|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2016:A423
(2016) 1 ΑΑΔ 2129
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 17/2011)
14 Σεπτεμβρίου, 2016
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στές]
WATERWORLD HOLDINGS LTD,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ
ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,
Εφεσιβλήτων-Εναγομένων.
________________________
ΑΙΤΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 2 ΜΑΪΟΥ, 2014,
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΦΕΣΕΙΟΝΤΕΣ - ΑΙΤΗΤΕΣ,
ΓΙΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΦΕΣΗΣ,
Γιώργος Πιττάτζης, για τους Αιτητές - Εφεσείοντες.
Αριάδνη Ζερβού (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η Αίτηση - Εφεσίβλητους.
________________________
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ.Ν. Γιασεμής.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες, όταν η αγωγή τους εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας για δυσφήμιση, υπό τη μορφή λιβέλου, απορρίφθηκε πρωτοδίκως, καταχώρισαν την υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο έφεση. Με τέσσερις λόγους, οι οποίοι εκτίθενται στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης, προσβάλλουν, ως λανθασμένη επί ισάριθμων θεμάτων, την απόφαση του εκδικάσαντος Δικαστηρίου. Με την υπό εξέταση αίτησή τους, ημερομηνίας 2.5.2014, ζητούν άδεια για την προσθήκη ακόμα δύο λόγων έφεσης, σε σχέση με θέματα που δεν αφορούν οι υφιστάμενοι λόγοι.
Από την Ειδοποίηση ΄Εφεσης, διαπιστώνεται ότι οι προαναφερθέντες τέσσερις λόγοι ασχολούνται με δύο συγκεκριμένους τομείς της προσβαλλόμενης απόφασης. Συγκεκριμένα, με τους πρώτους δύο, αμφισβητείται η αποδοχή από το εκδικάσαν Δικαστήριο των ειδικών υπερασπίσεων, που είχε προβάλει η Δημοκρατία για δικαιολόγηση του δυσφημιστικού δημοσιεύματος. Με τους άλλους δύο, αμφισβητείται ο χειρισμός, από αυτό, της μαρτυρίας σε σχέση με δειγματοληπτικούς ελέγχους, τους οποίους υπάλληλοι της Δημοκρατίας είχαν διενεργήσει σε κολυμβητική δεξαμενή των εφεσειόντων κατά τον ουσιώδη χρόνο. Σημειώνεται πως, στην παρούσα υπόθεση, η δυσφήμιση διενεργήθηκε διά της ανακοίνωσης προς το ευρύ κοινό των αποτελεσμάτων των εν λόγω ελέγχων, με συνεπακόλουθο την πρόκληση, κατ' ισχυρισμό, ειδικής ζημιάς στους εφεσείοντες, κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, ήτοι της επιχείρησης υδροπάρκου, που οι ίδιοι λειτουργούσαν στην επαρχία Αμμοχώστου.
Περαιτέρω, σημειώνεται πως το εκδικάσαν Δικαστήριο αποφάσισε, επίσης, πως οι εφεσείοντες, οι οποίοι αποτελούν εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, δεν απέδειξαν ότι είχαν υποστεί «οποιαδήποτε ζημιά ... και/ή τις ισχυριζόμενες από αυτούς ειδικές ζημιές», συνεπεία της εν λόγω δυσφήμισης. Είναι, επομένως, προφανές ότι οι εφεσείοντες, με τους προαναφερθέντες λόγους έφεσης, δεν ασχολήθηκαν με όλα τα, κατά τους ιδίους, σημαντικά για την υπόθεσή τους θέματα, τα οποία απασχόλησαν το εκδικάσαν Δικαστήριο στην απόφασή του. Συγκεκριμένα, δεν πρόσβαλαν την κατάληξή του ότι αυτοί, ουσιαστικά, δεν απέδειξαν ειδικές ζημιές συνεπεία της δυσφήμισης, αλλά ούτε και την απόφασή του ότι δεν απέδειξαν το αστικό αδίκημα της επιζήμιας ψευδολογίας, το οποίο είχαν, επίσης, επικαλεστεί με την αγωγή τους.
Οι εφεσείοντες, με την υπό εξέταση αίτηση, την οποία καταχώρισαν τρία και πλέον χρόνια από την καταχώριση της έφεσης, επιδιώκουν την τροποποίηση της Ειδοποίησης, όπως αναφέρθηκε ήδη, προκειμένου να συμπεριλάβουν σε αυτήν ακόμα δύο λόγους, με τους οποίους να προσβάλουν την απόφαση του εκδικάσαντος Δικαστηρίου σε σχέση με τα δύο θέματα που αναφέρονται πιο πάνω. Η θέση τους ως προς το λόγο για τον οποίο έχουν λάβει το υπό εξέταση δικονομικό διάβημα είναι σαφής και δεν αφήνεται, με τα όσα, ιδιαίτερα, εξηγούν, οποιαδήποτε αμφιβολία. Η παράλειψή τους να συμπεριλάβουν, εξ αρχής, στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης τους προτεινόμενους λόγους οφείλεται σε παραδρομή.
