|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2014:4
(2014) 1 ΑΑΔ 628
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 36/2011
19 Μαρτίου, 2014
[Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Α. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΑΓΗ,
Εφεσείων/Αιτητής
ΚΑΙ
ΤΑΤΙΑΝΑΣ ΝΕΤΣΙΕΒΑ
Εφεσίβλητης/Καθ'ης η αίτηση
........
Χρ. Ν. Ματθαίου, για τον εφεσείοντα
Λ. Βραχίμης, για την εφεσίβλητη
.........
Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ: Η απόφαση δεν είναι ομόφωνη. Την απόφαση της πλειοψηφίας θα δώσει ο Δικαστής Παρπαρίνος, με την οποία συμφωνώ. Την απόφαση της μειοψηφίας θα δώσει ο Δικαστής Λιάτσος.
...........
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Ο εφεσείων με αίτηση του στο Οικογενειακό Δικαστήριο ζητούσε ν' αναγνωρισθεί ότι δεν ήταν ο φυσικός και βιολογικός πατέρας του υιού της εφεσίβλητης, ο οποίος γεννήθηκε στη Λευκωσία την 20/1/09.
Τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα τα οποία οδήγησαν τον εφεσείοντα στην καταχώρηση της άνω αίτησης είναι περιληπτικά τ' ακόλουθα: Ο εφεσείων μεταξύ Ιανουαρίου 2008 μέχρι και Μάϊο 2009, διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις με την εφεσίβλητη. Η τελευταία την 20/1/09 γέννησε ένα αγόρι. Tρεις μήνες περίπου αργότερα, την 16/4/09 ο εφεσείων με την συναίνεση της εφεσίβλητης προέβη σε εκούσια αναγνώριση του μικρού αγοριού. Να σημειωθεί ότι μετά την αναγνώριση ο ανήλικος πήρε το όνομα και επίθετο του εφεσείοντα. Λίγο αργότερα λόγω αμφιβολιών που διατηρούσε ο εφεσείων αναφορικά με το κατά πόσο ο ανήλικος ήταν γνήσιο τέκνο του, κάλεσε την εφεσίβλητη και τον ανήλικο σε αιματολογικές εξετάσεις. Τελικά αυτό έγινε κατορθωτό την 11/6/10. Η γενετική εξέταση απέκλεισε τον εφεσείοντα από βιολογικό πατέρα του ανήλικου υπό αναφορά. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του εφεσείοντα, η εκούσια αναγνώριση έγινε κάτω από έντονες απειλές και πίεση που υπέστη από την εφεσίβλητη που είχαν ως αποτέλεσμα να μη ενεργήσει ως ένας μέσος συνετός άνθρωπος.
Το πρωτόδικο δικαστήριο στηριζόμενο στα άρθρα 17(4) και 18 του περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) Νόμου του 1991, (Ν. 187/91 ως τροποποιήθηκε) απέρριψε την αίτηση καθ' ότι ως έκρινε ο εφεσείων/αιτητής δεν νομιμοποιείτο στην καταχώρηση της αίτησης, η οποία είχε ως σκοπό την προσβολή της εκούσιας αναγνώρισης.
Ο εφεσείων προσβάλλει με δυο λόγους έφεσης την άνω κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα μεταξύ άλλων, στήριξε την επιχειρηματολογία του στην ελληνική νομολογία με αναφορά στην υποθ. αρ. 1783/2007 του Αρείου Πάγου, όπου αναγνωρίζεται το δικαίωμα προσβολής της εκούσιας αναγνώρισης λόγω πλάνης ή απάτης για την πατρότητα, καθώς και απειλής. Περαιτέρω εισηγήθηκε ότι το άρθρο 4 της Σύμβασης επί της Νομικής Καταστάσεως Εξώγαμων Τέκνων την οποία υπέγραψε και κύρωσε η Κυπριακή Δημοκρατία με το Νόμο 50/1979 (η Σύμβαση) παρέχει τη δυνατότητα στον αιτητή να αιτείται ως η αίτηση του.
Αντίθετη ήταν η εισήγηση του ευπαίδευτου συνηγόρου της εφεσίβλητης. Σύμφωνα με αυτή η ελληνική νομολογία δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Κύπρο καθ' ότι εν αντιθέσει με το Κυπριακό Δίκαιο, το ελληνικό αναγνωρίζει την εκούσια αναγνώριση τέκνου ως δικαιοπραξία και ως τέτοια δύναται ν' ακυρωθεί λόγω πίεσης, απάτης κ.τ.λ. Αυτά κατά το συνήγορο δεν ισχύουν στο Κυπριακό Δίκαιο καθ' ότι στην Κύπρο η εκούσια αναγνώριση ρυθμίζεται νομοθετικά.
Σε σχέση με το άρθρο 4 της Σύμβασης ήταν η θέση του ότι αυτό δεν ισχύει στην υπό εξέταση υπόθεση καθ' ότι η Σύμβαση αναφέρεται μόνο σε αμφισβήτηση εκούσιας αναγνώρισης που γίνεται σε άλλη συμβαλλόμενη χώρα απ' αυτή όπου έγινε η αναγνώριση.
