|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2018:6
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ OIKOΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Έφεση Αρ. 37/2015
4 Σεπτεμβρίου, 2018
[ΠΑΜΠΑΛΛΗ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗ, Δ/στές]
ΜΕΤΑΞΥ:
Λ. Λ.
Εφεσείοντα/Καθ' ου η αίτηση
και
Ι. S.
Εφεσίβλητης/Αιτήτριας
--------
Δ. Παπαχρυσοστόμου, για τoν εφεσείοντα/καθ΄ ου η αίτηση
Β. Χριστοφόρου (κα), για κ. Δ. Παυλίδη
----------
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Χριστοδούλου.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Με απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερ. 17.7.15 καθορίστηκε όπως ο εφεσείων καταβάλλει από 1.11.13 το ποσό των €570 μηνιαίως ως συνεισφορά για τη συντήρηση του υιού του XXXXX, τον οποίο απέκτησε με την εν διαστάσει σύζυγο του Ι.S. (εφεσίβλητη) την 1.8.10.
Όπως κατέληξε το πρωτόδικο Δικαστήριο οι μηνιαίες ανάγκες του ανηλίκου ανέρχονταν στο ποσό των €793 - €160 διατροφή, €50 υπόδηση, €70 για ηλεκτρικό ρεύμα-νερό-θέρμανση-τηλέφωνο, €240 νηπιαγωγείο, €40 ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, €30 ψυχαγωγία, €20 μεταφορικά και €183 ενοίκιο - και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εισοδηματική ικανότητα του εφεσείοντα ξεπερνούσε τις €6.000 μηνιαίως, ενώ αυτή της εφεσίβλητης περιοριζόταν στα €1.000 μηνιαίως, καθόρισε τη συνεισφορά του εφεσείοντα στα 6/7 των αναγκών του ανηλίκου. Δηλαδή στα €570 μηνιαίως, ενώ στη βάση του τύπου που χρησιμοποίησε[1] θα έπρεπε να την είχε καθορίσει στα €679,70 μηνιαίως. Επ΄ αυτού όμως δεν θα επέμβουμε καθότι δεν υπάρχει αντέφεση.
Η αντίδραση του εφεσείοντα στο πιο πάνω διάταγμα εκδηλώθηκε σε πρώτο στάδιο με την καταχώριση, στις 20.8.15, της υπό κρίση έφεσης και σε δεύτερο, με την καταχώριση στις 25.8.15 αίτησης για τροποποίηση του διατάγματος λόγω διαφοροποίησής των γεγονότων στα οποία στηρίχθηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο για έκδοση του διατάγματος. Όντως το επίδικο διάταγμα τροποποιήθηκε στις 21.10.16 με μείωση της συνεισφοράς του εφεσείοντα στη διατροφή του ανηλίκου στο ποσό των €399,00 μηνιαίως. Και αυτό αφού κρίθηκε πως από 1.8.15 οι μηνιαίες ανάγκες του ανηλίκου μειώθηκαν κατά €200 και περιορίστηκαν στα €593 το μήνα. Όμως τα 6/7 των οποίων δεν είναι €399, όπως λανθασμένα καθόρισε το πρωτόδικο Δικαστήριο, αλλά €509. Όμως και πάλι δεν θα επέμβουμε εφόσον το ζήτημα είναι εκτός του πλαισίου της έφεσης.
Με δεδομένη τη μείωση της συνεισφοράς του εφεσείοντα στα €399 μηνιαίως ως το διάταγμα ημερ. 21.10.16, προωθήθηκαν από τους εννέα (9) λόγους έφεσης οι τέσσερις (4) πρώτοι. Με μόνο παράπονο του εφεσείοντα ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο συμπεριέλαβε στις μηνιαίες ανάγκες του ανηλίκου το ποσό των €183 για ενοίκιο και το ποσό των €70 για ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, θέρμανση και τηλέφωνο. Αφαιρουμένων αυτών των ποσών - διατείνεται - οι μηνιαίες ανάγκες του ανηλίκου ανέρχονται στα €340 και ως εκ τούτου η συνεισφορά του στη διατροφή του ανηλίκου θα πρέπει να μειωθεί στα €291,40 μηνιαίως (6/7 των €340). Παρέπεμψε συναφώς στην Παπαντωνίου ν. Παπαντωνίου (2011) 1 Α.Α.Δ. 1875 όπου λέχθηκε πως «η καταβολή ενοικίου από τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο δεν αποτελεί μέρος της διατροφής», επικρίνοντας επί τούτου την ρητή δήλωση του πρωτόδικου Δικαστή ότι δεν θα ακολουθήσει το λόγο της αυθεντίας αυτής ως το απόσπασμα που ακολουθεί:-
«Η κα Παπαχρυσοστόμου, στην αγόρευση της, με αναφορά στην υπόθεση Παπαντωνίου ν. Παπαντωνίου (2011) 1 ΑΑΔ 1875, καλεί το Δικαστήριο να μην επιδικάσει οποιοδήποτε ποσό για ενοίκιο για τον ανήλικο.
Δεν προτίθεμαι να αποδεχτώ την εισήγηση της κας Παπαχρυσοστόμου ότι θα πρέπει το Δικαστήριο να ακολουθήσει το λόγο της Παπαντωνίου, ανωτέρω. Οι απόψεις του παρόντος Δικαστηρίου έχουν εκφραστεί σε σχόλια επί της απόφασης αυτής στις σελ. 65 επόμ. της Επιθεώρησης Οικογενειακού Δικαίου τ.4 (2011) (σχετικά είναι και τα σχόλια που γίνονται στις σελ. 51 επόμ. της Επιθεώρησης Οικογενειακού Δικαίου, τ.1° (2012)) αφού με παραπομπή σε Αγγλική και Ελληνική βιβλιογραφία διαφαίνεται ότι η καταβολή ενοικίου εμπίπτει στις ανάγκες του ανηλίκου. Εν πάση περιπτώσει, η μεταγενέστερη απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου στην Όξυνου, ανωτέρω, φαίνεται να διαφοροποιεί τα πράγματα.
