|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:A314
AΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 100/12
28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018
(ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.Δ.Δ.)
ΜΟΥΖΟΥΡΟΥ
Εφεσείοντα
και
ΔΑΜΙΑΝΟΥ
Εφεσίβλητου
--------------------
Θ. Θωμά για Θέμη Θωμά και Συνεργάτες, για τον Εφεσείοντα
Κ. Δαμιανός με Κ. Πατσαλίδου (κα) για Εφεσίβλητο
-------------------------------------
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Παρπαρίνο, Δ.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ. Τα γεγονότα που περιβάλλουν την παρούσα υπόθεση είναι πολύ απλά. Ενώπιον του Δικαστηρίου τέθηκαν δικογραφικά δύο εκδοχές. Η εκδοχή του Εφεσείοντα/Ενάγοντα που υποστήριζε ότι στις 24.6.2003 δάνεισε στον Εναγόμενο το ποσό των £3.288,18 (€5.618,19) με προφορική συμφωνία όπως του τα επιστρέψει μέχρι 24.6.2004.
Η αντίθετη εκδοχή του Εφεσίβλητου/Εναγόμενου είναι ότι το ποσό αυτό τού πληρώθηκε από τον Ενάγοντα, ο οποίος ήταν ασφαλιστικός πράκτορας, για εξόφληση τιμολογίου επιδιόρθωσης οχήματος του που ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα. Το συνολικό ποσό των επιδιορθώσεων ήταν £3.727,18. Ο Εφεσείοντας από το ποσό αυτό αφαίρεσε το ποσό των £200.- ως "ιδια κράτηση" σύμφωνα με όρο του ασφαλιστικού συμβολαίου και το ποσό των £239.- για οφειλόμενα ασφάλιστρα άλλων οχημάτων του. Το υπόλοιπο ποσό που ήταν £3.288,18 του πληρώθηκε με επιταγή του Ενάγοντα που εξεδόθη επί της Ελληνικής Τράπεζας.
Ενώπιον του Δικαστηρίου κατέθεσαν οι δύο διάδικοι και δύο μάρτυρες. Ένας για έκαστο διάδικο. Κατατέθηκαν επίσης 12 τεκμήρια. Η πρωτόδικη διαδικασία χρειάστηκε πέντε δικάσιμες ημέρες προκειμένου να ολοκληρωθεί.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο με την εμπεριστατωμένη απόφαση του αποδέκτηκε την εκδοχή του Εναγομένου και Μ.Υ.1.
Αρχικά κατέγραψε τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα όπως προέκυπταν αυτά από το ενώπιον του υλικό. Αυτά είναι:
"Ο Ενάγων και Εναγόμενος κατά τον ουσιώδη χρόνο της αγωγής, διατηρούσαν φιλικές σχέσεις και κατά καιρούς ο Ενάγων διετέλεσε ασφαλιστικός αντιπρόσωπος για τα αυτοκίνητα του Εναγομένου και της συζύγου του. Το όχημα του Εναγόμενου με αρ. ΗΒΥ 177 στις 14.3.2003 με οδηγό τη σύζυγο του Μαρία Στρούθου Δαμιανού, ενεπλάκη σε ατύχημα. Το εν λόγω όχημα, ήταν ασφαλισμένο στην ασφαλιστική εταιρεία MARKETRENDS INSURANCE LTD με το υπ* αρ. CN/43977 ασφαλιστικό συμβόλαιο με περιεκτική ασφάλεια για ποσό Λ. Κ. 10.000 και ιδία κράτηση Λ.Κ.200 (βλέπε Τεκμήριο 4Α). Το όχημα επιδιορθώθηκε από την υπηρεσία των εισαγωγέων του οχήματος IMPORT CORPORATION LTD CYPRUS οι οποίοι εξέδωσαν το τιμολόγιο με αρ. 182200 ημερ. 21.4.2003 σε σχέση με το κόστος επιδιόρθωσης του οχήματος για τη συνολική τιμή του Λ.Κ.3.727,18 (βλέπε Τεκμήριο 5).
