|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D866
(2014) 1 ΑΑΔ 2503
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 161/2014)
14 Νοεμβρίου, 2014
[Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ
DANIEL BOAFO BOATENG,
Αιτητή,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
2. ΑΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS
Νικολέττα Χαραλαμπίδου (κα), για τον Αιτητή.
Ελίτα Γαβριήλ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Αιτητής παρών.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Με την αίτηση αυτή για habeas corpus, ο αιτητής, κ. Daniel Boafo Boateng, επιδιώκει την απελευθέρωσή του από το καθεστώς της κράτησής του, στο οποίο βρίσκεται, προκειμένου αυτός να απελαθεί, με διάταγμα της Διευθύντριας του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ημερομηνίας 16.3.2014. Υπάρχει και για την απέλασή του ανάλογο διάταγμα της εν λόγω λειτουργού, το οποίο εκδόθηκε την ίδια ημερομηνία.
Ο αιτητής κατάγεται από την Γκάνα και ήλθε στην Κύπρο ως φοιτητής στις 12.2.2005, εξασφαλίζοντας άδεια προσωρινής παραμονής μέχρι τις 30.10.2006. Μετά από την ημερομηνία αυτή, παρέμεινε στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας παράνομα και, από τις 20.8.2008, αναζητείτο, για να απελαθεί, αφού η αίτησή του για ανανέωση της άδειας προσωρινής παραμονής του είχε απορριφθεί. Δεν εντοπίστηκε, παρά μόνο στις 18.6.2009, που υπέβαλε αίτηση για εξασφάλιση Δελτίου Διαμονής, ως μέλος οικογένειας πολίτη της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Να σημειωθεί πως ο αιτητής είχε, στο μεταξύ, τελέσει, στις 10.4.2008, γάμο με γυναίκα υπήκοο της Δημοκρατίας της Σλοβακίας. Οι έλεγχοι, οι οποίοι διενεργήθηκαν, στη συνέχεια, από την αστυνομία, για εξακρίβωση της γνησιότητας του προαναφερθέντος γάμου, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα για τον αιτητή και το εν λόγω αίτημά του απορρίφθηκε στις 8.12.2010. Θα έπρεπε, επομένως, αυτός να αναχωρήσει από την Κύπρο, όμως, έκτοτε, απωλέσθηκαν τα ίχνη του, οπότε τοποθετήθηκε στον κατάλογο των αναζητουμένων προσώπων. Στη συνέχεια, συνέβησαν διάφορα γεγονότα, με πιο σημαντικά εκείνα της σύλληψης του αιτητή στις 7.5.2011 και της έκδοσης, την ίδια ημέρα, εναντίον του διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Ακολούθως, όμως, στις 16.6.2011, αυτά ακυρώθηκαν και ο αιτητής αφέθηκε ελεύθερος, ώστε να διευθετήσει τα της παραμονής του, υπό το φως, προφανώς, του προαναφερθέντος γάμου.
Στις 22.5.2013, ο αιτητής υπέβαλε, εκ νέου, αίτηση για έκδοση προς αυτόν Δελτίου Διαμονής, ως σύζυγος ευρωπαίας πολίτιδος. Στις 22.11.2013, όμως, ενημερώθηκε επισήμως ότι και το δεύτερο αυτό αίτημά του απορρίφθηκε και πως, από το 2008, βρισκόταν παράνομα στην Κύπρο. Τελικώς, ο αιτητής συνελήφθη στις 16.3.2014, λόγω, ακριβώς, της συνεχιζόμενης από αυτόν προαναφερθείσας παρανομίας, και, συγχρόνως, εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης. Τρεις ημέρες αργότερα, προσέβαλε και τα δύο εν λόγω διατάγματα, με την προσφυγή 364/2014, οπότε ανεστάλη το διάταγμα απέλασης, όχι, όμως, και το διάταγμα κράτησής του. Να σημειωθεί πως, προηγουμένως, ο αιτητής είχε προσβάλει, με την προσφυγή 19/2014, την απόφαση για απόρριψη του αιτήματός του για παραχώρηση προς αυτόν Δελτίου Διαμονής.
