|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2003) 1 ΑΑΔ 568
22 Απριλίου, 2003
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΣΑΜΜΟΥΤΑ, ΑΦΟΡΩΣΑ ΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ
ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 27ης ΜΑΪΟΥ, 2001, ΣΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΑΜΜΟΥΤΑ,
Αιτητής,
ν.
(1) ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
(2) ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑΠΑΝΗ,
(3) ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΑ,
(4) ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΥΚΑ,
(5) ΖΗΝΟΒΙΑΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ ΠΑΝΑΓΗ,
(6) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΛΛΗ,
(7) ΣΩΤΗΡΗ ΣΑΜΨΩΝ,
(8) ΣΩΤΗΡΑΚΗ ΦΛΟΥΡΕΝΤΖΟΥ,
(9) ΣΟΦΟΚΛΗ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ,
(10) ΛΕΥΤΕΡΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
(11) ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ,
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΦΟΡΟΥ ΕΚΛΟΓΩΝ,
(12) ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗ, ΕΦΟΡΟΥ ΕΚΛΟΓΩΝ
ΕΚΛΟΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ,
(13) ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ
ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΚΛΟΓΩΝ,
(14) ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Εκλογική Αίτηση Αρ. 2/2001)
Εκλογοδικείο ― Πλαίσιο δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου ― Άρθρο 57(1) του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νόμου του 1979, (Ν. 72/79) ― Αντικείμενο της δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου ― Είναι η έκδοση απόφασης για το δικαίωμα προσώπου να γίνει ή να παραμείνει βουλευτής.
Εκλογική αίτηση ― Πότε είναι παραδεκτή η καταχώριση εκλογικής αίτησης.
Αρχή δικαίου ότι, όπου υπάρχει αδικία, πρέπει να υπάρχει θεραπεία ― Προϋποθέσεις εφαρμογής της αρχής δικαίου ότι "where there is a wrong there must be a remedy".
Διοικητικό Δίκαιο ― Βουλευτικές Εκλογές ― Κατά πόσο είναι δυνατή η αμφισβήτηση διοικητικής απόφασης σχετιζόμενης με εκλογή αντιπροσώπων, βάσει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Κατά πόσο ο αιτητής, στην παρούσα εκλογική αίτηση, είχε τη δυνατότητα θεραπείας επιδιωκόμενης βάσει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
Ο αιτητής, υποψήφιος βουλευτής του ΔΗΣΥ στην επαρχία Αμμοχώστου, στις βουλευτικές εκλογές της 27ης Μαίου, 2001, ο οποίος κατετάγη έκτος στη σειρά προτίμησης των ψηφοφόρων, καταχώρησε εκλογική αίτηση αμφισβητώντας το αποτέλεσμα των εκλογών και αξιώνοντας την παροχή τριών θεραπειών. Κατά την ακρόαση ο αιτητής περιόρισε την αξίωσή του στην αποκήρυξη του δεύτερου πίνακα, ο οποίος τον κατέτασσε όγδοο στη σειρά προτίμησης και όχι έκτο, που τον είχε τάξει το αποτέλεσμα της 28ης Μαΐου, 2001, ως νομικά ανυπόστατου και άκυρου.
Ο συνήγορος του αιτητή υποστήριξε ότι ο αιτητής νομιμοποιείται στο αίτημά του βάσει της θεμελιακής αρχής του δικαίου ότι, όπου υπάρχει αδικία, πρέπει να υπάρχει θεραπεία (where there is a wrong there must be a remedy).
Αποφασίστηκε ότι:
1. Σύμφωνα με το Άρθρο 57(3) του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου του 1979, (Ν. 72/79), ο «Νόμος», αντικείμενο εκλογικής αίτησης μπορεί να είναι:
α) Η ακύρωση της εκλογής, ή
β) Η ακύρωση της εκλογής ενός ή περισσότερων υποψηφίων, στους οποίους προσκυρώθηκε βουλευτική έδρα.
Επικουρικά προς το (β), μπορεί να παρασχεθεί και τρίτη θεραπεία για την αναμέτρηση των ψήφων, όπου τούτο είναι αναγκαίο για να διαπιστωθεί εάν οι επιτυχόντες υποψήφιοι υπερψηφίστηκαν από το εκλογικό σώμα.
2. Η αρχή την οποία επικαλέστηκε ο αιτητής, συναρτάται με εκδήλωση αδικίας, που συνεπάγεται δικαστική θεραπεία. Τέτοια αδικία δεν υπέστη ο αιτητής, ώστε να δικαιολογείται η επίκληση της θεραπευτικής εξουσίας της Δικαιοσύνης.
