|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2009) 1 ΑΑΔ 25
13 Ιανουαρίου, 2009
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στές]
1. ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ, ΩΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΣΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
2. ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
3. ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
4. ΜΑΡΙΑ ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΣΑΝΤΗ ΤΟ ΓΕΝΟΣ
ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
BARCLAYS BANK PLC,
Εφεσίβλητης-Εναγομένης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 21/2007)
Αποζημιώσεις ― Αποζημιώσεις για ισχυριζόμενη απώλεια οφέλους προσωρινού διατάγματος ― Αποζημιώσεις για ισχυριζόμενη απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance) ― Τρόπος διεκδίκησης αποζημιώσεων ― Κατά πόσο η προβολή απλού ισχυρισμού ότι, ως εκ της απώλειας υπήρξε «κάποια χρηματική απώλεια», είναι αρκετή για να αποδειχθεί ότι ο απαιτών έχει όντως υποστεί «κάποια χρηματική απώλεια» και ως εκ τούτου δικαιούται να επιδικαστούν υπέρ του αποζημιώσεις.
Αστικά αδικήματα ― Συνωμοσία ― Πρόκληση ζημίας στον ενάγοντα ― Συνιστά απαραίτητο στοιχείο του αδικήματος της συνωμοσίας.
Ο εφεσείων 1 ήταν διαχειριστής της περιουσίας της αποβιωσάσης Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου. Οι εφεσείοντες 2, 3 και 4 ήταν αδέλφια/παιδιά της Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου. Ο Άκης Γρηγορίου ήταν σύζυγος της Δέσποινας Γρηγορίου, θυγατέρας και αυτής της Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου, και αδελφής των εφεσειόντων 2, 3 και 4.
Οι Άκης και Δέσποινα Γρηγορίου έλεγχαν και διαχειρίζονταν πλήρως την Stavros Holdings Ltd από τα μέσα περίπου του 1989, όταν προέβησαν στην παύση του Χριστάκη Σ. Χριστοφόρου, εφεσείοντα 3, που ήταν κι' αυτός διευθυντής της Stavros Holdings Ltd.
Η Stavros Holdings Ltd ενεχυρίασε προς όφελος της εφεσίβλητης τράπεζας μετοχές τις οποίες κατείχε στην εταιρεία the Cyprus Hotel Ltd, με σκοπό την εξασφάλιση τραπεζικών διευκολύνσεων.
Το Ε.Δ. Λευκωσίας απέρριψε την αγωγή των εφεσειόντων με την οποίαν αξίωναν από την εφεσίβλητη τράπεζα αποζημιώσεις ύψους Λ.Κ.722.880 για ζημιά που προκάλεσε σε αυτούς η ισχυριζόμενη διάπραξη συνομωσίας από την εφεσίβλητη και/ή τους αντιπροσώπους της κατά τα έτη 1989 και/ή 1990 και μετέπειτα σε σχέση με την υποθήκευση και εκποίηση περιουσιακών στοιχείων και μετοχών που η εταιρεία Stavros Holdings Ltd κατείχε στην εταιρεία The Cyprus Hotel Ltd κατά παράβαση σχετικών προσωρινών απαγορευτικών διαταγμάτων του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στην αγωγή αρ.6103/89. Το Δικαστήριο έκρινε πως όντως συνήφθη συμφωνία μεταξύ της εφεσίβλητης και των Άκη Γρηγορίου και Δέσποινας Γρηγορίου, ενεργούντων για τη Stavros Holdings Ltd να ενεχυριαστούν στην εφεσίβλητη 125.500 μετοχές τις οποίες κατείχε η Stavros Holdings Ltd στη The Cyprus Hotel Ltd, η δε συμφωνία είχε ως σκοπό τη βλάβη των εφεσειόντων, με παράνομα μέσα, ήτοι την παρακοή του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989 με το οποίο οι Άκης Γρηγορίου και Δέσποινα Γρηγορίου εμποδίζονταν από του να αποξενώσουν περιουσιακά στοιχεία της Stavros Holdings Ltd. Όμως το Δικαστήριο αποφάνθηκε πως οι εφεσείοντες δεν απέδειξαν την πρόκληση ζημιάς σε αυτούς ώστε να ικανοποιείται και το τρίτο συστατικό στοιχείο του αδικήματος της συνομωσίας.
