|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 1 ΑΑΔ 300
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ.11675)
21 Φεβρουαρίου, 2005
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στές]
ΑΛΕΞΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ,
Εφεσείοντας/Αιτητής,
ν.
FAIRWAYS LARNACA LTD,
Εφεσιβλήτων/Καθ'ων η αίτηση.
Χ. Αργυρού, για τον Εφεσείοντα.
Ν. Δαμιανού, για τους Εφεσιβλήτους.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Τ. Ηλιάδης.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Ο Αλέξης Χρίστου (εφεσείων) προσβάλλει την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών, σύμφωνα με την οποία η απόλυσή του από την εταιρεία Fairways Larnaca Ltd (εφεσίβλητη) κρίθηκε ως δικαιολογημένη.
(α) Τα γεγονότα και η πρωτόδικη απόφαση.
Κατά τους ουσιώδεις χρόνους της παρούσας διαδικασίας, η εφεσίβλητη ενεργούσε ως αποκλειστικός αντιπρόσωπος και διανομέας των αυτοκινήτων Mitsubishi στην επαρχία Λάρνακας, διατηρώντας ταυτόχρονα γκαράζ για τη συντήρηση και επιδιόρθωση των πιο πάνω οχημάτων. Το προσωπικό του γκαράζ αποτελείτο από Μηχανικούς Ειδικούς Α΄, Μηχανικούς Ειδικούς Β΄ και μαθητευόμενους. Ο αιτητής, που προσλήφθηκε το 1976, κατείχε κατά τον ουσιώδη χρόνο τη θέση Μηχανικού Ειδικού Β΄ και εκπροσωπείτο από την ΠΕΟ.
Οι όροι υπηρεσίας των υπαλλήλων της εφεσίβλητης διέπονταν από συμφωνίες μεταξύ των Συντεχνιών ΠΕΟ και ΣΕΚ και της εφεσίβλητης, σύμφωνα δε με την παράγραφο 4 της συμφωνίας της 7/8/1989
"(4) Υπάλληλοι της εταιρείας μας οι οποίοι μετά την εργασία τους ασκούν επάγγελμα που έρχεται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της Εταιρείας, τότε αυτομάτως οι υπαλλήλοι αυτοί θα απολύονται από την εργασία τους εφόσον βέβαια παρουσιαστούν αληθή αποδεικτικά στοιχεία. Σε τέτοια περίπτωση η εταιρεία δεν θα έχει οποιαδήποτε ευθύνη ούτε και υποχρέωση έναντι αυτών των υπαλλήλων."
Στις 31/8/2000 σε συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου της εφεσίβλητης συζητήθηκε το θέμα της μειωμένης παραγωγής του συνεργείου της εταιρείας που είχε ως αποτέλεσμα το γκαράζ να παρουσιάζει ζημιές αντί κέρδη. Τούτο οφειλόταν, σύμφωνα με το Διευθυντή Εργασιών και Πωλήσεων (Operation and Marketing Manager) κ. Χριστάκη Χριστοφόρου, στη διενέργεια συντήρησης οχημάτων από τους υπαλλήλους μηχανικούς της εταιρείας στα ιδιωτικά τους σπίτια. Έτσι στις 20/2/2001 η εφεσίβλητη απέστειλε την πιο κάτω επιστολή προς όλους τους μηχανικούς:
"ΠΡΟΣ: Όλους τους Μηχανικούς
ΑΠΟ: Χριστάκη Χριστοφόρου - Operation & Marketing Manager
ΗΜΕΡ.: 20 Φεβρουαρίου 2001
Έχει περιέλθει στην αντίληψη μου ότι ορισμένοι μηχανικοί διατηρούν δικό τους γκαράζ συντήρησης και επιδιόρθωσης αυτοκινήτων και κατ' επέκταση συγκρούονται τα συμφέροντα εργοδότη και εργοδοτουμένων.
