|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 1 ΑΑΔ 1548
11 Αυγούστου, 2011
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ OSMAN KANE,
Αιτητής,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Καθ' ων η Aίτηση.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 95/2011)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Αίτηση για έκδοση διατάγματος της φύσης Habeas Corpus με το οποίο ζητείτο η άμεση απόλυση του αιτητή ο οποίος κρατείτο για σκοπούς απέλασής του ― Εξεδόθη Habeas Corpus λόγω υπέρβασης της μέγιστης προβλεπόμενης περιόδου εξάμηνης κράτησης προσώπων που κρατούνται για σκοπούς απέλασης ― Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΚ.
Κοινοτικό δίκαιο ― Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επωφελούνται από τη μη συμμόρφωσή τους προς το Κοινοτικό Δίκαιο ― Δεν παρέχεται δικαίωμα επίκλησης εξαιρέσεων που προβλέπει Οδηγία, σε κράτος μέλος που δεν την έχει ενσωματώσει.
Ο Αιτητής, ο οποίος εισήλθε στην Κύπρο από τα κατεχόμενα το 2001 και ισχυριζόταν ότι κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε, καταδικάστηκε για παράνομη είσοδο, εξέτισε ποινή φυλάκισης και ακολούθως υπέβαλε αίτηση πολιτικού ασύλου η οποία δεν εξετάστηκε λόγω μη εντοπισμού του. Συνελήφθη δε εκ νέου για παράνομη παραμονή και εργοδότηση και αφέθη ελεύθερος αφού έως την ολοκλήρωση της δίκης είχε ήδη εκτίσει την ποινή της τρίμηνης φυλάκισης. Ακολούθησε νέα σύλληψη του για να μεταφερθεί στις Κεντρικές Φυλακές όπου κρατείτο με σκοπό την απέλαση.
Με την αίτηση, αμφισβητήθηκε η νομιμότητα της διάρκειας της κράτησής του, η οποία σύμφωνα με την εισήγηση του, είχε ξεπεράσει την περίοδο των έξι μηνών που προνοεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΚ. Η δε νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης του δεν ετέθη υπό αμφισβήτηση.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του Άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, το κάθε κράτος-μέλος καθορίζει περιορισμένη περίοδο κράτησης η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξάμηνο.
2. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να παρατείνουν την πιο πάνω χρονική περίοδο, παρά μόνο για περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ' όλες τις εύλογες προσπάθειες της διοίκησης, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο, επειδή ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή καθυστερεί τη λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες.
3. Λόγω της μη ενσωμάτωσης στο εσωτερικό δίκαιο, και με δεδομένο ότι οι διατάξεις της Οδηγίας είναι απαλλαγμένες αιρέσεων και επαρκώς ακριβείς, η Οδηγία έχει άμεσο αποτέλεσμα.
4. Η κράτηση του αιτητή ήταν παράνομη αφού υπερέβη το εξάμηνο και ο αιτητής θα έπρεπε να αφεθεί ελεύθερος. Μέχρι την ψήφιση νόμου που να ενσωματώνει την Οδηγία 2008/115/ΕΚ, η προθεσμία μέγιστης κράτησης, για τη χώρα μας, δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες.
5. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορούσε να επικαλεστεί την παράταση της περιόδου της παραγράφου 6, του Αρθρου 15 της Οδηγίας, έως δώδεκα μήνες. Ενόψει της μη ενσωμάτωσης της Οδηγίας στο Εθνικό Δίκαιο και, συνεπώς, του μη καθορισμού της περιόδου που η Δημοκρατία δικαιούται να παρατείνει την κράτηση, δεν παρέχετο το δικαίωμα στην Κυπριακή Δημοκρατία να επικαλεστεί την περίοδο παράτασης του χρονικού διαστήματος κράτησης.
6. Θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να μπορεί το κράτος να επωφελείται από τη μη συμμόρφωσή του προς το Κοινοτικό Δίκαιο. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν δικαιούτο να επικαλείται ούτε την εξαίρεση του Άρθρου 2 της Οδηγίας.
Η αίτηση έγινε δεκτή και εκδόθηκε διάταγμα όπως ο αιτητής αφεθεί ελεύθερος. Τα έξοδα βάρυναν τους καθ' ων η αίτηση.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Υπόθεση 8/81 Becker v. Finanzamt Munster-Innenstadt [1982] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 53,
Υπόθεση 103/88 Fratelli Costanzo SpA v. Δήμου Μιλάνου [1989] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 1839,
Υπόθεση c-62/00 Marks & Spenser plc v. Commissioners of Customs & Excise [2002] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 1-6325,
Uthajenthiran (Αρ. 1) (2011) 1 Α.Α.Δ. 13,
Ahmad (2011) 1 Α.Α.Δ. 29,
Υπόθεση 152/1984 Marshall v. Southampton a.o. [1986] Συλλογή της Noμολογίας του Δ.Ε.Κ. 723,
Kalash v. Δημοκρατίας (2011) 1 Α.Α.Δ. 279.
