ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(2004) 1 ΑΑΔ 1105
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αίτηση Αρ. 67/2004)
4 Ιουνίου, 2004
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 1964 ΟΠΩΣ ΑΥΤΗ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ 33/64, 35/75, 72/77, 59/81, 3/87 ΚΑΙ 158/88
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ, ΡΙΚΚΟΥ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΜΑΤΣΗ, ΣΟΥΛΑΣ ΖΑΒΟΥ, ΝΙΚΟΥ ΚΛΗΡΙΔΗ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ Χ" ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ CERTIORARI ΓΙΑ ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 19 ΜΑΙΟΥ 2004 ΣΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟ 4570/04
Ελ. Βραχίμη
και Λ. Βραχίμης, για τους Αιτητές.Χρ.Τριανταφυλλίδης και Ν. Γεωργιάδης, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ
.: Με την παρούσα αίτηση που καταχωρήθηκε κατόπιν άδειας του Δικαστηρίου, οι Πρόδρομος Προδρόμου, Ρίκκος Ερωτοκρίτου, Γιαννάκης Μάτσης, Σούλα Ζαβού, Νίκος Κληρίδης και Μαριάννα Πελεκάνου (αιτητές) ζητούν την έκδοση εντάλματος Certiorari για την ακύρωση ενδιάμεσου διατάγματος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, με το οποίο τους απαγορεύθηκε κατόπιν αίτησης που υποβλήθηκε από το "Δημοκρατικό Συναγερμό" (καθ'ου η αίτηση), η χρησιμοποίηση της λέξης "Συναγερμός" μέσα στα πλαίσια των πολιτικών τους δραστηριοτήτων για τις Ευρωεκλογές του 2004.
(α) Τα γεγονότα.
Η τελευταία μέρα για την υποβολή υποψηφιοτήτων για την εκλογή μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν η 20/5/2004. Μια ακριβώς μέρα πριν από τη λήξη της πιο πάνω προθεσμίας και πιο συγκεκριμένα στις 19/5/2004, ο καθ'ου η αίτηση καταχώρησε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας την υπ' αρ. 4570/04 αγωγή εναντίον των αιτητών, οι οποίοι ενεργούσαν ως εκλογικός συνδυασμός με το όνομα "Συναγερμός για την Ευρώπη", ζητώντας δήλωση του Δικαστηρίου ότι μόνο ο καθ'ου η αίτηση ενομιμοποιείτο να χρησιμοποιεί τη λέξη "Συναγερμός" και το έμβλημα του ως μέρος της ονομασίας του σε σχέση με την άσκηση πολιτικών δραστηριοτήτων. Ταυτόχρονα με την καταχώριση της αγωγής ο καθ'ου η αίτηση καταχώρησε την ίδια μέρα μονομερή αίτηση με την οποία εζητείτο διάταγμα το οποίο θα απαγόρευε στους αιτητές να χρησιμοποιούν τη λέξη "Συναγερμός" και το έμβλημα του "Συναγερμού" σε σχέση με οποιαδήποτε εκδήλωση που σχετιζόταν με τη διεξαγωγή εκλογών στην Κύπρο. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού εξέτασε τη μονομερή αίτηση στις 19/5/2004, εξέδωσε το αιτούμενο προσωρινό διάταγμα και το όρισε ως επιστρεπτέο την 1/6/2004, δηλαδή 13 μέρες μετά την έκδοσή του.
Το πλήρες κείμενο του σχετικού διατάγματος ήταν το ακόλουθο:
"Δικαστήριο: Έχω αναγνώσει με πολλή προσοχή την Ένορκη Δήλωση που συνοδεύει την αίτηση και έχω πεισθεί ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 του Ν. 14/60 για την έκδοση του αιτούμενου Διατάγματος. Εκδίδεται Διάταγμα ως το αιτητικό Α της αίτησης. Επιστρεπτέο 1/6/04. Εγγύηση £5.000."