Οι εφεσείοντες εφεσίβαλαν την απόφαση αμφισβητώντας την ορθότητα της διαπίστωσης του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν προκλήθηκε σε αυτούς ζημία από την προαναφερθείσα συμφωνία μεταξύ της εφεσίβλητης και της Stavros Holdings Ltd.
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων υποστήριξε πως, αφ' ης στιγμής οι εφεσείοντες αποδείξουν ότι, υπέστησαν «κάποια χρηματική απώλεια» (some pecuniary loss), από τις συνωμοτικές ενέργειες της εφεσίβλητης, τότε οι αποζημιώσεις είναι ανοικτές (at large), ήτοι, ότι δεν υπάρχει ανάγκη εξειδίκευσης συγκεκριμένης ζημιάς. Η «κάποια χρηματική απώλεια» την οποία απέδειξαν ότι υπέστησαν οι εφεσείοντες, σύμφωνα πάντοτε με το δικηγόρο τους, συνίσταται στην απώλεια του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989 και, πρόσθετα, στην απώλεια της ευκαιρίας/δυνατότητάς τους (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών Stavros Holdings Ltd και Stavros Hotel Apartments Ltd.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Όσον αφορά την απώλεια εκ μέρους των εφεσειόντων του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989, αυτή ασφαλώς δεν συνιστά, αφ' εαυτής, «κάποια χρηματική απώλεια». Όσον αφορά την απώλεια εκ μέρους των εφεσειόντων της ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δύο πιο πάνω εταιρειών, ο ισχυρισμός για «κάποια χρηματική απώλεια» πρέπει να συνοδεύεται και με απόδειξη, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων, των ενεργειών στις οποίες θα προέβαινε ο απαιτών για να αποτρέψει την κατ' ισχυρισμό ζημία του ή για να αποκομίσει το κατ' ισχυρισμό όφελός του. Στην παρούσα υπόθεση, οι εφεσείοντες δεν απέδειξαν, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων «κάποια χρηματική απώλεια» να προκλήθηκε σε αυτούς, ως εκ της απώλειας του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989, και/ή ως εκ της απώλειας της ευκαιρίας ή δυνατότητας τους (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δύο εταιρειών με αποτέλεσμα να μην τίθεται θέμα αποζημίωσής τους.
2. Είναι χρήσιμο το σχόλιο που παρατίθεται στην παράγραφο 8-037 του McGregor on Damages, 17η Έκδοση, 2003, σε σχέση με την απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance), ως στοιχείου προσδιορισμού των αποζημιώσεων.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα εις βάρος των εφεσειόντων.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Paikkos v. Kontemeniotis (1989) 1 C.L.R. 50.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Παρπαρίνος, Π.Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 4121/96), ημερομ. 11.12.2006.
Χρ. Κληρίδης, για τους Εφεσείοντες.
Δ. Μιχαηλίδης, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γαβριηλίδης, Δ..
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Με την υπ' αριθμό 4121/1996 αγωγή, την οποία καταχώρησαν στο Ε.Δ. Λευκωσίας, οι εφεσείοντες αξίωσαν εναντίον της εφεσίβλητης «Λ.Κ.722.880 ως γενικές και ή ειδικές αποζημιώσεις λόγω συνομωσίας εκ μέρους της και ή των υπηρετών και ή υπαλλήλων της για να χρησιμοποιήσουν παράνομα μέσα και ή για να προξενήσουν ζημία στους ενάγοντες, κατά ή περί τον Σεπτέμβριο του 1989 και ή κατά περί το έτος 1990 και έπειτα σε σχέση με την ενυποθήκευση και εκποίηση περιουσιακών στοιχείων και συγκεκριμένων μετοχών που η πιο πάνω εταιρεία κατείχε στην εταιρεία The Cyprus Hotel Ltd κατά παράβαση σχετικών προσωρινών απαγορευτικών διαταγμάτων του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στην αγωγή αρ. 6103/89.».