Κατ' αρχήν, κάνω αποδεκτό ότι η Αιτήτρια διαμένει σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα για το οποίο καταβάλλεται το ποσό των €550 το μήνα. Θα κάνω, περαιτέρω, αποδεκτή τη θέση του Καθ' ου η αίτηση ότι σ' αυτό διαμένουν 4 άτομα, δηλαδή η Αιτήτρια, ο συμβίος της, το ανήλικο τέκνο των διαδίκων και το ανήλικο τέκνο της Αιτήτρια από προηγούμενο γάμο.»
Η εφεσίβλητη, αντικρούοντας την πιο πάνω θέση του εφεσείοντα, υποστήριξε ότι τα υπό αναφορά δύο κονδύλια ορθώς συμπεριλήφθηκαν στη διατροφή γιατί η ίδια δεν είχε δική της στέγη για να στεγάσει τον ανήλικο και συνεπώς ήταν αναγκασμένη να προβεί σε ενοικίαση διαμερίσματος. Σ΄ ό,τι δε αφορά τα λεχθέντα στην Παπαντωνίου (ανωτέρω), επέσυρε την προσοχή μας στο ότι η αυθεντία αυτή αναγνώρισε «. ότι το ενοίκιο ως καταναλωτικό έξοδο, τότε μόνο θα ήταν δυνατό να συνυπολογιστεί εάν προέκυπτε συγκεκριμένο ποσό με το οποίο θα βαρυνόταν ο έχων τη φύλαξη του ανηλίκου, πρόσθετα από αυτό της ανάγκης στέγασης του ίδιου του γονέα που έχει τη φύλαξή του.», κάτι που τυγχάνει πλήρους εφαρμογής υπό τα περιστατικά της παρούσας.
Έχουμε εξετάσει την πρωτόδικη απόφαση υπό το πρίσμα της εκατέρωθεν επιχειρηματολογίας και καταλήξαμε ότι το παράπονο του εφεσείοντα για τη συμπερίληψη των δύο επιδίκων κονδυλίων στη διατροφή του ανηλίκου δεν ευσταθεί. Σύμφωνα με το άρθρο 37(2)[2] του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990 (Ν.216/90 όπως τροποποιήθηκε) η διατροφή περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία για τη συντήρηση και ευημερία του δικαιούχου και δεν μπορεί παρά στα «αναγκαία» να εμπίπτει και η στέγαση του. Το πρόβλημα που εγείρεται στην παρούσα εντοπίζεται στη θέση του ευπαιδεύτου πρωτόδικου Δικαστή ότι δεν θα «ακολουθήσει το λόγο της Παπαντωνίου», αντιλαμβανόμενος προφανώς ότι η εν λόγω αυθεντία εισήγαγε (γενική) νομική αρχή ότι «η καταβολή ενοικίου από τον γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο δεν αποτελεί μέρος της διατροφής». Προσεκτική όμως μελέτη της υπό αναφορά απόφασης αποκαλύπτει ότι δεν καθιερώνει τέτοια αρχή. Και αυτό εφόσον αναγνωρίζει ότι «το ενοίκιο ως καταναλωτικό έξοδο» είναι δυνατό να συνυπολογιστεί στη διατροφή στην περίπτωση που «. θα βαρυνόταν ο έχων τη φύλαξη του ανηλίκου, πρόσθετα από αυτό της ανάγκης στέγασης του ιδίου.». Δηλαδή - όπως το αντιλαμβανόμαστε - το ενοίκιο που καταβάλλει ο έχων τη φύλαξη του ανηλίκου γονέας δεν αποτελεί μέρος της διατροφής, μόνο στην περίπτωση που αυτός δεν επιβαρύνεται επιπρόσθετα των εξόδων της δικής του στέγασης και με έξοδα στέγασης του ανηλίκου. Η παρούσα όμως περίπτωση δεν είναι τέτοια. Οι ανάγκες στέγασης της εφεσίβλητης θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν με ενοικίαση μικρότερου διαμερίσματος, με μικρότερο ενοίκιο, ενώ η ύπαρξη και του ανηλίκου απαιτούσαν ενοικίαση μεγαλύτερου διαμερίσματος με ανάλογη αύξηση όλων των εξόδων.
Οι πιο πάνω επισημάνσεις προδιαγράφουν και την τύχη της έφεσης, αλλά δεν θα ήταν χωρίς σημασία να επαναλάβουμε αυτό που εύστοχα τόνισε και το πρωτόδικο Δικαστήριο Ότι «Τα εισοδήματα του Καθ΄ ου η αίτηση δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα και η καταβολή του ποσού αυτού θα διατηρήσει αφενός την ποιότητα ζωής του ανηλίκου χωρίς να επηρεαστεί το επίπεδο ζωής του Καθ΄ ου η αίτηση λαμβανομένων υπόψη και των υποχρεώσεων του.»
Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση απορρίπτεται με €2.000 πλέον ΦΠΑ έξοδα.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗ, Δ.
/κβπ
[1] Εισοδήματα γονέα (€6.000) x σύνολο αναγκών τέκνου (€793)
____________________
Σύνολο εισοδημάτων γονέων (€7.000)
[2] 37. (2) Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση και ευημερία του δικαιούχου και επιπλέον, ανάλογα με την περίπτωση, τα έξοδα για την εν γένει εκπαίδευση του.