ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
Δεν έχει εντοπιστεί νομοθεσία ή απόφαση ή δικονομικός θεσμός στον οποίο να κάνει αναφορά η απόφαση αυτή
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2008) 1 ΑΑΔ 218
29 Φεβρουαρίου, 2008
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π., ΚΡΑΜΒΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΤΖΙΒΑΝΙΔΗΣ,
Εφεσείων,
ν.
ΛΟΥΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 189/2006)
Αμέλεια ― Τροχαίο ατύχημα ― Απόδοση αποκλειστικής ευθύνης σε οδηγό αυτοκινήτου ο οποίος προκάλεσε σύγκρουση του αυτοκινήτου του με εξ αντιθέτου επερχόμενη μοτοσυκλέτα όταν επεχείρησε να προσπεράσει ουρά σταθμευμένων αυτοκινήτων με αποτέλεσμα να ανακόψει την πορεία της μοτοσυκλέτας ― Επικύρωση πρωτόδικης απόφασης κατ' έφεση.
Αποζημιώσεις ― Γενικές αποζημιώσεις ― Σωματικές βλάβες ― Νέος ηλικίας 22 ετών κατά το χρόνο του ατυχήματος είχε υποστεί πολλαπλά κατάγματα του δεξιού μηριαίου οστού ― Είχε υποβληθεί σε τέσσερις πολύωρες χειρουργικές επεμβάσεις ― Ένοιωσε για πολύ καιρό αφόρητο πόνο και υποβλήθηκε σε αφάνταστη ταλαιπωρία ― Μόνιμα κατάλοιπα: Ουλή από χειρουργική επέμβαση στο πόδι ― Μικρή βράχυνση ποδιού η οποία αντιμετωπίζεται με υπερυψωμένο πάτο στο παπούτσι, η οποία δεν είναι ορατή στο βάδισμα ― Αισθήματα μειονεξίας ― Επιδικασθείσες γενικές αποζημιώσεις €51.258,04 ― Κρίθηκαν έκδηλα ανεπαρκείς και αυξήθηκαν κατ' έφεση σε €85.430,07.
Απόδειξη ― Μάρτυρες ― Αυτόπτες μάρτυρες ― Έκφραση ευαρέσκειας Εφετείου σε σχέση με αυτόπτες μάρτυρες οι οποίοι προσέρχονται στο Δικαστήριο για να βοηθήσουν στην απονομή της δικαιοσύνης.
Στις 2.11.2002, ο εφεσίβλητος - ενάγων τραυματίστηκε σοβαρά όταν η μεγάλου κυβισμού μοτοσυκλέτα του συγκρούστηκε με αυτοκίνητο που οδηγούσε ο εφεσείων - εναγόμενος στη Λεωφόρο Μακαρίου Γ' στη Λευκωσία. Την ώρα του ατυχήματος υπήρχε πυκνή τροχαία κίνηση.
Ο εφεσίβλητος δεν κατέθεσε κατά την εκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον του Δικαστηρίου. Σε σχέση με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβηκε το ατύχημα, το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε τη μαρτυρία του Μ.Ε.2, αυτόπτη μάρτυρα, ο οποίος ανέφερε πως είδε το αυτοκίνητο του εφεσείοντος το οποίο βρισκόταν πίσω από το δικό του να βγαίνει από τη γραμμή των σταματημένων οχημάτων και να προσπερνά την ουρά φτάνοντας στα πλάγια του δικού του αυτοκινήτου, με αποτέλεσμα να κτυπήσει με τη μοτοσυκλέτα του εφεσίβλητου που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση και που κρατούσε περίπου το κέντρο της λωρίδας του. Μπροστά από τη μοτοσυκλέτα εκινείτο αυτοκίνητο το οποίο, πριν το δυστύχημα, έστριψε αριστερά και εισήλθε σε πάροδο. Το Δικαστήριο απέρριψε τη μαρτυρία του εφεσείοντος ο οποίος αρνήθηκε ότι εισήλθε στη λωρίδα πορείας του εφεσίβλητου και υποστήριξε πως ήταν ο εφεσίβλητος που μπήκε στη δική του λωρίδα. Ο εφεσείων κρίθηκε αποκλειστικά υπεύθυνος για την πρόκληση του ατυχήματος.
