|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2020:28
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 2/2019
(ΣΧ ΜΕ 3/2019)
28 Ιουλίου, 2020
[ Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ Δ/ΣΤΕΣ]
Α.Μ.Π.
Εφεσείουσα
ΚΑΙ
Μ.Σ.
Εφεσίβλητος
ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 3/2019
(ΣΧ ΜΕ 2/2019)
Μ.Σ.
Εφεσείοντας
ΚΑΙ
Α.Μ.Π.
Εφεσίβλητη
---------
Αίτηση ημερ. 6/5/2020 για τροποποίηση των λόγων έφεσης στην Έφεση Αρ. 2/2019
Λάρης Βραχίμης, για Ελένη Βραχίμη και Σία, για την αιτήτρια/εφεσείουσα
Δημ. Παπαχρυσοστόμου, διά Δημήτρης Παπαχρυσοστόμου ΔΕΠΕ, για τον καθ' ου η αίτηση/εφεσίβλητο
-----------
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Α. Πούγιουρου, Δ.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.: Στις 31/10/2018 το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση υπέρ της αιτήτριας και εναντίον του καθ' ου η αίτηση για το ποσό των €429.121,00 πλέον νόμιμο τόκο ως συνεισφορά της στην αύξηση της περιουσίας του καθ' ου αίτηση. Εναντίον της απόφασης αυτής καταχωρήθηκε στις 4/12/2018 η έφεση υπ. αρ. 3/2019 από πλευράς του καθ' ου η αίτηση, στην οποίαν η αιτήτρια καταχώρησε Αντέφεση, και στις 12/12/2018 η έφεση υπ. αρ. 2/2019 από πλευράς της αιτήτριας.
Στις 9/1/2020 και οι δύο εφέσεις ορίστηκαν για προδικασία όπου δόθηκαν οδηγίες για την καταχώρηση περιγραμμάτων αγόρευσης. Από μεν πλευράς του καθ' ου η αίτηση/εφεσείοντα στην 3/2019, το περίγραμμα καταχωρήθηκε στις 5/3/2020, από δε πλευράς αιτήτριας/εφεσείουσας στην 2/2019, στις 9/3/2020.
Στις 6/5/2020 η αιτήτρια/εφεσείουσα στην Ποιν. Έφ. 2/2019 καταχώρησε την υπό κρίση αίτηση για τροποποίηση των λόγων έφεσης της. Ο καθ΄ου η αίτηση αντέδρασε με την καταχώρηση ένστασης και η αίτηση οδηγήθηκε σε ακρόαση.
Με την αίτηση επιδιώκεται η προσθήκη α) πριν το τέλος του λόγου έφεσης 3 της πρότασης «ενώ προέβηκε σε αριθμητικό λάθος και/ή σε λάθος υπολογισμό κατά τον τελικό υπολογισμό της αξίας της εταιρείας, δηλαδή της Μ.Σ. (Σκύρα) Βάσας Λίμιτεδ» και β) περαιτέρω αιτιολογίας στον λόγο έφεσης 3 με την νέα παράγραφο Ε «Περαιτέρω εκ παραδρομής και ή λανθασμένα, κατά τον υπολογισμό της αξίας της εταιρείας, το Δικαστήριο υπολόγισε ως την αξία του ενεργητικού της εταιρείας ανερχόταν στο ποσό των ΛΚ3.766.152,00 αντί του ποσού των ΛΚ4.598.775,00 που το ίδιο το Δικαστήριο προηγουμένως καθόρισε ως την αξία του ενεργητικού. Και αυτό το ποσό της αξίας του ενεργητικού όμως ήταν λανθασμένο αφού η αξία του ενεργητικού με βάση το σκεπτικό του Δικαστηρίου ήταν ΛΚ4.652.510,00 Ως εκ τούτου, το τελικό ποσό που αναλογεί στην εφεσείουσα θα πρέπει να διαφοροποιηθεί ανάλογα.»