Ο αιτητής τελεί υπό κράτηση από τις 16.3.2014. Το θέμα της συνέχισης της κράτησής του εξετάστηκε από τη Διευθύντρια, πρώτη φορά, στις 30.4.2014 και, ακολούθως, στις 2.7.2014· και στις δύο περιπτώσεις διατάχθηκε η συνέχισή της. Το ίδιο θέμα εξετάστηκε, τελευταία φορά, στις 4.9.2014, από την Αν. Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και αποφασίστηκε όπως η κράτηση του αιτητή παραταθεί για ακόμα έξι μήνες. Η Αν. Διευθύντρια αιτιολόγησε την απόφασή της, στη βάση της δήλωσης, που είχε κάνει ο αιτητής κατά τη διάρκεια συνέντευξης που του είχε ληφθεί, ότι αυτός «προτίθεται να αναχωρήσει για τη χώρα του, αφού εκδοθεί η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 02-9-2014». Δε φαίνεται να συνδέεται η ημερομηνία αυτή με οποιαδήποτε απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όμως, οι προαναφερθείσες δύο προσφυγές δεν είχαν, μέχρι τότε, περατωθεί.
Την ίδια ημέρα, 4.9.2014, ο αιτητής ενημερώθηκε γραπτώς για την πιο πάνω απόφαση, καθώς, επίσης, για το δικαίωμά του να την προσβάλει στο Ανώτατο Δικαστήριο, δυνάμει του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος. Αντί, όμως, της οδού αυτής, ο αιτητής επέλεξε να προσβάλει το νόμιμο της κράτησής του και, ειδικά, όπως αυτή έχει παραταθεί για ακόμα έξι μήνες, υποβάλλοντας την παρούσα αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος habeas corpus. Σχετικές με το εγειρόμενο, ως άνω, θέμα είναι οι πρόνοιες του άρθρου 18ΠΣΤ(1), (4) και (5) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, όπως έχει τροποποιηθεί. Συγκεκριμένα, το πιο πάνω άρθρο έχει θεσπιστεί με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως (Τροποποιητικό) Νόμο του 2011, (Ν. 153(Ι)/2011), ο οποίος ενσωμάτωσε στην προαναφερθείσα βασική νομοθεσία την Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Οι πιο πάνω πρόνοιες του άρθρου 18ΠΣΤ έχουν ως εξής:-
«18ΠΣΤ.-(1) Εκτός εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση επιτρέπεται να εφαρμοστούν αποτελεσματικά άλλα επαρκή αλλά λιγότερο αναγκαστικά μέτρα, ο Υπουργός Εσωτερικών δύναται να εκδίδει διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής, μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης, ιδίως όταν -
(α) υπάρχει κίνδυνος διαφυγής, ή
(β) ο συγκεκριμένος υπήκοος τρίτης χώρας αποφεύγει ή παρεμποδίζει την προετοιμασία της επιστροφής ή τη διαδικασία απομάκρυνσης.
Τέτοια κράτηση έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια.
..........................................................................................................
(4) Ο Υπουργός Εσωτερικών επανεξετάζει κάθε διάταγμα κράτησης το οποίο εκδίδει δυνάμει του παρόντος άρθρου-
(α) αυτεπάγγελτα ανά δίμηνο, και
(β) σε οποιοδήποτε εύλογο χρονικό διάστημα, κατ' αίτηση του επηρεαζόμενου υπηκόου τρίτης χώρας.
(5)(α) Η διάρκεια κράτησης βάσει του παρόντος άρθρου υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του ΄Αρθρου 155.4 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω ΄Αρθρου.»
Επιπρόσθετα, άμεσα σχετικά με την υπό εξέταση αίτηση είναι και τα εδάφια (7) και (8) του εν λόγω άρθρου, στα οποία προβλέπονται τα ακόλουθα:-
«(7) Με την επιφύλαξη της παραγράφου (γ) του εδαφίου (3) και της παραγράφου (γ) του εδαφίου (5), η κράτηση εξακολουθεί καθ' όλη τη χρονική περίοδο κατά την οποία πληρούνται οι όροι του εδαφίου (1) και είναι αναγκαία για να διασφαλισθεί η επιτυχής απομάκρυνση και δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες.
(8) Ο Υπουργός Εσωτερικών δε δύναται να παρατείνει το χρονικό διάστημα που αναφέρεται στο εδάφιο (7) παρά μόνο για πρόσθετο περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ' όλες τις εύλογες προσπάθειες, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο επειδή-
(α) ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί, ή
(β) καθυστερεί η λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες.»
