|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Περρέλλα Tζεννάρο (Aρ.1) (1994) 1 ΑΑΔ 344
Kαλφοπούλου Aσπασία (1998) 1 ΑΑΔ 55
Khlaief Essa Murad (Aρ. 1) (2003) 1 ΑΑΔ 1402
Fasel Ali Pour Habibi ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2016) 1 ΑΑΔ 876, ECLI:CY:AD:2016:A184
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ECLI:CY:AD:2019:D8
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 164/2018)
16 Ιανουαρίου, 2019
[ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ XXXXX MOHAMMAD ΑΠΟ ΤΟ ΙΡΑΝ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΣ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 15 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 115/2008/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΤΟ ΑΡΘΡΟ 46 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2013/32/ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗ), ΤΑ ΑΡΘΡΑ 5 ΚΑΙ 6 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 11, 30, 34 ΚΑΙ 35 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ:
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
3. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
4. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ,
ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΑΣΗΣ, ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ XXXXX MOHAMMAD ΑΠΟ ΤΟ ΙΡΑΝ, ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/115/ΕΚ, ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ, ΚΕΦ. 105, ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
----------
κ. Χρ. Φλώρου για Λυσάνδρου και Συνεργάτες, για τον αιτητή.
κα Χρ. Πλαστήρα, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους
καθ΄ων η αίτηση.
Αιτητής παρών
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Σύμφωνα με τα ουσιώδη και αδιαμφισβήτητα γεγονότα ο εφεσείων ο οποίος είναι Ιρανός υπήκοος αφίχθηκε για πρώτη φορά στη Δημοκρατία στις 28/7/1999 με δικαίωμα παραμονής ως επισκέπτης μέχρι τις 4/8/1999. Στις 7/11/2001 απελάθηκε από τη Δημοκρατία και στις 20/12/2001 τα στοιχεία του καταχωρήθηκαν στο Stop List. Αφίχθηκε εκ νέου στη Δημοκρατία παράνομα μέσω των κατεχομένων περί το 2005 και στις 19/9/2005 υπέβαλε αίτηση για πολιτικό άσυλο. Στις 2/3/2007 ο φάκελος του έκλεισε από την Υπηρεσία Ασύλου και στις 16/7/2009 ο Αιτητής καταχώρησε διοικητική προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφυγών η οποία απορρίφθηκε στις 11/3/2011. Το Τμήμα με επιστολή του ημερομηνίας 19/5/2011 τον κάλεσε να αναχωρήσει από τη Δημοκρατία αλλά αυτός συνέχισε να διαμένει παράνομα. Στα πλαίσια έρευνας στη βάση δικαστικού εντάλματος συνελήφθη στις 16/5/2014 για το αδίκημα της παράνομης παραμονής και στις 23/5/2014 απελάθηκε για τη χώρα του κατόπιν διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν εναντίον του στις 17/5/2014, δυνάμει προνοιών του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου και τα στοιχεία του καταχωρήθηκαν πάλι στο Stop List. Ο αιτητής επανήλθε εκ νέου στη Δημοκρατία πάλι παράνομα, μέσω των κατεχομένων, σε άγνωστη ημερομηνία και εναντίον του καταχωρήθηκε η ποινική υπόθεση υπ. Αρ. 19552/2017 για τα αδικήματα της παράνομης εισόδου και απαγορευμένου μετανάστη και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δύο μηνών και οκτώ μηνών αντίστοιχα. Διατάχθηκε όπως οι ποινές φυλάκισης να συντρέχουν και να αρχίσουν από τις 12/12/2017, ημερομηνία που ξεκίνησε η κράτηση του. Επανασυνελήφθηκε μετά την αποφυλάκιση του βάσει διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που είχαν εκδοθεί εναντίον του στις 9/3/2018, δυνάμει