Ο εφεσίβλητος είχε υποστεί πολλαπλά κατάγματα του δεξιού μηριαίου οστού. Είχε υποβληθεί σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση (5 ½ ωρών) για ανοιχτή ανάταξη των πολλαπλών καταγμάτων και εσωτερική οστεοσύνθεση με μεγάλη πλάκα και κοχλίες. Στις 5.12.2002, υπεβλήθη σε νέα χειρουργική επέμβαση, πάλι κάτω από γενική αναισθησία, για να αφαιρεθούν η πλάκα και κοχλίες και να αντικατασταθούν με εξωτερική οστεοσύνθεση για τη συγκράτηση των καταγμάτων. Στις 5.3.2003, υπεβλήθη σε τρίτη χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθούν οι βελόνες της οστεοσύνθεσης και να τοποθετηθεί γύψος. Στις 22.8.2003, παρουσιάστηκε μόλυνση στην χειρουργική πληγή και υπεβλήθη σε μεγάλη χειρουργική επέμβαση στην οποία ανοίχθηκε το παλαιό τραύμα και αφαιρέθηκαν πέντε νεκρά οστικά τεμάχια και έγινε και καθαρισμός των εστιών της μόλυνσης. Στις 23.9.2003, παρουσίασε μεγάλη αιμορραγία στο δεξιό μηρό και υπεβλήθη στη δέουσα θεραπεία. Σαν αποτέλεσμα των πιο πάνω τραυμάτων παρέμεινε εμφανής μόνιμη χειρουργική ουλή 30 εκ. στην επιφάνεια του δεξιού μηρού του εφεσίβλητου και μόνιμη βράχυνση του δεξιού του κάτω άκρου κατά 2,5 εκ. ενώ η κάμψη του δεξιού γόνατος υπολείπεται περίπου 20º.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο επεδίκασε γενικές αποζημιώσεις ύψους €51.258,04 (£30.000) στον εφεσίβλητο για τις σωματικές βλάβες που αυτός υπέστη συνεπεία του ατυχήματος.
Ο εφεσείων καταχώρησε έφεση αμφισβητώντας την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με το θέμα της ευθύνης, δίδοντας έμφαση στο γεγονός ότι δεν κατέθεσε ο ίδιος ο εφεσίβλητος. Ο εφεσίβλητος καταχώρησε αντέφεση υποστηρίζοντας ότι το ποσό των γενικών αποζημιώσεων που του επιδίκασε το Δικαστήριο είναι έκδηλα ανεπαρκές.
Αποφασίστηκε ότι:
Α. Έφεση
Δεν προτάθηκε κανένας απολύτως λόγος που να οδηγεί στο συμπέρασμα πως η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με το θέμα της ευθύνης δεν είναι ορθή. Το γεγονός πως ο εφεσίβλητος δεν έδωσε μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου, δεν επηρέασε καθ' οιονδήποτε τρόπο την υπόθεσή του. Το πρωτόδικο Δικαστήριο στηρίχθηκε στη μαρτυρία του αυτόπτη μάρτυρα και αποτελεί ευχάριστο γεγονός και πλεονέκτημα για την Κυπριακή Δικαιοσύνη, γιατί άνθρωποι οι οποίοι επιμαρτυρούν ένα επεισόδιο το οποίο οδηγείται σε δικαστική διαδικασία προσέρχονται στο Δικαστήριο για να συμβάλουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Ήταν δικαίωμα του εφεσίβλητου να μη δώσει μαρτυρία. Αναλάμβανε ο ίδιος τον κίνδυνο του ενδεχομένου να αποτύγχανε να αποδείξει την υπόθεση του, με το γνωστό βάρος που απαιτείται σε πολιτική υπόθεση.