Μετά και την τελευταία παράταση, η οποία διατάχθηκε στις 4.9.2014 από την Αν. Διευθύντρια, ο αιτητής τελεί υπό κράτηση για περίοδο πέραν των έξι μηνών. Συγκεκριμένα, ο χρόνος αυτός συμπληρώθηκε στις 15.9.2014. Μέσα στο πιο πάνω διάστημα, η αρμόδια αρχή θα έπρεπε, ενεργώντας με τη δέουσα επιμέλεια, να είχε απομακρύνει τον αιτητή από την Κύπρο. Αυτό, όμως, δεν έγινε κατορθωτό και, αντίθετα, ο χρόνος κράτησής του παρατάθηκε για ακόμα έξι μήνες. Η αιτιολογία της σχετικής απόφασης, ημερομηνίας 4.9.2014, είναι ότι αυτός αρνείται να συνεργαστεί· βασίστηκε, συγκεκριμένα, στην πρόνοια του εδαφίου (8)(α), ανωτέρω. Ως άρνηση δε του αιτητή να συνεργαστεί έχει, ουσιαστικά, χαρακτηριστεί η δήλωσή του ότι ο ίδιος επιθυμεί να περιμένει την έκδοση των αποφάσεων στις προαναφερθείσες προσφυγές του και μετά να αναχωρήσει για τη χώρα του.
Το άρθρο 18ΠΣΤ επαναλαμβάνει ρητώς, στις διάφορες πρόνοιές του, την επιτακτική υποχρέωση της αρμόδιας αρχής για επίσπευση των διαδικασιών απομάκρυνσης υπηκόου τρίτης χώρας ο οποίος βρίσκεται παράνομα στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με τον ίδιο «φορτικό» τρόπο, επαναλαμβάνει, σε διάφορα σημεία του, την ανάγκη το πρόσωπο αυτό να τίθεται υπό κράτηση, προς τον πιο πάνω σκοπό, για τον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και όταν το πρόσωπο αυτό αρνείται πραγματικά να συνεργαστεί μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη η κράτησή του και η παράταση του χρόνου προς τούτο, αν είναι απόλυτα αναγκαίο, για περίοδο, όμως, που δεν πρέπει να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.
΄Οσον αφορά, συγκεκριμένα, την άρνηση υπηκόου τρίτης χώρας να συνεργαστεί για την απομάκρυνσή του, αυτή θα πρέπει να διαπιστώνεται ως γεγονός, το οποίο να προκύπτει με σαφήνεια από συγκεκριμένη συμπεριφορά την οποία το πρόσωπο αυτό επιδεικνύει, ειδικά, κατά τη διαδικασία απομάκρυνσής του, (βλ. υπόθεση C-146/14 PPU Bashir Mohamed Ali Mahdi, 5.6.2014). Ασφαλώς, δεν είναι οποιαδήποτε συμπεριφορά, περιλαμβανομένης και δήλωσης στην οποία αυτός προβαίνει, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως άρνηση για συνεργασία. Θα πρέπει αυτή να παρεμβάλλεται ως πραγματικό εμπόδιο στις καλόπιστες ενέργειες της αρμόδιας αρχής για απομάκρυνσή του.
Στην προκειμένη περίπτωση, η πραγματικότητα είναι ότι η απόφαση της Αν. Διευθύντριας 4.9.2014 πουθενά δεν αναφέρει σε τι συνίσταται η άρνηση του αιτητή να συνεργαστεί για την απομάκρυνσή του. Η δήλωσή του ότι αυτός θα αναχωρήσει, αφού εκδικαστούν και αποφασιστούν οι προσφυγές του, δεν αποτελεί άρνηση, η οποία, μάλιστα, να προβάλλει οποιοδήποτε πραγματικό εμπόδιο στις ενέργειες για απομάκρυνσή του· αποτελεί, μάλλον, έκφραση επιθυμίας του. ΄Αλλωστε, η αρμόδια αρχή κατέχει τα ταξιδιωτικά έγγραφα του αιτητή, τα οποία είναι απαραίτητα για τον πάρα πάνω σκοπό, ώστε να μπορεί να ενεργήσει, παρά την πιο πάνω εκφρασθείσα επιθυμία του. Εν κατακλείδι, διαπιστώνεται ότι η συνεχιζόμενη κράτηση του αιτητή ουδόλως έχει δικαιολογηθεί, όπως ο Νόμος, στο άρθρο 18ΠΣΤ(8)(α), απαιτεί. Επομένως, η κράτηση αυτή κρίνεται παράνομη.
Ως εκ τούτου, διατάσσεται η άμεση απελευθέρωση του αιτητή Daniel Boafo Boateng.
΄Οσον αφορά τα έξοδα, αυτά επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ' ων η αίτηση. Να υπολογιστούν από την Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Γ.Ν. Γιασεμής,
Δ.
/ΜΠ