|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2022:D322
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 117/2022)
19 Ιουλίου, 2022
[ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ,]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΑΡ. 33/1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ALPHA PANARETI PUBLIC LTD, HE34103 KAI TOY ΚΑΖΑDI ISAAC KANGUDIA, ARC NO. [ ] ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΦΟ ΓΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS
KAI
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 113, 116 ΚΑΙ 117 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2021 (Ν.130(Ι)/2021) ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 12 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ (ΚΕΦ. 171)
KAI
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΝΑ ΣΥΝΔΕΣΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ/Ή ΝΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΕΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤΑΤΙΚΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ 10 ΣΤΗΝ ΕΜΠΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΠΑΦΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕKΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 2021 (Ν.130(Ι)/2021) ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ (ΚΕΦ. 171)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΚΑΙ/Ή ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΝΑ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΌΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟ ΤΟΥ 2021 (Ν. 130(I)/2021) ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟ (ΚΕΦ. 171) ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΔΕΣΕΙ ΚΑΙ/Ή ΝΑ ΠΑΡΕΧΕΙ ΚΑΙ/Ή ΝΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΕΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΚΑΙ/Ή ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤΑΤΙΚΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ 10 ΣΤΗΝ ΕΜΠΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΠΑΦΟΥ
_ _ _ _ _ _
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για τους Αιτητές.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση οι αιτητές ζητούν άδεια για καταχώρηση αίτησης με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus που να διατάσσει την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (AHK) να συμμορφωθεί με την επιβαλλόμενη υποχρέωση της να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στο υποστατικό επί της οδού Αγίου Λαζάρου 10, στο χωριό Έμπα της Επαρχίας Πάφου, ως έχει καθήκον και αρμοδιότητα να πράξει δυνάμει του περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμου του 2021 (Ν.130(Ι)/2021) και του περί Αναπτύξεως Ηλεκτρισμού Νόμου Κεφ. 171.
Τα γεγονότα επί των οποίων στηρίζεται η αίτηση περιέχονται σε ένορκη δήλωση του Α. Ιωάννου, ενός εκ των διευθυντών της αιτήτριας εταιρείας και δεόντως εξουσιοδοτημένου υπό του ετέρου αιτητή, ενοικιαστή του υποστατικού, τα οποία συνοψίζονται ως ακολούθως:
Η αιτήτρια εταιρεία, η οποία ασχολείται με την ανάπτυξη, εκμετάλλευση και αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας, είναι ιδιοκτήτρια και/ή διαχειρίστρια του υποστατικού στην οδό Αγίου Λαζάρου 10, στο χωρίο Έμπα της Επαρχίας Πάφου (το υποστατικό). Το εν λόγω υποστατικό ανεγέρθηκε από την αιτήτρια επί τεμαχίου γης της (Τεκμ. 1 επισυνάπτεται ο τίτλος εγγραφής του), το οποίο πώλησε το έτος 2003 στους T. R. Worrall και A. T. Worrall από την Αγγλία. Για την αγορά του ακινήτου οι εν λόγω αγοραστές είχαν λάβει δάνειο από την Alpha Bank (Cyprus) Ltd με την αιτήτρια εταιρεία ως εγγυήτρια και επίσης υποθηκεύτηκε το ακίνητο ως εξασφάλιση της τράπεζας. Το 2013 η αιτήτρια εταιρεία απέστειλε επιστολή στους αγοραστές ζητώντας τους να εξοφλήσουν τα οφειλόμενα ποσά για να τους μεταβιβαστεί ο τίτλος και να αποδεσμευτεί η ίδια από την εγγύηση προς την Τράπεζα, χωρίς αυτοί να ανταποκριθούν.
Το 2017 η Τράπεζα καταχώρησε αγωγή εναντίον της αιτήτριας εταιρείας και των αγοραστών, η οποία συμβιβάστηκε εκ μέρους της αιτήτριας και εκδόθηκε διάταγμα προς όφελος της Τράπεζας για εγγραφή της ως ιδιοκτήτριας. Ο συμβιβασμός επιτεύχθηκε στα πλαίσια συμφωνίας για αναδιάρθρωση όλων των δανείων που είχε η αιτήτρια με την εν λόγω τράπεζα, με ανταλλαγή περιουσίας της. Η συμφωνία τελικά προσβλήθηκε ως παράνομη, δόλια και καταχρηστική από την αιτήτρια, λόγω, μεταξύ άλλων, μυστικών συμφωνιών που έκανε η Τράπεζα με τους αγοραστές εις βάρος της, και η αγωγή που καταχωρίστηκε το 2021, εκκρεμεί.