Β. Αντέφεση
Τα σοβαρά τραύματα του εφεσίβλητου και τα μόνιμά τους κατάλοιπα, ιδιαίτερα η βράχυνση του ποδιού του η οποία θα του δημιουργεί αισθήματα μειονεξίας για όλη τη διάρκεια της ζωής του, δικαιολογούν την επιδίκαση μεγαλύτερου ποσού γενικών αποζημιώσεων από το επιδικασθέν ποσό το οποίο και αυξάνεται σε €85.430,07.
Η έφεση απορρίφθηκε χωρίς έξοδα. Η αντέφεση επιτράπηκε με €2,500 έξοδα υπέρ του εφεσίβλητου κατ' έφεση, και στην ανάλογη κλίμακα πρωτοδίκως.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Πούγιουρου Α.Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 7937/03), ημερομ. 14.4.06.
Στ. Ερωτοκρίτου, για τον Εφεσείοντα.
Αλ. Ν. Νεοκλέους, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο Αρτεμίδης, Π..
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: O εφεσίβλητος - ενάγων τραυματίστηκε σοβαρά στις 2 Νοεμβρίου, 2002, όταν η μεγάλου κυβισμού μοτοσυκλέτα του συγκρούστηκε με αυτοκίνητο που οδηγούσε ο εφεσείων-εναγόμενος στη Λεωφόρο Μακαρίου Γ΄, στη Λευκωσία. Ο ισχυρισμός του εφεσίβλητου ήταν πως ενώ οδηγούσε προς δυτική κατεύθυνση ο εφεσείων, οδηγώντας εξ αντιθέτου, εισήλθε στη λωρίδα του με αποτέλεσμα να κτυπήσει της μοτοσυκλέτας του και να προκαλέσει σ' αυτόν σοβαρά τραύματα. Ο εφεσείων αρνήθηκε ότι εισήλθε στη λωρίδα πορείας του εφεσίβλητου, αντίθετα ισχυρίστηκε πως είναι ο εφεσίβλητος που μπήκε στη δική του λωρίδα. Κατά την ώρα και στη σκηνή του δυστυχήματος οδηγούσε το αυτοκίνητο του και ο Ηρόδοτος Νεοφύτου ο οποίος είδε το δυστύχημα. Πλησίασε μάλιστα τον αστυφύλακα, ο οποίος ανέλαβε την επί τόπου διερεύνηση του, και του περίγραψε τις συνθήκες που επεσυνέβη. Υπέδειξε μάλιστα και το σημείο σύγκρουσης, που τοποθέτησε 70 εκ. μέσα στη λωρίδα πορείας του εφεσίβλητου. Ο ίδιος ο εφεσείων υπέδειξε το σημείο σύγκρουσης σε απόσταση 20 εκ. από τη διαχωριστική γραμμή, μέσα στη λωρίδα πάλι του εφεσίβλητου. Γι΄ αυτό και η δικηγόρος του εισηγήθηκε πως η σύγκρουση έγινε περίπου στο κέντρο του δρόμου, για να προωθήσει τη θέση της για συντρέχουσα αμέλεια του εφεσίβλητου. Ο Ηροδότου κατέθεσε ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου, το οποίο συνοψίζει τη μαρτυρία του στην ακόλουθη περικοπή της μακροσκελούς απόφασης του:
«Ο Μ.Ε.2 ήταν ο Ηρόδοτος Νεοφύτου, ο αυτόπτης μάρτυρας στον οποίο έκαμε αναφορά ο Μ.Ε.1 ο οποίος ανέφερε ότι στις 2.11.2002 το απόγευμα οδηγούσε το αυτοκίνητο του κατά μήκος της Λεωφόρου Μακαρίου Γ΄ με κατεύθυνση ανατολική. Σε κάποιο σημείο ενώ βρισκόταν στη αριστερή λωρίδα κυκλοφορίας όλα τα μπροστινά του αυτοκίνητα κινούνταν ελαφρώς δεξιά λόγω της παρουσίας δύο σταθμευμένων αυτοκινήτων στα αριστερά τους των οποίων τα 2/3 περίπου του πλάτους τους δηλαδή 1.20 μέτρων βρισκόταν μέσα στο δρόμο. Κινήθηκε και ο ίδιος δεξιά σε απόσταση περίπου ενός μέτρου από το παρκαρισμένο και ενώ ήταν σταματημένος στην ουρά με το μεγαλύτερο μέρος του αυτοκινήτου να καταλαμβάνει τη δεξιά λωρίδα στο σημείο Ε του Τεκμηρίου 1, είδε από το καθρεφτάκι της πόρτας του σε απόσταση 100 - 120 μέτρων από πίσω του ένα αυτοκίνητο να βγαίνει από τη γραμμή των σταματημένων οχημάτων και να προσπερνά την ουρά φτάνοντας στα πλάγια του δικού του αυτοκινήτου. Με τον τρόπο που κινήθηκε αναγκαστικά το μισό πλάτος του αυτοκινήτου του ήταν στη δεξιά λωρίδα ενώ το άλλο μισό βρισκόταν στην λωρίδα για τα οχήματα που έρχονταν από απέναντι. Τότε ο Μ.Ε.1 του έκαμε σήμα αλλά αυτός συνέχισε να προσπερνά και ενώ ήταν 3-4 μέτρα πιο μπροστά από το μάρτυρα χτύπησε ένα μοτοσικλετιστή που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση που οδηγούσε περίπου στο κέντρο της λωρίδας του και ο οποίος ακολουθούσε ένα αυτοκίνητο που έστριψε αριστερά στην πάροδο. Πριν το δυστύχημα ο Μ.Ε.2 είδε το αυτοκίνητο που ήταν απέναντι να στρίβει αριστερά και να τον προσπερνά ο Ενάγων. Αν το εν λόγω αυτοκίνητο δεν έστριβε αριστερά σίγουρα θα συγκρούετο με το αυτοκίνητο του Εναγόμενου.»
Καθώς αναφέραμε ήδη ο εφεσείων ισχυρίστηκε πως ο εφεσίβλητος μπήκε στη δική του λωρίδα κυκλοφορίας, και όχι αντίστροφα. Πρόσθεσε δε πως υπήρχε πυκνή τροχαία κίνηση με αυτοκίνητα και στις δύο λωρίδες, κάτι που δυσκόλευε τη διακίνηση στη λεωφόρο. Ο ίδιος με προσοχή κατόρθωσε να οδηγεί στη δική του λωρίδα ο εφεσίβλητος όμως, που ερχόταν από απέναντι, προσπέρασε ένα αυτοκίνητο και αμέσως μετά συγκρούστηκε με το δικό του.
Η δικηγόρος του εφεσείοντος προσπάθησε να μας πείσει πως το δικαστήριο δεν έπρεπε να πιστέψει τον αυτόπτη μάρτυρα Ηροδότου γιατί σε ορισμένα σημεία της μαρτυρίας του είχε αντιφάσεις με τη γραπτή κατάθεση που έδωσε στην Αστυνομία και τη μαρτυρία του στην ποινική υπόθεση εναντίον του εφεσείοντος. Έδωσε δε έμφαση στο γεγονός πως ο εφεσίβλητος δεν κατέθεσε ο ίδιος κατά την εκδίκαση της υπό συζήτηση υπόθεσης, για να προσθέσει επ' αυτού πως οι λόγοι είναι προφανείς. Ήθελε, κατά τη συνήγορο, να αποφύγει την αντεξέταση με ορατή την πιθανότητα να αποτύχει να αποδείξει την υπόθεση του.