Όπως όλοι γνωρίζετε, απαγορεύεται αυστηρώς για οποιοδήποτε μηχανικό που εργάζεται στην εταιρεία μας να διατηρεί δικό του γκαράζ ή να εργάζεται σε άλλο γκαράζ εκτός από το συνεργείο της Fairways. Η εταιρεία περιμένει όπως συμμορφωθείτε και δεν θα διστάσει να λάβει αυστηρά μέτρα στις περιπτώσεις που μηχανικοί συνεχίσουν να μην συμμορφώνονται."
Στις 27/8/2001 κάποιος Μόδεστος Μουζούρης προέβη σε μια έγγραφη καταγγελία προς την εφεσίβλητη, σύμφωνα με την οποία ο εφεσείων διόρθωσε το όχημα του πιο πάνω χωρίς το όχημα να μεταφερθεί στο γκαράζ της εταιρείας. Πιο συγκεκριμένα η καταγγελία ανέφερε τα πιο κάτω:
"Ημερομηνία: 27 Αυγούστου 2001, ΛΑΡΝΑΚΑ
Προς Κον Γιαννάκη Κωνσταντίνου
ΦΕΑΡΓΟΥΕΗ (ΛΑΡΝΑΚΑ) ΛΤΔ.
Από Μόδεστο Μουζούρη
Αξιότιμε κύριε,
Είμαι στη δυσάρεστη θέση να σας πληροφορήσω ότι ο υπάλληλος σας Αλέξης Χρίστου με τη συμπεριφορά του με εξεγέλασε εν αγνοία μου, διότι ενώ το αυτοκίνητο θα εστέλλετο στη ΦΕΑΡΓΟΥΕΗ ΛΤΔ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ MITSUBISHI, όπως εγώ πίστευα, το επιδιόρθωσε ο ίδιος χωρίς εντολή μου και συγκατάθεση μου. Εγώ καμία σχέση δεν έχω με το συμβάν, το οποίο συνέβη ως προανέφερα εν αγνοία μου και χωρίς τη συγκατάθεση μου.
Παρακαλώ όπως ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
Μετά τιμής
ΜΟΔΕΣΤΟΣ ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ"
Ο Διευθυντής Εργασιών και Πωλήσεων (Operation and Marketing Manager) κ. Γιαννάκης Κωνσταντίνου μόλις πήρε την επιστολή ζήτησε διευκρινίσεις από τον εφεσείοντα ο οποίος παραδέχθηκε ότι επιδιόρθωσε το όχημα του Μόδεστου Μουζούρη έναντι του ποσού των £1.700. Επειδή όμως ο πιο πάνω αρνείτο να τον πληρώσει, καταχώρισε εναντίον του αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας για την είσπραξη του πιο πάνω ποσού. Η εφεσίβλητη αφού έκρινε ότι η παροχή υπηρεσιών από τον εφεσείοντα σε πελάτη της εταιρείας σε χώρο εκτός εργασίας αποτελούσε παραβίαση των κανόνων εργασίας, με σχετική επιστολή ημερομηνίας 29/8/2001 τερμάτισε τις υπηρεσίες του εφεσείοντος.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού αποφάνθηκε ότι η απόλυση ήταν δικαιολογημένη εφόσο ενέπιπτε μέσα στις πρόνοιες του άρθρου 5(ε) και (στ)(1) του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου (αρ. 24/67) απέρριψε την αίτηση του εφεσείοντος για αποζημιώσεις.
(β) Η έφεση.
Με την παρούσα έφεση ο εφεσείων αμφισβητεί την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης ισχυριζόμενος ότι,
(Α) Το συμπέρασμα ότι η εφεσίβλητη απέλυσε τον εφεσείοντα γιατί διατηρούσε δικό του γκαράζ επιδιόρθωσης οχημάτων ήταν λανθασμένο,
(Β) Το συμπέρασμα ότι ο εφεσείων εξασκούσε ανταγωνιστική εργασία ήταν λανθασμένο,
(Γ) Υπήρξε ανοχή εκ μέρους της εφεσίβλητης,
(Δ) Το συμπέρασμα ότι η απόλυση ήταν δικαιολογημένη είναι λανθασμένο και ότι
(Ε) Η απόφαση είναι αναιτιολόγητη.