Στην υποστηρικτική της αίτησης ένορκη δήλωση του Διευθυντή των εφεσειόντων, μεταφέρεται η ειλικρινής θέση του συνηγόρου τους, ότι, από λάθος του, κατά την ετοιμασία της Ειδοποίησης ΄Εφεσης, ο ίδιος δεν περιέλαβε σε αυτήν τους προτεινόμενους για προσθήκη δύο λόγους έφεσης. Εξηγείται δε, περαιτέρω, πως, σε αυτό, δυνατό να συνέβαλε και κάποια παρατήρηση στο τέλος της απόφασης, με την οποία η εκδικάσασα Δικαστής εξέθεσε το λόγο για τον οποίο αυτή δε θεώρησε αναγκαίο να υπολογίσει το ύψος των ειδικών ζημιών, που, τυχόν, θα εδικαιούντο οι εφεσείοντες, αν πετύχαινε η αγωγή, ενόψει της απόρριψής της. ΄Οπως διευκρινίζεται, όμως, περαιτέρω, για την ακρίβεια, ο συνήγορός τους θεώρησε ότι το υπό αναφορά σχόλιο της Δικαστού αφορούσε «όλες τις αιτίες αγωγής», ενώ ίσως να αφορούσε μόνο την αιτία σε σχέση με το «αδίκημα της Επιζήμιας Ψευδολογίας», για την οποία, όπως προστίθεται, αυτός δεν περιέλαβε λόγο έφεσης, αφού θεώρησε «βεβαία την επιτυχία της έφεσης για τους λοιπούς λόγους», που αφορούν την αιτία της δυσφήμισης.
Η πλευρά της Δημοκρατίας δεν αντίκρισε καθόλου έτσι τα πράγματα. Με την ειδοποίηση ένστασης, θέτει έμφαση, ιδιαίτερα, στο χρόνο που μεσολάβησε από την καταχώριση της έφεσης μέχρι την καταχώριση της υπό εξέταση αίτησης και στο γεγονός ότι, με τη συγκεκριμένη αίτηση, επιδιώκεται η συμπερίληψη στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης δύο ανεξάρτητων λόγων, τόσο μεταξύ τους όσο και σε σχέση με τους υφιστάμενους λόγους, εκτός του χρονικού ορίου που προβλέπεται στη δικονομία για την άσκηση έφεσης.
Η υπό εξέταση αίτηση βασίζεται, μεταξύ άλλων, στον Κ. 4 της Δ.35 των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας, ο οποίος καθορίζει το δικαίωμα έφεσης σε πολιτικές διαδικασίες και προβλέπει τον τρόπο άσκησής του, όπως και ότι: «Any notice of appeal may be amended at any time as the Court of Appeal may think fit". Με την πρόνοια αυτή, παρέχεται εξουσία στο Εφετείο να τροποποιεί Ειδοποίηση ΄Εφεσης, ανεξαρτήτως του χρόνου ως προς τούτο, όσον αφορά την πορεία της έφεσης, και χωρίς να τίθενται οποιοιδήποτε όροι ως προς την άσκησή της. Είναι προφανές ότι η πιο πάνω λειτουργία επαφίεται στην αδέσμευτη θεσμικά διακριτική ευχέρεια του Εφετείου, η οποία ασκείται με μοναδικό γνώμονα την απονομή δικαιοσύνης στους διαδίκους, δεδομένων, βεβαίως, των περιστατικών της υπόθεσής τους, (βλ. Φακοντή ν. Βρυωνή (2003) 1 Α.Α.Δ. 1714, σελίδα 1719, και Αρχιμανδρίτης Σεβαστιανός Σταύρου κ.ά. ν. Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Αβδελλερού (2012) 1 Α.Α.Δ. 827, η οποία την υιοθέτησε, στις σελίδες 832 έως 833). Το Εφετείο, όμως, διά της νομολογίας του, αναγνώρισε κάποιους παράγοντες, οι οποίοι, όταν λαμβάνονται υπόψη, συμβάλλουν στην επίτευξη του πιο πάνω σκοπού, κατά το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
Η επίδραση που μπορεί να έχει η τροποποίηση της ειδοποίησης, όσον αφορά την έφεση, είναι ο κυριότερος παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη κατά την άσκηση της προαναφερθείσας εξουσίας. Αν η προτεινόμενη τροποποίηση θα επιδράσει κατά οποιοδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε βαθμό, ώστε η έφεση να καταστεί, είτε εν όλω, είτε εν μέρει, πλέον, ουσιαστική ως προς το περιεχόμενό της, ανεξάρτητα ποια μπορεί να είναι η έκβασή της, τότε είναι δίκαιο όπως αυτή επιτραπεί, (βλ. Investylia Public Company Limited v. Βάσου Ιωάννου κ.ά., Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 231/2011, 7.3.2014). Διαφορετικά, αν με αυτή δε θα εξυπηρετηθεί οποιοσδήποτε σκοπός, το εύλογο είναι πως η άσκηση της εν λόγω εξουσίας θα είναι αρνητική, (βλ. Κωνσταντίνος Harvey ν. Χρίστου Ζαβαλλή, Πολιτική ΄Εφεση Αρ. Ε17/2013, 29.6.2015, ECLI:CY:AD:2015:A469).
Στην παρούσα υπόθεση, οι εφεσείοντες, ενάγοντες στην πρωτόδικη διαδικασία, όντες εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, σαφώς, αποτελούν οργανισμό με νομική προσωπικότητα. Σύμφωνα δε με το άρθρο 7 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148, ένας τέτοιος οργανισμός «δεν λαμβάνει αποζημίωση σε σχέση με αστικό αδίκημα εκτός αν εξαιτίας αυτού υπέστη ζημιά». Το εκδικάσαν Δικαστήριο, στην απόφασή του, διαπίστωσε ότι η δημοσιοποίηση από τους εφεσίβλητους, με σχετική ανακοίνωση, των αποτελεσμάτων των δειγματοληπτικών ελέγχων, που αυτοί είχαν διενεργήσει σε κολυμβητική δεξαμενή των εφεσειόντων, συνιστούσε δυσφήμιση των τελευταίων, όσον αφορά το επάγγελμά τους. Στη συνέχεια, όμως, αφού έκαμε αποδεκτές τις ειδικές υπερασπίσεις των εφεσιβλήτων, απέρριψε την αγωγή. Δεδομένης της κατάληξής του αυτής, δε θεώρησε αναγκαίο να προβεί στον υπολογισμό των ειδικών ζημιών, τις οποίες οι εφεσείοντες, κατ' ισχυρισμό, είχαν υποστεί. Εν πάση περιπτώσει, υπό το φως της προηγηθείσας κατάληξής του ότι οι εφεσείοντες δεν απέδειξαν οποιαδήποτε ζημιά, ο υπολογισμός αυτός θα ήταν, ούτως ή άλλως, θεωρητικός, αν όχι και ανέφικτος, λόγω έλλειψης ευρημάτων σε σχέση με τον εν λόγω τομέα. Ωστόσο, οι εφεσείοντες, με τους υφιστάμενους λόγους έφεσης, προσβάλλουν, ως λανθασμένη, την αποδοχή από το εκδικάσαν Δικαστήριο των συγκεκριμένων υπερασπίσεων των εφεσιβλήτων. Αν δε οι λόγοι αυτοί επιτύχουν, με την Ειδοποίηση ΄Εφεσης, ως αυτή έχει, δε θα μπορούν να προσβάλουν και την απόφαση ότι οι ίδιοι δεν απέδειξαν ειδικές ζημιές, συνεπεία της δυσφήμισής τους. Σημειώνεται πως οι αποζημιώσεις ήταν ένας τομέας, στον οποίο αφιερώθηκε μεγάλο μέρος της ακρόασης και, όπως οι εφεσείοντες θεωρούν, σημαντικό μέρος της μαρτυρίας που αυτοί προσέφεραν, σχετικά, είτε έγινε αποδεκτό, είτε παρέμεινε αναντίλεκτο.
