|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Bondar Elena (Αρ. 2) (2004) 1 ΑΑΔ 2075
Shuying Guo ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2012) 1 ΑΑΔ 2725
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2013) 1 ΑΑΔ 1284
14 Ιουνίου, 2013
[ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ MOHAMAD KHALIL ΥΠΗΚΟΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΛΑΡΝΑΚΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ 18ΠΣΤ(8) ΤΟΥ Ν. 3 ΤΟΥ 153(Ι) ΤΟΥ
2011 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1) ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2) ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,
3) ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 99/2013)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Κράτηση για σκοπούς απέλασης ― Επιτράπηκε αίτηση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος της φύσεως Habeas για την απελευθέρωση του αιτητή από την κράτηση του για σκοπούς απέλασης ― Πλην της υποβολής εισήγησης για παράταση της κράτησης του αιτητή, σε κανένα διάβημα δεν φαίνεται να είχαν προβεί οι καθ' ων η αίτηση, όλη αυτή την περίοδο που ο αιτητής κρατείτο.
Ο αιτητής, Λιβάνιος στην καταγωγή, ο οποίος τελούσε υπό κράτηση ως απαγορευμένος μετανάστης, ύστερα από τη σύλληψη του από τις Αστυνομικές Αρχές, επεδίωξε την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της κράτησης του για σκοπούς απέλασης.
Παρά το γεγονός ότι από της σύλληψης του αιτητή, παρήλθε η περίοδος των έξι μηνών που προβλέπεται από το σχετικό νόμο ως μέγιστη περίοδος κράτησης παράνομου μετανάστη για σκοπούς απέλασης εκτός ευρωπαϊκής χώρας, ο αιτητής δεν αφέθηκε ελεύθερος και η κράτηση του παρατάθηκε με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.
Η αίτηση για προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus αντιμετώπισε την ένσταση της Δημοκρατίας.
Με την αίτηση υποστηρίχθηκε κατά κύριο λόγο ότι η εξάμηνη περίοδος κράτησης του αιτητή και η απόφαση του Υπουργού για παράταση της κράτησης του αιτητή, ήταν ασαφής και αόριστη, εν πάση δε περιπτώσει, αναιτιολόγητη.
Από πλευράς Δημοκρατίας υποστηρίχθηκε ότι η νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή μπορούσε να ελεγχθεί μόνο στα πλαίσια προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος και ότι η παράταση της διάρκειας της κράτησης του αιτητή ήταν καθόλα νόμιμη καθ' ότι δυνάμει του Άρθρου 18ΠΣΤ(8) του Κεφ. 105, παρέχεται στον Υπουργό η εξουσία να παρατείνει την κράτηση αλλοδαπού πέραν των έξι μηνών και συγκεκριμένα, για συνολική περίοδο 12 μηνών, όταν ο αλλοδαπός αρνείται να συνεργαστεί ή αναμένεται η λήψη εγγράφων από τρίτες χώρες. Στην παρούσα περίπτωση, όπως ετέθη από τη Δημοκρατία, ο αιτητής αρνείτο να συνεργαστεί, για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το κατά πόσο η απόφαση για παράταση της κράτησης ήταν νόμιμη ή όχι, δεν μπορούσε να κριθεί από το Δικαστήριο αυτό, παρά μόνο σε προσφυγή, όπως εξάλλου προνοείται στον ίδιο το Νόμο.
2. Η υπόθεση Shuying ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 2725 (απόφαση Ολομέλειας), διαφοροποιείτο ουσιωδώς από την παρούσα περίπτωση ως προς τα γεγονότα της.
3. Η νομιμότητα διάρκειας της κράτησης του αιτητή, που ήταν και το ζητούμενο στην παρούσα περίπτωση, μπορούσε να ελεγχθεί στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας.
4. Στην παρούσα περίπτωση συνιστούσε κοινό έδαφος ότι η κράτηση του αιτητή παρατάθηκε για ακόμα έξι μήνες, επειδή ο τελευταίος αρνείτο να συνεργαστεί για σκοπούς απέλασης του στο Λίβανο.
5. Σύμφωνα με τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία, η παράταση κράτησης του αιτητή κρίθηκε επιβεβλημένη γιατί ο αιτητής αρνείτο να συνεργαστεί με τις αρμόδιες αρχές για την εξασφάλιση των αναγκαίων εγγράφων, ώστε να καταστεί εφικτή η επιστροφή του στο Λίβανο.
