|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:A516
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 275/2015)
16 Νοεμβρίου, 2021
[Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
BEVERLEY MARIE NOLAN,
Εφεσείουσα/Ενάγουσα
ΚΑΙ
XXXXX ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΜΑΡΙΟΥ ΜΑΛΑKΤΟΥ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 3/11/2009 ΣΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 419/09,
Εφεσίβλητη/Εναγόμενη
ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 4/4/2011.
XXXXX ΠΙΝΓΚΟΥ, ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΠΟΒΙΩΣΑΣΗΣ BEVERLEY MARIE NOLAN,
Εφεσείουσα/Ενάγουσα
ΚΑΙ
XXXXX ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΜΑΡΙΟΥ ΜΑΛΑKΤΟΥ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 3/11/2009 ΣΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 419/09,
Εφεσίβλητη/Εναγόμενη
_________________________
Μ. Β. Ιωάννου, για την Εφεσείουσα.
Καμία εμφάνιση, για την Εφεσίβλητη.
________________________
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Ι. Ιωαννίδη, Δ.
_______________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Η αγγλίδα Beverley Marie Nolan (που στο εξής θα αναφέρεται ως Beverley) και ο ελληνοκύπριος Μάριος Μαλακτός (που στο εξής θα αναφέρεται ως Μαλακτός) είχαν ερωτική σχέση. Στις 14.7.2009 ο Μαλακτός απεβίωσε αφού προηγουμένως παρουσίασε σοβαρά προβλήματα υγείας. Λίγους μήνες μετά το θάνατό του, και συγκεκριμένα στις 18.12.2009, η Beverley καταχώρισε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού αγωγή εναντίον της XXXXX Κιτρομηλίδου, η οποία είχε διοριστεί διαχειρίστρια της περιουσίας του αποβιώσαντος Μαλακτού.
Ήταν η δικογραφημένη θέση της ότι γνώρισε τον Μαλακτό κατά ή περί τον Σεπτέμβριο του 1999 στην Αγγλία και ότι είχε μαζί του ερωτική σχέση. Από τον Ιανουάριο του 2000 μέχρι και το 2006 συζούσαν στο Λονδίνο. Στη συνέχεια συζούσαν στην Κύπρο μέχρι που ο Μαλακτός απεβίωσε στη Λεμεσό. Η Beverley θεωρεί πως «ήταν συμβία (common law wife)» του Μαλακτού.
Ήταν περαιτέρω δικογραφημένη θέση της ότι από το 1999 που γνώρισε το Μαλακτό μέχρι και το θάνατο του, αυτή του έδωσε σε διαφορετικές ημερομηνίες το συνολικό ποσό των 922.100 Λιρών Αγγλίας για να το φέρει και επενδύσει σε αγορές ακινήτων στην Κύπρο για λογαριασμό της. Όταν το 2006 η ίδια και ο Μαλακτός επισκέφθηκαν την Κύπρο για μόνιμη διαμονή και εγκατάσταση, αγόρασαν ένα διαμέρισμα από κάποιο xxx Σπηλιώτη επί της πολυκατοικίας KANIKA CENTER COURT, στη Λεμεσό, έναντι του συμφωνηθέντος τιμήματος των Λ.Κ.90.000. Σύμφωνα πάντα με τις λεπτομέρειες της Έκθεσης Απαίτησης, το ποσό αυτό καταβλήθηκε στον πωλητή με χρήματα της ιδίας τα οποία έφεραν στην Κύπρο από την Αγγλία με σχετική δήλωση στο Τελωνείο του αεροδρομίου Λάρνακας. Στην παράγραφο 8 της Έκθεσης Απαίτησης, γίνεται αναφορά και σε αγορά άλλου ακινήτου στην οδό Καποδίστρια, επίσης στη Λεμεσό, δυνάμει αγοραπωλητηρίου εγγράφου ημερ. 12.7.2007, με πωλήτρια αυτή τη φορά κάποια xxx Ronco άλλως xxx Κολιαντρή. Το ακίνητο αυτό αγοράστηκε και πάλι με χρήματα της ιδίας έναντι του τιμήματος των Λ.Κ.70.000 και ενεγράφη και πάλι στο όνομα του Μαλακτού.
Σύμφωνα με την παράγραφο 11 της Έκθεσης Απαίτησης, ο Μαλακτός τόσο πριν όσο και μετά την απόκτηση της πιο πάνω ακίνητης ιδιοκτησίας, είχε δηλώσει προς την Beverley ότι «. τόσο η ακίνητος περιουσία που θα αποκτάτο με τα χρήματα που έφεραν από την Αγγλία, όσο και τα χρήματα που ήταν κατατεθημένα σε τραπεζιτικούς λογαριασμούς θα ήτο ιδιοκτησία της και/ή θα της ανήκαν και η αποβιώσασα αφού βασίστηκε στις εν λόγω διαβεβαιώσεις και/ή υποσχέσεις και/ή συμφωνία και/ή διευθέτηση ενήργησε με τον τρόπο που ενήργησε δηλαδή έδειξε πλήρη εμπιστοσύνη στον αποβιώσαντα ο οποίος ενέγραψε όλη την ακίνητη περιουσία επ΄ ονόματι του καθώς και τους τραπεζιτικούς λογαριασμούς τους είχε επ΄ ονόματι του».