Η απαίτηση των εφεσειόντων στηριζόταν, συνοπτικά, στο ότι, ενώ στις 20.7.1989 εξεδόθη προσωρινό διάταγμα από το Ε.Δ. Λευκωσίας στην αγωγή 6103/1989, το οποίο, μεταξύ άλλων, απαγόρευε την επιβάρυνση και ή αποξένωση περιουσιακών στοιχείων της Stavros Holdings Ltd, η εφεσίβλητη, ενώ της επιδόθηκε το ως άνω διάταγμα, συνωμότησε με τους Άκη και Δέσποινα Γρηγορίου, οι οποίοι έλεγχαν τη Stavros Holdings Ltd, ως μέτοχοι κατά 20% και ως εμπιστευματούχοι (trustees) κατά 80%, προς όφελος, κατά 20%, των εφεσειόντων ως εμπιστευματοδόχων (beneficiaries), να παραβούν το διάταγμα. Ως αποτέλεσμα, στις 2.9.1989 η Stavros Holdings Ltd ενεχυρίασε προς όφελος της εφεσίβλητης 125.500 μετοχές ονομαστικής αξίας Λ.Κ.1 έκαστη, τις οποίες κατείχε στην εταιρεία The Cyprus Hotel Ltd, με σκοπό την εξασφάλιση περαιτέρω τραπεζικών διευκολύνσεων ύψους Λ.Κ.493.270, οι οποίες και τις παραχωρήθηκαν από την εφεσίβλητη. Μεταγενέστερα, η εφεσίβλητη συμφώνησε με την Stavros Holdings Ltd, στην εκποίηση του ενεχύρου. Για το σκοπό αυτό οι Άκης και Δέσποινα Γρηγορίου δέχθηκαν, στην υπ' αριθμό 2642/1990 αγωγή Ε.Δ. Λευκωσίας, απόφαση και διάταγμα του Δικαστηρίου για την εκποίηση των ενεχυριασθεισών από την Stavros Holdings Ltd μετοχών. Ακολούθως, το προϊόν της διάθεσης των μετοχών (Λ.Κ.722.880) πιστώθηκε από την εφεσίβλητη έναντι υπολοίπου λογαριασμού της Stavros Holdings Ltd για κάλυψη ανεξασφάλιστων, αντί εξασφαλισμένων, απαιτήσεών της, ενέργεια η οποία ήταν εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων των εφεσειόντων.
Με την υπεράσπιση η εφεσίβλητη αρνήθηκε την αξίωση των εφεσειόντων. Αφού πρόβαλε τη θέση ότι η ενεχυρίαση των 125.500 μετοχών έγινε στη βάση συμφωνίας η οποία είχε συναφθεί, έναντι νομίμου ανταλλάγματος, πριν την έκδοση του απαγορευτικού διατάγματος στην αγωγή 6103/1989, ισχυρίστηκε ότι ως εξ αποφάσεως πιστωτής στις αγωγές 2642/1990 και 2643/1990, ήτοι η εφεσίβλητη, είχε κάθε νόμιμο δικαίωμα στην εκποίηση των μετοχών όπως είχε, επίσης, κάθε δικαίωμα να λογίσει το εισπραχθέν ποσό έναντι ή προς εξόφληση οποιουδήποτε χρέους της Stavros Holdings Ltd. Εν πάση περιπτώσει, κατέληξε, οι εφεσείοντες δεν εδικαιούντο σε αποζημιώσεις χωρίς να αποκαλύπτουν σύνδεση των κατ' ισχυρισμό παραβάσεων της εφεσίβλητης με την κατ' ισχυρισμό ζημία την οποία υπέστησαν ώστε να δικαιούνται το ποσό των Λ.Κ.722.880, ως γενικές και ή ειδικές αποζημιώσεις.
Με την απάντησή τους στην υπεράσπιση, οι εφεσείοντες αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς οι οποίοι προβλήθηκαν με την υπεράσπιση.
