|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Κωνσταντίνας Μ. Σιάτη ν. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος ΑΕ (2000) 1 ΑΑΔ 1598
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
(2003) 1 ΑΑΔ 714
30 Μαΐου, 2003
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
1. ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΛΩΝΗ,
2. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
Εφεσείοντες-Εναγόμενοι 3 & 4,
v.
ΛΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΛΤΔ.,
Εφεσίβλητης-Ενάγουσας.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11245)
Απόδειξη ― Δηλώσεις σε έγγραφα που παράγονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές ― Προϋποθέσεις αποδοχής τους ως μαρτυρίας ― Άρθρο 5Α του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ. 9.
Οι εφεσείοντες είχαν εγγυηθεί από κοινού και αλληλεγγύως την εκ μέρους του εναγομένου 1 εκπλήρωση των όρων συμβολαίου δανειοδότησης με το οποίο η εφεσίβλητη είχε παραχωρήσει στον εναγόμενο 1 δάνειο ύψους £4.000. Επειδή ο εναγόμενος 1 παρέλειψε να συμμορφωθεί με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, η εφεσίβλητη κατέστησε το δάνειο ληξιπρόθεσμο και κάλεσε τον εναγόμενο 1 να εξοφλήσει το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό των £3.086,39, πλέον τόκους. Επειδή ο εναγόμενος 1 παρέλειψε να καταβάλει το πιο πάνω ποσό, η εφεσίβλητη καταχώρησε την υπ' αριθμό 1512/99 αγωγή εναντίον του εναγομένου 1, της εναγομένης 2 (η οποία επίσης είχε εγγυηθεί τον εναγόμενο 1 μαζί με τους εφεσείοντες) και των εφεσειόντων.
Για την απόδειξη του χρέους των εφεσειόντων κατέθεσε υπάλληλος της εφεσίβλητης, η οποία χειριζόταν τους λογαριασμούς, δέσμη εγγράφων και λογαριασμών (Τεκμήριο 3) με πληροφορίες ηλεκτρονικού υπολογιστή για την κίνηση του σχετικού λογαριασμού. Προς ενίσχυση της μαρτυρίας της εν λόγω υπαλλήλου, η εφεσίβλητη κάλεσε τον Προϊστάμενο του Τμήματος που χειριζόταν τις υποθέσεις που αποστέλλονταν από τα διάφορα καταστήματα της εφεσίβλητης, για τις οποίες θα καταχωρούνταν αγωγές. Ο εν λόγω μάρτυς κατέθεσε εκ συμφώνου την έγγραφη δήλωση του Διευθυντή Τεχνολογίας και Πληροφορικής της εφεσίβλητης (Τεκμήριο 4).
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι υπήρχε σύνδεση του Τεκμηρίου 3 με το Τεκμήριο 4 σε βαθμό που υποδεικνυόταν η ύπαρξη του χρέους και ότι η μη αναγραφή του ονόματος του προσώπου που υπέγραψε το Τεκμήριο 4 δεν επηρέαζε δυσμενώς την υπόθεση της εφεσίβλητης.
Οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης γιατί σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, η μαρτυρία που παρουσιάσθηκε από την εφεσίβλητη δεν ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του Άρθρου 5Α(4) του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ. 9, όπως τροποποιήθηκε.