Η αίτηση υποστηρίζεται από την ένορκη δήλωση της κας Αντιγόνης Λούμακου, υπαλλήλου στο δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί την αιτήτρια/εφεσείουσα στην οποία ισχυρίζεται ότι κατά την ετοιμασία του περιγράμματος αγόρευσης στις 9/3/2020, διαπιστώθηκε από τον δικηγόρο που χειρίζεται την υπόθεση, ότι το Δικαστήριο είχε προβεί σε γραμματικό ή αριθμητικό λάθος κατά τον καθορισμό της αξίας της εταιρείας Μ.Σ. (Σκύρα) Βάσας Λτδ. Συγκεκριμένα ενώ το Δικαστήριο υπολόγισε την αξία των ακινήτων, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού της εταιρείας σε ΛΚ3.766.152,00, την αξία του ενεργητικού της εταιρείας συναθροιζομένων των λοιπών περιουσιακών στοιχείων σε ΛΚ4.598.775,00 και του παθητικού σε ΛΚ2.260.901,00, κατά τον υπολογισμό του καθαρού ενεργητικού της αξίας της εταιρείας εκ λάθους χρησιμοποίησε την αξία των Λ.Κ.3.766.152,00 αντί των Λ.Κ.4.958.775, από την οποίαν αφαίρεσε τις υποχρεώσεις της εταιρείας. Προσθέτει η κα Λούμακου ότι το όλο ζήτημα έχει ήδη καλυφθεί στο περίγραμμα αγόρευσης του δικηγόρου της εφεσείουσας που καταχωρήθηκε στις 9/3/2020, οπότε δεν θα απαιτηθεί η καταχώρηση νέου περιγράμματος. Εισηγείται ότι το σφάλμα του Δικαστηρίου είναι καθαρά αριθμητικό και ήταν πολύ δύσκολο να εντοπισθεί κατά την ετοιμασία της έφεσης. Ως προς το χρόνο που επιχειρείται η τροποποίηση, αναφέρει ότι αμέσως μετά που έγινε αντιληπτό το λάθος του Δικαστηρίου, προέκυψαν τα γεγονότα με την πανδημία του κορωνοϊού εξού και δεν κατέστη δυνατή η καταχώρηση της αίτησης προηγουμένως. Μόλις όμως υπήρξε αλλαγή στις οδηγίες του Πρωτοκολλητείου ο δικηγόρος προχώρησε με την καταχώρηση της.
Αντίθετη άποψη εξέφρασε ο καθ' ου η αίτηση με την ένσταση του ότι δηλ. με την αίτηση τροποποίησης των λόγων έφεσης γίνεται προσπάθεια συγκαλυμμένης εισαγωγής νέου λόγου σε σχέση με καινούργιο θέμα που είναι ανεπίτρεπτο. Υποβάλλεται επίσης ότι τυχόν εισαγωγή του νέου λόγου έφεσης που επιχειρείται με την αίτηση, θα προκαλέσει περαιτέρω καθυστέρηση στην εκδίκαση της έφεσης.
Ανατρέχοντας στο εφετήριο της 2/2019, με αυτό επιζητείται η ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης με τέσσερεις λόγους που βάλλουν κυρίως κατά των επί μέρους ευρημάτων του πρωτόδικου Δικαστηρίου κατά τον υπολογισμό της συνεισφοράς της αιτήτριας/εφεσείουσας.
Ο τρίτος λόγος έφεσης που μας αφορά προσβάλλει το εύρημα του Δικαστηρίου ότι η αξία της γης της εταιρείας ανερχόταν στο ποσό του ΛΚ1.000.000,00 με αποτέλεσμα το ενεργητικό της να παρουσιάζεται πολύ μικρότερο από τις ΛΚ12.219.907,00 που ήταν η αξία των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, με βάση τους ισολογισμούς και τις οικονομικές καταστάσεις της. Στο συγκεκριμένο λόγο ακολουθούν τέσσερεις αιτιολογίες και με την υπό κρίση αίτηση επιδιώκεται η προσθήκη και πέμπτης (Ε), που καταγράψαμε αυτούσια πιο πάνω.
Όπως έχει κατ' επανάληψη νομολογηθεί η τροποποίηση των λόγων έφεσης εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του Εφετείου η οποία ασκείται πάντοτε με γνώμονα το συμφέρον της δικαιοσύνης, έννοια σύνθετη, συνυφασμένη με το σύνολο των αρχών του δικαίου και τα ιδιαίτερα γεγονότα της κάθε υπόθεσης (βλ. Χάρης Καφαρίδης & Υιός Λίμιτεδ ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 303/2015 ημερ. 3/7/2020, ECLI:CY:AD:2020:B218.)