Να κάνουμε μια μικρή παρένθεση εδώ και να αναφέρουμε πως ο Μαλακτός, ενόσω διατηρούσε ερωτική σχέση με την Beverley, ήταν νυμφευμένος και πατέρας δύο θυγατέρων. Ήταν η δικογραφημένη θέση της Beverley ότι ο Μαλακτός από την ημέρα της γνωριμίας τους, της είχε αναφέρει ότι ήταν σε διάσταση με τη σύζυγο του και ότι θα έπαιρνε διαζύγιο. Μάλιστα δικογραφεί ισχυρισμό ότι «. βασίστηκε στις εν λόγω διαβεβαιώσεις του διότι πριν να τον συναντήσει αυτός συζούσε στο Λονδίνο για περίοδο περίπου 7 ετών με άλλη γυναίκα και όχι με τη σύζυγο του».
Εν κατακλείδι, ήταν η θέση της ότι τα δύο πιο πάνω ακίνητα και χρήματα που υπάρχουν σε συγκεκριμένο λογαριασμό της Ελληνικής Τράπεζας (που δεν συγκεκριμενοποιούνται), καθώς και οποιαδήποτε άλλη κινητή ή ακίνητη περιουσία η οποία αποκτήθηκε από τον Μαλακτό με τα δικά της χρήματα, είναι ιδιοκτησία της «. την οποία κρατούσε ο αποβιώσας ως θεματοφύλακας (trustee) κάτω από ρητό και/ή εξυπακουόμενο καταπίστευμα (express and/or implied trust) και/ή κάτω από καταπίστευμα που απέρρεε από τη σχέση τους (common law wife) και/ή άλλως πως».
Η Εναγόμενη με το δικόγραφο της παραδέχθηκε ότι ο Μαλακτός διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με την Beverley. Αρνήθηκε όμως όλες τις αιτούμενες θεραπείες. Όσον αφορά στην εισαγωγή χρημάτων από την Αγγλία (που αδιαμφισβήτητα έγινε στο όνομα του Μαλακτού) ήταν η θέση της πως αυτά ανήκαν αποκλειστικά στο Μαλακτό. Είχαν δε προέλθει από τις επαγγελματικές δραστηριότητες τόσο του ιδίου όσο και της οικογένειας του στην Αγγλία. Να σημειώσουμε πως ήταν η δικογραφημένη της θέση πως ο Μαλακτός από την ημερομηνία που συνήψε γάμο, 20.6.1976, διέμενε με τη σύζυγο του τόσο στην Αγγλία όσο και στην Κύπρο, όταν έρχονταν για διακοπές. Ήταν η θέση της ότι τα δύο επίδικα ακίνητα, αγοράστηκαν με χρήματα του Μαλακτού, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα όποια χρήματα υπάρχουν στον επίδικο λογαριασμό τραπέζης. Όσον αφορά στο διαμέρισμα της πολυκατοικίας ΚΑΝΙΚΑ, ήταν η θέση της ότι ο Μαλακτός φιλοξενούσε την Beverley στο εν λόγω διαμέρισμα μέχρι και τον θάνατο του, και ως εκ τούτου μετά το θάνατο του αυτή κατείχε παράνομα και αυθαίρετα το εν λόγω διαμέρισμα. Με ανταπαίτηση της είχε αξιώσει θεραπείες που αφορούσαν σε παράδοση ελεύθερης κατοχής του διαμερίσματος και σε ενδιάμεσα-διαφυγόντα κέρδη μέχρι την παράδοση του. Η Ανταπαίτηση απορρίφθηκε από το Πρωτόδικο Δικαστήριο και η απόφαση αυτή δεν έχει εφεσιβληθεί. Ως εκ τούτου, δεν θα μας απασχολήσει περαιτέρω.
Στις 23.10.2010 η Beverley βρέθηκε νεκρή στο κρεβάτι του διαμερίσματος όπου διέμενε, αφού προηγουμένως είχε καταναλώσει ποσότητα χαπιών. Επρόκειτο για το διαμέρισμα επί της πολυκατοικίας ΚΑΝΙΚΑ για το οποίο έγινε αναφορά πιο πάνω. Το πόρισμα του Θανατικού Ανακριτή, που εξεδόθη στις 19.10.2011, ομιλεί για οξύ πνευμονικό οίδημα το οποίο επέφερε το θάνατο της. Συνεπεία του θανάτου της, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, στα πλαίσια της Αίτησης 6/11, παραχώρησε στις 16.2.2011 προς τη XXXXX Πίνγκου, Περιορισμένο Παραχωρητήριο Εγγράφων Διαχείρισης (Limited Grant) της περιουσίας της για να συνεχίσει την αγωγή. Ακολούθως το κλητήριο ένταλμα τροποποιήθηκε με διάταγμα του Δικαστηρίου ημερ. 4.4.2011, και η αγωγή οδηγήθηκε σε ακρόαση.