Aίτηση.
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για τον Αιτητή.
Ι. Δημητρίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση Habeas Corpus ο αιτητής ο οποίος κρατείται για σκοπούς απέλασής του αξιώνει για τους λόγους που θα δούμε στη συνέχεια την άμεση απόλυσή του.
Η ιστορία της παραμονής του αιτητή στην Κύπρο είναι μακρά. Ισχυρίζεται ότι κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε. Εισήλθε στη Δημοκρατία, μέσω των κατεχομένων τον Ιούνιο του 2001. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε τρίμηνη φυλάκιση για παράνομη είσοδο.
Στη συνέχεια, υπέβαλε αίτηση για παροχή ασύλου, αλλά η υπηρεσία ασύλου έκλεισε το φάκελό του, χωρίς να τον καλέσει σε συνέντευξη επειδή δεν μπορούσε να εντοπιστεί. Τον Οκτώβρη του 2010 συνελήφθη για παράνομη απασχόληση σε μη αδειούχο εργοδότη και για παράνομη παραμονή. Όταν η δίκη του ολοκληρώθηκε στις 27.1.2011, το Δικαστήριο διέταξε την άμεση απελευθέρωσή του, αφού ήδη είχε εκτίσει την ποινή του. Ο αιτητής συνελήφθη εκ νέου για να μεταφερθεί στις Κεντρικές Φυλακές όπου κρατείται μέχρι σήμερα με σκοπό την απέλασή του.
Η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή με την παρούσα αίτηση δεν αμφισβητεί τη νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Αμφισβητεί όμως τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησής του η οποία έχει ξεπεράσει την περίοδο των έξι μηνών που προνοεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΚ.
Πράγματι, σύμφωνα με το Αρθρο 15(5) της πιο πάνω Οδηγίας, τα κράτη-μέλη μπορούν να θέτουν υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής, για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή ο συγκεκριμένος υπήκοος τρίτης χώρας αποφεύγει ή παρεμποδίζει την προετοιμασία της επιστροφής ή τη διαδικασία απομάκρυνσης.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του Αρθρου 15, το κάθε κράτος-μέλος καθορίζει περιορισμένη περίοδο κράτησης η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξάμηνο. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να παρατείνουν την πιο πάνω χρονική περίοδο, παρά μόνο για περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ' όλες τις εύλογες προσπάθειες της διοίκησης, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο, επειδή ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή καθυστερεί τη λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες, (παράγραφος 6 του Αρθρου 15).
Η προθεσμία μεταφοράς στα κράτη-μέλη της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ ορίζεται από το Αρθρο 20 στις 24 Δεκεμβρίου του 2010. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει ακόμα ενσωματώσει στην εσωτερική έννομη τάξη την συγκεκριμένη Οδηγία και, ως εκ τούτου, στο βαθμό που οι διατάξεις της Οδηγίας είναι απαλλαγμένες αιρέσεων και επαρκώς ακριβείς, αυτή έχει άμεσο αποτέλεσμα. (Υπόθεση 8/81 Becker v. Finanzamt Munster-Innenstadt [1982] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 53, Σκέψη 25, Υπόθεση 103/88 Fratelli Costanzo SpA v. Δήμου Μιλάνου [1989] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 1839, Σκέψη 29, Υπόθεση c-62/00 Marks & Spenser plc v. Commissioners of Customs & Excise [2002] Συλλογή της Νομολογίας του Δ.Ε.Κ. 1-6325, Σκέψη 25).
Είναι λοιπόν αδιαμφισβήτητο ότι η συγκεκριμένη Οδηγία έχει άμεση ισχύ στην Κύπρο από τις 24.12.2010. (Βλέπε Uthajenthiran (Aρ. 1) (2011) 1 A.A.Δ. 13 και Ahmad (2011) 1 A.A.Δ. 29.
Συνεπώς, σύμφωνα πάντα με την κα Χαραλαμπίδου, η κράτηση του αιτητή είναι παράνομη αφού υπερβαίνει το εξάμηνο και συνεπώς ο αιτητής θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος.
