|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 1 ΑΑΔ 649
28 Μαρτίου, 2011
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ
ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (Ν. 33/64) ΩΣ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ THN ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (ΑΡ. 1)
ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ
ΦΥΣΕΩΣ CERTIORARI ΚΑΙ/΄Η ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ PROHIBITION,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΦΟΥ ΠΟΥ ΔΟΘΗΚΕ ΣΤΙΣ 19.11.10 ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 9514/10.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 139/2010)
Προνομιακά εντάλματα ― Certiorari και/ή Prohibition ― Απόρριψη αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari για ακύρωση απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου με την οποία, το εν λόγω Δικαστήριο έκρινε, πως δεν είχε αρμοδιότητα να εκδικάσει ποινική υπόθεση εναντίον του καθ' ου η αίτηση που αφορούσε κατηγορίες για στρατιωτικά αδικήματα, και παρέπεμψε την υπόθεση προς εκδίκαση στο Στρατιωτικό Δικαστήριο.
Δικαιοδοσία Δικαστηρίων ― Επαρχιακό Δικαστήριο ― Ποινική δικαιοδοσία Επαρχιακού Δικαστηρίου ― Ρυθμίζεται από το Άρθρο 24(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν.14/60).
Δικαιοδοσία Δικαστηρίων ― Στρατιωτικό Δικαστήριο ― Δικαιοδοσία και αρμοδιότητα ― Καθορίζεται στο Άρθρο 112 του περί Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου του 1964, Νόμος 40/64.
Λέξεις και Φράσεις ― «Στρατιωτικόν αδίκημα», «στρατιωτικός» και «στρατός» στις ερμηνευτικές διατάξεις του Άρθρου 2 του περί Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου του 1964, Νόμος 40/64.
Το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου έκρινε ότι δεν είχε αρμοδιότητα να εκδικάσει ποινική υπόθεση εναντίον του καθ' ου η αίτηση που αφορούσε κατηγορίες για στρατιωτικά αδικήματα, επειδή ο καθ' ου η αίτηση ήταν «στρατιωτικός» εν τη εννοία του περί Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου του 1964, Νόμος 40/64 και τροποποιήσεων, και η περίπτωσή του δεν ενέπιπτε στις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τα Άρθρα 113 και 114 του νόμου αυτού.
Η δικηγόρος της Κατηγορούσας Αρχής είχε εισηγηθεί ότι για την εκδίκαση στρατιωτικών αδικημάτων, έχουν παράλληλη και/ή συντρέχουσα αρμοδιότητα το Επαρχιακό (Ποινικό) Δικαστήριο και το Στρατιωτικό Δικαστήριο. Υποστήριξε συναφώς ότι η αρμοδιότητα του Στρατιωτικού Δικαστηρίου δεν είναι επί του προκειμένου αποκλειστική.
Το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου παρέπεμψε την εκδίκαση της υπόθεσης στο Στρατιωτικό Δικαστήριο, κατ' εφαρμογή των προνοιών του Άρθρου 69(1)(α) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155.
Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας καταχώρησε την παρούσα αίτηση για έκδοση εντάλματος Certiorari επιδιώκοντας την ακύρωση της προαναφερθείσας απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο επεσήμανε πως με βάση τους ορισμούς του Άρθρου 2 και του Άρθρου 5 του Νόμου 40/64, συνάγεται ότι, «στρατιωτικά αδικήματα δυνάμει του Νόμου 40/64 δεν είναι μόνο εκείνα που προβλέπονται από τον εν λόγω νόμο (Άρθρα 13-109) όταν διαπράττονται από στρατιωτικό αλλά και οποιαδήποτε άλλα αδικήματα διαπραττόμενα από στρατιωτικό, ανεξαρτήτως αν προβλέπονται από οποιοδήποτε άλλο νόμο. Ορθή επίσης είναι και η επισήμανση ότι ο κρίσιμος χρόνος για την εξέταση του θέματος της αρμοδιότητας είναι ο χρόνος της διάπραξης των αδικημάτων. Στην προκείμενη περίπτωση, ο καθ' ου η αίτηση υπηρετούσε κατά τον κρίσιμο χρόνο τη στρατιωτική του θητεία στην Εθνική Φρουρά και συνεπώς ήταν «στρατιωτικός» εν τη εννοία του νόμου, τα δε αδικήματα που κατηγορείται ότι διέπραξε είναι «στρατιωτικά αδικήματα».
