|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 1 ΑΑΔ 887
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
27 Iουνίου, 2005
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π., ΚΡΑΜΒΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
1. Χριστάκης Στυλιανού Χριστοδούλου,
2. Χαράλαμπος Στυλιανού Χριστοδούλου
ΚΑΙ
1. Λεόντιος Γεωργίου Λοϊζου και Κύπρος Γεωργίου Λοϊζου ως διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντος Γεωργίου Πυργώτη ή Λοϊζου
2. Ανδρέας Γεωργίου Λοϊζου
3. Σπύρος Γεωργίου Λοϊζου
4. Γαλάτεια Γεωργίου Λοϊζου
5. Αφροδίτη Γεωργίου Λοϊζου
6. Λεόντιος Γεωργίου Λοϊζου
7. Κύπρος Γεωργίου Λοϊζου
- - - - - - - -
Α. Παπαχαραλάμπους, για τους Εφεσείοντες.
Δ. Κούτρας, για τους Εφεσίβλητους.
-------- ----------- --------
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Η αγωγή, που καταχωρίστηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου στις 22.7.1992, εδέησε να φτάσει στην τελεσιδικία, με την έκδοση της απόφασης, στις 2.5.2003. Η απόφαση επιφυλάχθηκε στις 12.12.2001. Αδικαιολόγητη καθυστέρηση τόσο αναφορικά με το διάστημα που επεφυλάχθη η απόφαση, αλλά βεβαίως και το χρονικό διάστημα που πέρασε από την καταχώριση της αγωγής μέχρι την τελική εκδίκαση της. Για το πρώτο βέβαια μεγάλο χρονικό διάστημα ευθύνη φέρουν και οι διάδικοι, όπως καταδεικνύεται από το πρακτικό. Η απονομή της δικαιοσύνης όμως, μέσα σε εύλογο χρόνο, εναποτίθεται, κατά κύριο λόγο, στο Δικαστήριο που έχει εκ του συντάγματος υποχρέωση να διευθύνει κατά τέτοιο τρόπο τη διαδικασία ώστε να οδηγείται το συντομότερο δυνατό στην τελεσιδικία.
Η αντιδικία αφορούσε την κυριότητα σε μερίδια δύο κτημάτων στο χωριό Πάνω Πύργος, συγκεκριμένα ½ μερίδιο επί του τεμαχίου 330/1 και 1/5 μερίδιο επί του τεμαχίου 327/1 Φ/ΣΧ.18/53, έκτασης 23,409 τ.μ. και 3,345 τ.μ. αντίστοιχα. Οι ενάγοντες αρ. 1 είναι οι δύο διαχειριστές του Γεωργίου Πυργώτη ή Λοϊζου, τέως από το Καϊμακλί, ενώ οι 2-7 είναι τέκνα του πιο πάνω αποβιώσαντος. Είναι εφεσίβλητοι εδώ. Οι δύο εναγόμενοι, εφεσείοντες, υπέβαλαν στο κτηματολόγιο αίτηση, αριθμός Α675/92, για να εγγραφούν ως οι μόνοι ιδιοκτήτες όλων των μεριδίων στα πιο πάνω κτήματα, τα οποία διεκδικούν το μεν τεμάχιο 327 ως το μερίδιο που τους αναλογούσε μεταξύ των κληρονόμων του πατέρα τους Στυλιανού Χριστοδούλου, ο οποίος, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, τα πήρε δια δωρεάς από τον παππού του Ττοφή Λαμπή, και το 330/1, που ο πατέρας τους απέκτησε δυνάμει κληρονομιάς από τη μητέρα του Κυριακού Ττοφή Λαμπή, ½, και το υπόλοιπο ½ δυνάμει εχθρικής κατοχής εναντίον των κληρονόμων της Μαρτούς Ττοφή Λαμπή. Ως εκ τούτου, αξίωσαν με ανταπαίτηση τους την κυριότητα στα πιο πάνω κτήματα, ζητώντας από το Δικαστήριο να διατάξει την εγγραφή επ΄ονόματι τους. Κατά τις επιτόπιες εξετάσεις της αρμόδιας υπηρεσίας του κτηματολογίου, για να προωθηθεί η αίτηση των εφεσειόντων, επιβεβαιώθηκαν οι θέσεις των εναγομένων. Οι εφεσίβλητοι υπέβαλαν ένσταση. Ακολούθησε νέα επιτόπια εξέταση, η οποία επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα της πρώτης. Μετά τα πιο πάνω αποτελέσματα, οι ενάγοντες καταχώρισαν την υπό συζήτηση αγωγή.
Κατά την πρωτόδικη διαδικασία προσκομίστηκε πολλή μαρτυρία για να υποστηριχθούν οι εκατέρωθεν θέσεις. Μαρτυρία βέβαια ζώντων που αναφερόταν εξ΄ακοής ως προς το ποία ήταν η σχέση των προγóνων τους, προπάππων και προγιαγιάδων, αναφορικά με τα επίδικα κτήματα.
Ο πρωτόδικος δικαστής, αφού παρέθεσε τη μαρτυρία, απέρριψε την αγωγή και την ανταπαίτηση. Αναφορικά με την αγωγή έκρινε πως οι ενάγοντες δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν τα επίδικα κτήματα δυνάμει κληρονομικού δικαιώματος γιατί αυτά ήταν απλά «καταχωρημένα» και όχι εγγεγραμμένα στο όνομα του προγόνου των. Δεν είχε δηλαδή αποδεικτεί η κυριότητα των τελευταίων επί των κτημάτων.