του άρθρου 6(1)(δ)(κ) και (θ) του Κεφ. 105. Περί το Δεκέμβριο του 2017, ο Αιτητής τραυματίστηκε σε δυστύχημα όταν παρασύρθηκε από αυτοκίνητο εξού και καταχώρησε την Αγωγή Αρ. 3481/2017 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού η οποία ακόμα εκκρεμεί. Κατά τη διάρκεια της κράτησης του στο Χώρο Κράτησης Άτυπων Μεταναστών Μενόγειας (ΧΩΚΑΜ) ο αιτητής πρόβαλε ισχυρισμό περί επιδείνωσης της υγείας του ενόψει των τραυματισμών του και της χειρουργικής επέμβασης στην οποία υπεβλήθη, λόγω της κράτησης του και της έλλειψης απαραίτητης φροντίδας και υγιεινής στους κοινόχρηστους χώρους του ΧΩΚΑΜ, οι οποίοι αφού διερευνήθηκαν του παρασχέθηκε η απαραίτητη θεραπεία. Συγκεκριμένα παρακολουθείται τακτικά από τον ιατρό του ΧΩΚΑΜ, έχει ήδη επισκεφθεί τέσσερεις φορές το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου έτυχε εξέτασης από ορθοπεδικό ιατρό και έτυχε των υπηρεσιών φυσιοθεραπευτή, οφθαλμίατρου και οπτικού. Του δόθηκε δε η απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή ενώ σ' όσον αφορά την υγιεινή των κοινόχρηστων χώρων του ΧΩΚΑΜ αυτός καθαρίζεται τρεις φορές ημερησίως από συνεργείο και σε κάθε πτέρυγα υπάρχει τουαλέτα αναπήρων. Ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος τους μήνες Μάιο μέχρι Νοέμβριο του 2018 ενέκρινε την παράταση της κράτησης του Αιτητή.
Στις 21/12/2018 ο Αιτητής υπέβαλε την παρούσα αίτηση με την οποία ζητά την έκδοση προνομιακού διατάγματος habeas corpus για άμεση απελευθέρωση του.
Η αίτηση συνοδεύεται από την ένορκη δήλωση της Μ.Γ., δικηγόρου στο δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον αιτητή, στην οποία προβάλλεται η θέση περί εξώφθαλμης παραβίασης του άρθρου 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του άρθρου 11 του Συντάγματος, λόγω της παρέλευσης 12 μηνών κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης.
Η αίτηση προσέκρουσε στην ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση οι οποίοι προβάλλουν και δύο προδικαστικές ενστάσεις. Συνοδεύεται δε από την ένορκη δήλωση της Ξ.Γ., Λειτουργού στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης. Στην Ένορκη της Δήλωση η Ξ.Γ. παραθέτει το ιστορικό παραμονής στην Κύπρο που ανάφερα ανωτέρω και δεν φαίνεται να αμφισβητείται. Προσθέτει δε ότι ο Αιτητής δεν συνεργάζεται με τις αρχές για την απέλαση του και για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων.
Κατά την αγόρευση του ο δικηγόρος του αιτητή περιόρισε τη νομική βάση της αίτησης στο άρθρο 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του άρθρου 11.2(στ) του Συντάγματος που είχε ως αποτέλεσμα την απόσυρση από πλευράς των Καθ' ων η αίτηση της δεύτερης προδικαστικής τους ένστασης που αναφέρεται στο απαράδεκτο της αίτησης στη βάση του άρθρου 18ΠΣΤ(3)(α) του ΚΕΦ. 105. Σημειώνεται ότι η άλλη προδικαστική ένσταση αναφέρεται στην αντικανονικότητα της Ένορκης Δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση, εφόσον δεν προέρχεται από τον ίδιο τον Αιτητή.
Ήταν εισήγηση της Μ.Γ. στην Ένορκη της Δήλωση που συνοδεύει την αίτηση ότι υπήρξε αδράνεια από πλευράς των αρμοδίων αρχών για απέλαση του αιτητή ενώ παραμένει αόριστος ο χρόνος απέλασης του. Επίσης τονίζει ότι οι συνθήκες κράτησης του δεν είναι οι αρμόζουσες ενόψει των τραυματισμών του Αιτητή από το αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
Στην υπόθεση Habibi Pour Ali Fasel ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω 1. Αρχηγού Αστυνομίας, 2. Υπουργού Εσωτερικών, Πολιτική Έφεση 236/2015, ημερ. 31/3/2016 αναφέρθηκαν τα εξής ως προς τη σημασία του Habeas Corpus.