Στις 20.6.2022, η αιτήτρια εταιρεία απέστειλε επιστολή στους αγοραστές με την οποία τερμάτισε τη συμφωνία πώλησης. Η αιτήτρια, σύμφωνα πάντοτε με τον ενόρκως δηλούντα, παραμένει σήμερα η νόμιμη ιδιοκτήτρια του υποστατικού το οποίο έχει επιδιορθώσει και ανακαινίσει και το ενοικίασε στις 2.4.2022 στον έτερο αιτητή, Kazadi Isaac Kangudia, αιτητή ασύλου, με ενοικιαστήριο έγγραφο.
Η αιτήτρια, περί την 19.4.2022, κατέβαλε τα σχετικά τέλη για επανέλεγχο της ηλεκτρικής εγκατάστασης και οποιεσδήποτε προηγούμενες οφειλές, ενώ ο ενοικιαστής υπέβαλε υπογραμμένο το έντυπο για συμφωνία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας (Τεκμ. 7) και κατέβαλε το ποσό των €350, ως τέλη σύνδεσης. Στη συνέχεια αναφέρθηκε, από το γραφείο της ΑΗΚ, προφορικά, τόσο στον ενοικιαστή όσο και στην αιτήτρια εταιρεία ότι δεν προτίθεται να επανασυνδέσει την παροχή ρεύματος, «λόγω του ότι οι κατ΄ ισχυρισμό ιδιοκτήτες του υποστατικού ήτοι οι αγοραστές του υποστατικού, έδωσαν οδηγίες για μη επανασύνδεση της ηλεκτρικής παροχής και ισχυρίζεται ότι η μεταξύ των πελατών μας συμφωνία ενοικίασης του υποστατικού είναι παράνομη.»
Στις 24.5.2022, η αιτήτρια απέστειλε επιστολή στην ΑΗΚ μέσω των δικηγόρων της αξιώνοντας όπως προβεί στη σύνδεση και παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο υποστατικό σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της ως απορρέουν από το Ν.130(Ι)/2021. Στη συνέχεια, παρά την αρχική ένδειξη ότι το θέμα θα διευθετείτο και είχαν προσέλθει για να συνδέσουν την παροχή ρεύματος, στη συνέχεια υπαναχώρησαν και πάλι χωρίς να απαντήσουν στην επιστολή των δικηγόρων των αιτητών. Στις 27.6.2022 η Αρχή επέστρεψε το ποσό των €350 που καταβλήθηκε για την παροχή ρεύματος.
Οι λόγοι επί των οποίων στηρίζεται η αίτηση για παροχής της αιτούμενης θεραπείας είναι οι εξής:
«1. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου μετά από αίτημα των Αιτητών για σύνδεση της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στο υποστατικό στην οδό Αγίου Λαζάρου 10 στο χωριό ΄Εμπα της Επαρχίας Πάφου, ενεργώντας καθ΄ υπέρβαση των υποχρεώσεων που της επιβάλλουν ο Νόμος 130(Ι)/2021, οι Κανόνες Προμήθειας Ηλεκτρισμού Σε Τελικούς Πελάτες Δυνάμει του ΄Αρθρου 102 του Περί της Ρύθμισης Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμου Ν. 122(Ι)/2003 και ο περί Ανάπτυξης Ηλεκτρισμού Νόμος (Κεφ. 171), αρνήθηκε να πράξει τούτο με αποτέλεσμα να παραλείψει και/ή αρνηθεί να εκτελέσει τα καθήκοντα της που προκύπτουν από τις πρόνοιες των πιο πάνω νομοθεσιών.