Έχει υποβληθεί από τον ευπαίδευτο συνήγορο της εφεσίβλητης ότι η έφεση θα πρέπει να απορριφθεί αφού δεν βασίζεται πάνω σε νομικά σημεία αλλά πάνω σε ευρήματα γεγονότων.
Το άρθρο 12 (11Α) του περί Ετησίων Αδειών Μετ' Απολαβών Νόμου (αρ. 8/67), όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 2 του Νόμου 110(Ι)/99 προβλέπει για την απευθείας άσκηση έφεσης στο Ανώτατο Δικαστήριο χωρίς υπόμνημα εναντίον οποιασδήποτε απόφασης του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών για λόγους που αναφέρονται σε νομικά σημεία μόνο.
Η επεξήγηση του τι συνιστά νομικό σημείο δόθηκε στην υπόθεση In re HjiCostas (1984) 1 CLR 513, 519, όπου τονίστηκε ότι,
"What amounts to a pure question of law is perhaps easy to define but hard to apply to the particular circumstances of a case. The question of law raised, whatever its nature, must necessarily be one relevant to the facts of the case. A pure question of law cannot be one extricated or detached from the facts of the case for in those circumstances it would be an academic question of law. It appears to me that whenever an issue revolves round the application of the law to given facts, it raises a pure question of law. So long as the facts to which the Court is required to apply the law are not called in question, the point is a legal one. It merely raises questions bearing on the interpretation and the scope of the law. Exploration of the ambit of the law is always a question of law."
Μέσα στα ίδια πλαίσια στην υπόθεση Επί τοις αφορώσι την Αίτησιν του Πέτρου Κυριακίδη δι' έκδοσιν Προνομιακών Διαταγμάτων Certiorari και Mandamus (1992) 1 ΑΑΔ 26, 35, τονίστηκε ότι,
"Δεν υπάρχει πλήρης και εξαντλητικός ορισμός της φράσης "νομικό σημείο" ή "νομικό ερώτημα". Συμπεριλαμβάνει όμως εφαρμογή του νόμου σε αναντίλεκτα γεγονότα· ζήτημα ερμηνείας και οριοθέτησης του σκοπού του νόμου· λανθασμένη άσκηση της διακριτικής εξουσίας ή άσκηση διακριτικής εξουσίας με βάση λανθασμένες νομικές αρχές· δικαστική ενέργεια χωρίς μαρτυρία· συμπεράσματα που είναι αντίθετα ή δε συνάδουν με την ενώπιο του πρωτόδικου Δικαστηρίου μαρτυρία· άποψη του πρωτόδικου Δικαστηρίου πάνω στα πρωτογενή γεγονότα που δεν μπορεί εύλογα να υποστηριχθεί. Δεν περιλαμβάνει ευρήματα πρωτογενών γεγονότων, τα οποία δεν μπορούν να προσβληθούν με έφεση με υπόμνημα."
Η αρχή ότι δεν επιτρέπεται η εξέταση έφεσης η οποία επιδιώκει την ανατροπή των γεγονότων και των ευρημάτων του πρωτόδικου Δικαστηρίου που βασίζεται σε αυτά υιοθετήθηκε στις αποφάσεις Παναγιώτης Κουντουρίδης Λτδ. ν. Γεωργίου (Πολιτική Έφεση αρ. 11467 της 4/7/2003), Τουμάζου κ.ά. ν. Ταμείου Πλεονάζοντος Προσωπικού (Πολιτική Έφεση αρ. 11418 της 16/7/2003) και Spinneys Cyprus Ltd. v. 1. Χρίστου κ.ά., 2. Ταμείου Πλεονάζοντος Προσωπικού (Πολιτική ΄Εφεση αρ. 11626 της 9/11/2004).