Από την άλλη πλευρά, η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ' ων η αίτηση υποστηρίζει ότι βάσει του Αρθρου 15(6) η κράτηση του αιτητή καθίσταται νόμιμη αφού, σύμφωνα με την πιο πάνω παράγραφο, η κράτηση μπορεί να παραταθεί για χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ' όλες τις εύλογες προσπάθειες της διοίκησης, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο. Υποστηρίζει επίσης ότι σύμφωνα με το Αρθρο 2(2) της Οδηγίας τα κράτη-μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην εφαρμόσουν την παρούσα Οδηγία στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής ως ποινική κύρωση ή ως συνέπεια ποινικής κύρωσης, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, ή υπόκεινται σε διαδικασίες έκδοσης. Για τον αιτητή υποστηρίζουν εκδόθηκε διάταγμα απέλασης και κράτησής του ύστερα από την καταδίκη του από ποινικό δικαστήριο, γεγονός που τον τοποθετεί στην εξαίρεση του Αρθρου 2 παράγραφος 2.(β) της Οδηγίας.
Και τα δύο επιχειρήματα των καθ' ων η αίτηση θα πρέπει να απορριφθούν. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να επικαλεστεί την παράταση της προθεσμίας της παραγράφου 6, του Αρθρου 15 της Οδηγίας, γιατί θα έπρεπε προηγουμένως να είχε ενσωματώσει την Οδηγία στο εθνικό μας δίκαιο. Η διατύπωση της παραγράφου 6 είναι σαφής. Η παράταση του χρόνου δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες "σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο". Και αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος που δικαιούται ένα κράτος-μέλος να παρατείνει την περίοδο κράτησης υπηκόου τρίτης χώρας δεν μπορεί να υπερβαίνει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το οποίο θα καθοριστεί από τη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες. Ενόψει της μη ενσωμάτωσης της Οδηγίας στο Εθνικό μας Δίκαιο και, συνεπώς, του μη καθορισμού της περιόδου που η Δημοκρατία δικαιούται να παρατείνει την κράτηση, δεν παρέχεται το δικαίωμα στην Κυπριακή Δημοκρατία να επικαλεστεί την περίοδο παράτασης του χρονικού διαστήματος κράτησης. Για τη χώρα μας και μέχρι την ψήφιση νόμου που να ενσωματώνει την Οδηγία 2008/115/ΕΚ, η προθεσμία μέγιστης κράτησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες.
Απορριπτέο είναι και το επιχείρημα ότι η Οδηγία δεν εφαρμόζεται στην παρούσα περίπτωση γιατί το διάταγμα κράτησης και απέλασης του αιτητή προέκυψε ύστερα από καταδίκη του σε ποινική υπόθεση. Σύμφωνα πάντα με την ευπαίδευτο συνήγορο των καθ' ων η αίτηση, η Οδηγία δεν εφαρμόζεται, σύμφωνα με το Αρθρο 2(2)(β), για τον αιτητή, αφού η απόφαση κράτησής του είναι συνέπεια ποινικής κύρωσης.
Όπως έχει υποδειχθεί από την ευπαίδευτο συνήγορο του αιτητή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε στην υπόθεση Υπόθεση 152/1984 Marshall v. Southampton a.o. [1986] Συλλογή της Noμολογίας του Δ.Ε.Κ. 723, Σκέψη 48, ότι ο δεσμευτικός χαρακτήρας Οδηγίας στον οποίο στηρίζεται η δυνατότητα επίκλησής της ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων υφίσταται μόνο έναντι κάθε κράτους-μέλους στο οποίο απευθύνεται. Από αυτό έπεται ότι η Οδηγία δεν μπορεί αυτή καθ' αυτή να δημιουργήσει υποχρέωση για τους ιδιώτες και ότι επομένως δεν μπορεί να γίνει επίκληση αυτών καθ' αυτών των διατάξεων των Οδηγιών κατά των προσώπων αυτών. Θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να μπορεί το κράτος να επωφεληθεί από τη μη συμμόρφωσή του προς το Κοινοτικό Δίκαιο. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν δικαιούται συνεπώς να επικαλείται την εξαίρεση του Αρθρου 2 της Οδηγίας.
Πριν καταλήξω θα ήθελα να επισημάνω ότι η υπόθεση Kalash v. Δημοκρατίας (2011) 1 A.A.Δ. 279, διαφοροποιείται πλήρως της παρούσης, αφού εκεί ο αιτητής είχε ο ίδιος αναστείλει με προσφυγή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διάταγμα απέλασής του.
Υπό το φως των ανωτέρω η αίτηση επιτυγχάνει. Εκδίδεται διάταγμα όπως ο αιτητής αφεθεί πάραυτα ελεύθερος. Τα έξοδα της παρούσας διαδικασίας τα οποία υπολογίζω στα €1.200, θα βαρύνουν τους καθ' ων η αίτηση.
Η αίτηση γίνεται δεκτή και εκδίδεται διάταγμα όπως ο αιτητής αφεθεί ελεύθερος. Τα έξοδα βαρύνουν τους καθ' ων η αίτηση.