2. Το Άρθρο 112 του Ν.40/64 αναφέρεται γενικά σε αδικήματα και όχι μόνο σε αδικήματα που προβλέπονται από το νόμο αυτό. Τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται ο καθ' ου η αίτηση δεν εμπίπτουν σε οποιαδήποτε κατηγορία του Άρθρου 113 και συνεπώς δεν εξαιρούνται της αρμοδιότητας του στρατιωτικού Δικαστηρίου.
3. Οι εν ενεργεία στρατιωτικοί, όταν κατηγορούνται για διάπραξη αδικημάτων που προβλέπονται στο Νόμο 40/64 αλλά και όταν κατηγορούνται για αδικήματα που προβλέπονται από άλλους νόμους και τα οποία βεβαίως θεωρούνται «στρατιωτικά αδικήματα» εν τη εννοία του Νόμου 40/64 υπόκεινται στην αρμοδιότητα του Στρατιωτικού Δικαστηρίου.
4. Η ύπαρξη συντρέχουσας αρμοδιότητας Στρατιωτικού Δικαστηρίου και Επαρχιακού Δικαστηρίου για την εκδίκαση υπόθεσης, είναι αβάσιμη. Δεν νοείται δύο διαφορετικά Δικαστήρια να έχουν ταυτοχρόνως καθ' ύλη αρμοδιότητα για την εκδίκαση συγκεκριμένης υπόθεσης. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγούσε στην επιλογή του δικαστή, πράγμα ανεπίτρεπτο με βάση το δικαιϊκό μας σύστημα.
Η αίτηση απορρίφθηκε με €1.200 έξοδα υπέρ του καθ' ου η αίτηση, πλέον Φ.Π.Α..
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Mouzouris a.o. v. Republic (No. 2) (1977) 2 C.L.R. 340,
Pastellopoulos v. Republic (1985) 2 C.L.R. 165.
Aίτηση.
Ξ. Ευσταθίου, για τον Αιτητή.
Χ. Φωτίου, για τον Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας επιδιώκει την ακύρωση με ένταλμα certiorari της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου με την οποία το δικαστήριο έκρινε πως δεν είχε αρμοδιότητα να εκδικάσει ποινική υπόθεση εναντίον του καθ' ου η αίτηση που αφορούσε κατηγορίες για στρατιωτικά αδικήματα.
Εναντίον του καθ' ου η αίτηση απαγγέλθηκαν τρεις κατηγορίες για τα αδικήματα της παράνομης επίθεσης, της εξύβρισης σε δημόσιο μέρος και της πρόκλησης θορύβου σε δημόσιο μέρος χωρίς εύλογη αιτία κατά τρόπο ενδεχόμενο να προκαλέσει διασάλευση της ειρήνης. Τα εν λόγω αδικήματα προβλέπονται και τιμωρούνται από τον Ποινικό Κώδικα. Προτού απαντήσει στις κατηγορίες, υποβλήθηκε ένσταση από το συνήγορό του ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου (ποινική δικαιοδοσία), ήταν αναρμόδιο να εκδικάσει την υπόθεση επειδή ο κατηγορούμενος είναι «στρατιωτικός» εν τη εννοία του περί Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου του 1964, Νόμος 40/64 και τροποποιήσεων και εφόσον ο κατηγορούμενος κατά το χρόνο της διάπραξης των αδικημάτων ήταν στρατιωτικός, τα αδικήματα αυτά είναι «στρατιωτικά αδικήματα» εν τη εννοία του ιδίου νόμου, μη υπαγόμενα στις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τα Αρθρα 113 και 114 του νόμου αυτού.