Κατά την ακρόαση έδωσαν μαρτυρία για τους εφεσείοντες ο Χριστάκης Σταύρου Χριστοφόρου (εφεσείων 3) και τρεις άλλοι μάρτυρες. Για την εφεσίβλητη δεν δόθηκε οποιαδήποτε μαρτυρία. Κατατέθηκε, επίσης, εκ συμφώνου, αριθμός τεκμηρίων. Το Δικαστήριο, αφού αξιολόγησε την ενώπιόν του μαρτυρία, όπως και τα κατατεθέντα τεκμήρια, κατέληξε ότι τα γεγονότα τα οποία περιέβαλλαν την υπόθεση είχαν ως εξής:
Ο εφεσείων 1 ήταν διαχειριστής της περιουσίας της αποβιωσάσης Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου. Οι εφεσείοντες 2, 3 και 4 ήταν αδέλφια/παιδιά της Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου. Ο Άκης Γρηγορίου ήταν σύζυγος της Δέσποινας Γρηγορίου, θυγατέρας και αυτής της Χριστίνας Σταύρου Χριστοφόρου, και αδελφής των εφεσειόντων 2, 3 και 4. Η εφεσίβλητη, αλλοδαπή εταιρεία εγγεγραμμένη στην Κύπρο και το Ηνωμένο Βασίλειο, ασκούσε, κατά τον ουσιώδη χρόνο, τραπεζικές εργασίες στην Κύπρο και το εξωτερικό.
Τον Ιούλιο του 1986 η εφεσίβλητη παραχώρησε στη Stavros Holdings Ltd τραπεζικές διευκολύνσεις ύψους Λ.Κ.475.000. Για τις διευκολύνσεις αυτές η αδελφή εταιρεία Stavros Hotel Apartments Ltd υποθήκευσε (πρώτη υποθήκη) δύο ακίνητά της με τη σύμβαση και δήλωση υποθήκης ημερομηνίας 23.7.1986.
Το Μάρτιο του 1989 η εφεσίβλητη παραχώρησε στη Stavros Holdings Ltd τραπεζικές διευκολύνσεις ύψους Λ.Κ.400.000 για αγορά από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου αριθμού μετοχών της The Cyprus Hotel Ltd. Την αποπληρωμή των Λ.Κ.400.000 εγγυήθηκαν, στις 23.3.1989, οι Άκης Γρηγορίου, Χριστάκης Σταύρου Χριστοφόρου (εφεσείων 3) και Δέσποινα Γρηγορίου. Για το ίδιο ποσό η Stavros Hotel Apartments Ltd υποθήκευσε (δεύτερη υποθήκη) δύο ακίνητά της με τη σύμβαση και δήλωση υποθήκης, ημερομηνίας 23.3.1989.
Μέχρι την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 1989 Διευθυντής της Stavros Holdings Ltd ήταν και ο Χριστάκης Σταύρου Χριστοφόρου (εφεσείων 3). Κατά την εν λόγω περίοδο ο Χριστάκης Σταύρου Χριστοφόρου επαύθη από τους δύο άλλους Διευθυντές, ήτοι τον Άκη και τη Δέσποινα Γρηγορίου, οι οποίοι, έκτοτε, διεύθυναν και διαχειρίζονταν πλήρως τη Stavros Holdings Ltd.
Τον Ιούνιο του 1989 η εφεσίβλητη αύξησε το ύψος των διευκολύνσεων προς τη Stavros Holdings Ltd κατά Λ.Κ.200.000, χωρίς τη γνώση του Χριστάκη Σταύρου Χριστοφόρου. Την αποπληρωμή των Λ.Κ.200.000 εγγυήθηκαν, στις 13.6.1989, ο Άκης Γρηγορίου και η Δέσποινα Γρηγορίου.
Στις 19.7.1989 οι εφεσείοντες 2, 3 και 4, όπως και η αποθανούσα μητέρα τους, καταχώρησαν την υπ' αριθμό 6103/1989 αγωγή Ε.Δ. Λευκωσίας εναντίον του Άκη Γρηγορίου, της Δέσποινας Γρηγορίου και εννέα εταιρειών, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν η Stavros Holdings Ltd. Στα πλαίσια αυτής της αγωγής, οι ενάγοντες εξασφάλισαν, στις 20.7.1989, προσωρινό διάταγμα εναντίον των εναγομένων το οποίο, με κάποια διαφοροποίηση, κατέστη απόλυτο στις 29.6.1990. Με το διάταγμα οι εναγόμενοι Άκης Γρηγορίου και Δέσποινα Γρηγορίου εμποδίζονταν, μεταξύ άλλων, «από του να πωλήσουν, δωρίσουν, ενοικιάσουν, επιβαρύνουν ή άλλως πως αποξενώσουν τα περιουσιακά στοιχεία» της Stavros Holdings Ltd.