Κατά την ακροαματική διαδικασία που έλαβε χώρα κατέθεσαν αρκετοί μάρτυρες, τόσο εκ μέρους της Ενάγουσας όσο και εκ μέρους της Εναγομένης. Περαιτέρω, κατατέθηκαν και αρκετά έγγραφα τα οποία σημειώθηκαν από το Πρωτόδικο Δικαστήριο ως τεκμήρια (51 τον αριθμό). Το Πρωτόδικο Δικαστήριο στην τελική απόφαση του ημερ. 16.7.2015 κάνει αναφορά στο περιεχόμενο της μαρτυρίας των 9 μαρτύρων οι οποίοι κλήθηκαν και κατέθεσαν εκ μέρους της Ενάγουσας και των 7 μαρτύρων οι οποίοι κλήθηκαν και κατέθεσαν εκ μέρους της Εναγομένης. Πριν αξιολογήσει τους μάρτυρες σημειώνει τα ακόλουθα στην απόφαση του: «Κατά την ακροαματική διαδικασία το Δικαστήριο είχε την ευχέρεια και παρακολούθησε με κάθε δυνατή προσοχή τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον του. Με κριτήρια το περιεχόμενο της μαρτυρίας τους, αλλά και την όλη στάση και συμπεριφορά τους στο εδώλιο του μάρτυρα, κατά τη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης, σε συνυφασμό με το περιεχόμενο των Τεκμηρίων που κατατέθηκαν, το Δικαστήριο προβαίνει στην αξιολόγηση τους». Αφού έκρινε αναξιόπιστους τους βασικούς μάρτυρες που κλήθηκαν και κατέθεσαν εκ μέρους της Ενάγουσας και αξιόπιστους όλους τους μάρτυρες Υπεράσπισης, απέρριψε τόσο την Αγωγή όσο και την Ανταπαίτηση.
Η Εφεσείουσα με 14 λόγους έφεσης προσβάλλει την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, οι περισσότεροι εκ των οποίων αφορούν στον τρόπο που το Πρωτόδικο Δικαστήριο αξιολόγησε τη μαρτυρία που είχε τεθεί ενώπιον του.
Ο πρώτος λόγος έφεσης αφορά στο συμπέρασμα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν δημιουργήθηκε οποιοδήποτε εξ επαγωγής εμπίστευμα προς όφελος της Beverley. Ενώπιον μας ο ευπαίδευτος συνήγορος της Εφεσείουσας υποστηρίζοντας τον πρώτο λόγο έφεσης, ανέφερε ότι στη βάση του τεκμηρίου 28, το οποίο θεωρεί ότι συνιστά συμφωνία μεταξύ των διαδίκων, η οποία μάλιστα, ως ανέφερε, εγκρίθηκε από το Δικαστήριο ως αποδεκτή μαρτυρία, το Δικαστήριο θα έπρεπε να είχε προβεί σε εύρημα ότι δημιουργήθηκε εξ επαγωγής εμπίστευμα.
Με κάθε σεβασμό, διαφωνούμε ριζικά. Να σημειώσουμε ότι το εν λόγω έγγραφο βρισκόταν στο φάκελο της θανατικής ανάκρισης που αφορούσε στην αποβιώσασα Beverley. Πρόκειται για κατάθεση της Μ.Ε. 2 στην Αστυνομία, που δόθηκε αμέσως μετά το θάνατο της Beverley στα πλαίσια διερεύνησης των συνθηκών κάτω από τις οποίες αυτή απεβίωσε. Ουδέποτε το εν λόγω έγγραφο κατατέθηκε για την αλήθεια του περιεχομένου του. Το έγγραφο αυτό απλώς αναγνώσθηκε από το μάρτυρα υπεράσπισης που το συνέταξε (Αρχιαστυφ. 1XX2, xxx Τσοπανίδη, Μ.Υ. 6), αφού το περιεχόμενο του δεν ήταν ευανάγνωστο. Είχε δε προηγουμένως κατατεθεί, χωρίς ένσταση, κατά την αντεξέταση της κας xxx Ιωαννίδου (Μ.Ε. 7), η οποία είναι Πρωτοκολλητής στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού. Η Μ.Ε. 7, ερωτήθηκε, αντεξεταζόμενη, αν μέσα στο φάκελο της θανατικής ανάκρισης υπήρχε γραπτή κατάθεση της M. Πίνγκου (Μ.Ε. 2) στην Αστυνομία. Όταν αυτή απάντησε καταφατικά, η Υπεράσπιση ζήτησε να κατατεθεί ως τεκμήριο η εν λόγω κατάθεση, όχι γιατί δεχόταν την αλήθεια του περιεχομένου της, αλλά γιατί, ως ανέφερε, σ΄ αυτήν καταγράφονται γεγονότα άλλα από αυτά «. που αναφέρθηκαν στη μαρτυρία που είχε δώσει η μάρτυρας αυτή», δηλαδή η Μ.Ε. 2. Η άλλη πλευρά δεν έφερε ένσταση, και το Πρωτόδικο Δικαστήριο σημείωσε την εν λόγω κατάθεση της M. Πίνγκου (Μ.Ε. 2) ως τεκμήριο 28. Στη συνέχεια το έγγραφο αυτό αναγνώσθηκε από τον Μ.Υ. 6 που το συνέταξε, όχι γιατί η Υπεράσπιση αποδεχόταν το περιεχόμενο του αλλά επειδή μόνο αυτός μπορούσε να το αναγνώσει. Επαναλαμβάνουμε ότι η Υπεράσπιση επικαλέστηκε το εν λόγω έγγραφο όχι γιατί δεχόταν το περιεχόμενο του ως αληθές άλλα για να καταδείξει ότι η Μ.Ε. 2 άλλα έλεγε στην Αστυνομία τότε και άλλα ενώπιον του Δικαστηρίου.