Οι πιο πάνω λόγοι προβάλλουν τις πιο κάτω θέσεις:
"Α. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα αποφάσισε ότι ο λόγος που η καθ'ης η αίτηση εταιρεία απέλυσε τον αιτητή ήταν γιατί διατηρούσε δικό του γκαράζ και επιδιόρθωνε οχήματα στο σπίτι του τις ελεύθερες του ώρες.
Γ. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα αποφάσισε ότι ο αιτητής εξασκούσε ανταγωνιστική εργασία γιατί διατηρούσε γκαράζ στο σπίτι του και εργαζόταν τις ελεύθερες του ώρες.
Δ. Αν το Πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά αποφάσισε ότι ο αιτητής ασκούσε ανταγωνιστική εργασία είναι λανθασμένο το συμπέρασμα του Δικαστηρίου ότι δεν υπήρξε ανοχή εκ μέρους της εταιρείας για το γεγονός ότι ο αιτητής διατηρούσε γκαράζ στο σπίτι του."
Η αιτιολογία που προβάλλεται για την υποστήριξη των πιο πάνω λόγων αμφισβητεί την ορθότητα των πρωτόδικων συμπερασμάτων που βασίζονται στα γεγονότα που οδήγησαν στην απόλυση του εφεσείοντος. Για το λόγο της απόλυσης του εφεσείοντος το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού αποδέχθηκε την εκδοχή της εφεσίβλητης προέβη σε εύρημα που βασιζόταν ακριβώς πάνω στα περιστατικά που οδήγησαν στη λήψη της σχετικής απόφασης. Συνακόλουθα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου της εφεσίβλητης ότι οι πιο πάνω λόγοι έφεσης δεν βασίζονται πάνω σε νομικά σημεία αλλά σε ευρήματα γεγονότων, είναι ορθή.
Με τον πέμπτο λόγο έφεσης ο εφεσείων ισχυρίζεται ότι,
"Η απόφαση του Πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν είναι αιτιολογημένη και/ή επαρκώς αιτιολογημένη."
Ο εφεσείων ισχυρίζεται ότι η εφεσίβλητη απέτυχε να αποσείσει το βάρος της απόδειξης ότι η απόλυση του ήταν δικαιολογημένη σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 5(ε) και (στ)(i) του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου (αρ. 24/67). Και τούτο γιατί ως αποτέλεσμα λανθασμένης εκτίμησης της μαρτυρίας και των προνοιών του άρθρου 5(ε) και (στ)(i) του Νόμου 24/67 και της παραβίασης του δικαιώματος να υπερασπίσει τον εαυτό του, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εφεσίβλητη δικαιολογημένα προέβη στην απόλυσή του. Ο λόγος αυτός αν και περιέχει και αναφορά σε γεγονότα, εντούτοις η αιτιολογία που προβάλλεται τον χαρακτηρίζει ως νομικό και συνακόλουθα θα προβούμε στην εξέτασή του.
Πιο συγκεκριμένα υποβλήθηκε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο με βάση τα γεγονότα που είχε παρουσιάσει η εφεσίβλητη, χωρίς να αντιπαραβάλει τις θέσεις του εφεσείοντος, κατέληξε σε ευρήματα και συμπεράσματα χωρίς την ανάλυση της μαρτυρίας. Στην απόφαση δεν αναφέρεται ποια από τις δύο εκδοχές γίνεται αποδεκτή και η απόρριψη των θέσεων του εφεσείοντος έγινε χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία.
