|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D701
(2015) 1 ΑΑΔ 2270
AΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(ΑΙΤΗΣΗ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΑΡ. 23/15)
22 Οκτωβρίου 2015
[Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ
GHULAM ABBAS
______________
O αιτητής παρουσιάζεται προσωπικά.
Β. Καρλετίδου (κα), εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα για την καθ΄ης η αίτηση Δημοκρατία.
______________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Ο αιτητής είναι υπήκοος του Πακιστάν. Αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 11.10.2010 για να εργαστεί ως εργάτης. Του δόθηκε άδεια προσωρινής παραμονής η οποία ανανεωνόταν μέχρι 7.6.2013. Την 31.1.2013 εγκατέλειψε το χώρο εργασίας του χωρίς προειδοποίηση. Στις 10.3.2015 εντοπίστηκε και συνελήφθη για τα αδικήματα της παράνομης απασχόλησης και της παράνομης παραμονής, για τα οποία στις 8.4.2015 το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού του επέβαλε ποινή φυλάκισης δύο μηνών.
Στις 23.4.2015 ο αιτητής χαρακτηρίσθηκε ως απαγορευμένος μετανάστης και εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή διατάγματα κράτησης και απέλασης με βάση το άρθρο 6(1)(δ) και (κ) και το άρθρο 18 ΠΣΤ (1) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 6(1)(δ) απαγορευμένος μετανάστης είναι οποιοδήποτε πρόσωπο έχει καταδικαστεί για φόνο ή ποινικό αδίκημα για το οποίο έχει επιβληθεί ποινή φυλάκισης, χωρίς να του απονεμηθεί χάρη και θεωρείται από το Διευθυντή ανεπιθύμητος μετανάστης. Σύμφωνα δε με τις πρόνοιες του άρθρου 18 ΠΣΤ, ο Υπουργός Εσωτερικών δύναται να εκδίδει διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής, μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή όταν ο υπήκοος τρίτης χώρας αποφεύγει ή παρεμποδίζει τις διαδικασίες απέλασής του, στοιχεία τα οποία η διοίκηση επικαλέστηκε εν προκειμένω.
Επειδή, όμως, είχε υποβάλει αίτηση για διεθνή προστασία (άσυλο) στις 26.3.2015, το διάταγμα κράτησης και απέλασης, του οποίου η έκδοση γνωστοποιήθηκε στον αιτητή στις 23.4.2015, ανεστάλη μέχρι την εξέταση της αίτησης ασύλου. Στις 12.5.2015 η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε την αίτησή του και την ίδια μέρα του κοινοποιήθηκε και του εξηγήθηκε το περιεχόμενο της σχετικής επιστολής στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφερόταν ότι του παρείχετο προθεσμία 20 ημερών για να εφεσιβάλει την απόφαση, υπό την έννοια της διοικητικής προσφυγής και περαιτέρω ότι θα μπορούσε να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο εντός 75 ημερών. Όταν παρήλθε η προθεσμία για άσκηση διοικητικής προσφυγής, ο Αν. Διευθυντής του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης αποφάσισε όπως προωθήσει την απέλαση, η οποία και προγραμματίστηκε για τις 7.6.2015. Δεν κατέστη όμως κατορθωτή, γιατί σύμφωνα με την εκδοχή της διοίκησης ήταν αντιδραστικός και μη συνεργάσιμος.
Στις 11.6.2015 υπέβαλε διοικητική προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία και απερρίφθη ως εκπρόθεσμη με κοινοποίηση στον αιτητή.
Στις 11.6.2015 ο αιτητής υπέβαλε ισχυρισμό/παράπονο στην Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών Παραπόνων για κακοποίησή του από μέλη του Κλιμακίου ΥΑΜ Λεμεσού, οπότε το διάταγμα απέλασης ανεστάλη ξανά λόγω της πιθανότητας διορισμού ποινικού ανακριτή. Έκτοτε ο αιτητής κρατείται στο Κέντρο Κράτησης στη Μεννόγεια.
Στις 21.9.2015 καταχώρησε την υπό εξέταση αίτηση για νομική αρωγή με σκοπό την υποβολή αίτησης προς έκδοση habeas corpus ad subjiciendum που να απευθύνεται προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας και τον Υπουργό Εσωτερικών διατάσσοντας τους να τον αφήσουν αμέσως ελεύθερο.