Ο Ενάγων εξέδωσε στις 24.6.2003 επιταγή με αρ.93829743 από προσωπικό λογαριασμό που διατηρούσε στην Ελληνική Τράπεζα για το ποσό των Λ.Κ.3.288,18 με σκοπό την αποπληρωμή του εν λόγω τιμολογίου (βλέπε Τεκμήριο 6). Το ποσό του τιμολογίου (βλέπε Τεκμήριο 5) εξοφλήθηκε από τον Εναγόμενο στις 2.7.2003 (βλέπε Τεκμήριο 7)."
Περαιτέρω αξιολογώντας την ενώπιον του μαρτυρία αναφέρει τα ακόλουθα:
"Ειδικότερα, έχοντας υπόψη τις εκατέρωθεν θέσεις των διαδίκων ως προς τη συνεργασία τους και την ασφάλιση των οχημάτων του Εναγόμενου, δεν διατηρώ καμία αμφιβολία, έχοντας υπόψη τις διάφορες αποδείξεις πληρωμής ασφαλίστρων που κατέθεσε ο Εναγόμενος (βλ. Τεκμήρια 3, 3Α και 3Β) στις οποίες φαίνεται ότι πλήρωνε προς τον Ενάγοντα τα ασφάλιστρα, σε συνδυασμό με τα ασφαλιστικά συμβόλαια που παρουσίασε (βλέπε Τεκμήριο 4 και Τεκμήριο 9), αλλά και τη μαρτυρία του Εναγόμενου και κάποιες παραδοχές του Ενάγοντα ότι ασφάλισε σε κάποια χρονικά διαστήματα τα οχήματα του Εναγομένου, ότι ο Ενάγων είχε αναλάβει επί σειρά ετών αλλά και κατά τον ουσιώδη χρόνο ως ασφαλιστικός πράκτορας και ασφάλιζε τα οχήματα του Εναγόμενου και της συζύγου του χωρίς οποιαδήποτε ανάμιξη του Εναγομένου και παρουσίαζε τον εαυτό του στον Εναγόμενο ως αντιπρόσωπο των εκάστοτε ασφαλιστικών εταιρειών με τις οποίες εγίνοντο τα ασφαλιστικά συμβόλαια των αυτοκινήτων του και με τον ίδιο τρόπο έγινε και η ασφαλιστική κάλυψη του οχήματος με αρ. ΗΒΥ177 στις 23.1.2003 - 22.3.2003 (βλ. Τεκμήριο 4Α).
Ούτε ο ισχυρισμός του Ενάγοντα ότι δάνεισε το ποσό των Λ.Κ.3.288,18 στον Εναγόμενο για να πληρώσει το ποσό του τιμολογίου για την επιδιόρθωση του εν λόγω οχήματος με έπεισε. Όπως προκύπτει από το ίδιο το τιμολόγιο επιδιόρθωσης του εν λόγω οχήματος, το ποσό που έπρεπε ο Εναγόμενος να πληρώσει στη εταιρεία εισαγωγής του οχήματος για την επιδιόρθωση του ήταν Λ.Κ.3.727,18 (βλ. Τεκμήριο 5) και όχι το ποσό των Λ.Κ.3.288,18 που έδωσε ο Ενάγων με την επιταγή του ημερ. 24.6.2003 (Τεκμήριο 6) στον Εναγόμενο. Η θέση του Εναγομένου επί του πιο πάνω ζητήματος ήταν πειστική, αφού επεξήγησε με λεπτομέρεια γιατί ο Ενάγων πλήρωσε το ποσό των Λ.Κ.3.288,18 συνδέοντας την πληρωμή του ποσού με τα όσα ο Εναγόμενος δικαιούτο να πληρωθεί από την ασφαλιστική εταιρεία, δηλαδή αφαιρούμενου του ποσού των Λ.Κ.200 που αφορούσε τον όρο «ίδια κράτηση» του ασφαλιστικού συμβολαίου Τεκμήριο 4Α αλλά και κάποια ασφάλιστρα, που θα έπρεπε να πληρωθούν από τον Εναγόμενο προς τον Ενάγοντα. Ως εκ τούτου, δέχομαι τη μαρτυρία του Εναγομένου, ότι ο Ενάγων ανέλαβε την ευθύνη να καλύψει τα έξοδα του Εναγόμενου και να τα διεκδικήσει ο ίδιος από την ασφαλιστική. Τα πιο πάνω επιβεβαιώθηκαν και από τον κ. Μάριο Κυριακίδη, δικηγόρο (Μ.Υ.1), τη μαρτυρία του οποίου αποδέχομαι ως αξιόπιστη. Η μαρτυρία της υπαλλήλου του Ενάγοντα (Μ.Ε.1) Μαρίας Χαραλάμπους δεν πρόσθεσε οτιδήποτε στη υπόθεση του Ενάγοντα, αφού ήταν εμφανής η προσπάθεια της να βοηθήσει τον Ενάγοντα, χωρίς όμως, ως διαφάνηκε, να γνωρίζει για τι πραγματικά έδινε μαρτυρία στο Δικαστήριο, αφού η μαρτυρία της παρέμεινε ασαφής τόσο στο χρόνο όσο και για το ποσό που διεκδικήθηκε, αλλά και τι ο Εναγόμενος αποδέχθηκε να πληρώσει.