Στις 2.9.1989 η Stavros Holdings Ltd ενεχυρίασε προς όφελος της εφεσίβλητης 125.500 μετοχές ονομαστικής αξίας Λ.Κ.1 έκαστη, τις οποίες κατείχε στην εταιρεία The Cyprus Hotel Ltd για εξασφάλιση περαιτέρω τραπεζικών διευκολύνσεων ύψους Λ.Κ.493.270 οι οποίες της παραχωρήθηκαν, με εγγυητική προς όφελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, από την εφεσίβλητη. Για το ίδιο ποσό των Λ.Κ.493.270 υπέγραψαν εγγύηση οι Άκης Γρηγορίου και Δέσποινα Γρηγορίου.
Στις 11.6.1991, στα πλαίσια εκποίησης του ενεχύρου (αγωγή 2642/1990 Ε.Δ. Λευκωσίας) οι 125.500 μετοχές αγοράστηκαν από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου έναντι του ποσού των Λ.Κ.722.880. Το ποσό, πιστώθηκε σε δύο λογαριασμούς της Stavros Holdings Ltd. Ο ένας αφορούσε τη διευκόλυνση ύψους Λ.Κ.493.270 με αποτέλεσμα την ακύρωση της εγγυητικής προς όφελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.
Ακολούθως, το Δικαστήριο, αφού με αναφορά στην Paikkos v. Kontemeniotis (1989) 1 C.L.R. 50 απέρριψε την εισήγηση της υπεράσπισης ότι το αστικό αδίκημα της συνωμοσίας, όπως αυτό αναγνωρίζεται από το κοινοδίκαιο, δεν ισχύει στην Κύπρο και αφού, επίσης, απέρριψε την εισήγηση της υπεράσπισης ότι οι διεκδικήσεις των εφεσειόντων καλύπτονταν από το δεδικασμένο στην αίτηση που είχαν υποβάλει στην Αγωγή 6103/1989 με σκοπό την τιμωρία της εφεσίβλητης για μη συμμόρφωση προς το προσωρινό διάταγμα της 20.7.1989, προχώρησε, αφού πρώτα παρέθεσε τα συστατικά στοιχεία του αστικού αδικήματος της συνωμοσίας κατά το κοινοδίκαιο*, στην εξέταση του κατά πόσο, ενόψει των ευρημάτων του, αποδείχθηκε η αξίωση των εφεσειόντων. Για τους λόγους που εξήγησε, έκρινε ότι, περί τις 2.9.1989, συνήφθη συμφωνία μεταξύ της εφεσίβλητης και των Άκη Γρηγορίου και Δέσποινας Γρηγορίου, ενεργούντων για τη Stavros Holdings Ltd, να ενεχυριασθούν στην εφεσίβλητη 125.500 μετοχές τις οποίες κατείχε η Stavros Holdings Ltd στη The Cyprus Hotel Ltd, η δε συμφωνία είχε ως σκοπό τη βλάβη των εφεσειόντων, με παράνομα μέσα, ήτοι την παρακοή του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989. Όμως, οι εφεσείοντες δεν απέδειξαν ότι, ως εκ της συμφωνίας με σκοπό τη βλάβη τους, με παράνομα μέσα, υπέστησαν ζημία ώστε να ικανοποιείται και το τρίτο συστατικό στοιχείο του αδικήματος της συνωμοσίας. Αν, ως εκ της συμφωνίας με σκοπό τη βλάβη των εφεσειόντων, με παράνομα μέσα, προκλήθηκε σε κάποιους ζημία, αυτή προκλήθηκε στη Stavros Holdings Ltd και στη Stavros Hotel Apartments Ltd (δεύτερη υποθήκη) και όχι στους εφεσείοντες. Συνακόλουθα, το Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή.