Στις 20/5/2004 οι αιτητές ζήτησαν με μονομερή αίτηση άδεια από το Ανώτατο Δικαστήριο για την καταχώριση αίτησης για την έκδοση εντάλματος Certiorari για την ακύρωση της πιο πάνω ενδιάμεσης απόφασης. Προτού αρχίσει η εξέταση της μονομερούς αίτησης, το Δικαστήριο επέτρεψε στον ευπαίδευτο συνήγορο του καθ'ου η αίτηση να προβάλει τις απόψεις του αφού έλαβε υπόψη τη σχετική νομολογία επί του θέματος (βλ.
Pickwick International Inc. (G.B.) Ltd v. Multiple Sound Distributors Ltd and another (1972) 3 All ER 384 και Compania Portuguesa De Transportes Maritime of Lisbon v. Sponsala Shipping Company Ltd (1987) 1 CLR 11) και τη μη ύπαρξη ένστασης εκ μέρους του ευπαίδευτου συνήγορου των αιτητών. Λόγω της επείγουσας φύσης της αίτησης το Δικαστήριο αφού αποφάσισε να χορηγήσει άδεια για την καταχώριση της αίτησης για την έκδοση εντάλματος Certiorari, έδωσε προτεραιότητα στην εξέταση της ουσίας της αίτησης καθορίζοντας ότι η καταχώριση τόσο της αίτησης όσο και της ένστασης θα έπρεπε να γίνουν μέσα σε συγκεκριμένα σύντομα χρονικά διαγράμματα. Έτσι η αίτηση ορίστηκε για οδηγίες την 1/6/2004 και τελικά εξετάστηκε στις 3/6/2004.
(β) Οι θέσεις των δύο πλευρών.
Έχει υποβληθεί από τον ευπαίδευτο συνήγορο των αιτητών ότι η έκδοση του διατάγματος καταστρατηγεί τις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης και τούτο γιατί άνκαι ο καθ'ου η αίτηση γνώριζε για τουλάχιστον τρεις βδομάδες πριν από την καταχώριση της αίτησης ότι οι αιτητές χρησιμοποιούσαν την επωνυμία "Συναγερμός για την Ευρώπη", εντούτοις καθυστέρησε μέχρι τις 19/5/2004 (δηλαδή μια μέρα πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των υποψηφιοτήτων) για την καταχώριση της αγωγής και της μονομερούς αίτησης. Επιπρόσθετα υποβλήθηκε ότι η έκδοση του προσωρινού διατάγματος στις 19/5/2004 και ο ορισμός του διατάγματος ως επιστρεπτέου την 1/6/2004, στην πραγματικότητα συνιστούσε αποστέρηση του δικαιώματος των αιτητών να αμφισβητήσουν έγκαιρα τη νομιμότητά του.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του καθ'ου η αίτηση ισχυρίστηκε ότι η μονομερής αίτηση για την έκδοση του προσωρινού διατάγματος καταχωρήθηκε στις 19/5/2004 γιατί μέχρι τότε ο Δημοκρατικός Συναγερμός δεν γνώριζε ποίοι εκ των αιτητών θα ήταν υποψήφιοι για τις Ευρωεκλογές που θα χρησιμοποιούσαν τη λέξη "Συναγερμός" ως μέρος του ονόματος του εκλογικού τους σχήματος, για να καταστεί δυνατή η λήψη δικαστικών μέτρων εναντίον τους. Τις προηγούμενες μέρες υπήρχαν δηλώσεις από μερικούς από τους αιτητές και ορισμένες δημοσιογραφικές πληροφορίες, χωρίς όμως να υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές ως προς τα ονόματα των προσώπων που θα υπέβαλλαν υποψηφιότητα χρησιμοποιώντας μέσα στα πλαίσια των πολιτικών τους δραστηριοτήτων τη λέξη "Συναγερμός". Η διαμόρφωση του συγκεκριμένου πολιτικού σχήματος με τα συγκεκριμένα ονόματα των αιτητών έλαβε χώρα στις 19/5/2004 με τη δημοσιογραφική διάσκεψη που οργάνωσαν οι αιτητές. Την ίδια ακριβώς μέρα ο καθ'ου η αίτηση καταχώρησε την αγωγή 4570/04, όπως επίσης και τη σχετική μονομερή αίτηση. Τη διοργάνωση της δημοσιογραφικής διάσκεψης και την παρουσίαση του εκλογικού συνδυασμού των αιτητών