Στην υπόθεση C.L.R. STOCKBROKERS LIMITED v. N.K.SHAKOLAS (HOLDINGS) LTD, Πολιτική Έφεση 209/2013 ημερ. 11/6/2015, που επίσης αφορούσε σε αίτηση τροποποίησης των λόγων έφεσης, κατόπιν ανασκόπησης της προγενέστερης νομολογίας επιβεβαιώθηκαν οι αρχές που διέπουν την άσκηση της εξουσίας αυτής του Δικαστηρίου που είναι οι εξής:
«Σε πρόσφατες αποφάσεις επαναβεβαιώθηκε ότι γνώμονας είναι το συμφέρον της δικαιοσύνης υπό ευρεία έννοια, με τον περιορισμό ότι δεν διευρύνονται τα εφέσιμα ζητήματα, δεν προστίθεται λόγος ή λόγοι που εκτροχιάζουν την πορεία της εκδίκασης της έφεσης, δεν προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημιά στην αντίδικη πλευρά και δεν είναι απλώς διευκρινιστικά των υφιστάμενων λόγων. Η νομολογία είναι στην ουσία ταυτόσημη σε όλο το φάσμα του δικαίου και βοήθεια αντλείται και από την πολιτική δικαιοδοσία και από την αναθεωρητική τοιαύτη, (δέστε Sigma Radio T.V. Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (Αρ. 2) (2010) 3 Α.Α.Δ. 579, Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 323, Φακοντή ν. Βρυώνη (2003) 1 Α.Α.Δ. 714, Muskita Aluminium Industries Ltd v. Alsako Aluminium Ltd (2009) 1 Α.Α.Δ. 59 κ.ά.).
Ο χρόνος υποβολής της αίτησης για τροποποίηση επίσης αποτελεί παράγοντα που δύναται να προσμετρήσει υπέρ ή εναντίον της αίτησης, εφόσον εάν η ακρόαση έχει ήδη αρχίσει ο σκόπελος που πρέπει να υπερπηδήσει ο αιτούμενος την τροποποίηση είναι μεγαλύτερος. Η έκταση της τροποποίησης ενέχει τη δική της αυτοτελή σημασία έτσι ώστε αναλόγως της επίπτωσης της επί της τροχοδρόμησης του προγραμματισμού της έφεσης, η τροποποίηση δυνατόν να μην εγκριθεί, (Παπακόκκινου κ.ά. ν. Τράπεζας Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ (Αρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 1705.
Στο τέλος της ημέρας, η έγκριση της τροποποίησης παραμένει ζήτημα ευρείας διακριτικής ευχέρειας υπό το πρίσμα του γενικότερου κανόνα ότι είναι επιθυμητό να αποτιμούνται δικαστικώς όλα τα δικαιώματα των διαδίκων, με περαιτέρω έμφαση στην σύγχρονη τάση της νομολογίας να επιτρέπονται οι τροποποιήσεις εκτός και εάν υπάρχουν σοβαροί λόγοι προς το αντίθετο, (Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Α.Ε. ν. Βιομηχανίας Χαρίλαος Αλωνεύτης Λτδ (2002) 1 Α.Α.Δ. 237).»
Κατ' αρχάς διευκρινίζεται ότι στην παρούσα περίπτωση δεν τίθεται θέμα καθυστέρησης στην προώθηση της αίτησης με την ουσιαστική εξήγηση που δόθηκε από την κα Λουμάκου ότι δηλ. μόλις έγινε αντιληπτή από το δικηγόρο της αιτήτριας η διολίσθηση αυτή του Δικαστηρίου, λήφθηκαν τα απαραίτητα μέτρα για καταχώρηση της αίτησης η οποία έγινε κατορθωτή μόλις στις 6/5/2020 λόγω μεσολάβησης των μέτρων που λήφθηκαν από τα Δικαστήρια της Κύπρου εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Ούτε επίσης, μελετώντας τα περιγράμματα αγόρευσης, τίθεται θέμα περαιτέρω καθυστέρησης στην εκδίκαση της έφεσης, εφόσον ήδη στο περίγραμμα αγόρευσης του ο δικηγόρος της αιτήτριας/εφεσείουσας αναπτύσσει και το συγκεκριμένο θέμα, στο οποίο μάλιστα απαντώντας ο δικηγόρος του καθ' ου η αίτηση εφεσίβλητου υποστήριξε ότι δεν περιλαμβανόταν στους λόγους έφεσης.