Ενόψει της πιο πάνω αξιολόγησης και με την απόρριψη της μαρτυρίας που προσέφερε ο Ενάγων, κρίνω ότι ο Ενάγων δεν απέδειξε με αποδεκτή μαρτυρία στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων ότι υπήρξε μεταξύ του ιδίου και του Εναγομένου συμφωνία δανείου, συμφωνία που αποτελεί και τη μοναδική αιτία της παρούσας αγωγής και ως εκ τούτου η αγωγή είναι καταδικασμένη σε αποτυχία."
Ως αποτέλεσμα απέρριψε την αγωγή και επεδίκασε τα έξοδα υπέρ του Εναγομένου.
Ο Εφεσείων με πέντε λόγους Έφεσης προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση ως εσφαλμένη. Απέσυρε τον πρώτο λόγο Έφεσης και συνεπώς δεν θα απασχολήσει. Με το δεύτερο λόγο Έφεσης προβάλλεται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα παραγνώρισε το πραγματικό γεγονός ότι εφόσον ο Εφεσείων δάνεισε τον Εφεσίβλητο το ποσό των £3.288,18 αυτό σημαίνει ότι ο Εφεσείοντας ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη να καλύψει τα έξοδα του Εφεσίβλητου και να τα διεκδικήσει από την ασφαλιστική εταιρεία. Με τον τρίτο λόγο εισηγείται ότι εσφαλμένα έγινε αποδεκτή η μαρτυρία του Μ.Υ.1 Κυριακίδη ότι ο Εφεσείοντας τον επισκέφθηκε για να του δώσει εντολή και οδηγίες να λάβει δικαστικά μέτρα εναντίον της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία ήταν ασφαλιστής. Με τον τέταρτο λόγο προβάλλεται ότι εσφαλμένα δεν ελήφθη υπόψιν από το Δικαστήριο ότι οι δύο διάδικοι γνώριζαν την δεινή οικονομική κατάσταση της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία ήταν ασφαλισμένος ο Εφεσίβλητος και με τον πέμπτο και τελευταίο λόγο προβάλλεται ότι εσφαλμένα το Δικαστήριο παραγνώρισε το πραγματικό γεγονός ότι η όλη συνδιαλλαγή, δεν ήταν μια πράξη η οποία συντελέστηκε στη βάση του ότι ο ένας διάδικος ήταν ασφαλιστής και ο άλλος ασφαλιζόμενος.
Όλοι οι λόγοι Έφεσης έχουν ως πυρήνα την αξιολόγηση της μαρτυρίας και συνεπώς θα τους συνεξετάσουμε.
Με μεγάλη προσοχή εξετάσαμε τη μαρτυρία η οποία σχετίζεται με τις δικογραφημένες θέσεις των διαδίκων και με την ίδια προσοχή εξετάσαμε τις εισηγήσεις και επιχειρήματα των δύο ευπαιδεύτων συνηγόρων.