Η δικηγόρος της Κατηγορούσας Αρχής δεν αμφισβήτησε ότι ο κατηγορούμενος είναι «στρατιωτικός» και ότι τα υπό αναφορά αδικήματα είναι «στρατιωτικά». Εισηγήθηκε όμως ότι για την εκδίκασή τους, έχουν παράλληλη και/ή συντρέχουσα αρμοδιότητα το Επαρχιακό (Ποινικό) Δικαστήριο και το Στρατιωτικό Δικαστήριο. Υποστήριξε συναφώς ότι η αρμοδιότητα του Στρατιωτικού Δικαστηρίου δεν είναι επί του προκειμένου αποκλειστική.
Το πρωτόδικο δικαστήριο με αναφορά στη νομική επιχειρηματολογία της κάθε πλευράς και κατόπιν ερμηνείας των σχετικών νομοθετικών διατάξεων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο σκοπός του νομοθέτη με βάση το Νόμο 40/64 ήταν η ανάθεση στο Στρατιωτικό Δικαστήριο αποκλειστικής αρμοδιότητας των εν τη εννοία του Νόμου αυτού «στρατιωτικών αδικημάτων» με συγκεκριμένες και ρητά ορισμένες εξαιρέσεις, στις οποίες δεν εμπίπτουν τα αδικήματα που αφορούν στην παρούσα υπόθεση. Το Δικαστήριο καταληκτικά αποφάσισε ότι δεν είχε αρμοδιότητα για την εκδίκαση της υπόθεσης την οποία, κατ' εφαρμογή των προνοιών του Αρθρου 69(1)(α) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, παρέπεμψε για εκδίκαση στο Στρατιωτικό Δικαστήριο.
Κατά την ακρόαση της αίτησης οι ευπαίδευτοι δικηγόροι των διαδίκων επανέλαβαν ουσιαστικά τις ίδιες θέσεις και επιχειρηματολογία που προέβαλαν πρωτοδίκως.
Η ποινική δικαιοδοσία Επαρχιακού Δικαστηρίου ρυθμίζεται από το Αρθρο 24(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 το οποίο ορίζει ότι,
"24.-(1) Έκαστος Πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου, έκαστος Ανώτερος Επαρχιακός Δικαστής και έκαστος Επαρχιακός Δικαστής θα έχωσιν αρμοδιότητα να εκδικάζωσι συνοπτικώς πάντα τα αδικήματα τα τιμωρούμενα με φυλακισιν διά περίοδον μη υπερβαίνουσαν τα πέντε έτη ή με πρόστιμον μη υπερβαίνον τας πενήντα χιλιάδες λίρες ή με αμφοτέρας τας ποινάς και δύνανται επιπροσθέτως ή εν υποκαταστάσει οιασδήποτε τοιαύτης τιμωρίας, να διατάξωσιν οιονδήποτε πρόσωπον καταδικασθέν υπ' αυτών όπως πληρώση προς οιονδήποτε πρόσωπον βλαβέν υπό του αδικήματος αυτού, αποζημίωσιν μη υπερβαίνουσαν τις έξι χιλιάδες ευρώ (€6.000,00).»
Σύμφωνα με το εδάφιο 2 του ιδίου άρθρου, το Επαρχιακό Δικαστήριο, με τη συγκατάθεση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έχει αρμοδιότητα να εκδικάζει συνοπτικώς οιονδήποτε αδίκημα και να επιβάλλει ποινή η οποία όμως δεν θα υπερβαίνει την ποινή που έχει εξουσία να επιβάλλει δυνάμει του εδαφίου 1.
Με βάση τις σχετικές πρόνοιες του περί Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου 40/64 καθιδρύθηκε το Στρατιωτικό Δικαστήριο. Το Αρθρο 102 του εν λόγω νόμου προβλέπει ότι,
«102. Η ποινική δικαιοσύνη εν τω στρατώ απονέμεται -
(α) υπό του στρατιωτικού δικαστηρίου, ως πρωτοβαθμίου·
(β) υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως δευτεροβαθμίου.»