Πράγματι, δεδομένων των υφιστάμενων λόγων, η έφεση, ως έχει, είναι ημιτελής, αφού δεν ασχολείται με μια, ιδιαίτερα, σημαντική πτυχή της υπόθεσης των εφεσειόντων, δηλαδή αυτήν που αφορά στις ειδικές ζημιές. ΄Οπως προκύπτει από την πρωτόδικη απόφαση, αν επιτύχει η έφεση, πιθανόν, κατά μια άποψη, να τεθεί, ακόμα, και θέμα επιδίκασης γενικών αποζημιώσεων, ανάλογα με την αντίκριση των προνοιών, ανωτέρω, του άρθρου 7 του Κεφ. 148. Εν πάση περιπτώσει, αν υπάρξει μια τέτοια κατάληξη του Εφετείου σε σχέση με τους υφιστάμενους λόγους έφεσης, τότε και η απόφασή του θα είναι, μάλλον, ημιτελής, αφού αυτή δε θα μπορεί να ασχοληθεί με το θέμα των ειδικών ζημιών. Μια τέτοια εξέλιξη, οπωσδήποτε, θα είναι άδικη για τους εφεσείοντες, οι οποίοι δε θα έχουν, έτσι, την ευκαιρία να παρουσιάσουν στο Εφετείο ολοκληρωμένη την υπόθεσή τους, αναπτύσσοντας ενώπιόν του αυτό το σημαντικό μέρος της, που αφορά στις αποζημιώσεις. Από την άλλη, οι εφεσίβλητοι δε θα υποστούν οποιαδήποτε αδικία. Απλώς, θα απολέσουν το πιθανό πλεονέκτημα, που τους εξασφάλισε a priori η εν λόγω παράλειψη των εφεσειόντων.
΄Οσον αφορά τον παράγοντα χρόνο, αυτός δεν μπορεί, χωρίς άλλο, να υπερφαλαγγίσει το διαπιστωθέν, ανωτέρω, δίκαιο της υπόθεσης, αφού, όπως έχει παρατηρηθεί στην Investylia Public Company Limited v. Βάσου Ιωάννου κ.ά., ανωτέρω, με αναφορά στην υπόθεση P. Georghiou (Catering) Ltd ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 323, «Η καθυστέρηση δεν μπορεί να αντικριστεί μεμονωμένα και μάλιστα να της αποδοθεί σε κάθε περίπτωση αποφασιστική σημασία». Ο παράγοντας αυτός καθίσταται σημαντικός, όταν διαφαίνεται από τις περιστάσεις που περιβάλλουν την υπόθεση ότι, αν επιτραπεί η τροποποίηση, η ζημιά που θα προκληθεί στην άλλη πλευρά δε θα είναι δυνατό να αποζημιωθεί με χρήμα. Εν ολίγοις, θα προκληθεί στην πλευρά αυτή ανεπανόρθωτη αδικία. Στην προκειμένη περίπτωση, οι εφεσίβλητοι περιορίστηκαν να επισημάνουν μόνο το μέγεθος του διαρρεύσαντος χρόνου, χωρίς να αναφέρουν αν, εξαιτίας αυτού, θα υποστούν οποιαδήποτε ζημιά. Η προσθήκη, λοιπόν, στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης, του προτεινόμενου ως πέμπτου λόγου έφεσης, σε σχέση με τις ειδικές και γενικές αποζημιώσεις, κρίνεται δικαιολογημένη.
Οι εφεσείοντες, με τον άλλο λόγο, τον οποίο επιδιώκουν, με την υπό εξέταση αίτηση, να συμπεριλάβουν στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης, θα προσβάλουν, ως λανθασμένη, την απόφαση του εκδικάσαντος Δικαστηρίου ότι αυτοί δεν απέδειξαν το αδίκημα της επιζήμιας ψευδολογίας. Το μέρος αυτό της αίτησης, μάλλον, δεν μπορεί να επιτύχει. Την τύχη του προδιέγραψε η δήλωση στην υποστηρικτική της αίτησης ένορκη δήλωση ότι δεν περιλήφθηκε λόγος έφεσης σε σχέση με αυτό το μέρος της πρωτόδικης απόφασης, επειδή θεωρήθηκε βεβαία η επιτυχία των λόγων έφεσης σε σχέση με τη δυσφήμιση. Οι εφεσείοντες, εφόσον σκόπιμα παρέλειψαν να περιλάβουν τέτοιο λόγο στην Ειδοποίηση ΄Εφεσης, δεν είναι λογικό να δικαιούνται να τον προσθέσουν εκ των υστέρων, όταν, μάλιστα, δεν αναφέρεται και οποιοσδήποτε λόγος γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν δίκαιο για την υπόθεσή τους.
Υπό το φως αυτών που αναφέρονται πιο πάνω, η αίτηση επιτυγχάνει μερικώς. ΄Οσον αφορά τα έξοδα, αυτά επιδικάζονται, εξ ολοκλήρου, υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον των εφεσειόντων. Να υπολογιστούν, με το πέρας της έφεσης, από την Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Κ. Παμπαλλής, Δ.
Δ. Μιχαηλίδου, Δ.
Γ.Ν. Γιασεμής, Δ.
/ΜΠ