Η M. Πίνγκου (Μ.Ε. 2) κρίθηκε αναξιόπιστη μάρτυρας από το Πρωτόδικο Δικαστήριο. Και αξιόπιστη όμως να κρινόταν, η μαρτυρία της δεν υποστήριζε τις δικογραφημένες θέσεις της Beverley ότι η ίδια, «από δικά της χρήματα», έδωσε στον Μαλακτό το συνολικό ποσό των 922.100 Λίρες Αγγλίας για να αγοράσει ακίνητα και για να καταθέσει χρήματα, τα οποία θα της ανήκαν στη βάση διαβεβαιώσεων και/ή υποσχέσεων του Μαλακτού. Για ό,τι αξίζει να σημειώσουμε πως στην εν λόγω κατάθεση (τεκ. 28), είχε αναφέρει ότι η Beverley μαζί με τον Μαλακτό «άνοιξαν» επιχείρηση στην Αγγλία «από το σπίτι της Beverley». Επρόκειτο, ως ανέφερε, για εταιρεία η οποία «μέσω internet προσέφερε κοπέλες για συνοδεία. Η δουλειά αυτή τους έφερε πολλά λεφτά και ο Μάριος Μαλακτός αγόρασε με τα λεφτά αυτά το διαμέρισμα που έμενε μέχρι σήμερα η Beverley και ακόμα ένα σπίτι στη Λεμεσό». Πρόκειται για ισχυρισμό ο οποίος ουδόλως συνάδει με τη δικογραφημένη θέση της Beverley, η οποία ήταν ότι τα επίδικα δύο ακίνητα αγοράστηκαν με δικά της χρήματα και όχι με χρήματα που είχαν κερδίσει Μαλακτός και Beverley από την πιο πάνω κοινή επιχείρηση που συνέστησαν.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε ως αναξιόπιστη και τη μαρτυρία της XXXXX Πίνγκου (Μ.Ε.1), η οποία είναι η διαχειρίστρια της περιουσίας της Beverley. Για τη συγκεκριμένη μάρτυρα, το Πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι αυτή διακατείχετο από εμπάθεια προς τον Μαλακτό, αφού θεωρούσε, όπως καταγράφεται στην απόφαση του, πως «. η Ενάγουσα, η οποία ήταν πολύ καλός άνθρωπος, έχασε τη ζωή της εξαιτίας των όσων της έκανε ο Μαλακτός και πως αυτή θα παλέψει μέχρι τέλους». Το Πρωτόδικο Δικαστήριο σημείωσε για την εν λόγω μάρτυρα πως όταν της υποδείχθηκε ότι η εισαγωγή στην Κύπρο του χρηματικού ποσού των 622.100 Λιρών Αγγλίας (που είναι μέρος του κατ΄ ισχυρισμόν ποσού που δόθηκε από την Beverley) δηλώθηκε στο όνομα του Μαλακτού (τεκ. 5), και άρα το ποσό αυτό ήταν δικό του, αυτή επέμενε ότι τα χρήματα προέρχονταν από την Beverley επειδή, ως ανέφερε, τα σχετικά έγγραφα βρίσκονταν στην κατοχή της. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο σημειώνει πως δεν υπάρχει λογική στην εν λόγω εξήγηση και ότι τα έγγραφα βρέθηκαν στην κατοχή της Beverley επειδή ο Μαλακτός είχε προαποβιώσει αυτής. Καταγράφεται στην πρωτόδικη απόφαση, πως ενώ η μάρτυρας παρουσίασε τον Μαλακτό να είναι άνεργος και να μην έχει δικά του χρήματα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, εντούτοις παραδέχθηκε ότι το 1998 αυτός ήταν ιδιοκτήτης δύο διαμερισμάτων στην παραλιακή περιοχή της Λεμεσού, τα οποία μάλιστα πώλησε στον πατέρα της (Μ.Ε. 3) από τον οποίο και εισέπραξε το συμφωνηθέν τίμημα πώλησης. Εν κατακλείδι, το Πρωτόδικο Δικαστήριο σημείωσε ότι η συγκεκριμένη μάρτυρας του έκανε πτωχή εντύπωση.
Αναξιόπιστο έκρινε το Πρωτόδικο Δικαστήριο και τον Μ.Ε. 3, Κ. Πίνγκου, πατέρα της Μ.Ε. 1 και σύζυγο της Μ.Ε. 2. Ο μάρτυρας αυτός ανέφερε ότι ο Μαλακτός του είχε πωλήσει δύο διαμερίσματα περίπου Λ.Κ.38.000 έκαστο. Μετά την εν λόγω αγορά, διατηρούσε φιλικές σχέσεις τόσο με τον Μαλακτό όσο και με την Beverley. Αρχικά, ως ανέφερε, ο Μαλακτός ερχόταν στο εστιατόριο που διατηρούσε στη Λεμεσό με κάποια κοπέλα ονόματι Alison και στη συνέχεια με την Beverley. Ούτε και αυτός είχε προσωπική γνώση αν τα δύο επίδικα ακίνητα αγοράστηκαν με χρήματα της Beverley. Γνώριζε όμως πως όταν ο Μαλακτός ερχόταν στην Κύπρο, έφερνε χρήματα σε συνεργασία με την Beverley. Και όταν μιλούσε με την τελευταία, αυτή του έλεγε ότι ήταν δικά της τα χρήματα. Δεν έπεισε όμως το Πρωτόδικο Δικαστήριο για την αλήθεια των ισχυρισμών του.