στις 19/5/2004 στα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε καφετέρια στη Λευκωσία, παραδέχεται και ο εκ των αιτητών Ν. Κληρίδης στη σχετική ένορκη δήλωσή του που έχει καταχωρηθεί εκ μέρους των αιτητών. Αναφορικά με τον ισχυρισμό των αιτητών ότι το χρονικό διάστημα των 13 ημερών που καθορίστηκε για την υποβολή της ένστασής τους καταλήγει στην καταπάτηση των συνταγματικών δικαιωμάτων τους, ο καθ'ου η αίτηση υπέβαλε ότι η έκδοση του προσωρινού διατάγματος είχε γίνει ορθά και σύμφωνα με τους κανόνες της φυσικής δικαιοσύνης και ότι δεν μεσολαβούσαν 13 μέρες, αλλά 8 μόνο εργάσιμες μέρες. Ο καθ'ου η αίτηση ισχυρίστηκε επίσης ότι τα συνταγματικά δικαιώματα των αιτητών δεν έχουν επηρεασθεί δυσμενώς, αφού έχουν ήδη υποβάλει τις υποψηφιότητές τους και ότι μπορούν να προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια πολιτικής φύσης με εξαίρεση τη χρησιμοποίηση της λέξης "Συναγερμός".
(γ) Η νομική πλευρά.
Το ένταλμα Certiorari παρέχει στο Ανώτατο Δικαστήριο την ευχέρεια άσκησης ελέγχου αναφορικά με τη νομιμότητα μιας απόφασης ενός κατώτερου Δικαστηρίου. (In Re Marewave Shipping and Trading Co. Ltd. 1992) 1 ΑΑΔ 116). Οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν στην έκδοση εντάλματος Certiorari συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων την υπέρβαση ή έλλειψη δικαιοδοσίας και την ύπαρξη πρόδηλης πλάνης Νόμου. Όπως έχει αναφερθεί στην απόφαση Jennaro Perrela (Αρ. 2) (1995) 1 ΑΑΔ 692, η εμβέλεια του εντάλματος Certiorari παρέχει τη δυνατότητα επέμβασης "είτε όπου το κατώτερο Δικαστήριο ενήργησε εκτός της δικαιοδοσίας του ή την υπερέβη, είτε όπου προκύπτει στην όψη "του πρακτικού" απόφανσης του κατώτερου Δικαστηρίου προφανές νομικό λάθος έστω και αν αυτό δεν άπτεται της δικαιοδοσίας". (Βλέπε επίσης Attorney-General v. Christou (1962) CLR 129, Pastelopoullos v. The Republic (1985) 2 CLR 165, Christofi v. Iacovidou (1986) 1 CLR 236 και In Re Argyrides (1987) 1 CLR 30). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως έχει καθιερωθεί νομολογιακά, θέματα που εμπίπτουν μέσα στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο έκδοσης εντάλματος Certiorari. (Βλ. Σιμιλλίδης κ.ά. (Αρ. 2) 1996 1 ΑΑΔ 469).
(δ) Το συμπέρασμα του Δικαστηρίου.
Το βασικό ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο ο καθ'ου η αίτηση καθυστέρησε να προβεί έγκαιρα στη λήψη των αναγκαίων δικαστικών μέτρων και με την καταχώριση τόσο της αγωγής όσο και της αίτησης στις 19/5/2004, έπληξε τα συνταγματικά δικαιώματα των αιτητών.
Το στοιχείο της καθυστέρησης στη λήψη μέτρων για την έκδοση ενός προσωρινού διατάγματος είναι ένας παράγοντας που δεν μπορεί να παραγνωρισθεί. Όπως έχει τονισθεί στην υπόθεση Bacardi and Co. Ltd. ν. Vinco Ltd. (1996) 1 ΑΑΔ 788,
"Η καθυστέρηση, εκτός αν επεξηγηθεί, στην προώθηση αίτησης για προσωρινό διάταγμα, είναι γενικώς μοιραία, άνκαι τα δικαστήρια θα σταθμίσουν το ζήτημα της καθυστέρησης έναντι της πιθανότητας του ενάγοντα να πετύχει τελικά στην αγωγή του, και θα λάβουν υπόψη κατά πόσο ο εναγόμενος έχει οδηγηθεί σε έξοδα ή έχει καθησυχασθεί ότι όλα ήταν ασφαλή ή παραπλανήθηκε λόγω της απραξίας του ενάγοντα."
Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί εκ μέρους των αιτητών φαίνεται ότι από σχετικές δημοσιεύσεις στον ημερήσιο τύπο (π.χ. στον "Πολίτη" στις 30/4/2004, 1/5/2004, 11/5/2004 και 12/5/2004, στο "Φιλελεύθερο" στις 30/4/2004, 3/5/2004, 4/5/2004, 11/5/2004 και 12/5/2004 και στη "Σημερινή" στις 4/5/2004) υπήρχαν πληροφορίες ότι μερικοί από τους αιτητές θα συμμετείχαν σε ένα εκλογικό συνδυασμό που θα είχε ως μέρος της επωνυμίας του τη λέξη "Συναγερμός". Μεταξύ των επωνυμιών που αναφέρθηκαν συμπεριλαμβάνονταν ο "Ευρωπαϊκός Συναγερμός", ο "Συναγερμός για την Ευρώπη" και ο "Ευρωπαϊκός και Πατριωτικός Συναγερμός για τις Ευρωεκλογές".
Μια προσεκτική εξέταση των στοιχείων που έχουν παρουσιασθεί, που βασίζονται σε σχετικές δημοσιεύσεις και δηλώσεις, επιβεβαιώνει την εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου του καθ'ου η αίτηση ότι μέχρι τις 19/5/2004 δεν υπήρχαν θετικές πληροφορίες ότι συγκεκριμένα πρόσωπα θα υπέβαλλαν υποψηφιότητα για τις Ευρωοεκλογές χρησιμοποιώντας μια καθορισμένη ονομασία για τις πολιτικές τους δραστηριότητες. Η οριστικοποίηση των ονομάτων και της ονομασίας του
εκλογικού σχήματος έγινε στις 19/5/2004. Χαρακτηριστικά σημειώνω ότι για τους αιτητές Ν. Κληρίδη, Σ. Ζαβού και Μ. Πελεκάνου ουδεμία μαρτυρία παρουσιάστηκε ότι θα κατέρχονταν ως υποψήφιοι, ενώ για τους υπόλοιπους η επίσημη ανακοίνωση των ονομάτων τους έλαβε χώρα στις 19/5/2004. Με βάση τα πιο πάνω φαίνεται ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε καθυστέρηση εκ μέρους του καθ'ου η αίτηση που θα δικαιολογούσε τον ισχυρισμό των αιτητών ότι με την έκδοση του προσωρινού διατάγματος στις 19/5/2004 υπήρξε παραβίαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης ή καταστρατήγηση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων, όπως αυτά καθορίζονται στα άρθρα 19 και 21 του Συντάγματος.Η εισήγηση του καθ'ου η αίτηση ότι δεν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις που θα δικαιολογούσαν την έκδοση του εντάλματος είναι ορθή. Έστω και αν υπάρχει εκ πρώτης όψεως συζητήσιμο θέμα, ο αιτητής θα πρέπει να αποδείξει ότι υπάρχουν εξαιρετικές συνθήκες που συνηγορούν υπέρ της έκδοσης του εντάλματος, όταν προσφέρονται άλλα ένδικα μέσα. (Βλ. Αναφορικά με την αίτηση Γ. Ανθίμου (1991) 1 ΑΑΔ 41 και
R. v. Chief Constable of the Merseyside Police, ex p. Calveley (1986) 1 All ER 257).
Στην παρούσα περίπτωση οι αιτητές απέτυχαν να παρουσιάσουν τις ειδικές εκείνες περιστάσεις που θα δικαιολογούσαν παρέκκλιση από το συνήθη κανόνα.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος των αιτητών. Το διάταγμα αναστολής της πρωτόδικης διαδικασίας της 20/5/2004 ακυρώνεται.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.
/ΔΓ