Με την ενώπιόν μας έφεση οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης ότι, ως εκ της συμφωνίας μεταξύ της εφεσίβλητης και της Stavros Holdings Ltd, με σκοπό τη βλάβη τους, με παράνομα μέσα, δεν υπέστησαν ζημία. Αυτό είναι και το μοναδικό ζήτημα το οποίο καλούμεθα, με την έφεση, να αποφασίσουμε, εφόσον, αναφορικά με το σκέλος της πρωτόδικης απόφασης σύμφωνα με το οποίο, ως είχαν τα γεγονότα, προέκυπτε ότι συνήφθη συμφωνία μεταξύ της εφεσίβλητης και της Stavros Holdings Ltd με σκοπό τη βλάβη των εφεσειόντων, με παράνομα μέσα, δεν έχει ασκηθεί αντέφεση.
Σύμφωνα με το δικηγόρο των εφεσειόντων, αφ' ης στιγμής οι εφεσείοντες αποδείξουν ότι, ως εκ των συνωμοτικών ενεργειών της εφεσίβλητης, υπέστησαν «κάποια χρηματική απώλεια» (some pecuniary loss), τότε οι αποζημιώσεις είναι ανοικτές (at large). Δεν είναι, δηλαδή, ανάγκη να εξειδικευθεί συγκεκριμένη ζημία. Προς υποστήριξη αυτής της θέσης, ο δικηγόρος των εφεσειόντων μας παρέπεμψε σε όσα αναφέρονται στον McGregor on Damages, 17η Έκδοση, 2003, στις παραγράφους 40-008 έως 40-009. Στην προκείμενη περίπτωση, η «κάποια χρηματική απώλεια» την οποία απέδειξαν ότι υπέστησαν οι εφεσείοντες, σύμφωνα πάντοτε με το δικηγόρο τους, συνίσταται στην απώλεια του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989 και, πρόσθετα, στην απώλεια της ευκαιρίας/δυνατότητάς τους (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών Stavros Holdings Ltd και Stavros Hotel Apartments Ltd. Αναφορικά με την απώλεια ευκαιρίας / δυνατότητας (loss of chance), ως στοιχείου προσδιορισμού των αποζημιώσεων, ο δικηγόρος των εφεσειόντων μας παρέπεμψε σε σύγγραμμα περί αποζημιώσεων για προσωπικές βλάβες και θάνατο. Μας παρέπεμψε, συγκεκριμένα, στις σελίδες 9 και 10 του συγγράμματος Damages for Personal Injuries and Death, του John Munkman, 7η Έκδοση, 1985, όπου γίνεται αναφορά στην απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance) αναφορικά με αγωγές για προσωπικές βλάβες. Συμπερασματικά, ο δικηγόρος των εφεσειόντων υποστήριξε ότι, εφόσον, σύμφωνα με τα όσα εισηγήθηκε, οι εφεσείοντες υπέστησαν «κάποια χρηματική ζημία» (some pecuniary loss), συνακόλουθα δε οι αποζημιώσεις είναι ανοικτές (at large), οι αποζημιώσεις αυτές, στην περίπτωση των εφεσειόντων, «είναι ισόποσες με το προϊόν πώλησης των μετοχών», ήτοι Λ.Κ.722.880.
Οι εισηγήσεις του δικηγόρου των εφεσειόντων δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Όσον αφορά την απώλεια εκ μέρους των εφεσειόντων του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989, αυτή ασφαλώς δεν συνιστά, αφ' εαυτής, «κάποια χρηματική απώλεια». Όσον αφορά την απώλεια εκ μέρους των εφεσειόντων της ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών Stavros Holdings Ltd και Stavros Hotel Apartments Ltd, παρατηρούμε ότι, για να αποδειχθεί «κάποια χρηματική απώλεια», δεν αρκεί να προβάλλεται, όπως στην περίπτωση των εφεσειόντων, ο απλός ισχυρισμός ότι, ως εκ της απώλειας της ευκαιρίας/δυνατότητας, υπήρξε «κάποια χρηματική απώλεια». Ο ισχυρισμός για «κάποια χρηματική απώλεια» πρέπει να συνοδεύεται και με απόδειξη, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων, των ενεργειών στις οποίες θα προέβαινε ο απαιτών για να αποτρέψει την κατ' ισχυρισμό ζημία του ή για να αποκομίσει το κατ' ισχυρισμό όφελός του. (Βλ. σχετικά την παράγραφο 8-035 στον McGregor (πιο πάνω), όπου αναφέρεται ότι, εφόσον απαιτείται αποζημίωση για απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας (loss of chance) δεν αρκεί να προβάλλεται ο απλός ισχυρισμός για τέτοια απώλεια. Πρέπει, περαιτέρω, «ο απαιτών να