Αποφασίστηκε ότι:
Στην προκείμενη περίπτωση προκύπτει αναμφίβολα ότι το περιεχόμενο των Καταστάσεων Λογαριασμού (Τεκμήριο 3), συνδέεται με το περιεχόμενο της έγγραφης δήλωσης του Διευθυντή Τεχνολογίας και Πληροφορικής της εφεσίβλητης (Τεκμήριο 4). Πιο συγκεκριμένα το Τεκμήριο 4 επεξηγεί ότι οι Καταστάσεις Λογαριασμού του Τεκμηρίου 3 αναφέρονται στο λογαριασμό, το χρέος του οποίου αποτελούσε το επίδικο θέμα της αγωγής που καταχωρήθηκε εναντίον των εφεσειόντων. Επιπρόσθετα, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 4 ικανοποιούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις του Άρθρου 5Α(2) για την αποδοχή δηλώσεων που προέρχονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η εισήγηση ότι το Τεκμήριο 4 δεν υπογράφεται από το πρόσωπο που έκαμε τη δήλωση δεν ευσταθεί.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
R. v. Myers [1965] Ac 101,
Ξυδιάς κ.ά. ν. Αστυνομίας (1993) 2 Α.Α.Δ. 174,
Σιάτη ν. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος Α.Ε. (2000) 1 Α.Α.Δ. 1598,
Στεφάνου ν. Νεοφύτου, Πολιτική Έφεση 10812, ημερ. 30.4.2002.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγόμενους 3 και 4 κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας που δόθηκε στις 19/10/01 (Αρ. Αγωγής 1512/99) με την οποία κατέληξε ότι είχε αποδειχθεί η ύπαρξη χρέους προς την ενάγουσα Τράπεζα και εξέδωσε απόφαση εναντίον των εναγομένων 3 και 4 - εφεσειόντων ως εγγυητών του εναγόμενου 1.
Α. Μαθηκολώνης, για τους Εφεσείοντες.
Χρ. Πατσαλίδης για Χρ. Θεοδούλου, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Τ. Ηλιάδης.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.:
(α) Τα γεγονότα και η πρωτόδικη απόφαση.
Στις 10/1/96 η Λαϊκή Κυπριακή Τράπεζα Λτδ (που πιο κάτω θα αποκαλείται ως "η εφεσίβλητη") ως αποτέλεσμα γραπτής συμφωνίας παραχώρησε προς το Χάρη Χαραλάμπους (εναγόμενο 1) δάνειο ύψους £4.000. Το πιο πάνω δάνειο θα εξοφλείτο με μηνιαίες δόσεις £250 από τις 5/2/96. Η Χρυστάλλα Χαραλάμπους (εναγόμενη 2) και Ιάκωβος Κλώνης και Χαράλαμπος Χαραλάμπους (εναγόμενοι 3 και 4, που πιο κάτω θα αποκαλούνται ως "oι εφεσείοντες") εγγυήθηκαν από κοινού και αλληλεγγύως την εκ μέρους του εναγομένου 1 εκπλήρωση των όρων του πιο πάνω συμβολαίου δανειοδότησης. Επειδή ο εναγόμενος 1 παρέλειψε να συμμορφωθεί με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, η εφεσίβλητη με σχετική επιστολή της ημερομηνίας 27/1/99 κατέστησε το δάνειο ληξιπρόθεσμο και την 1/3/99 με νέα επιστολή της (με αντίγραφο που στάληκε στον εναγόμενο 1 και στους εφεσείοντες) κάλεσε τον εναγόμενο 1 να εξοφλήσει το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό των £3.086,39, πλέον τόκους. Επειδή ο εναγόμενος 1 παρέλειψε να καταβάλει το πιο πάνω ποσό, η εφεσίβλητη καταχώρησε την υπ' αριθμό 1512/99 αγωγή εναντίον του εναγομένου 1, της εναγομένης 2 και των εφεσειόντων. Μετά την καταχώριση της αγωγής τα ονόματα των εναγομένων 1 και 2 αντικατεστάθηκαν με το όνομα του Επίσημου Παραλήπτη, αφού είχαν εκδοθεί εναντίον τους στις 17/11/2000 από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας διατάγματα παραλαβής στις αιτήσεις 54/2000 και 55/2000 και στις 19/10/2001 εκδόθηκε απόφαση εναντίον των εφεσειόντων 1 και 2.