Το Αρθρο 103(1) του ιδίου νόμου προβλέπει ότι:
«103(1) Καθιδρύεται Στρατιωτικόν Δικαστήριο διά να ασκή καθ' άπασαν την Κύπρον τοιαύτην δικαιοδοσίαν και εξουσίας, οίαι ανατίθενται εις αυτό υπό του παρόντος Νόμου ή οιουδήποτε άλλου εκάστοτε εν ισχύι νόμου.»
Το Αρθρο 112 του Ν. 40/64, καθορίζει τη δικαιοδοσία και αρμοδιότητα των στρατιωτικών δικαστηρίων. Μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι:
«112.(2) Εις την αρμοδιότητα του στρατιωτικού δικαστηρίου υπάγονται διά τα υπ' αυτών πραττόμενα αδικήματα:
(α) οι εν ενεργεία στρατιωτικοί και οι τούτοις διά νόμου εξομοιούμενοι.
........................................................»
Με βάση τις πρόνοιες του Αρθρου 113 του ιδίου νόμου εξαιρούνται, της δυνάμει του Αρθρου 112 αρμοδιότητας του στρατιωτικού δικαστηρίου, συγκεκριμένες κατηγορίες αδικημάτων τα οποία εκδικάζονται από τα «κοινά ποινικά δικαστήρια».
Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει συμμετοχή στρατιωτικών και ιδιωτών στη διάπραξη αδικημάτων, το θέμα της αρμοδιότητας ρυθμίζεται με βάση το Αρθρο 114 του Νόμου 40/64 ως εξής:
«114. (1) Συμμέτοχοι κακουργήματος ή πλημμελήματος, υπαγομενοί τινες εις την αρμοδιότητα του στρατιωτικού δικαστηρίου, τινές δε εις την των κοινών ποινικών δικαστηρίων, υπάγονται άπαντες εις τα κοινά δικαστήρια.»
Το Άρθρο 115 του Νόμου 40/64 προβλέπει για τη λύση σε περίπτωση σύγκρουσης αρμοδιότητας:
«115. Εν αμφισβητήσει της αρμοδιότητος μεταξύ του στρατιωτικού δικαστηρίου ή των στρατιωτικών δικαστικών αρχών και των κοινών ποινικών δικαστηρίων ή δικαστικών αρχών την αρμοδιότητα κανονίζει το Ανώτατον Δικαστήριον.»
Σύμφωνα με τις ερμηνευτικές διατάξεις του Αρθρου 2 του Νόμου 40/64,
«'στρατιωτικόν αδίκημα' σημαίνει αδίκημα τιμωρούμενον υπό του παρόντος Νόμου, διαπραχθέν υπό στρατιωτικού.»
«'στρατιωτικός' σημαίνει τον από τας ημέρας της κατατάξεως αυτού ανήκοντα εις τον στρατόν και «στρατιωτική υπηρεσία» θα ερμηνεύηται αναλόγως.»
«'στρατός' περιλαμβάνει τον στρατόν της Δημοκρατίας, την Εθνικήν Φρουράν και πάσαν άλλη στρατιωτικήν δύναμιν διά νόμου ιδρυόμενη.»
και σύμφωνα με το Αρθρο 5 του ιδίου Νόμου,
«5. Ο στρατιωτικός όστις διαπράττει οιονδήποτε αδίκημα μη τιμωρούμενον υπό του παρόντος Νόμου αλλά τιμωρούμενον υπό του Κυπριακού Ποινικού Κώδικος ή οιουδήποτε άλλου νόμου είναι ένοχος στρατιωτικού αδικήματος επί τη βάσει του παρόντος Νόμου και τιμωρείται με την εις τον Ποινικόν Κώδικα ή άλλον νόμον προνοουμένην διά το αδίκημα ποινήν.»