Δεν συμφωνούμε με τις πιο πάνω εισηγήσεις της συνηγόρου του εφεσείοντος. Θεωρούμε ως ευχάριστο γεγονός και πλεονέκτημα για την Κυπριακή Δικαιοσύνη, γιατί άνθρωποι οι οποίοι επιμαρτυρούν ένα επεισόδιο το οποίο οδηγείται σε δικαστική διαδικασία προσέρχονται στο δικαστήριο για να βοηθήσουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Αυτό έγινε και στην υπόθεση που μας απασχολεί. Ο Ηροδότου, ένα άτομο που τυχαίως οδηγούσε στη Λεωφόρου Μακαρίου Γ΄ όταν έγινε το δυστύχημα, προσφέρθηκε να βοηθήσει τις ανακριτικές αρχές και να δώσει μαρτυρία στο δικαστήριο για τις συνθήκες του δυστυχήματος, όπως τις διαπίστωσε ιδίοις όμμασι. Το πρωτόδικο δικαστήριο αποδέχτηκε ως αληθή τη μαρτυρία του Ηροδότου. Δεν μας προτάθηκε κανένας απολύτως λόγος για να μη συμφωνήσουμε με την κρίση του. Ο εφεσίβλητος επέλεξε να μη δώσει ο ίδιος μαρτυρία. Ήταν δικαίωμα του. Αναλάμβανε ο ίδιος τον κίνδυνο του ενδεχομένου να αποτύγχανε να αποδείξει την υπόθεση του, με το γνωστό βάρος που απαιτείται σε πολιτική υπόθεση.
Η έφεση απορρίπτεται.
ΑΝΤΕΦΕΣΗ.
Ο εφεσίβλητος καταχώρησε αντέφεση, στην οποία εισηγείται πως οι γενικές αποζημιώσεις ύψους € 51.258,04 (£30.000), που του επιδίκασε το δικαστήριο είναι έκδηλα ανεπαρκείς. Διαπιστώνουμε πως τα τραύματα που υπέστη ο εφεσίβλητος ήταν πράγματι πολύ σοβαρά. Υπέστη πολλαπλά κατάγματα του δεξιού μηριαίου οστού. Εισήχθη σε κλινική όπου κάτω από γενική αναισθησία υπεβλήθη σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση (5 ½ ωρών) για ανοιχτή ανάταξη των πολλαπλών καταγμάτων και εσωτερική οστεοσύνθεση με μεγάλη πλάκα και κοχλίες. Στις 22.11.2002 ο εφεσίβλητος βγήκε από την κλινική, αλλά εισήχθη πάλι στις 5.12.2002, για να υποβληθεί σε νέα χειρουργική επέμβαση, πάλι κάτω από γενική αναισθησία, για να αφαιρεθούν η πλάκα και κοχλίες και να αντικατασταθούν με εξωτερική οστεοσύνθεση για τη συγκράτηση των καταγμάτων. Στις 5.3.2003, ο εφεσίβλητος υπεβλήθη σε τρίτη χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθούν οι βελόνες της οστεοσύνθεσης και να τοποθετηθεί γύψος. Στις 22.8.2003, παρουσιάστηκε μόλυνση στην χειρουργική πληγή οπόταν και εισήχθη πάλι στην κλινική για θεραπεία. Υπεβλήθη δε σε μεγάλη χειρουργική επέμβαση στην οποία ανοίχθηκε το παλαιό τραύμα και αφαιρέθηκαν πέντε νεκρά οστικά τεμάχια και έγινε και καθαρισμός των εστιών της μόλυνσης. Στις 23.9.2003, ο εφεσίβλητος παρουσίασε μεγάλη αιμορραγία στο δεξιό μηρό και επανεισήχθη στην κλινική για τη δέουσα θεραπεία. Σαν αποτέλεσμα των πιο πάνω τραυμάτων παρέμεινε εμφανής μόνιμη χειρουργική ουλή 30 εκ. στην επιφάνεια του δεξιού μηρού του εφεσίβλητου και μόνιμη βράχυνση του δεξιού του κάτω άκρου κατά 2,5 εκ. ενώ η κάμψη του δεξιού γόνατος υπολείπεται κατά περίπου 20°.