Οι Μ.Ε. 1, 2, 3 και 5 είναι συγγενείς, παιδιά και γονείς. Οι Μ.Υ. 1, 2, 4, 5 και 7 έχουν συγγένεια τόσο μεταξύ τους όσο και με τον Μαλακτό. Ορθά το Πρωτόδικο Δικαστήριο σημειώνει πως η συγγένεια δεν θα καθορίσει την αποδοχή ή απόρριψη της μαρτυρίας τους. Ως ελέχθη, οι μάρτυρες της οικογένειας Πίνγκου κρίθηκαν αναξιόπιστοι εν αντιθέσει με τους μάρτυρες της οικογένειας Μαλακτού, οι οποίοι κρίθηκαν αξιόπιστοι.
Έχει κατ΄ επανάληψη λεχθεί ότι η αξιοπιστία των μαρτύρων και η αξιολόγηση της μαρτυρίας τους, είναι έργο του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, αφού αυτό είναι που βλέπει και ακούει τους μάρτυρες ενόσω αυτοί καταθέτουν ενώπιον του. Το Εφετείο το μόνο που βλέπει είναι καταγεγραμμένη τη μαρτυρία τους στα πρακτικά της διαδικασίας και τίποτε άλλο. Συνεπώς, διάδικος ο οποίος προσβάλλει ενώπιον του Εφετείου ευρήματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου που αφορούν σε αξιοπιστία μαρτύρων, έχει να επιτελέσει ένα πολύ δύσκολο έργο. Είναι μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις που δικαιολογείται η επέμβαση του Εφετείου. Για το τελευταίο αυτό θέμα παραπέμπουμε στη Σολωμού ν. Vineyard View Tourist Ent. Ltd (1998) 1(Α) ΑΑΔ, 300, όπου στη σελ. 321 σημειώθηκαν τα ακόλουθα:
«. Ευχέρεια για τον παραγκωνισμό ευρημάτων περί της αξιοπιστίας παρέχεται μόνο όταν καταφαίνονται εξ αντικειμένου ανυπόστατα ή όταν είναι παράλογα ή αυθαίρετα ή δεν υποστηρίζονται από τη μαρτυρία που το πρωτόδικο δικαστήριο έχει αποδεχθεί ως αξιόπιστη. Εάν ήταν εύλογα επιτρεπτό στο πρωτόδικο δικαστήριο να κάμει τα ευρήματα τα οποία έκαμε σε σχέση με την αξιοπιστία το Εφετείο δεν επεμβαίνει (Βλ. Kyriakou v. Aristotelous (1970) 1 C.L.R. 172, 176, Charalambides v. Hjisoteriou & Son and Others (1975) 1 C.L.R. 269, 277, Γιαννή κ.ά. v. Χριστοφόρου (1995) 1 Α.Α.Δ. 340, Σοφοκλή v. Λεωνίδου (1993) 1 Α.Α.Δ. 1003, Λοΐζου v. Ρώσσου, Πολιτική Έφεση 8784/19.5.94, Αθανασίου κ.ά. v. Κουνούνη (1997) 1(Β) Α.Α.Δ. 614 και Χριστοδούλου v. Αγαθοκλέους (1997) 1(Α) Α.Α.Δ. 396).»