Υπό το φως της πιο πάνω νομολογίας και επιχειρημάτων των διαδίκων εξετάσαμε την εισήγηση ότι η τροποποίηση αφορά στην ουσία σε κεκαλυμμένο λόγο έφεσης. Με όλο το σεβασμό προς το δικηγόρο του καθ' ου η αίτηση, η εισήγηση του δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Εκείνο που προκύπτει αβίαστα μελετώντας την πρωτόδικη απόφαση σε συνάρτηση με το τι επιχειρείται να προστεθεί στους λόγους έφεσης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον υπολογισμό του ενεργητικού της πιο πάνω εταιρείας από μέρους του πρωτόδικου Δικαστηρίου, που είναι άμεσα σχετικός ο λόγος έφεσης 3.
Πόσο μάλλον στην παρούσα περίπτωση όπου προβάλλεται από πλευράς αιτήτριας η θέση περί λάθους του Δικαστηρίου κατά τον υπολογισμό του καθαρού ενεργητικού της εταιρείας, όπου αντί να αφαιρέσει τις υποχρεώσεις από το ποσό των €4.598.775,00 που καθόρισε ως το σύνολο του ενεργητικού της εταιρείας, τις αφαίρεσε από το ποσό των €3.766.152 που είναι μόνο η υπολογισθείσα αξίας της γης, του εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων.
Σημειώνουμε ότι εκ πρώτης όψεως και χωρίς να αποφαινόμαστε οτιδήποτε στο παρόν στάδιο, φαίνεται η διολίσθηση αυτή του Δικαστηρίου στην απόφαση.
Είναι πάγια η νομολογία ότι μετά την τελειοποίηση απόφασης με την υπογραφή της από το Δικαστή που την έχει εκδώσει, ο μόνος τρόπος διόρθωσης σφάλματος που περιέχεται σ΄ αυτή είναι μέσω της άσκησης έφεσης. Μόνο το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο έχει εξουσία να αναθεωρήσει εκδοθείσα απόφαση (βλ. Σοφοκλέους κ.ά. ν. Alpha Bank Ltd (2011) 1 (B) Α.Α.Δ. 1478). Εν προκειμένω το κατ' ισχυρισμό αριθμητικό και/ή μαθηματικό λάθος του Δικαστηρίου, σε περίπτωση που θεωρηθεί ως τέτοιο, οδηγεί αναπόφευκτα σε διαφοροποίηση του ποσού για το οποίο η αιτήτρια δικαιούται απόφασης.
Δεν μας διαφεύγει ότι και το ίδιο το Εφετείο θα μπορούσε να διορθώσει ένα αριθμητικό ουσιαστικά λάθος στην απόφαση, στην περίπτωση που ήταν εμφανές από την απόφαση.
Ενόψει όλων των πιο πάνω η αίτηση επιτυγχάνει. Εκδίδεται διάταγμα ως η αίτηση. Τροποποιημένο εφετήριο να καταχωρηθεί μέσα σε επτά (7) μέρες από σήμερα. Τυχόν συμπληρωματικό περίγραμμα αγόρευσης της αιτήτριας/εφεσείουσας να καταχωρηθεί εντός 20 ημερών και τυχόν συμπληρωματικό περίγραμμα αγόρευσης του καθ' ου η αίτηση/εφεσίβλητου να καταχωρηθεί ακολούθως εντός 20 ημερών.
Ως προς τα έξοδα είναι γνωστός ο κανόνας ότι αυτά ακολουθούν το αποτέλεσμα. Ενόψει όμως των ιδιαίτερων γεγονότων της υπόθεσης και της φύσης της προτεινόμενης τροποποίησης, που είναι για σκοπούς διόρθωσης εμφανούς εκ πρώτης όψεως λάθους του πρωτόδικου Δικαστηρίου, κρίνουμε δικαιολογημένη τη μη έκδοση οποιασδήποτε διαταγής.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
/Α.Λ.Ο.