Για την απόδειξη του χρέους των εφεσειόντων η Μ.Ε.1 Χρύσω Μιλτιάδους, που χειριζόταν τους λογαριασμούς της εφεσίβλητης τράπεζας για τους οποίους θα λαμβάνονταν νομικά μέτρα, κατέθεσε μια δέσμη εγγράφων και λογαριασμών αποτελούμενη από οκτώ σελίδες, που κατατέθηκε χωρίς ένσταση ως Τεκμήριο 3. Επειδή προέκυψε από την αντεξέταση ότι η μάρτυς πήρε τις σχετικές πληροφορίες για την κίνηση του σχετικού λογαριασμού από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, η εφεσίβλητη κάλεσε σαν επιπρόσθετο μάρτυρα προς ενίσχυση της μαρτυρίας της Μ.Ε.1 Χρύσως Μιλτιάδους το Μ.Ε. 2 Ανδρέα Αρτεμίου, Προϊστάμενο του Τμήματος που χειριζόταν τις υποθέσεις που αποστέλλονταν από τα διάφορα καταστήματα της εφεσίβλητης, για τις οποίες θα καταχωρούνταν αγωγές. Ο μάρτυς κατέθεσε εκ συμφώνου την έγγραφη δήλωση του Διευθυντή Τεχνολογίας και Πληροφορικής της εφεσίβλητης Νεόφυτου Καραμάνου, σαν Τεκμήριο 4, το περιεχόμενο του οποίου ανέφερε τα πιο κάτω:
"Εγώ ο πιο κάτω υποφαινόμενος Νεόφυτος Καραμάνος που κατέχω υπεύθυνη θέση που σχετίζεται με την διεύθυνση των σχετικών δραστηριοτήτων του ηλεκτρονικού υπολογιστή, πιστοποιώ τα ακόλουθα:
Οι συνημμένες μηνιαίες καταστάσεις των τραπεζικών διευκολύνσεων που αφορούν τους πιο πάνω εναγόμενους και αναφέρονται στις περιόδους από 29-1-96 μέχρι 14-10-01 και αφορούν τον λογαριασμό 043-12-523630 είναι έγγραφα τα οποία παράχθηκαν από ηλεκτρονικό υπολογιστή ΙΒΜ με εκτυπωτές ΙΒΜ τύπου INFOPRINT 4000 με αριθμό 01-14209 ή 01-13168, που βρίσκεται στο ηλεκτρονικό κέντρο της Λαϊκής Κυπριακής Τράπεζας Λτδ στη Λεωφόρο Αρχ. Μακαρίου 11 στη Λευκωσία ("η Τράπεζα") και παράχθηκαν κατά τη συνήθη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων της και ότι (α) κατά τη διάρκεια της ως άνω χρονικής περιόδου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής εχρησιμοποιείτο συστηματικά για την συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριών σχετικά με τους λογαριασμούς των πελατών της Τράπεζας περιλαμβανομένων των λογαριασμών των ως άνω εναγόμενων και ότι (β) κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ετροφοδοτείτο συστηματικά κατά την συνήθη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων με πληροφορίες της ίδιας φύσης όπως εκείνες που περιέχονται στις ως άνω μηνιαίες καταστάσεις λογαριασμών και/ή της ίδιας φύσης όπως εκείνες από τις οποίες προέρχονται οι πληροφορίες που περιέχονται στις ως άνω μηνιαίες καταστάσεις λογαριασμών και ότι (γ) καθόλη την περίοδο από 29-1-96 μέχρι 14-10-01 και αφορούν τον λογαριασμό 043-12-523630 ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λειτουργούσε κανονικά και ότι η παραγωγή και ακρίβεια των άνω μηνιαίων καταστάσεων λογαριασμών δεν επηρεάσθηκε από δυσλειτουργία ή μη λειτουργία του ηλεκτρονικού υπολογιστή και ότι (δ) οι πληροφορίες οι οποίες περιέχονται στις ως άνω μηνιαίες καταστάσεις λογαριασμών είναι ταυτόσημες με πληροφορίες και/ή προέρχονται από πληροφορίες με τις οποίες τροφοδοτήθηκε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής κατά τη συνήθη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων.
Όλα τα ανωτέρω είναι ως προσωπικά γνωρίζω και πιστεύω ορθά και αληθή.
........................................................................