«Όπως είναι καλά γνωστό το προνομιακό ένταλμα της φύσεως Habeas Corpus ad subjiciendum διασφαλίζει την ελευθερία του ατόμου. Όπως αναφέρθηκε στην Δημητράκης Χ'Σάββας (1993) 1 Α.Α.Δ. «Το Habeas Corpus ad subjiciendum
είναι προνομιακή διαδικασία για τη διασφάλιση της ελευθερίας του πολίτη. Παρέχει αποτελεσματικό μέσο άμεσης απελευθέρωσης από παράνομη ή αδικαιολόγητη κράτηση, είτε στη φυλακή, είτε σε ιδιωτικό χώρο, από Αρχή ή ιδιώτη. Απαραίτητη προϋπόθεση δι' έκδοση του εντάλματος η απόδειξη, εκ μέρους του αιτούντος, του παράνομου της κράτησης ή φυλάκισης (Βλέπε Καρφοπούλου (1998) 1 Α.Α.Δ. 55).»
Ο δικηγόρος του αιτητή κατά την αγόρευση του πρόταξε ότι για να θεωρείται νόμιμη η κράτηση για σκοπούς απέλασης θα πρέπει να λαμβάνονται ενέργειες προς το σκοπό της απέλασης, όπου όμως στην περίπτωση του αιτητή κανένα μέτρο δεν έχει ληφθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετη ήταν η θέση της δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση στη δική της αγόρευση η οποία πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα για απέλαση του αιτητή ο οποίος όμως δεν συνεργάζεται με τις αρχές για να καταστεί εφικτή η επιστροφή στη χώρα του και ούτε για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων, εξού και η όποια καθυστέρηση στην απέλαση του και η παράταση της κράτησης.
Σημειώνεται ότι στην παρούσα περίπτωση δεν αμφισβητείται η νομιμότητα της έκδοσης των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης αλλά η νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης. Η νομιμότητα της διάρκειας κράτησης για σκοπούς απέλασης υπήρξε αντικείμενο εξέτασης, μεταξύ άλλων, στην υπόθεση Habibi Pour Ali Fasel (ανωτέρω) όπου το Εφετείο μετά από ανασκόπηση της σχετικής νομολογίας ανέφερε τα εξής:
«Με δεδομένη την νομιμότητα της κράτησης του Εφεσείοντα το μόνο θέμα που παρέμενε για εξέταση ήταν αυτό της διάρκειας κράτησης του κάτω από το Άρθρο 5 της ΕΣΔΑ. Αυτό έθεσε ρητά και η ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα ενώπιον του Πρωτόδικου Δικαστηρίου και αυτό ρητά επίσης ανέφερε στην απόφαση του. Σημειώνεται ότι η κράτηση του Εφεσείοντα μέχρι την ημέρα εξέτασης της αίτησης του ήταν 5 μήνες και 7 ημέρες. Η εξουσία του Δικαστηρίου να ελέγξει τη νομιμότητα της κράτησης από άποψη διάρκειας στα γεγονότα της παρούσης υπόθεσης ερείδεται στο Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος αντίστοιχο του Άρθρου 5(1)(στ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ). Στην Rahal (άνω) υιοθετήθησαν τα όσα σχετικά αναφέρονται στην Essa Morad Khlaief v. Κυπριακή Δημοκρατία κ.α. (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402. Παραθέτουμε το σχετικό μέρος.
«......., παρά την έλλειψη ρητής συνταγματικής ή νομοθετικής πρόνοιας επί τούτου, κράτηση διενεργούμενη προς το σκοπό απέλασης δεν μπορεί να είναι δυνητικά απεριόριστη αλλά περιορίζεται σε τέτοιο χρόνο που είναι εύλογος, λαμβανομένων υπ΄όψη όλων των περιστάσεων, για να γίνει η απέλαση. Η κράτηση είναι περιορισμός του συνταγματικού δικαιώματος της ελευθερίας. Η απόκλιση επιτρέπεται από το Άρθρο 11.2(στ) "προς το σκοπό απελάσεως". Δεν μπορεί να καθίσταται αυτοσκοπός με την επ΄αόριστο αναβολή της απέλασης, ούτε να απολήγει ουσιαστικά σε αδικαιολόγητη κράτηση. Γενομένη με την προοπτική της απέλασης, εξυπακούεται ότι η απέλαση θα γίνει εντός του ευλόγου χρόνου που απαιτείται προς διευθέτηση της. Άλλως, ο λόγος της συνέχισης της καταρρέει. Τούτο επιτάσσει δε όχι μόνο το όλο πνεύμα του Άρθρου 11 προς το σκοπό προστασίας των δικαιωμάτων του αλλοδαπού αλλά και η ίδια η επιδίωξη της απέλασης που είναι η άνευ χρονοτριβής αποκατάσταση της νομιμότητας με το ακραίο και αποτελεσματικό μέτρο της απομάκρυνσης του διαπιστωθέντος μη δικαιούμενου να ευρίσκεται στη Δημοκρατία αλλοδαπού.
Φρονώ λοιπόν ότι το Δικαστήριο κέκτειται εξουσία να ελέγξει τη νομιμότητα παρατεταμένης κράτησης προς απέλαση. Η εξουσία αυτή δε μόνο στα πλαίσια αίτησης habeas corpus μπορεί να ασκηθεί και να είναι αποτελεσματική. Η εισήγηση του κ. Μαππουρίδη ότι τέτοια εξουσία μπορεί να ασκηθεί μόνο με την επιδίωξη ενδιάμεσου διατάγματος στα πλαίσια της προσφυγής του Αιτητή παραγνωρίζει ότι το κρινόμενο στην προσφυγή, η εμβέλεια του οποίου καθορίζει και το εύρος δυναμένου να εκδοθεί στα πλαίσια του ενδιάμεσου διατάγματος, είναι η νομιμότητα των διοικητικών πράξεων της απόρριψης του αιτήματος ασύλου και της έκδοσης του διατάγματος απέλασης, όπως μαρτυρεί και η έκβαση του αιτηθέντος ενδιάμεσου διατάγματος με την απόφαση που εδόθη στην εν λόγω προσφυγή στις 18.9.2003. Εξ άλλου, στα πλαίσια της προσφυγής θα διαπιστωθεί η νομιμότητα των εν λόγω αποφάσεων κατά το χρόνο λήψης τους και όχι η εξέλιξη των πραγμάτων σε μετέπειτα στάδιο, όπως η υπέρμετρη καθυστέρηση διενέργειας της απέλασης. Στα πλαίσια όμως της εξουσίας που το Δικαστήριο θεωρεί ότι έχει κατά την εξέταση αίτησης habeas corpus εκλαμβάνεται ως δεδομένη η νομιμότητα των εν λόγω αποφάσεων ως υφιστάμενων διοικητικών πράξεων, όπως και η νομιμότητα του ακολούθως τούτων εκδοθέντος διατάγματος σύλληψης του Αιτητή ώστε να κρατηθεί προς το σκοπό απέλασης του, και το αντικείμενο της εξέτασης είναι μόνο το κατά πόσο η νομίμως αρξαμένη κράτηση κατέστη παράνομη εκ των υστέρων ως καθ΄υπέρβαση του ευλόγως επιτρεπομένου χρόνου. Και τούτο δεν ανάγεται πλέον στο διοικητικό δίκαιο αλλά στο ιδιωτικό δίκαιο. Δεν υπάρχει λοιπόν διείσδυση στη σφαίρα του διοικητικού δικαίου με την άσκηση τέτοιας εξουσίας, ούτε υφίσταται αποτελεσματικός τρόπος διακρίβωσης της νομιμότητας της συνεχιζόμενης κράτησης άλλος εκείνου της αίτησης habeas corpus η οποία εκδικάζεται τάχιστα προκειμένου περί του δικαιώματος της ελευθερίας του ατόμου, όπως εξ άλλου θέλει και το Άρθρο 11.7 αλλά και οι γενικότερες παράμετροι που χαρακτηρίζουν το habeas corpus ως παραδοσιακά και διαχρονικά το κατ΄εξοχή καταφύγιο του παρανόμως κρατουμένου κατά στέρηση της ελευθερίας του.
Σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση βεβαίως, η κρίση επί του κατά πόσο η κράτηση έχει υπερβεί τον εύλογο χρόνο είναι κρίση πραγματική που πρέπει να λαμβάνει υπ΄όψη όλα τα ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένα. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως και πάντοτε, αυτή ταύτη η διάρκεια της κράτησης είναι σχετική. Τέσσερις μήνες δεν είναι μικρό διάστημα. Όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί in abstracto. Πρέπει να συσχετισθεί προς τους λόγους της καθυστέρησης απέλασης και τις υφιστάμενες δυνατότητες διεκπεραίωσης της......»
Στο σύγγραμμα των Jacobs, White & Ovey, The European convention on Human Rights, 5η Έκδοση, σελ. 235 αναφέρεται ότι το βάρος απόδειξης παράβασης του Άρθρου 5(1)(στ) του ΕΣΔΑ είναι επί των ώμων του Αιτητή. Παραθέτουμε το σχετικό κείμενο:
«It follows that, in the absence of any procedural irregularity or official arbitrariness such as to render the detention unlawful, the only way for an applicant to establish a breach of this provision is to show that, throughout or for some part of his detention, he was not truly the object of deportation or extradition action. One way of establishing this is to show that the authorities did not pursue the expulsion proceedings with 'due diligence' and that they thereby allowed the detention to be unnecessarily prolonged."
Το άρθρο 5.1(στ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επί του οποίου στηρίζεται η υπό κρίση αίτηση προβλέπει τα εξής:
«Τo δικαίωμα στηv πρoσωπική ελευθερία και ασφάλεια
Άρθρον 5.- 1. Παv πρόσωπov έχει δικαίωμα εις τηv ελευθερίαv και τηv ασφάλειαv. Ουδείς επιτρέπεται vα στερηθή της ελευθερίας τoυ ειμή εις τας ακoλoύθoυς περιπτώσεις και συμφώvως πρoς τηv vόμιμov διαδικασίαv:
α) ..................
β) ..................
γ) ..................
δ) ..................
ε) ..................
στ) εάv πρόκειται περί voμίμoυ συλλήψεως ή κρατήσεως ατόμoυ επί σκoπώ όπως εμπoδισθή από τoυ vα εισέλθη παραvόμως εv τη χώρα ή εvαvτίov τoυ oπoίoυ εκκρεμεί διαδικασία απελάσεως ή εκδόσεως.»
Από ενδελεχή μελέτη της ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση προκύπτει ότι η εισήγηση για παράνομη κράτηση στηρίζεται ουσιαστικά σε δύο άξονες. Ότι δηλαδή έχει παρέλθει μια χρονική περίοδος 12 μηνών χωρίς να ληφθεί οποιοδήποτε μέτρο για απέλαση του αιτητή και ότι οι συνθήκες κράτησης του δεν είναι οι αρμόζουσες ενόψει των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει.
Η περίοδος κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης που ξεκινά από τις 9/3/2018, που εκδόθηκε το διάταγμα κράτησης και απέλασης (Τεκμήρια 8Α και 8Β αντίστοιχα στην Ένορκη Δήλωση που συνοδεύει την ένσταση) μέχρι την καταχώρηση της υπό κρίση αίτησης στις 21/12/18, δεν αποτελεί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να θεωρείται ο χρόνος ως μη εύλογος.
Bρίσκω στη βάση των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου ότι ο αιτητής δεν απέσεισε το βάρος απόδειξης ότι υπό τις περιστάσεις η διάρκεια του χρόνου κράτησης του δεν είναι αναγκαία ή εύλογος. Αντίθετα μπορώ να πω ότι μεγάλη ευθύνη για την πάροδο του χρόνου φέρει ο ίδιος με τη μη συνεργασία του με τις αρμόδιες αρχές για σκοπούς απέλασης του και μη προσκόμισης ταξιδιωτικών εγγράφων εξού και η παράταση κράτησης του. Δεν έδωσε καμιά δικαιολογία για αυτή του την αρνητική στάση. Συνεπώς υπό τις συνθήκες αυτές δεν μπορεί να καταλογίζεται οποιαδήποτε ευθύνη στις αρχές για την πάροδο του χρόνου που βρίσκεται υπό κράτηση για σκοπούς απέλασης. Όπως αναφέρθηκε και στην υπόθεση Habibi Pour Ali Fasel (ανωτέρω) ο χρόνος κράτησης δεν μπορεί να θεωρηθεί in abstracto αλλά θα πρέπει να συσχετισθεί προς τους λόγους της καθυστέρησης απέλασης και τις υφιστάμενες δυνατότητες διεκπεραίωσης της. Οι Καθ' ων η Αίτηση έδωσαν ικανοποιητικούς λόγους γιατί η απέλαση δεν κατέστη δυνατή μέχρι σήμερα.
Τα πιο πάνω οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η κράτηση του αιτητή είναι νόμιμη και από άποψη διάρκειας της. Ο Αιτητής με την ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση του συναρτά το παρατεταμένο της κράτησης του με ισχυρισμούς για ανθυγιεινές συνθήκες κράτησης. Τη θέση αυτή απορρίπτει η Ξ.Γ., Λειτουργός στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, στην Ένορκη της Δήλωση ημερ. 3/1/2019 που συνοδεύει την ένσταση, αναφέροντας τη θεραπευτική αγωγή που χορηγείται στον αιτητή και τις συνθήκες υγιεινής που επικρατούν στο ΧΩΚΑΜ. Καταλήγοντας δεν τέθηκαν ενώπιον μου οποιαδήποτε στοιχεία που να συνηγορούν υπέρ της εισήγησης ότι η κράτηση του αιτητή γίνεται κάτω από συνθήκες ανθυγιεινές και μη ανθρώπινες. Η απλή αναφορά στο Τεκμήριο 12 της Ένορκης Δήλωσης της Ξ.Γ. που είναι Κατάλογος των αλλοδαπών για τους οποίους παρατείνεται η κράτηση, ότι «το ΧΩΚΑΜ σύμφωνα με τον υπεύθυνο του δεν διαθέτει τις κατάλληλες παροχές για την κράτηση τέτοιων ευάλωτων ομάδων» δεν είναι το αποφασιστικό κριτήριο για να θεωρηθεί η διάρκεια κράτησης για σκοπούς απέλασης παράνομη.
Σ' όσον αφορά την προδικαστική ένσταση περί αντικανονικότητας της Ένορκης Δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση είναι φανερό ότι αυτή έγινε από δικηγόρο και όχι από τον αιτητή. Δεν ήταν όμως η δικηγόρος που χειρίστηκε την αίτηση. Ως εκ του γεγονότος ότι ο αιτητής βρίσκεται υπό κράτηση, δεν κρίνω οτιδήποτε το μεμπτόν ως προς την ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση. (βλ. Σύγγραμμα Π. Αρτέμη, Προνομιακά Εντάλματα, σελ. 99 και υπόθεση Περέλλα (Αρ. 1) (1994) 1 Α.Α.Δ. 344).
Για τους λόγους που ανέφερα ανωτέρω η αίτηση απορρίπτεται.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
/Α.Λ.Ο.