Ορθά ο πρωτόδικος δικαστής επισημαίνει πως με βάση τους προαναφερόμενους ορισμούς συνάγεται ότι, «στρατιωτικά αδικήματα δυνάμει του Νόμου 40/64 δεν είναι μόνο εκείνα που προβλέπονται από τον εν λόγω νόμο (Αρθρα 13-109) όταν διαπράττονται από στρατιωτικό αλλά και οποιαδήποτε άλλα αδικήματα διαπραττόμενα από στρατιωτικό, ανεξαρτήτως αν προβλέπονται από οποιοδήποτε άλλο νόμο. Ορθή επίσης είναι και η επισήμανση ότι ο κρίσιμος χρόνος για την εξέταση του θέματος της αρμοδιότητας είναι ο χρόνος της διάπραξης των αδικημάτων. Βλ. Mouzouris a.o. v. Republic (No. 2) (1977) 2 C.L.R. 340. Στην προκείμενη περίπτωση, ο καθ' ου η αίτηση υπηρετούσε κατά τον κρίσιμο χρόνο τη στρατιωτική του θητεία στην Εθνική Φρουρά και συνεπώς ήταν «στρατιωτικός» εν τη εννοία του νόμου, τα δε αδικήματα που κατηγορείται ότι διέπραξε είναι «στρατιωτικά αδικήματα».
Το Αρθρο 112 του Ν. 40/64 αναφέρεται γενικά σε αδικήματα και όχι μόνο σε αδικήματα που προβλέπονται από το νόμο αυτό. Τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται ο καθ' ου η αίτηση δεν εμπίπτουν σε οποιαδήποτε κατηγορία του Αρθρου 113 και συνεπώς δεν εξαιρούνται της αρμοδιότητας του στρατιωτικού δικαστηρίου.
Ενόψει των πιο πάνω, είναι φανερό πως στην αρμοδιότητα του στρατιωτικού δικαστηρίου υπάγονται οι εν ενεργεία στρατιωτικοί όταν κατηγορούνται για διάπραξη αδικημάτων που προβλέπονται στο Νόμο 40/64 αλλά και όταν κατηγορούνται για αδικήματα που προβλέπονται από άλλους νόμους και τα οποία βεβαίως θεωρούνται «στρατιωτικά αδικήματα» εν τη εννοία του Νόμου 40/64. Ο κανόνας επομένως είναι ότι το στρατιωτικό δικαστήριο έχει ευρεία γενική αρμοδιότητα με περιορισμένες εξαιρέσεις που προβλέπονται ρητώς από τα Άρθρα 113 και 114 (ανωτέρω). Βλ. Pastellopoulos v. Republic (1985) 2 C.L.R. 165.
Για τους πιο πάνω λόγους θεωρώ αβάσιμη την εισήγηση περί συντρέχουσας αρμοδιότητας Στρατιωτικού Δικαστηρίου και Επαρχιακού δικαστηρίου για την εκδίκαση της υπόθεσης. Δεν νοείται δύο διαφορετικά δικαστήρια να έχουν ταυτοχρόνως καθ' ύλη αρμοδιότητα για την εκδίκαση συγκεκριμένης υπόθεσης. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγούσε στην επιλογή του δικαστή, πράγμα ανεπίτρεπτο με βάση το δικαιϊκό μας σύστημα. Σε κάθε περίπτωση ένας είναι ο φυσικός δικαστής και το αρμόδιο δικαστήριο. Πρόκειται για ατομικό δικαίωμα κατοχυρωμένο από το Αρθρο 30.2 του Συντάγματος που προβλέπει,
«Έκαστος, κατά την διάγνωσιν των αστικών αυτού δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ή οιασδήποτε κατ' αυτού ποινικής κατηγορίας, δικαιούται ανεπηρεάστου, δημοσίας ακροαματικής διαδικασίας εντός ευλόγου χρόνου, ενώπιον ανεξαρτήτου, αμερολήπτου και αρμοδίου δικαστηρίου ιδρυομένου διά νόμου.
..................................................»
Η αίτηση απορρίπτεται με €1.200 έξοδα υπέρ του καθ' ου η αίτηση, πλέον Φ.Π.Α..
Η αίτηση απορρίπτεται με €1.200 έξοδα υπέρ του καθ' ου η αίτηση, πλέον Φ.Π.Α..