Διευθυντής Τεχνολογίας και Πληροφορικής"
Ακολούθως ο μάρτυς επεξήγησε ότι το κεντρικό σύστημα του ηλεκτρονικού υπολογιστή βρίσκεται στη Λευκωσία, όπως πιστοποιείται στο Τεκμήριο 4. Για χρεωπιστώσεις τίθενται σε λειτουργία διάφορα προγράμματα που είναι συνδεδεμένα με όλα τα καταστήματα πάνω σε παγκύπρια βάση. Ένας πελάτης μπορεί να προβεί σε μια κατάθεση σε οποιοδήποτε κατάστημα. Τα προγράμματα είναι αυτοματοποιημένα και απλά ο κάθε ταμίας επιλέγει την εντολή που θα δώσει στον υπολογιστή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι υπήρχε σύνδεση του Τεκμηρίου 3 με το Τεκμήριο 4 σε βαθμό που υποδεικνυόταν η ύπαρξη του χρέους, ότι μη αναγραφή του ονόματος του προσώπου που υπέγραψε το πιστοποιητικό Τεκμήριο 4 δεν επηρέαζε δυσμενώς την υπόθεση της εφεσίβλητης και ότι η αναφορά "Port Area Branch 043" που εμφανίζεται στις καταστάσεις του λογαριασμού 043-12-523630 που εμφανίζεται στο πάνω αριστερό μέρος των λογαριασμών δεν συγκρούεται με το περιεχόμενο της δήλωσης του Τεκμηρίου 4.
(β) Η έφεση.
Οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης γιατί σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, η μαρτυρία που παρουσιάσθηκε από την εφεσίβλητη προς απόδειξη του χρέους δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις του Άρθρου 5Α(4) του περί Απόδειξης Νόμου, Κεφ. 9, όπως έχει τροποποιηθεί με το Νόμο 54(Ι)/94. Είναι η θέση των εφεσειόντων ότι η εφεσίβλητη απέτυχε να αποδείξει την ύπαρξη του χρέους αφού δεν υπήρξε σύνδεση των Τεκμηρίων 3 και 4, δεν δόθηκε μαρτυρία από ποιό υπολογιστή ποιού καταστήματος ετοιμάστηκαν οι καταστάσεις λογαριασμού και ενώ το Τεκμήριο 4 αναφέρεται σε μηνιαίες καταστάσεις που εκδόθηκαν στη Λευκωσία, οι καταστάσεις λογαριασμού που συμπεριλαμβάνονται στο Τεκμήριο 3 αναφέρουν την ένδειξη "Port Area Branch 043".
Τα σοβαρά προβλήματα που επέφερε η σύγχρονη τεχνολογία στην αποδοχή μαρτυρίας που προερχόταν από ηλεκτρονικούς υπολογιστές επισημάνθηκαν στην Αγγλική απόφαση R. v. Myers [1965] A.C. 101 και στην Κυπριακή Ξυδιάς και άλλος ν. Αστυνομίας (1993) 2 Α.Α.Δ. 174, στις οποίες κρίθηκε ότι στοιχεία που είχαν καταχωρηθεί σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές δεν μπορούσαν να παρουσιαστούν στο Δικαστήριο εκτός μόνο από το ίδιο πρόσωπο που είχε προβεί στην καταχώριση τους. Για την κάλυψη του πιο πάνω κενού, που μπορούσε να προκύψει όταν το πρόσωπο που καταχώρησε τις πληροφορίες ήταν νεκρό ή είχε μεταναστεύσει ή δεν μπορούσε να εντοπισθεί, ψηφίστηκε ο περί Τροποποίησης του περί Απόδειξης Νόμου (αρ. 54(Ι)/94) που παρέχει στο Δικαστήριο την ευχέρεια να αποδέχεται κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις δηλώσεις που περιέχονται σε έγγραφο που παράγεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή, χωρίς να καθίσταται αναγκαία η παρουσία του προσώπου που καταχώρησε τις πληροφορίες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο "ηλεκτρονικός υπολογιστής" καθορίζεται ως συσκευή που είναι ειδικά κατασκευασμένη για τη συγκέντρωση ή επεξεργασία πληροφοριών (Άρθρο 5Α(6)) και η "δήλωση" περιλαμβάνει "κάθε έκθεση γεγονότος που γίνεται προφορικά, γραπτώς ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, σε έγγραφο ή οπουδήποτε αλλού" (Άρθρο 2(α)).