Εξετάσαμε με προσοχή το σύνολο της προσαχθείσας μαρτυρίας και τους λόγους για τους οποίους το Πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε ή απέρριψε τη μαρτυρία των μαρτύρων που κλήθηκαν και κατέθεσαν ενώπιον του. Έχοντας υπόψη τις πιο πάνω αρχές που αφορούν στην επέμβαση του Εφετείου σε ευρήματα αξιοπιστίας, δεν βρίσκουμε ότι εδώ υπάρχει οτιδήποτε που να δικαιολογεί την επέμβαση μας στα εν λόγω ευρήματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο παραθέτει καλούς και πειστικούς λόγους που δικαιολογούσαν απόρριψη ή αποδοχή της μαρτυρίας των προσώπων που κατέθεσαν ενώπιον του ως μάρτυρες. Ως εκ τούτου, οι σχετικοί με το πιο πάνω θέμα λόγοι έφεσης, που είναι και οι περισσότεροι, απορρίπτονται. Θα προσθέσουμε όμως τα ακόλουθα. Ως ελέχθη, ανάμεσα στους μάρτυρες που το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε αξιόπιστους, ήταν και η σύζυγος του Μαλακτού, xxx Μαλακτού (Μ.Υ. 1). Σύμφωνα με την αξιόπιστη μαρτυρία της, λίγες ημέρες μετά το θάνατο του Μαλακτού, η Beverley της έστελλε μηνύματα και επιθυμούσε να συναντηθεί μαζί της. Διευθετήθηκε συνάντηση, όπου παρούσες, εκτός από την ίδια και την Beverley, ήταν η M. Πίνγκου (Μ.Ε. 2) και η πρώτη ξάδελφη του Μαλακτού, xxx Κιτρομηλίδου (Μ.Υ. 4). Ερωτήθηκε τι της ανέφεραν η Beverley και η M.E. 2 σ΄ αυτή τη συνάντηση. Η απάντηση της παρατίθεται αυτολεξεί:
«Α. Μου είπαν πολλά πράγματα, πολύ κακά πράγματα. Εγώ ήθελα να μάθω πού γνώρισε το σύζυγο μου και πώς γνωρίστηκαν και αυτή είπε ότι ήταν ο συνέταιρος του και εγώ απάντησα ότι ήξερα ότι έκανε εισαγωγές εξαγωγές εδώ, αγόραζε ιδιοκτησία για να την ανακαινίσει και να την μεταπουλήσει και αυτή απάντησε σε μένα όχι δεν ήταν αυτό που έκανε και έτσι εγώ τη ρώτησα τι είδους δουλειές έκανε και αυτή μου απάντησε του υποσχέθηκα ότι δεν θα σου πω, και εγώ της είπα ότι είναι νεκρός, τώρα πες μου και αυτή μου απάντησε ότι όχι του υποσχέθηκα ότι δεν θα σου πω και εγώ της ότι από τη στιγμή που δεν μπορείς να μου απαντήσεις μπορεί να πρόκειται για κάτι παράνομο που κάνετε μαζί και εγώ της είπα πρόκειται για πορνεία, για ξέπλυμα χρήματος, για εμπόριο ανθρώπων, human trafficking και μόλις το είπα αυτό η μια κοίταξε την άλλη η Μ. και η Beverley κοίταξε η μια την άλλη και δεν μου απάντησαν. Εγώ την ρώτησα τι θέλεις από μένα και αυτή μου είπε κοίτα μέναμε σε αυτό το διαμέρισμα αλλά εγώ της απάντησα πως μπορείς να λέεις ότι έμενες μαζί του, ήταν ο σύζυγος μου και αυτή μου είπε μα δουλεύαμε μαζί κι αυτή είπε ότι το διαμέρισμα ήταν στο όνομα του Μάριου και είπε κοίτα θα κάνουμε ένα συμβόλαιο και θα μου δώσεις το διαμέρισμα και εγώ της είπα είμαι συντετριμμένη έχω εφιάλτες και με καλείς εδώ να μου ζητάς να σου δώσω κάτι το οποίο ήταν του συζύγου μου, δικό μου, πώς μπορώ να πω ότι θα σου δώσω κάτι όταν αυτό ανήκει σε μένα και στο σύζυγο μου;»
(Η υπογράμμιση γίνεται από το παρόν Δικαστήριο)
Να σημειώσουμε πως αυτό το μέρος της μαρτυρίας της δεν αμφισβητήθηκε κατά την αντεξέταση της. Προκύπτει από την πιο πάνω αξιόπιστη μαρτυρία της, πως εάν η Beverley είχε δώσει το πιο πάνω σημαντικό ποσό στον Μαλακτό και ότι από το ποσό αυτό είχαν αγοραστεί για λογαριασμό της τα δύο επίδικα ακίνητα, τα οποία ενεγράφησαν για τυπικούς λόγους στο όνομα του Μαλακτού, θα αναμένετο να είχε αναφέρει αυτά τα πολύ ουσιώδη γεγονότα στη σύζυγο του Μαλακτού κατά την εν λόγω συνάντηση, και όχι να απαιτήσει από αυτή να της μεταβιβάσει το διαμέρισμα επί της πολυκατοικίας ΚΑΝΙΚΑ επειδή σ΄ αυτό διέμενε με τον Μαλακτό με τον οποίο, ως ανέφερε, «δουλεύαμε μαζί». Μάλιστα είχε ετοιμάσει και σχετικό έγγραφο-συγκατάθεση (τεκ. 15) το οποίο ήθελε να υπογράψει τόσο η σύζυγος του Μαλακτού όσο και οι δύο θυγατέρες του, για να μπορέσει έτσι να πάρει την ιδιοκτησία του εν λόγω διαμερίσματος. Στο έγγραφο δεν αναφέρονται οι λόγοι της μεταβίβασης αλλά μόνο ότι η σύζυγος και οι θυγατέρες του Μαλακτού «αναλαμβάνουμε την υποχρέωση όπως δώσουμε οδηγίες στο διαχειριστή της περιουσίας του αποβιώσαντος Μάριου Μαλακτού να προβεί στη μεταβίβαση του διαμερίσματος επ΄ ονόματι Beverley Marie Nolan». Όταν η σύζυγος και οι θυγατέρες αρνήθηκαν να υπογράψουν το έγγραφο, καταχωρίστηκε, λίγους μήνες μετά, η αγωγή. Δεν χρειάζεται βεβαίως να αποφασίσουμε τη φύση της κοινής εργασίας, αφού ουδέποτε ήταν η δικογραφημένη θέση της Beverley ότι τα χρήματα που ήρθαν στην Κύπρο από το εξωτερικό, ήταν προϊόν κοινής εργασίας με τον Μαλακτό. Θα σημειώσουμε μόνο πως η σύζυγος του Μαλακτού στη μαρτυρία της είχε αναφέρει ότι μετά το θάνατο του συζύγου της, είχε πληροφορηθεί ότι στο διαμέρισμα της πολυκατοικίας ΚΑΝΙΚΑ διέμενε ο σύζυγος της με την ερωμένη του, και «ότι έκανε εμπόριο ανθρώπων, πορνεία».