2. Σύμφωνα με τον Νόμο 130(Ι)/2021 ο Αιτητής Kazadi Isaac είναι οικιακός πελάτης και σύμφωνα με το άρθρο 113 του εν λόγω Νόμου όλοι οι οικιακοί πελάτες έχουν το δικαίωμα να απολαύουν της καθολικής υπηρεσίας, δηλαδή του δικαιώματος να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια συγκεκριμένης ποιότητας στην επικράτεια της Δημοκρατίας σε ανταγωνιστικές, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες και διαφανείς τιμές που δεν εισάγουν διακρίσεις.
3. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και σύμφωνα με τον ίδιο Νόμο είναι ο διαχειριστής συστήματος διανομής ηλεκτρικού ρεύματος και έχει σύμφωνα και με τις διατάξεις του άρθρου 12 του περί Ανάπτυξης Ηλεκτρισμού Νόμου, καθήκον, μεταξύ άλλων, να παράγει, μεταφέρει, διανέμει και προμηθεύει ηλεκτρισμό. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου έχει το μονοπώλιο στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε οικιακούς πελάτες, και έχει υποχρέωση και καθήκον να προμηθεύει στους Αιτητές ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, υπήρξε άρνηση από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου να συμμορφωθεί με αυτή τη νομική της υποχρέωση και το υπό αναφορά υποστατικό σήμερα είναι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.
4. Δεν υπάρχει άλλο ένδικο μέσο για να υποχρεώσουν οι Αιτητές την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου να προβεί σε συμμόρφωση με την πιο πάνω νομική υποχρέωση της εκτός από την έκδοση του προνομιακού εντάλματος Mandamus.»
Στην υπόθεση Αναφορικά με την αίτηση της Λοϊζου Πολ. Έφ. Αρ. 138/2018 ημερ. 20.7.2018 έγινε αναφορά τόσο στη φύση όσο και τις αρχές που διέπουν την έκδοση εντάλματος mandamus ως ακολούθως:
«Το προνομιακό ένταλμα mandamus, όπως και τα άλλα προνομιακά εντάλματα, έχουν τις καταβολές τους στο Αγγλικό Δίκαιο. Στην Κύπρο, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος και των άρθρων 3 και 9 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμου του 1964, Ν.33/64, όπως έχει τροποποιηθεί, η έκδοση προνομιακού εντάλματος ανήκει αποκλειστικά στο Ανώτατο Δικαστήριο και οι αρχές που εφαρμόζονται είναι αντίστοιχες με τις Αγγλικές αρχές. Το ένταλμα mandamus απευθύνεται, όχι μόνο σε κατώτερο δικαστήριο, αλλά και σε άλλες αρχές για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον.
Στο σύγγραμμα Halsbury´s Law of England, 3η Έκδοση, Τόμος 11, παρα. 159, σελίδες 84 και 85, αναφέρονται τα εξής:
«The order of mandamus is an order of a most extensive remedial nature, and is, in form, a command issuing from the High Court of Justice, directed to any person, corporation, or inferior tribunal requiring him or them to do some particular thing therein specified which appertains to his or their office and is in the nature of a public duty. Its purpose is to supply defects of justice; and accordingly it will issue, to the end that justice may be done, in all cases where there is a specific legal right and no specific legal remedy for enforcing that right; and it may issue in cases where, although there is an alternative legal remedy, yet that mode of redress is less convenient, beneficial and effectual.»
Στην υπόθεση Αναφορικά με την αίτηση του Ιερόθεου Χριστοδούλου, άλλως Ρόπα, (2008) 1 ΑΑΔ 43, αναφέρεται:
«Συνήθως η θεραπεία με το προνομιακό ένταλμα Mandamus, χρησιμοποιείται για να διαταχθεί κατώτερο Δικαστήριο να ασκήσει συγκεκριμένη εξουσία, μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητάς του. Όμως η θεραπεία μπορεί να εξασφαλιστεί για να εξαναγκάσει και άλλες αρχές ή όργανα ή πρόσωπα τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία, για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος. Όπως είναι γνωστό, προνομιακά εντάλματα εκδίδονται με βάση την αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Όπως έχει νομολογηθεί, δεν χωρεί η έκδοση προνομιακού εντάλματος για αναθεώρηση διοικητικής απόφασης, εφόσον η δικαιοδοσία του Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος είναι διαφορετική. Ο διαχωρισμός των δύο, δεν είναι πάντα εύκολος, αλλά η φύση της απόφασης είναι συνήθως πιο καθοριστική της πράξης, παρά το όργανο που την εξέδωσε. Προϋπόθεση για την παραχώρηση της θεραπείας, είναι ο Αιτητής να έχει δικαίωμα να ζητήσει την εκτέλεση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Επίσης, ο Αιτητής θα πρέπει προτού αποταθεί στο Δικαστήριο για άδεια, να έχει αιτηθεί από το δημόσιο όργανο την εκτέλεση του καθήκοντός του, αλλά αυτό να έχει αρνηθεί να συμμορφωθεί.»