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 5Α του περί Απόδειξης Νόμου, Κεφ. 9, δήλωση που περιέχεται σε έγγραφο που παράγεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή, γίνεται δεκτή για την απόδειξη του γεγονότος που περιέχεται στη δήλωση, νοουμένου ότι,
(α) Το έγγραφο το οποίο περιέχει τη δήλωση παράχθηκε από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή κατά τη διάρκεια χρονικής περιόδου κατά την οποία ο ηλεκτρονικός υπολογιστής εχρησιμοποιείτο συστηματικά για να συγκεντρώνει ή να επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικές με τις δραστηριότητες οι οποίες διεξάγονταν κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου από πρόσωπο φυσικό ή νομικό είτε για απόκτηση κέρδους είτε όχι,
(β) Κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ετροφοδοτείτο συστηματικά, κατά τη συνήθη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων, με πληροφορίες της ίδιας φύσης όπως εκείνες που περιέχονται στη δήλωση ή της ίδιας φύσης όπως εκείνες από τις οποίες προέρχονται οι πληροφορίες που περιέχονται στη δήλωση,
(γ) Ότι καθόλο το ουσιώδες μέρος της εν λόγω περιόδου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λειτουργούσε κανονικά ή αν όχι, οι περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν λειτουργούσε κανονικά ή που έπαυσε να λειτουργεί, κατά τη διάρκεια του μέρους εκείνου της εν λόγω περιόδου, δεν ήταν τέτοιες ώστε να επηρεάσουν την παραγωγή του εγγράφου ή την ακρίβεια του περιεχομένου του,
(δ) Οι πληροφορίες οι οποίες περιέχονται στη δήλωση είναι ταυτόσημες με πληροφορίες ή προέρχονται από τις πληροφορίες με τις οποίες τροφοδοτήθηκε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής κατά τη συνήθη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων.
Η ικανοποίηση των πιο πάνω όρων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποδοχή δηλώσεων που προέρχονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. (Βλ. Σιάτη ν. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος Α.Ε. (2000) 1 Α.Α.Δ. 1598 και Στεφάνου ν. Νεοφύτου, Πολιτική Έφεση 10812 της 30/4/2002).
Στην παρούσα περίπτωση προκύπτει αναμφίβολα ότι το περιεχόμενο των Καταστάσεων Λογαριασμού (Τεκμήριο 3) συνδέεται με το περιεχόμενο της έγγραφης δήλωσης του Διευθυντή Τεχνολογίας και Πληροφορικής της εφεσίβλητης Νεόφυτου Καραμάνου. Πιο συγκεκριμένα το Τεκμήριο 4 επεξηγεί ότι οι Καταστάσεις Λογαριασμού του Τεκμηρίου 3 αναφέρονται στο λογαριασμό, το χρέος του οποίου αποτελούσε το επίδικο θέμα της αγωγής που καταχωρήθηκε εναντίον των εφεσειόντων. Επιπρόσθετα, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 4, ικανοποιούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις του Άρθρου 5Α(2) για την αποδοχή δηλώσεων που προέρχονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η εισήγηση ότι το Τεκμήριο 4 δεν υπογράφεται από το πρόσωπο που έκαμε τη δήλωση δεν ευσταθεί. Η δήλωση αρχίζει με την αναφορά "Εγώ ο πιο κάτω υποφαινόμενος Νεόφυτος Καραμάνος που κατέχω υπεύθυνη θέση που σχετίζεται με τη διεύθυνση των σχετικών δραστηριοτήτων του ηλεκτρονικού υπολογιστή, πιστοποιώ τα ακόλουθα". Ακολουθεί το κείμενο της πιστοποίησης και το έγγραφο υπογράφεται με τα αρχικά του πιο πάνω ως ακολούθως "KM Διευθυντής Τεχνολογίας και Πληροφορικής".
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος των εφεσειόντων.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.