Εν κατακλείδι, δικαιολογημένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο βρήκε, στη βάση της μαρτυρίας που δέχθηκε ως αξιόπιστη, ότι η Ενάγουσα δεν απέδειξε τους δικογραφημένους ισχυρισμούς της. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση του:
«Έχοντας κατά νου τα ευρήματα του Δικαστηρίου, προκύπτει ότι η Ενάγουσα απέτυχε να παρουσιάσει αποδεκτή μαρτυρία ότι η Beverley έδωσε το ποσό των £922.100,00 Αγγλίας στο Μαλακτό ή/και μικρότερο χρηματικό ποσό. Κατ' επέκταση δεν αποδείχθηκε ότι τα δύο ακίνητα που βρίσκονταν επ' ονόματι του, όταν αυτός απεβίωσε, αγοράστηκαν με τέτοια χρήματα. Υπενθυμίζεται ότι η εκδοχή της Ενάγουσας ήταν πως η Beverley προερχόταν από οικογένεια με πλούσιο πατέρα που είχε επιχειρήσεις, τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ισπανία. Καμία τέτοια πειστική ή αποδεκτή μαρτυρία παρουσιάστηκε προς απόδειξη αυτού του ισχυρισμού. Η θέση, ως εκ τούτου, παρέμεινε μετέωρη. Έγινε αναφορά για ύπαρξη δύο αδελφών της Beverley, και όμως δεν παρουσιάστηκαν για να καταθέσουν οτιδήποτε το σχετικό περί της οικονομικής κατάστασης της οικογένειας. Ούτε και οποιαδήποτε άλλα οικονομικά στοιχεία παρουσιάστηκαν όσον αφορά δραστηριότητες, επιχειρήσεις του πατέρα της Beverley.
Επιπρόσθετα σημειώνεται πως ούτε για την ίδια την Beverley υπήρξε αποδεκτή μαρτυρία ότι εργαζόταν, είτε στην Αγγλία, είτε στην Κύπρο και πως είχε οποιαδήποτε εισοδήματα. Αντίθετα, στη μαρτυρία του ο Μ.Ε.3, ανέφερε ότι ο Μαλακτός του πώλησε περί το 1998 δύο διαμερίσματα, τα οποία, όπως διαπιστώνεται από την αποδεκτή μαρτυρία της Μ.Υ.1 και του Μ.Υ.2, είχαν αγοραστεί από το 1980, δηλαδή, 4 περίπου χρόνια μετά το γάμο του Μαλακτού και της Ι. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τα λεγόμενα της Ι. περί καλής οικονομικής κατάστασης του ζευγαριού, αλλά ταυτόχρονα συνηγορεί και στο συμπέρασμα ότι, σε αντίθεση με τη Beverley, ο Μαλακτός είχε ήδη περιουσία πολύ πριν από το 2000, ήτοι το χρόνο που η εκδοχή της Ενάγουσας προσδιορίζει τη γνωριμία των δύο τελευταίων προσώπων. Επίσης η ύπαρξη περιουσίας από το Μαλακτό το 1980, είναι και πολύ πιο πριν ακόμη και από τη γνωριμία του με κάποια Alison, όπως προώθησε η πλευρά της Ενάγουσας.»
Επαναλαμβάνουμε, πως δεν ήταν ποτέ η δικογραφημένη θέση της Beverley ότι η συγκεκριμένη επίδικη περιουσία αποκτήθηκε με κοινές προσπάθειες κατά τη διάρκεια της κατ΄ ισχυρισμόν συμβίωσης της με τον Μαλακτό ή και με τη δική της συνεισφορά, και ότι αυτή εντέλει ενεγράφη στο όνομα του τελευταίου (Πένταυκας ν. Πένταυκα (1991) 1 ΑΑΔ, 547, Κωνσταντίνου ν. Δημοσθένους (1992) 1(Α) ΑΑΔ, 621 και Crestar (Overseas) Ltd κ.α. ν. Βισσότσκαγια (2008) 1(Β) ΑΑΔ, 942). Εν πάση περιπτώσει, το Πρωτόδικο Δικαστήριο, με αναφορά στην υπόθεση Κληρίδης ν. Σταυρίδη (1998) 1(Α) ΑΑΔ, 521, εξέτασε κατά πόσο συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για δημιουργία προς όφελος της Beverley εξ επαγωγής εμπιστεύματος, αλλά στη βάση της αξιολόγησης της μαρτυρίας στην οποία προέβη, δικαιολογημένα βρήκε ότι δεν μπορούσε να δώσε τέτοια θεραπεία.