αποδείξει, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων, τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος θα προέβαινε» - "the claimant must establish upon the balance of probabilities what his own actions would have been"). Στην περίπτωση των εφεσειόντων δεν αποδείχθηκε κάτι τέτοιο. Δεν απέδειξαν, δηλαδή, οι εφεσείοντες, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων, τις ενέργειες στις οποίες θα προέβαιναν, εάν είχαν την ευκαιρία/δυνατότητα να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δύο εταιρειών, ως εκ των οποίων, ενεργειών, θα απέτρεπαν την κατ' ισχυρισμό ζημία τους ή θα αποκόμιζαν το κατ' ισχυρισμό όφελός τους. Εφόσον, λοιπόν, οι εφεσείοντες απέτυχαν να αποδείξουν «κάποια χρηματική απώλεια», ως εκ της απώλειας του οφέλους του προσωρινού διατάγματος της 20.7.1989, και ή ως εκ της απώλειας της ευκαιρίας ή δυνατότητας τους (loss of chance) να διαχειρισθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δύο εταιρειών, δεν τίθεται θέμα αποζημίωσής τους.
Καταληκτικά, και σε σχέση με την απώλεια ευκαιρίας / δυνατότητας (loss of chance), ως στοιχείου προσδιορισμού των αποζημιώσεων, θεωρούμε χρήσιμο να παραθέσουμε και το ακόλουθο σχόλιο από την παράγραφο 8-037 του McGregor (πιο πάνω):
"At the same time as a widening of the loss of a chance doctrine may be in the air, there is undoubtedly today an unfortunate tendency to argue loss of a chance in situations where it can have no conceivable application. The temptation is of course great; if total success cannot be achieved, aiming for a percentage success is attractive."
Σε μετάφραση:
"Ταυτόχρονα, ενώ η διεύρυνση της θεωρίας για απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας αιωρείται, υπάρχει αναμφίβολα σήμερα η ατυχής τάση να προβάλλεται επιχειρηματολογία για απώλεια ευκαιρίας/δυνατότητας σε περιπτώσεις όπου αυτή δεν μπορεί να έχει νοητά εφαρμογή. Ο πειρασμός είναι βέβαια μεγάλος· εάν πλήρης επιτυχία δεν μπορεί να επιτευχθεί, η επίτευξη ποσοστού επιτυχίας είναι ελκυστική."
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος των εφεσειόντων.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος των εφεσειόντων.
* Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν έχει, μέχρι σήμερα, πραγματευθεί το αστικό αδίκημα της συνωμοσίας. Σύμφωνα με τον Halsbury' s Laws of England, 4η Έκδοση, Reissue, Τόμος 45(2), τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος, κατά το κοινοδίκαιο, είναι τα ακόλουθα:
"697. Essential ingredients of conspiracy. In order to make out a case of conspiracy the claimant must establish: (1) an agreement between two or more persons; (2) either, where the means are lawful, an agreement the real and predominant purpose of which is to injure the claimant or, where the means are unlawful, an agreement a purpose of which is to injure the claimant; and (3) that acts done in execution of that agreement resulted in damage to the claimant."
Σε μετάφραση:
"697. Απαραίτητα στοιχεία του αδικήματος της συνωμοσίας. Για να αποδείξει το αδίκημα της συνωμοσίας ο απαιτών πρέπει να αποδείξει: (1) συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων· (2) είτε, όπου τα μέσα είναι νόμιμα, συμφωνία της οποίας ο πραγματικός και κυρίαρχος σκοπός είναι η πρόκληση βλάβης στον ενάγοντα είτε, όπου τα μέσα είναι παράνομα, συμφωνία της οποίας ο σκοπός είναι η πρόκληση βλάβης στον ενάγοντα· και (3) πράξεις που τελέστηκαν εις εκτέλεση της συμφωνίας είχαν ως αποτέλεσμα την πρόκληση ζημίας στον ενάγοντα."
(Βλ., επίσης, Clerk & Lindsell on Torts, 19η Έκδοση, 2006, σελ. 1609 επ.).