6. Όπως προέκυπτε από το ενώπιον του Δικαστηρίου υλικό, οι αρμόδιοι σε κανένα διάβημα δεν φαίνεται να είχαν προβεί όλη αυτή την περίοδο που ο αιτητής κρατείτο, εκτός από την υποβολή εισήγησης για παράταση της κράτησης του αιτητή.
7. Παρέμεναν επίσης άγνωστοι οι λόγοι που επέβαλαν την κράτηση του αιτητή για τη συγκεκριμένη περίοδο των έξι μηνών και όχι για λιγότερη περίοδο.
Η αίτηση επιτράπηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Mohammed (2013) 1 Α.Α.Δ. 236,
Shuying ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 2725.
Αίτηση.
Χρ. Χριστοδουλίδης, για τον Αιτητή.
Δ. Εργατούδη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Αιτητής παρών.
Cur. adv. vult.
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση του, ο αιτητής, Λιβάνιος στην καταγωγή, επιδιώκει την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της κράτησης του.
Συνιστά κοινό και για τις δυο πλευρές έδαφος ότι ο αιτητής ήλθε στην Κύπρο στις 18/1/2003. Καταχώρισε αίτηση για πολιτικό άσυλο, η οποία όμως απορρίφθηκε στις 13/1/2004. Εναντίον της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, ο αιτητής καταχώρισε διοικητική προσφυγή η οποία επίσης απορρίφθηκε. Ακολούθησε προσφυγή του αιτητή στο Ανώτατο Δικαστήριο, η εκδίκαση της οποίας εκκρεμεί.
Στις 2/11/2004 ο αιτητής συνήψε γάμο με ομοεθνή του, με την οποία απέκτησε δύο ανήλικα παιδιά. Η οικογένεια διαμένει στη Λευκωσία. Η σύζυγος του είναι επίσης αιτήτρια πολιτικού ασύλου. Η αίτηση της εκκρεμεί.
Στις 21/11/2012 ο αιτητής συνελήφθη από τις Αστυνομικές Αρχές και έκτοτε κρατείται ως απαγορευμένος μετανάστης. Παρά το γεγονός ότι από της σύλληψης του αιτητή παρήλθε η περίοδος των έξι μηνών που προβλέπεται ως μέγιστη περίοδος κράτησης παράνομου μετανάστη για σκοπούς απέλασης εκτός ευρωπαϊκής χώρας, ο αιτητής δεν αφέθηκε ελεύθερος. Αντ' αυτού, η περίοδος της αρχικής κράτησης του αιτητή παρατάθηκε με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, ημερομηνίας 13/5/2013. Αναφορικά με την παράταση της κράτησης του ο αιτητής ενημερώθηκε με επιστολή των καθ'ων η αίτηση η οποία του επεδόθη στις 21/5/2013. Στις 31/5/2013 ο αιτητής καταχώρισε την παρούσα αίτηση, η οποία αντιμετώπισε την ένσταση της Δημοκρατίας.
Είναι η θέση του αιτητή, όπως αυτή προκύπτει μέσα από την αίτηση του και την ένορκη δήλωση του η οποία την συνοδεύει, ότι η περίοδος κράτησης του εξέπνευσε στις 13/4/2013 και δεν παρατάθηκε με οποιοδήποτε διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών. Η εν λόγω θέση διαφοροποιήθηκε όμως με την αγόρευση του συνηγόρου του. Ο τελευταίος δέχθηκε μεν ότι η κράτηση του αιτητή παρατάθηκε με διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών, ισχυρίστηκε όμως, ισχυρισμό ο οποίος αποτέλεσε και τον κεντρικό άξονα της όλης επιχειρηματολογίας του, ότι η απόφαση του Υπουργού για παράταση της κράτησης του αιτητή, είναι ασαφής και αόριστη, εν πάση δε περιπτώσει, αναιτιολόγητη.