Η ευπαίδευτη δικηγόρος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι το αίτημα για νομική αρωγή δεν μπορεί να εγκριθεί επειδή η περίπτωση του αιτητή δεν καλύπτεται από την πρόνοια του άρθρου 18 ΠΣΤ (5)(α), η οποία παρέχει σε πρόσωπο το οποίο κρατείται δυνάμει διατάγματος κράτησης το δικαίωμα σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus προς έλεγχο της διάρκειας κράτησής του. Τούτο γιατί, σύμφωνα με το άρθρο 18 ΟΕ που καθορίζει το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 18 ΟΔ μέχρι 18 ΠΘ, περιλαμβανομένου δηλαδή του άρθρου 18 ΠΣΤ, τα άρθρα 18 ΟΔ μέχρι 18 ΠΘ δεν εφαρμόζονται στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι:
«18 ΟΕ (1) .........................
(2) .........................
(α) .........................
(β) υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής ως ποινική κύρωση ή ως συνέπεια ποινικής κύρωσης, σύμφωνα με το κυπριακό δίκαιο, ή υπόκεινται σε διαδικασίες έκδοσης.
(3)..........................»
Προς υποστήριξη του επιχειρήματός της, η ευπαίδευτη δικηγόρος της Δημοκρατίας παρέπεμψε στην Αίτηση Khorak Paz Foumani Farhad, Πολιτική Αίτηση Αρ. 15.2013, ημερομηνίας 15.2.2013. Στην υπόθεση εκείνη, όπως και στην παρούσα, το αρμόδιο όργανο κήρυξε τον αιτητή ανεπιθύμητο μετανάστη ως εκ της καταδίκης του σε φυλάκιση, οπότε και εκδόθηκαν διατάγματα απέλασης και κράτησης. Ο αιτητής δεν συνεργάσθηκε για την απέλασή του και καταχώρισε αίτηση habeas corpus ισχυριζόμενος ότι εδικαιούτο να αφεθεί ελεύθερος δυνάμει του άρθρου 18 ΠΣΤ (5). Το Δικαστήριο έκρινε ότι επρόκειτο για «σαφέστατη περίπτωση που εμπίπτει στα πλαίσια του άρθρου 18 ΟΕ (2)(β) εφόσον ο Αιτητής είναι πρόσωπο το οποίο υπόκειται σε απόφαση επιστροφής ως συνέπεια ποινικής κύρωσης η οποία επεβλήθη σύμφωνα με το κυπριακό δίκαιο και επομένως οι πρόνοιες των άρθρων 18 ΟΔ και 18 ΠΘ, που περιλαμβάνουν την πρόνοια που αφορά τη διάρκεια της κράτησης, δεν εφαρμόζονται στη δική του περίπτωση». Με αυτό το σκεπτικό απέρριψε την αίτηση για habeas corpus. Η προσέγγιση αυτή ακολουθήθηκε και στην Αίτηση Hassan Touloei Safa, πολιτική αίτηση αρ. 21/2013, ημερομηνίας 3.4.2013 και στην Laal Badh Shah, πολιτική αίτηση αρ. 49/2013, ημερομηνίας 24.4.2013. Όπως υποδείχθηκε στις υποθέσεις Farhad και Safa, ο οποιοσδήποτε έλεγχος της νομιμότητας της κράτησης σε τέτοια περίπτωση δεν μπορεί να είναι αντικείμενο προνομιακού εντάλματος παρά μόνο υπόκειται σε έλεγχο δυνάμει της αναθεωρητικής εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπό το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Οι προαναφερθείσες αποφάσεις αφορούν την ουσία. Όμως, παρόμοια πρόνοια υπάρχει και στον περί Νομικής Αρωγής Νόμο, Ν. 165(Ι)/2002, όπως τροποποιήθηκε, εφόσον στο άρθρο 6Γ(5) που ρυθμίζει τη «νομική αρωγή σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας» προβλέπεται ότι:
«(5) Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται στους παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας που
(α) ............................
(β) υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής ως ποινική κύρωση ή ως συνέπεια ποινικής κύρωσης, σύμφωνα με το κυπριακό δίκαιο, ή υπόκεινται σε διαδικασίες έκδοσης.»
Η παραπάνω πρόνοια σαφώς καλύπτει την περίπτωση του αιτητή και συνεπώς δεν δικαιούται νομικής αρωγής για σκοπούς αίτησης habeas corpus ως υπήκοος τρίτης χώρας που παραμένει παρανόμως στην Κύπρο. Επικαλείται, όμως και μια δεύτερη ιδιότητα, εκείνη του αιτητή διεθνούς προστασίας. Η νομική αρωγή σ΄αυτή την περίπτωση διέπεται από τις πρόνοιες του άρθρου 6Β(7) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου, σύμφωνα με τις οποίες:
«6Β(7) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος -
(α) ασκεί προσφυγή δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά της διοικητικής πράξης, η οποία έχει ως έννομο αποτέλεσμα την κράτησή του, ή
(β) υποβάλλει αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει της παραγράφου 4 του Άρθρου 155 του Συντάγματος, προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησής του,
..............................»
Είναι η θέση του αιτητή ότι η σκοπούμενη αίτησή του είναι για να προσβάλει τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησής του για σκοπούς απέλασής του μετά την απόρριψη της διοικητικής προσφυγής του ως αιτητής ασύλου.
Η ευπαίδευτη δικηγόρος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι ο αιτητής είναι ενώπιον του Δικαστηρίου υπό την ιδιότητα, όχι του αιτητή πολιτικού ασύλου οπότε θα είχε εφαρμογή το άρθρο 6Β(7)(β), αλλά του παρανόμως παραμένοντος οπότε έχει εφαρμογή το άρθρο 6Γ(5)(β) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου. Προς υποστήριξη της θέσης της αυτής αναφέρθηκε στο γεγονός ότι τα διατάγματα κράτησης και απέλασης που αποτελούν το υπόβαθρο της διαδικασίας εκδόθηκαν, ως άνω, επί τη βάσει του άρθρου 6(1)(δ) του Κεφ. 105 περί απαγορευμένου μετανάστη.
Όντως τα διατάγματα εκδόθηκαν ως διατάγματα εναντίον προσώπου που υπόκειται σε απόφαση επιστροφής ως συνέπεια ποινικής κύρωσης. Δεν μπορεί, όμως, να παραβλεφθεί και η ιδιότητά του ως αιτητής πολιτικού ασύλου, ιδιότητα που του παρέχει δικαίωμα για νομική αρωγή, προκειμένου να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της διάρκειας κράτησής του με διαδικασία habeas corpus. Τούτο δε, παρά το ότι η αίτηση για νομική αρωγή που καταχωρίστηκε στα πλαίσια προσφυγής του σε σχέση με την απόρριψη του αιτήματός του για παροχή καθεστώτος διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε σε άλλη διαδικασία με το σκεπτικό ότι η προσφυγή δεν είχε πιθανότητες επιτυχίας, για τους λόγους που εξηγήθηκαν και συνεπώς η αίτησή του για νομική αρωγή κρίθηκε ότι παρέμενε άνευ αντικειμένου. Είναι εκ του νόμου που σε εκείνη την περίπτωση τίθεται ως προϋπόθεση για παροχή νομικής αρωγής η πιθανότητα να εκδοθεί θετική δικαστική απόφαση. Στην υπό κρίση περίπτωση, η οποία είναι ανεξάρτητη από τη διαδικασία που αφορά τη νομιμότητα του διατάγματος κράτησης, δεν τίθεται τέτοια προϋπόθεση.
Με αυτά τα δεδομένα θεωρώ ότι η περίπτωση καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου και διατάσσεται η κατάθεση στο Πρωτοκολλητείο μέσα σε 15 ημέρες κοινωνικοοικονομικής έκθεσης του Γραφείου Ευημερίας για τους σκοπούς του άρθρου 7(1)(α) του Νόμου και έγγραφης δήλωσης για τους σκοπούς του άρθρου 8 του Νόμου. Η αίτηση ορίζεται για εξέταση στις 17.11.2015 η ώρα 9.30.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
/ΚΧ»Π