Εξετάσαμε με μεγάλη προσοχή τους δυο λόγους έφεσης, οι οποίοι συμπλέκονται και αφορούν την ύπαρξη ή μη δυνατότητας του μη βιολογικού πατέρα να αμφισβητήσει την εκούσια αναγνώριση πατρότητας εξώγαμου τέκνου. Εξετάσαμε επίσης τις θέσεις και επιχειρήματα που προώθησαν ενώπιον μας οι δυο ευπαίδευτοι συνήγοροι.
Η Σύμβαση, όπως είναι θεμελιωμένο έχει αυξημένη ισχύ, όχι υπό την έννοια της ανάκλησης οποιουδήποτε αντιφατικού με αυτή εσωτερικού δικαίου, αλλά υπό την έννοια ότι έχει αυξημένη ισχύ και προβάδισμα στην εφαρμογή της έναντι του εσωτερικού δικαίου. (βλ. Toulla G. Malachtou v. Christodoulos G. Armeftis and Another (1987) 1 C.L.R. 207, In re Charalambous (1987) 1 C.L.R. 427).
Τ' ακόλουθο απόσπασμα από την υπόθεση Ιn re Charalambous (άνω), σελ. 435 είναι άκρως διαφωτιστικό:
«This Convention, its application in the legal order of Cyprus and Article 169 of the Constitution were judicially considered in Civil Appeal No. 6616, Toulla G. Malachtou v. Christodoulos G. Armeftis and Another, unreported, taken by five Judges of this Court. It was held that the Convention has superior force and any incompatible provisions of the Municipal Law are not applicable. The law applicable is that set out in the Convention. The Convention prevails over an inconsistent law anterior or posterior, on the principle of lex superior derogate inferiori. The Convention has superior force, not in the sense of repealing the inconsistent law but in the sense of having superiority and precedence in its application."
Το άρθρο 4 της Σύμβασης προβλέπει ως ακολούθως:
«Η εκουσία αναγνώρισις της πατρότητος δεν δύναται να καταπολεμήται ή να αμφισβητήται καθ' ον τρόπον προβλέπει το εσωτερικόν δίκαιον διά τας τοιαύτας διαδικασίας, εκτός εάν το πρόσωπον το οποίον επιδιώκη να προβή εις αναγνώρισιν ή το οποίον έχει προβή εις την αναγνώρισιν του τέκνου δεν είναι ο βιολογικός τούτου πατήρ.»
Για χάρη πληρότητας αναφέρονται και τα άρθρα 17(4) και 18 του Ν. 187/91, επί των οποίων στηρίχθηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο και απέρριψε την αίτηση του εφεσείοντα.
«17. (4) Η εκούσια αναγνώριση δεν μπορεί να ανακληθεί.
Προσβολή της αναγνώρισης
18. (1) Το τέκνο και σε περίπτωση θανάτου οι κατιόντες του, δικαιούνται να προσβάλουν την εκούσια αναγνώριση για το λόγο ότι αυτός που δηλώθηκε ως πατέρας δεν είναι πραγματικά ο πατέρας.
(2) Στην περίπτωση όπου η μητέρα έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα την αναγνώριση δικαιούνται να προσβάλουν οι γονείς της και στην περίπτωση του εδαφίου (3) του άρθρου 16 ο παππούς ή η γιαγιά που δεν έχει προβεί στην αναγνώριση.
(3) Την εκούσια αναγνώριση δικαιούται να προσβάλει το πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι είναι ο αληθινός πατέρας του τέκνου.»
Στην προκείμενη υπόθεση, ο εφεσείων καλύπτεται από το άρθρο 4 της Σύμβασης, η οποία ως έχει αναφερθεί, έχει αυξημένη ισχύ και προβάδισμα έναντι του εσωτερικού δικαίου. Συνεπώς παρόλη την περί αντιθέτου πρόνοια - άρθρο 17(4), 18 - του εσωτερικού νόμου, ο περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) Νόμος του 1991 (Ν. 187/91), ο εφεσείων νομιμοποιείται στην προσβολή της εκούσιας αναγνώρισης του εξώγαμου τέκνου που γεννήθηκε την 20/1/2009 από την εφεσίβλητη ως ο μη βιολογικός πατέρας του.
Η σύμβαση ισχύει και για αναγνωρίσεις που έγιναν στην Κύπρο και όχι μόνο σε ξένες χώρες. Δεν υπάρχει οτιδήποτε στη Σύμβαση που να το απαγορεύει αυτό.
Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση επιτυγχάνει χωρίς έξοδα καθ' ότι κρίθηκε επί νεοφανούς σημείου. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται και διατάσσεται η επανεκδίκαση της αίτησης από την ίδια Δικαστή. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας να ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της επανεκδίκασης.
Μ. Νικολάτος, Δ.
Λ. Παρπαρίνος, Δ.
/ΚΑΣ