Στην πρόσφατη απόφαση μας στη Φωτίου κ.α. ν. Alpha Bank Cyprus Ltd Π.Ε. 39/2012 ημερ. 3.5.2018 αναφερθήκαμε στις αρχές που διέπουν το θέμα επέμβασης του Εφετείου στην αξιολόγηση και ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Το σχετικό μέρος έχει ως ακολούθως:
"Στην Παπακοκκίνου Βερεγγάρια κ.α. ν. Αγγελική Σμυρλή κ.α. (2001) 1 Α.Α.Δ. 1653 γίνεται μια ευρεία ανασκόπιση της νομολογίας αναφορικά με τις αρχές που διέπουν το θέμα επέμβασης του Εφετείου στην αξιολόγηση και ευρήματα που προβαίνει το Πρωτόδικο Δικαστήριο. Το σχετικό μέρος έχει ως ακολούθως:
Σχετικά με τις νομικές αρχές που διέπουν το θέμα γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά στη Λευκαρίτη και Άλλων ν. Long Beach Hotels Ltd και Άλλου, Long Beach Hotels Ltd και Άλλου, ν. Λευκαρίτη και Άλλων (2000) 1 Α.Α.Δ. 194, από την οποία παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από τις σελ. 207 και 208:
"Aναφορικά με τις αρχές επέμβασης του Εφετείου στα ευρήματα γεγονότων του πρωτόδικου Δικαστηρίου, υπάρχει εκτενής νομολογία. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση στην υπόθεση Πελεκάνου ν. Πελεκάνου και Άλλοι (1995) 1 Α.Α.Δ. 912 στη σελ. 918:
"Η αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας είναι έργο που κατά κύριο λόγο ανήκει στο πρωτόδικο Δικαστήριο. Το Εφετείο επεμβαίνει αν τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι παράλογα ή αυθαίρετα ή δεν υποστηρίζονται από τη μαρτυρία που το πρωτόδικο Δικαστήριο έχει αποδεχθεί ως αξιόπιστη (Βλ. Neocleous and Another v. Christodoulou (1979) 1 C.L.R. 714. Epiphaniou v. Hadjigeorghiou (1982) 1 C.L.R. 609, Polykarpou v. Polykarpou (1982) 1 C.L.R. 182, Μόδεστος Πίτσιλλος ν. Δ. Ευγενίου (1989) 1(ε) Α.Α.Δ. 691, Αριστείδου ν. Λοζίδη (1991) 1 Α.Α.Δ. 297, Λεοντίου ν. Μωσαϊκή Μ.Α.Σ. Λτδ (1991) 1 Α.Α.Δ. 351)."
Ανάλογες αρχές ισχύουν και για ευρήματα αξιοπιστίας. (Βλ. Elia v. Nicola (1985) 1 C.L.R. 286, Aγησιλάου ν. Χρίστου (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 713).
Οι αρχές επέμβασης στα συμπεράσματα πρωτόδικου Δικαστηρίου έχουν επίσης αποτελέσει αντικείμενο νομολογίας. Σχετικά παραθέτουμε το πιο κάτω απόσπασμα στην υπόθεση Koudellaris v. Christoforou and others (1975) 1 C.L.R. 366 στη σελ. 372:
"Τhe principles on which the Court of Appeal acts on hearing appeals turning on inferences, have been expounded in a number of cases, both in England and by this Court, and we think it convenient to state that an appellate Court has jurisdiction to review the record of the evidence in order to determine whether the conclusion originally reached upon that evidence should stand; but this jurisdiction has to be exercised with caution. Per Viscount Simon in Watt or Thomas v. Thomas [1947] A.C. 484 at p. 486.
The Court should be 'satisfied that any advantage enjoyed by the trial judge by reason of having seen and heard the witnesses, could not be sufficient to explain or justify the trial judge's conclusion' (Per Lord Thankerton in Watt v. Thomas (supra) at p. 488) before it disturbs its findings of fact. On the dispute,but the case rests on the inference to be drawn from them, an appellate Court is in as good a position as the trial judge to decide the case. (Per Lord Wright in Powell v. Streatham Manor Bursing Home [1935] A.C. 243 at p. 267."