Στην αντίπερα όχθη οι θέσεις της κας Εργατούδη περιστρέφονται γύρω από τους πιο κάτω άξονες:
Το θέμα κράτησης ενός προσώπου για σκοπούς απέλασης εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και όχι του ιδιωτικού δικαίου, στη σφαίρα του οποίου ανήκει το προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus. Συνεπώς, η νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή μπορεί να ελεγχθεί μόνο στα πλαίσια προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος και συνεπώς στα πλαίσια της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η παράταση της διάρκειας της κράτησης του αιτητή είναι καθόλα νόμιμη. Δυνάμει του άρθρου 18ΠΣΤ(8) του Κεφ. 105, παρέχεται στον Υπουργό η εξουσία να παρατείνει την κράτηση αλλοδαπού πέραν των έξι μηνών και συγκεκριμένα, για συνολική περίοδο 12 μηνών, όταν ο αλλοδαπός αρνείται να συνεργαστεί ή αναμένεται η λήψη εγγράφων από τρίτες χώρες. Στην παρούσα περίπτωση ο αιτητής αρνείται να συνεργαστεί, σύμφωνα με την κα Εργατούδη, για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων.
Αναφορικά με την πρώτη από τις πιο πάνω δύο θέσεις της κας Εργατούδη, είχα σχετικά πρόσφατα και συγκεκριμένα στα πλαίσια της Mohammed (2013) 1 Α.Α.Δ. 236, την ευκαιρία να ασχοληθώ με την ουσία της συγκεκριμένης θέσης και τις σχετικές αρχές που διέπουν το θέμα. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την εν λόγω απόφαση μου, το οποίο και υιοθετώ για σκοπούς της παρούσας απόφασης:
"Είναι αλήθεια πως ζητήματα που εμπίπτουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου μπορούν, σύμφωνα με πάγια αρχή της νομολογίας μας, να τύχουν εξέτασης μόνο στα πλαίσια του άρθρου 146 του Συντάγματος και της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου και πως η αμφισβήτηση της νομιμότητας των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης μόνο δυνάμει του άρθρου 146 μπορεί, σύμφωνα με την ίδια αρχή, να εξεταστεί, εφόσον τέτοια διατάγματα ανήκουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου. (Βλ. Bondar (Αρ. 2) (2004) 1 Α.Α.Δ. 2075, 2081-2 και το σύγγραμμα Προνομιακά Εντάλματα του Π. Αρτέμη, σελ. 316).
Στην παρούσα περίπτωση όμως, η αιτήτρια δεν επιδιώκει την εξέταση της νομιμότητας των αρχικών διαταγμάτων κράτησης και απέλασης της ημερομηνίας 2/4/2012, όπως επιχείρησε να πράξει στις προηγούμενες διαδικασίες (Πολιτική Αίτηση (Habeas Corpus) 79/2012 και Προσφυγή 848/2012). Δεν επιδιώκει καν την εξέταση της νομιμότητας του διατάγματος με το οποίο παρατάθηκε για περαιτέρω περίοδο έξι μηνών η κράτησή της. Εκείνο που επιδιώκει είναι να ελεγχθεί η νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης της. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με αίτηση Habeas Corpus σύμφωνα με τις πρόνοιες του εδαφίου 5(α) του Άρθρου 18ΠΣΤ* του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου. (Βλ. Guo Shuying v. Δημοκρατίας, Πολιτική Έφεση Αρ. 351/2012, ημερομηνίας 10/12/2012). ...."
Ως αποτέλεσμα η πρώτη από τις πιο πάνω θέσεις της κας Εργατούδη, απορρίπτεται.
Προχωρώ τώρα να εξετάσω τις εκατέρωθεν προβαλλόμενες θέσεις οι οποίες αφορούν στην ουσία της αίτησης. Υπενθυμίζω ότι η επί του προκειμένου θέση του αιτητή αναπτύχθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο του στα πλαίσια της προφορικής αγόρευσης του τελευταίου, διαφοροποιημένη σε κάποιο βαθμό από τη θέση που ο αιτητής προβάλλει στην αίτηση και στην ένορκη δήλωση του, η οποία την συνοδεύει.