Αποτελεί προϋπόθεση για την παραχώρηση του εντάλματος mandamus η υποβολή διακριτής απαίτησης (distinc demand) προς την αρμόδια Αρχή για εκτέλεση του καθήκοντός της σε σχέση με το οποίο υποβάλλεται ακολούθως το αίτημα, εφόσον δεν υπάρχει συμμόρφωση στο μεταξύ (βλ. Halsbury's Laws of England, 3η Έκδοση, Τόμος 11, σελ.106 και Basu «Commentary on the Constitution of India», Τόμος 3, σελ. 479[1]) Στην υπόθεση R. v. The Bristol and Exeter Railway Company 12 L.J.Q.B. λέχθηκε ότι «It is necessary, before a rule is applied for, that a distinct demand should be made upon those who are required to do an act, and that it should be distinctly pointed out to them what it is that they are required to do.». Δεν πρόκειται για τυπικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα ουσίας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Palm-Mount Holdings Ltd, Πολιτική Έφεση αρ. 413/2016, ημερομηνίας 3.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A154).
Αποτελεί περαιτέρω προϋπόθεση για την απόδοση προνομιακού εντάλματος mandamus η ύπαρξη νομικού δικαιώματος ή υποχρέωσης. Όπως παρατηρείται στον Basu, πιο πάνω, σελ. 478, «The foundation of mandamus is the existence of the right. It is not intended to create a right but to restore a party who has been denied his right to the enjoyment of such right.». Η υποχρέωση πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να προκύπτει από το Σύνταγμα, το νόμο, το Κοινοδίκαιο ή από κανονισμούς ή οδηγίες που έχουν νομοθετική υπόσταση.
Δεν υπάρχει δικαιοδοσία για έκδοση εντάλματος mandamus για διοικητικές πράξεις που εμπίπτουν με βάση το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Διοικητικού Δικαστηρίου. Δεν μπορεί να εκδοθεί ένταλμα mandamus, εκτός εάν ο αιτητής έχει δικαίωμα να αξιώσει την άσκηση συγκεκριμένης νομικής υποχρέωσης του διοικητικού οργάνου, σε αντιπαραβολή με την άσκηση διακριτικής ευχέρειας. Όμως, προνομιακό ένταλμα μπορεί να εκδοθεί αν το καθήκον δημόσιας Αρχής αφορά σε θέμα ιδιωτικού και όχι δημόσιου δικαίου.»
Πρέπει επίσης να λεχθεί ότι η έκδοση εντάλματος mandamus είναι ως γενικός κανόνας, θέμα διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου.
Τα Άρθρα 113 και 116 του περί της Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμος του 2021, Ν.130(Ι)/2021 προνοούν ως ακολούθως:
«113.-(1) Όλοι οι οικιακοί πελάτες έχουν το δικαίωμα να απολαύουν της καθολικής υπηρεσίας, δηλαδή του δικαιώματος να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια συγκεκριμένης ποιότητας στην επικράτεια της Δημοκρατίας σε ανταγωνιστικές, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες και διαφανείς τιμές που δεν εισάγουν διακρίσεις:
«116. Οι καταναλωτές υπό την ιδιότητά τους ως πελάτες έχουν τα ακόλουθα γενικά δικαιώματα:
(α) Το δικαίωμα να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια από προμηθευτή της επιλογής τους·
(β) το δικαίωμα να συνάπτουν ταυτόχρονα περισσότερες από μία συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι έχουν καθοριστεί τα απαιτούμενα σημεία σύνδεσης και μέτρησης.»