Ξεχωριστή έφεση που καταχώρισαν οι εφεσίβλητοι εναντίον της πρωτόδικης απόφασης αποσύρθηκε. Παρέμεινε ενώπιον μας προς συζήτηση η έφεση των εναγομένων επί της ανταπαιτήσεως τους. Ο πρωτόδικος δικαστής, όπως είπαμε πιο πριν, απέρριψε και την ανταπαίτηση των εφεσειόντων. ΄Εκρινε πως δεν αποδείκτηκε ικανοποιητικά από τη μαρτυρία πως ο Στυλιανός Χριστοδούλου νεμόταν με εχθρική κατοχή τo επίδικo κτήμα για το χρονικό διάστημα που προβλέπει ο Νόμος, και που ο δικαστής αποφάσισε πως θα έπρεπε να ήταν 30 χρόνια και όχι 10. Αλλά και αν τούτο αποδεικνυόταν, τα δικαιώματα του πατέρα των εφεσειόντων, και στα δύο κτήματα, περιήλθαν, μετά το θάνατο του, στην περιουσία του, και μπορούσαν να διεκδικηθούν μόνο από το διαχειριστή της περιουσίας του, όπως έχει αποφασιστεί στην υπόθεση Φιλίππου ν. Στυλιανού (1992) 1(Α) Α.Α.Δ. 448. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα.
«Εξετάσαμε με προσοχή όλα τα εγειρόμενα θέματα. Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι η εφεσείουσα 1 δεν πρόβαλε και δε διεκδικεί κανένα προσωπικό δικαίωμα. Ο δεσμός της με το Τεμάχιο 293/2 απεκόπη από το 1970 όταν μεταβίβασε το κτήμα στον εφεσείοντα 2. Ο τελευταίος διεκδικεί ιδιοκτησία του διαφιλονικούμενου κτήματος λόγω του δικαιώματος που του παρέχει ο τίτλος ιδιοκτησίας. Οποιαδήποτε δικαιώματα απόκτησε η Καλλού Παναγή ανήκουν στην περιουσία της και μπορεί να διεκδικηθούν μόνο από τον προσωπικό αντιπρόσωπό της. ΄Οπως υποστηρίζει η νομολογία (η οποία επισημαίνεται πιο πάνω), η απόκτηση του δικαιώματος ιδιοκτησίας λόγω εχθρικής κατοχής δε συνεπάγεται την αυτόματη μεταγραφή του κτήματος στο όνομα του κατόχου. Για τη μεταβίβαση του δικαιώματος είναι αναγκαία η πιστοποίηση της ιδιοκτησίας με την εγγραφή της στα κτηματολογικά μητρώα. ΄Αλλωστε, η δήλωση μεταβίβασης που υποβάλλεται στο Κτηματολόγιο περιορίζεται στο κτήμα που περιλαμβάνει ο τίτλος ιδιοκτησίας ο οποίος μεταβιβάζεται. Μετά τη θέσπιση του περί Διαχειρίσεως Περιουσιών Νόμου του 1954 - Κεφ. 189, καταργήθηκε και το δικαίωμα των κληρονόμων για τη διεκδίκηση περιουσίας του αποβιώσαντος κληρονομικώ δικαιώματι που είχε αναγνωριστεί στην A.G.Patiki & Co. And Others v. Demetra Georghiou Patiki XX(II)77, και στη Demetra G. Patiki v. A. GG. Patiki & Others, XX(I) C.L.R. 36. Η κατάληξη αυτή καταρρίπτει κάθε διεκδίκηση των εφεσειόντων για την εγγραφή του διαφιλονικούμενου κτήματος επ΄ονόματί τους λόγω εχθρικής κατοχής.»
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγείται πως οι πρόνοιες των άρθρων 26 και 27 στον περί Διαχείρισης Κληρονομιών Νόμο Κεφ.189, όπως έχει τροποποιηθεί, καθιστούν επιτακτική την έκδοση εγγράφων διαχείρισης μόνο στις περιπτώσεις όπου υπάρχει το νομικό κώλυμα που αναφέρεται στα άρθρα, δηλαδή κληρονόμος που τελεί υπό ανικανότητα ανεξάρτητα από το μέγεθος της περιουσίας. (Η αγωγή κατατέθηκε στην κλίμακα 25.000-50.000). Επομένως, λέγει ο συνήγορος, εφόσον δεν υπάρχει κληρονόμος υπό ανικανότητα, δεν χρειαζόταν να διοριστεί διαχειριστής της περιουσίας του πατέρα τους, Στυλιανού Χριστοδούλου. Την απάντηση σ΄αυτή την εισήγηση την βρίσκουμε στο πιο πάνω παράθεμα από την απόφαση Φιλίππου ν. Στυλιανού. Δεν είναι ορθή η θέση του δικηγόρου των εφεσειόντων.
Τέλος δυο λόγια για την εισήγηση πως δεν έγινε δίκαιη δίκη γιατί καθυστέρησε η έκδοση της απόφασης. Δεν νομίζουμε να δικαιολογείται το παράπονο των εφεσειόντων. Ας μη ξεχνούν ότι θυμήθηκαν τώρα να νομιμοποιήσουν δικαιώματα, που ισχυρίζονται πως έχουν, και τα οποία έλκουν από τους προπάππους και προγιαγιάδες τους. Και η υπόθεση, ως εκ της φύσεως της, καθίσταται δύσκολη αναφορικά με τη μαρτυρία η οποία είναι αναγκαία για να μπορέσει το Δικαστήριο να καταλήξει σε ορθά συμπεράσματα.
Ενόψει των ανωτέρω η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Π.
Δ.
Δ.
/ΜΑ