Τέλος, υπάρχει λόγος έφεσης (13ος) ότι εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο δεν έδωσε βαρύτητα στα τεκμήρια 10, 10(Α), 11, 12 και 13. Πρόκειται περί επίσης αβάσιμου λόγου έφεσης, η δε γενική αιτιολογία ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις για την αποδοχή του περιεχομένου των εν λόγω εγγράφων, δεν ικανοποιεί. Θα σταθούμε στα έγγραφα τεκμήρια 10 και 10(Α). Εδώ η Υπεράσπιση αμφισβήτησε και τη γνησιότητα των εν λόγω εγγράφων και είχε ένσταση στην κατάθεση τους ως τεκμηρίων. Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Εφεσείουσας δήλωσε τότε ενώπιον του Πρωτόδικου Δικαστηρίου πως έπρεπε να επιτραπεί η κατάθεση τους και ότι ήταν θέμα του Δικαστηρίου να δώσει, στο κατάλληλο στάδιο, την όποια βαρύτητα στο περιεχόμενο τους. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο επέτρεψε την κατάθεση των εγγράφων λέγοντας ότι το θέμα που αφορούσε στην όποια βαρύτητα θα έδιδε στο περιεχόμενο τους, θα το αποφάσιζε την κατάλληλη στιγμή. Με την τελική του απόφαση, σημείωσε ότι τόσο τα εν λόγω έγγραφα όσο και τα άλλα, συνιστούν γραπτές δηλώσεις προσώπων τα οποία δεν κλήθηκαν στη δίκη για να καταθέσουν αλλά ούτε δόθηκαν οποιεσδήποτε εξηγήσεις για την εν λόγω παράλειψη. Ελλείπει, ανέφερε, μαρτυρία ότι κλήθηκαν και αρνήθηκαν να έρθουν στην Κύπρο για να καταθέσουν. Δεν διαπιστώνουμε σφάλμα σ΄ αυτή την προσέγγιση (Pakistan Cables Ltd v. NSB General Trading (Overseas) Co Ltd κ.α. (2012) 1(Β) ΑΑΔ, 1711).
Εν πάση περιπτώσει, έχουμε μελετήσει το περιεχόμενο των εν λόγω εγγράφων, αλλά βρίσκουμε πως ουδόλως αυτά ρίχνουν φως στα επίδικα γεγονότα. Πιο συγκεκριμένα, το τεκμήριο 12 είναι μια ένορκη δήλωση της Alison xxx εξ Αγγλίας, ημερ. 4.5.2010, η οποία δηλώνει ότι είχε σχέση με τον Μαλακτό περίπου από το 1990, και για περίπου 7 έτη. Σ΄ αυτήν κάνει αναφορά, ανάμεσα σ΄ άλλα, ότι ο Μαλακτός την εξαπάτησε παίρνοντας της το χρηματικό ποσό των 50.000 λιρών Αγγλίας. Το τεκμήριο 13 είναι μια δήλωση της αδελφής της, ονόματι T.C., η οποία αναφέρει ότι είχε ενημερωθεί ότι ο Μαλακτός απέσπασε από την αδελφή της χρηματικό ποσό το οποίο χρησιμοποίησε για δικούς του σκοπούς και όχι για όφελος και των δύο (δηλαδή της αδελφής της και του Μαλακτού). Να υπενθυμίσουμε πως η αγωγή που εκδικάστηκε αφορούσε σε απαίτηση της Beverley και όχι της Alison, η οποία ουδέποτε κινήθηκε δικαστικώς εναντίον του Μαλακτού.
Τα τεκμήρια 10 και 10(Α) είναι δύο επιστολές, η πρώτη ημερ. 17.10.2009 και η δεύτερη ημερ. 30.4.2010 (διευκρινιστικού περιεχομένου), οι οποίες υπογράφονται από κάποιο J.M. Σύμφωνα με το περιεχόμενο των εν λόγω επιστολών, αυτός έδωσε στην Beverley το ποσό των Λ.Κ.90.000 για να αγοράσει το διαμέρισμα επί της πολυκατοικίας Kanika. Δεν διευκρινίζεται πότε δόθηκε αυτό το ποσό, πώς δόθηκε, πού δόθηκε, και το κυριότερο βεβαίως, ο συντάξας τις δύο επιστολές, δεν γνώριζε εάν το ποσό που κατ΄ ισχυρισμόν δόθηκε, χρησιμοποιήθηκε τελικά για την αγορά του συγκεκριμένου διαμερίσματος.
Όσον αφορά στο τεκμήριο 11, που φέρεται να είναι αποδείξεις που αφορούν σε επίδομα που ελάμβανε ο Μαλακτός στην Αγγλία, σημειώνουμε ότι αυτές είναι ημερομηνίας Μαρτίου-Ιουνίου του 2009, όταν ο Μαλακτός αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, και εν πάση περιπτώσει πολύ μετά την αγορά των δύο επίδικων ακινήτων.
Όλοι οι λόγοι έφεσης είναι αβάσιμοι. Η ΄Εφεση απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα αφού η Εφεσίβλητη δεν εμφανίστηκε στη διαδικασία της Έφεσης, παρόλο που ειδοποιήθηκε δεόντως.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
/ΕΑΠ.