Αναφορικά με την πρόγνωση της κατάστασης του η πρωτόδικος δικαστής δέχθηκε τη μαρτυρία του Ηλία Γεωργίου, ειδικού ορθοπεδικού χειρούργου, που κάλεσε η υπεράσπιση. Ο κ. Γεωργίου συμφώνησε μεν με τη διάγνωση και θεραπεία των συναδέλφων του έκρινε όμως ως απομακρυσμένη την πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης οστεομυελίτιδας. Διαπίστωσε δε πως η επούλωση των τραυμάτων είναι αρκετά καλή. Συμφώνησε πως η βράχυνση του σκέλους του εφεσίβλητου είναι 2,5 εκ., μικρού δηλαδή βαθμού, και είπε πως αυτή αντιμετωπίζεται με ένα απλό τρόπο, την τοποθέτηση δηλαδή στο παπούτσι εσωτερικού ανυψωτικού πάτου. Δεν διακρίνεται χωλότητα στο βάδισμα.
Το Δικαστήριο, όπως ήδη αναφέραμε, έκρινε πως το ποσό των €51.258,04 (£30,000) αποζημιώνει επαρκώς τον εφεσίβλητο. Επιδικάστηκαν βέβαια υπέρ του και ειδικές αποζημιώσεις οι οποίες όμως δεν είναι αντικείμενο της έφεσης ή αντέφεσης.
Οι αρχές, βάσει των οποίων υπολογίζονται οι γενικές αποζημιώσεις, έχουν εμπεδωθεί πλέον στη νομολογία μας και δεν χρειάζεται να τις επαναλάβουμε. Το δικαστήριο προσπαθεί, όσο είναι δυνατό, να δικαιώσει τον παθόντα με τέτοιο ποσό χρημάτων ώστε να θεωρείται ως δίκαιη προς αυτόν ανταπόδοση και αποκατάσταση για το κακό που του έχει επισυμβεί. Ο εφεσείων, νέος 22 ετών όταν έγινε το δυστύχημα, ένιωσε για πολύ καιρό αφόρητο πόνο και υποβλήθηκε σε αφάνταστη ταλαιπωρία λόγω του τραυματισμού του στο δυστύχημα. Να θυμίσουμε πως υποβλήθηκε σε τέσσερις πολύωρες χειρουργικές επεμβάσεις. Η χειρουργική ουλή είναι μονίμως εμφανής στο πόδι του. Η βράχυνση του ποδιού του είναι μικρή και αντιμετωπίζεται με υπερυψωμένο πάτο στο παπούτσι, ενώ δεν είναι ορατή στο βάδισμα. Δεν παύει όμως αυτή η κατάσταση να θέτει τον εφεσίβλητο σε μια μειονεξία την οποία θα υπομένει για ολόκληρη του τη ζωή. Στον καθορισμό του ποσού των αποζημιώσεων λαμβάνεται ασφαλώς υπόψη η αξία του χρήματος. Ένα ποσό, ως αριθμός, μπορεί να ακούεται και να διαβάζεται μεγάλο. Πρέπει όμως να υπολογίζεται ουσιαστικά ώστε να έχει αντιστοιχία με την αγοραστική του αξία.
Κρίνουμε, αξιολογώντας αυτά που είπαμε προηγουμένως πως το ποσό των €51.258,04 (£30.000), που το πρωτόδικο Δικαστήριο επιδίκασε στον εφεσίβλητο ως γενικές αποζημιώσεις είναι έκδηλα ανεπαρκές. Το αυξάνουμε σε €85.430,07.
Ως αποτέλεσμα, η έφεση απορρίπτεται χωρίς έξοδα. Η αντέφεση επιτυγχάνει με €2,500, έξοδα υπέρ του εφεσίβλητου εδώ, και στην ανάλογη κλίμακα πρωτοδίκως.
Η έφεση απορρίπτεται χωρίς έξοδα. Η αντέφεση επιτρέπεται με €2,500 έξοδα υπέρ του εφεσίβλητου κατ' έφεση, και στην ανάλογη κλίμακα πρωτοδίκως.