Έχει επανειλημμένα τονισθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο ότι η αιτιολόγηση της απόφασης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εγκυρότητας της δικαστικής διεργασίας. Αυτό διασφαλίζεται και από το άρθρο 30.2 του Συντάγματος που επιβάλλει την αιτιολόγηση των δικαστικών αποφάσεων ως απαραίτητο στοιχείο για την εγκυρότητα της δικαστικής λειτουργίας. (Βλ. Ioannidou v. Dikeos (1969) 1 C.L.R. 235, Pioneer Candy Ltd. v. Tryfon & Sons Ltd. (1981) 1 C.L.R. 440, Δρουσιώτης ν. Ιερωνυμίδη (1990) 1 ΑΑΔ 1026 και Βασιλείου κ.ά. ν. Μενελάου κ.ά. (1990) 1 ΑΑΔ 1125). Η αιτιολόγηση βασίζεται κατά κανόνα στην ανάλυση της μαρτυρίας που παρουσιάζεται. Η έκταση που λαμβάνει η ανάλυση ποικίλει ανάλογα με το περιεχόμενο της μαρτυρίας που παρουσιάζεται. Μια γενική αναφορά στη μαρτυρία δεν είναι από μόνη της αρκετή. (Βλ. Ανδρέου ν. Χριστοφόρου (1991) 1 ΑΑΔ 828).
Στην υπόθεση Pioneer Candy Ltd. v. Tryfon & Sons Ltd. (1981) 1 C.L.R. 440 τονίστηκε ότι μια αιτιολογημένη απόφαση πρέπει να περιέχει
(α) Ανάλυση της μαρτυρίας υπό το φως των επίδικων θεμάτων,
(β) Διατύπωση συγκεκριμένων ευρημάτων και
(γ) Σαφή δικαστική απόφαση.
Στην απόφαση Στυλιανίδης ν. Χατζηπιέρα (1992) 1 ΑΑΔ 1056 τονίστηκε ότι,
"Η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν περιορίζεται μόνο στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας του καθενός μάρτυρα ξεχωριστά. Είναι επιθυμητό η μαρτυρία να συσχετίζεται, να αντιπαραβάλλεται και να διερευνάται με την αντικειμενική υπόσταση των εκατέρωθεν θέσεων, προσέγγιση η οποία επαυξάνει το κύρος των ευρημάτων του δικαστηρίου και ενισχύει την πίστη του κοινού στη δικαστική αποστολή."
Επιπρόσθετα θα πρέπει να αναφερθεί ότι η καταγραφή ευρημάτων με αναφορά σε αλληλοσυγκρουόμενη μαρτυρία δεν συνιστά αιτιολόγηση της απόφασης. (Παχνιώτης ν. Χαραλάμπους (1991) 1 ΑΑΔ 920, 925).
Στην παρούσα περίπτωση η πρωτόδικη απόφαση μπορεί να μην έχει την αναγκαία δομή που περιλαμβάνει την παράθεση της μαρτυρίας των δύο πλευρών, την αιτιολογημένη αποδοχή της εκδοχής της εφεσίβλητης και την αιτιολογημένη απόρριψη των θέσεων του εφεσιβλήτου με την εφαρμογή των σχετικών προνοιών στα ευρήματα στα οποία καταλήγει, όμως περιέχει εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να ελέγξουν την ορθότητά της. Σε μια υπόθεση στην οποία τα περισσότερα γεγονότα ήταν αποδεκτά παρατηρούμε ότι υπάρχει μια σχετική ανάλυση της μαρτυρίας με τις θέσεις των δύο πλευρών, απόρριψη της μαρτυρίας του Συντεχνιακού αξιωματούχου της ΠΕΟ Θάσου Φωκά και αποδοχή μέρους της μαρτυρίας του εφεσείοντος. Αν και η όλη δομή της απόφασης δεν ικανοποιεί απόλυτα τις προϋποθέσεις που συνθέτουν μια δικαστική απόφαση, εντούτοις περιέχει εκείνα τα στοιχεία τα οποία επιτρέπουν τον έλεγχο της ορθότητάς της.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του εφεσείοντος.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΔΓ