύλληψη της για τη διάπραξη του αυτόφωρου ποινικού αδικήματος της ανυπακοής σε νόμιμη διαταγή δικαστηρίου και την καταχώρηση σε βάρος της σχετικής ποινικής υπόθεσης.

Επιπλέον, στις 22/8/2022 ο Αιτητής προέβηκε σε υποβολή παραπόνου στην Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Παραπόνων κατά της Αστυνομίας, λόγω της επίδειξης αυτής της συμπεριφοράς της Αστυνομίας στην επαρχία Πάφου απέναντι του, η οποία, όπως προβάλλεται, δεν παραβιάζει μόνο τις νόμιμες υποχρεώσεις της Αστυνομίας απέναντι στους πολίτες, αλλά και τις ίδιες τις έγγραφες οδηγίες που δόθηκαν υπό τη μορφή Εγκυκλίου με αρ. φακ. 12.12.001, ημερ. 18/3/2015, χωρίς καμιά ανταπόκριση μέχρι σήμερα.

 

Έχει σε σειρά υποθέσεων αναγνωρισθεί η δυνατότητα έκδοσης Mandamus σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου το Ανώτατο Δικαστήριο δικαιολογείται να ελέγξει τη νομιμότητα όχι μόνο των αποφάσεων των κατώτερων Δικαστηρίων, αλλά και παντός οργάνου, προσώπου ή αρχής, τα                       οποία οφείλουν να εκτελέσουν συγκεκριμένο καθήκον.  Το ένταλμα Μandamus απευθύνεται, επομένως, όχι μόνο σε κατώτερο δικαστήριο, αλλά και σε άλλες αρχές για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον. (Αναφορικά με την Αίτηση της Ζαβρίδου, Πολιτική Έφεση Αρ. 129/2021, ημερ. 15/11/2021, ECLI:CY:AD:2021:A510 και Αναφορικά με την Αίτηση της                      Π. Μιλτιάδους, Πολιτική Αίτηση Αρ. 12/2015, ημερ. 10/2/2015, ECLI:CY:AD:2015:D88).

Στην υπόθεση Αναφορικά με την αίτηση του Ιερόθεου Χριστοδούλου, άλλως Ρόπα (2008) 1 Α.Α.Δ. 43, αναφέρθηκαν τα εξής σχετικά:

 

«Συνήθως η θεραπεία με το προνομιακό ένταλμα Mandamus, χρησιμοποιείται για να διαταχθεί κατώτερο Δικαστήριο να ασκήσει συγκεκριμένη εξουσία, μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητάς του. Όμως η θεραπεία μπορεί να εξασφαλιστεί για να εξαναγκάσει και άλλες αρχές ή όργανα ή πρόσωπα τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία, για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος...[..]. Προϋπόθεση για την παραχώρηση της θεραπείας, είναι ο Αιτητής να έχει δικαίωμα να ζητήσει την εκτέλεση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Επίσης, ο Αιτητής θα πρέπει προτού αποταθεί στο Δικαστήριο για άδεια, να έχει αιτηθεί από το δημόσιο όργανο την εκτέλεση του καθήκοντός του, αλλά αυτό να έχει αρνηθεί να συμμορφωθεί.»

 

 

Σε ό,τι αφορά τη φύση αλλά και τις αρχές που διέπουν την έκδοση του εντάλματος Mandamus σχετικό είναι και το ακόλουθο απόσπασμα από την  υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Λοϊζου, Πολιτική Έφεση Αρ. 138/2018, ημερ. 20/7/2018[1]:

 

«Αποτελεί προϋπόθεση για την παραχώρηση του εντάλματος mandamus η υποβολή διακριτής απαίτησης (distinct demand) προς την αρμόδια Αρχή για εκτέλεση του καθήκοντός της σε σχέση με το οποίο υποβάλλεται ακολούθως το αίτημα, εφόσον δεν υπάρχει συμμόρφωση στο μεταξύ (βλ. Halsbury's Laws of England, 3^η Έκδοση, Τόμος 11, σελ.106 και Basu Commentary on the Constitution of India», Τόμος 3, σελ. 479). Στην υπόθεση R. v. The Bristol and Exeter Railway Company 12 L.J.Q.B. λέχθηκε ότι «It is necessary, before a rule is applied for, that a distinct demand should be made upon those who are required to do an act, and that it should be distinctly pointed out to them what it is that they are required to do.». Δεν πρόκειται για τυπικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα ουσίας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Palm-Mount Holdings Ltd, Πολιτική Έφεση αρ. 413/2016, ημερομηνίας 3.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A154).

 

Αποτελεί περαιτέρω προϋπόθεση για την απόδοση προνομιακού εντάλματος mandamus η ύπαρξη νομικού δικαιώματος ή υποχρέωσης. Όπως παρατηρείται στον Basu, πιο πάνω, σελ. 478, «The foundation of mandamus is the existence of the right. It is not intended to create a right but to restore a party who has been denied his right to the enjoyment of such right.». Η υποχρέωση πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να προκύπτει από το Σύνταγμα, το νόμο, το Κοινοδίκαιο ή από κανονισμούς ή οδηγίες που έχουν νομοθετική υπόσταση.» 

Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι το προνομιακό ένταλμα Mandamus δεν εκδίδεται όταν υπάρχει άλλη καταλληλότερη θεραπεία στο αστικό δίκαιο ή όπου είναι πρόσφορη άλλη ευχερέστερη διαδικασία (R. v. Charity Commissioners [1987] 1 Q.B. 407), ή, όπου παρέχεται νομοθετική θεραπεία (Pasmose v. Oswaldtwistle Urban District Council [1898] AC 387 και R. v. ILEA, ex parte Ali [1990] COD 317)^[2].

Είναι σαφές ότι το ένταλμα Mandamus συνιστά «ύστατο μέσο για κατίσχυση του δικαίου και κατάλοιπο της δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου για  εκείνες τις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται συγκεκριμένο δικαίωμα χωρίς συγκεκριμένη θεραπεία προς εκπλήρωση του ή όπου η εναλλακτική θεραπεία δεν είναι πρόσφορη και αποτελεσματική». (Αναφορικά με το αίτημα του Ν. Νικολάου, Πολιτική Αίτηση Αρ. 130/2015, ημερ. 21/4/2016, ECLI:CY:AD:2016:D215).

Το πιο κάτω απόσπασμα από το Σύγγραμμα Halsbury's Laws of England, 3^η Έκδοση, Τόμος 11, παρα. 159, αποτυπώνει με σαφήνεια τη φύση και τους σκοπούς που το εν λόγω ένταλμα εξυπηρετεί:

"The order of mandamus is an order of a most extensive remedial nature, .. .Its purpose is to supply defects of justice; and accordingly it will issue, to the end that justice may be done, in all cases where there is a specific legal right and no specific legal remedy for enforcing that right; and it may issue in cases where, although there is an alternative legal remedy, yet that mode of redress is less convenient, beneficial and effectual."

Στην προκείμενη περίπτωση εντοπίζεται, ωστόσο, η συνδρομή εναλλακτικού ένδικου μέσου, ήτοι η δυνατότητα προώθησης αίτησης παρακοής διατάγματος εναντίον της συζύγου με βάση τα διαλαμβανόμενα στο Άρθρο 42 του περί Δικαστηρίων Νόμου, Ν. 14/60, το οποίο παρέχει σε κάθε Δικαστήριο την εξουσία εξαναγκασμού σε υπακοή σε οποιοδήποτε διάταγμα του δια της επιβολής προστίμου ή φυλάκισης. Σκοπός του Άρθρου 42 και της διαδικασίας αίτησης παρακοής είναι ο εξαναγκασμός σε υπακοή σε διάταγμα του Δικαστηρίου.

Είναι, λοιπόν, πρόδηλο ότι στην υπό κρίση περίπτωση προσφέρεται άλλο ένδικο μέσο στον Αιτητή, ώστε να μην δικαιολογείται η προσφυγή του στην εξαιρετική θεραπεία του Mandamus και στην «εφεδρεία του οπλοστασίου των εξουσιών» του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως έχει στη νομολογία μας χαρακτηριστεί (Αναφορικά με την Αίτηση του Tyulenev, Πολιτική Αίτηση Αρ. 60/2020, ημερ. 15/6/2020).

Ούτε διαπιστώνεται η ύπαρξη οποιωνδήποτε εξαιρετικών περιστάσεων όπως ο όρος ερμηνεύεται και καθορίζεται από τη νομολογία.

Ενόψει των πιο πάνω η Αίτηση απορρίπτεται.

 

 

 

                                      Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.