Κατ' αρχή θεωρώ σκόπιμο να επισημάνω ότι το κατά πόσο η απόφαση για παράταση της κράτησης ήταν νόμιμη ή όχι, δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου να κριθεί από το Δικαστήριο αυτό, παρά μόνο σε προσφυγή, όπως εξάλλου προνοείται στον ίδιο το Νόμο. Η υπόθεση Shuying ν. Δημοκρατίας (Aρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 2725 (απόφαση Ολομέλειας), την οποία εντόπισε το Δικαστήριο, διαφοροποιείται ουσιωδώς από την παρούσα περίπτωση ως προς τα γεγονότα της. Σε εκείνη την υπόθεση τα γεγονότα, σε αντίθεση με την παρούσα, «δεν αποκάλυπταν ότι η απόφαση του Υπουργού αφορά στην παράταση κράτησης κατά την έννοια του Νόμου, ούτε και αναφέροντο οποιοιδήποτε λόγοι παράτασης, η διάρκεια της παράτασης, ούτε αν όντως επρόκειτο για απόφαση για παράταση». Στην κρινόμενη περίπτωση υπάρχει απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, δυνάμει της οποίας παρατάθηκε η κράτηση του αιτητή. Εκείνο που αμφισβητείται είναι η νομιμότητα της εν λόγω απόφασης και αυτό δεν μπορεί να κριθεί, παρά μόνο στα πλαίσια άσκησης αναθεωρητικού ελέγχου δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 146, εφόσον πρόκειται για μια καθόλα εκτελεστή διοικητική απόφαση.
Όμως, η νομιμότητα διάρκειας της κράτησης του αιτητή, που είναι και το ζητούμενο στην παρούσα περίπτωση, μπορεί να ελεγχθεί στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας. Το κατά πόσο η διάρκεια της κράτησης του, κρινόμενη υπό το φως όλων των περιστάσεων είναι ή όχι νόμιμη, θα πρέπει να κριθεί υπό το φως του συνόλου της περιόδου που ο αιτητής τελεί υπό κράτηση. Είναι ή όχι νόμιμη η περίοδος κράτησης του αιτητή ενόψει και της παράτασης της κράτησης; Αυτό είναι το ερώτημα που αναπόφευκτα εγείρεται.
Στην παρούσα περίπτωση συνιστά κοινό έδαφος ότι η κράτηση του αιτητή παρατάθηκε για ακόμα έξι μήνες, επειδή ο τελευταίος αρνείται να συνεργαστεί για σκοπούς απέλασης του στο Λίβανο. Σύμφωνα με τα ενώπιον μου στοιχεία, βλέπε τεκμήριο 16 στην ένσταση, η παράταση κράτησης του αιτητή κρίθηκε επιβεβλημένη γιατί ο αιτητής «αρνείται να συνεργαστεί με τις αρμόδιες αρχές για την εξασφάλιση των αναγκαίων εγγράφων, ώστε να καταστεί εφικτή η επιστροφή του στο Λίβανο». Ανεξάρτητα από το κατά πόσο η απόφαση για παράταση της κράτησης είναι ή όχι τρωτή, θέμα για το οποίο δεν αποφαίνομαι, εκείνο που πρέπει να μας απασχολήσει είναι οι ενέργειες στις οποίες οι καθ' ων η αίτηση έχουν προβεί κατά τη διάρκεια των επτά περίπου μήνες που ο αιτητής τελεί υπό κράτηση, με στόχο την άρση του εμποδίου που ο τελευταίος παρεμβάλλει αρνούμενος συνεργασία. Αυτός όμως παραμένει άγνωστος, όπως άγνωστο παραμένει και το αν οι καθ' ων η αίτηση προέβησαν σε οποιεσδήποτε ενέργειες προς την κατεύθυνση υλοποίησης του σκοπού για τον οποίο ο αιτητής κρατείται, που είναι ο επαναπατρισμός του. Όπως προκύπτει από το ενώπιον μου υλικό, οι αρμόδιοι σε κανένα διάβημα δεν φαίνεται να έχουν προβεί όλη αυτή την περίοδο που ο αιτητής κρατείται, εκτός από την υποβολή εισήγησης για παράταση της κράτησης του αιτητή για τους λόγους που έχω προαναφέρει. Παραμένουν επίσης άγνωστοι οι λόγοι που επέβαλαν την κράτηση του αιτητή για τη συγκεκριμένη περίοδο των έξι μηνών και όχι για λιγότερη περίοδο.
Ενόψει όλων των πιο πάνω, θεωρώ ότι οι καθ' ων η αίτηση δεν ενήργησαν στην παρούσα περίπτωση με τη δέουσα επιμέλεια, όπως είχαν υποχρέωση δυνάμει του Νόμου να ενεργήσουν.
Ως αποτέλεσμα η αίτηση επιτυγχάνει και συνεπώς ο αιτητής θα πρέπει να αφεθεί αμέσως ελεύθερος. Εκδίδεται ανάλογο διάταγμα. Το ποσό των €350 ως έξοδα της παρούσας αίτησης, επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ' ων η αίτηση.
Η αίτηση επιτυγχάνει με έξοδα.