Σχετικό είναι επίσης και το πιο κάτω απόσπασμα από την Poustobaev Vladimir v. Stavrou και Lion Insurance Agency Ltd (2000) 1 Α.Α.Δ. 2010 από τις σελ. 2014 και 2015:
Επέμβαση του Εφετείου στα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν επιτρέπεται εκτός αν το Εφετείο ικανοποιηθεί ότι αυτά δεν δικαιολογούνται από τη μαρτυρία στο σύνολο της, ή ότι η αιτιολογία είναι ανεπαρκής. Πρωταρχική ευθύνη για διαπίστωση των γεγονότων έχει το πρωτόδικο Δικαστήριο που έχει την ευκαιρία να δει και να ακούσει τους μάρτυρες και να εκτιμήσει την αξιοπιστία τους. Όπου όμως τα ευρήματα του Δικαστηρίου αντιστρατεύονται την κοινή λογική ή είναι αντίθετα με αδιαμφισβήτητα μέρη της μαρτυρίας, τέτοια επέμβαση δικαιολογείται (βλ. μεταξύ άλλων Erimoudis Estates Ltd v. Ρίτσα Χριστοδουλίδου και άλλοι (1995) 1 Α.Α.Δ. 926, Μαυρίδης ν Dharaghji και άλλων (1990) 1 Α.Α.Δ. 1013, Θεοδώρου ν Θεοδώρου (1992) 1(Α) Α.Α.Δ. 253).
Περαιτέρω, στην Ιοαnnου ν. Μavridou (1972) 1 C.L.R. 107, λέχθηκαν τα ακόλουθα στη σελ.111:
"Τhe approach of this Court in such matters is well settled both as regards the question of findings of fact and the credibility of witnesess which are within the province of the trial judge. Needless to say that, from the trend of the authorities that does not mean that, if the reasoning behind the trial Judge's findings is wrong, this Court will not interfere with such findings."
Επίσης στην Kyriacou v. A. Kortas & Sons Ltd (1981) 1 C.L.R. 551 λέχθηκε ότι για να επέμβει το Εφετείο σε θέματα ευρημάτων αξιοπιστίας "it must be shown that the trial Judge was wrong in evaluating the evidence and the onus is on the appellant to pursuade the Court that that is so." (σελ.553). (Αρτέμης, Δ.).»
Όπως προαναφέραμε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου τέθηκαν δύο εκδοχές και αυτό επέλεξε ως ορθή αυτή που πρόβαλε ο Εφεσίβλητος και Μ.Υ.1. Ο Μ.Υ.1, δικηγόρος στο επάγγελμα, με τη μαρτυρία του, η οποία έγινε αποδεκτή, πιστοποιούσε πέρα για πέρα ως αληθή την εκδοχή του Εφεσίβλητου, ήτοι ότι ο Εφεσείων του έδωσε εντολή και του υπέγραψε "retainer" για λήψη δικαστικών μέτρων εναντίον της ασφαλιστικής εταιρείας, στην οποία ήταν ασφαλισμένο το όχημα του Εφεσίβλητου, ως πιστοποιείτο και από την καλυπτική σημείωση, τεκμ. 4Α, που αφορούσε το όχημα του Εφεσίβλητου που ενεπλάκη στο ατύχημα. Επίσης επέστρεψε το φάκελο στον Εφεσείοντα με όλα τα έγγραφα που τεκμηρίωναν την απαίτηση εναντίον της Ασφαλιστικής Εταιρείας και έγγραφο διορισμού του (retainer), μετά από επιθυμία του Εφεσείοντα και με τη δικαιολογία που πρόβαλε ο τελευταίος ότι θα έκανε άλλες διευθετήσεις.
Παρατηρούμε, συνεπώς, ότι η Πρωτόδικος Δικαστής προκειμένου να καταλήξει στις διαπιστώσεις της, έλαβε υπόψιν αποδεκτή έγγραφη μαρτυρία, παραδοχές του Εφεσείοντα και αναμφισβήτητα γεγονότα. Η επέμβαση του Εφετείου στην παρούσα υπόθεση είναι αδύνατη λαμβανομένου υπόψιν ότι η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν μπορεί να κριθεί ως παράλογη ή αυθαίρετη ή ότι δεν είναι πλήρης. Είναι η γνώμη μας ότι με την μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου οι διαπιστώσεις του είναι όχι μόνο ορθές αλλά και οι μόνες στις οποίες μπορούσε να καταλήξει.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατά τη γνώμη μας εξέτασε την όλη μαρτυρία με πληρότητα, δίκαιο και ορθό τρόπο και είναι πλήρως αιτιολογημένη.
Η Έφεση απορρίπτεται. Τα έξοδα να είναι εις βάρος του Εφεσείοντα και υπέρ του Εφεσίβλητου όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
/γκ