3. Η εκλογική αίτηση, ως έχει περιοριστεί, στερείται αντικειμένου. Η επιζητούμενη θεραπεία προσομοιάζει προς θεραπεία επιδιωκόμενη βάσει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Και σ' εκείνο το πεδίο, αν ήταν δυνατή η αμφισβήτηση διοικητικής απόφασης σχετιζόμενης με εκλογή αντιπροσώπων, που δεν είναι, και πάλι ο αιτητής θα αντιμετώπιζε ανυπέρβλητο κώλυμα στο παραδεκτό του αιτήματός του, εφόσον αυτό δε θεμελιώνεται σε άμεσο επηρεασμό εννόμου συμφέροντος, επενεργούντος στο παρόν.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ. 2) (1995) 1 Α.Α.Δ. 1034,
Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ. 3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315.
Αίτηση.
Εκλογική αίτηση από τον αιτητή, ενός από τους έντεκα υποψηφίους του ΔΗ.ΣΥ. στην Επαρχία Αμμοχώστου στις βουλευτικές εκλογές της 27ης Μαΐου, 2001 με την οποία αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών και αξίωσε ως θεραπεία δήλωση του Δικαστηρίου ότι ο δεύτερος κατάλογος του εκλογικού αποτελέσματος Αμμοχώστου, ο οποίος του κοινοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου, 2001, είναι άκυρος, παράνομος και στερείται νομικού κύρους.
Λ. Βραχίμης, για τον Αιτητή.
Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση 11, 12, 13 και 14.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Πρόεδρος Γ. Μ. Πικής.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Ο Ευάγγελος Σαμμούτας ήταν ένας από τους έντεκα υποψηφίους του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗ.ΣΥ.) στην επαρχία Αμμοχώστου, στις βουλευτικές εκλογές της 27ης Μαΐου, 2001.
Βάσει του εκλογικού αποτελέσματος, ο ΔΗ.ΣΥ. δικαιώθηκε σε τέσσερις από τις έντεκα βουλευτικές έδρες της επαρχίας, τις οποίες κατέλαβαν οι τέσσερις πρώτοι υποψήφιοι του συνδυασμού του, οι οποίοι εξασφάλισαν το μεγαλύτερο αριθμό σταυρών προτίμησης των ψηφοφόρων του κόμματος.
Σύμφωνα με το εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο ανακοινώθηκε από τον Έφορο Εκλογής στις 28 Μαΐου, ο κ. Σαμμούτας κατετάγη έκτος στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων του ΔΗ.ΣΥ. Βάσει του ιδίου αποτελέσματος, ανακηρύχθηκαν και οι εκλεγέντες βουλευτές της επαρχίας.
Με επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, Προϊσταμένου της Κεντρικής Υπηρεσίας Εκλογών, της 18ης Ιουνίου, 2001, γνωστοποιήθηκε στον κ. Σαμμούτα ότι, μετά από την επαλήθευση του προκηρυχθέντος αποτελέσματος αναφορικά με τους σταυρούς προτίμησης που εξασφάλισαν οι υποψήφιοι, διαπιστώθηκε λάθος στην ανακοίνωση που έγινε και ότι ο ίδιος εξασφάλισε 3973 σταυρούς και όχι 3946, ως ανεγράφη στο αποτέλεσμα της 28ης Μαΐου, 2001. Λάθη διαπιστώθηκαν και στους σταυρούς προτίμησης που εξασφάλισαν οι άλλοι υποψήφιοι του συνδυασμού στην περιφέρεια Αμμοχώστου, γεγονός που είχε ως άμεση συνέπεια την αλλαγή της σειράς κατάταξης των επιλαχόντων βουλευτών του ΔΗ.ΣΥ. Βάσει του τροποποιημένου αποτελέσματος, ο κ. Σαμμούτας κατετάγη όγδοος στη σειρά προτίμησης των ψηφοφόρων του ΔΗ.ΣΥ. και όχι έκτος, που τον είχε τάξει το αποτέλεσμα της 28ης Μαΐου, 2001.
Με Εκλογική Αίτηση, που καταχώρισε στις 29 Ιουνίου, 2001, ο κ. Σαμμούτας αμφισβήτησε το αποτέλεσμα των εκλογών και αξίωσε την παροχή τριών θεραπειών.
Με την πρώτη - Α - ζήτησε δήλωση του Δικαστηρίου ότι ο δεύτερος κατάλογος του εκλογικού αποτελέσματος Αμμοχώστου, ο οποίος του κοινοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου, 2001, είναι άκυρος, παράνομος και στερείται νομικού κύρους.
Η μαρτυρία, η οποία προσήχθη κατά τη δίκη εκ μέρους των εκλογικών αρχών, προς διευκρίνιση των συνθηκών κάτω από τις οποίες εκδόθηκε ο αναθεωρημένος πίνακας των σταυρών προτίμησης που εξασφάλισαν οι υποψήφιοι, αποκάλυψε ότι, μετά από έλεγχο των εκλογικών αποτελεσμάτων, που υποβλήθηκαν από τα εκλογικά κέντρα στις εκλογικές αρχές, ως προς τους σταυρούς προτίμησης που εξασφάλισαν οι υποψήφιοι, και αντιπαραβολή του αποτελέσματος με το προκηρυχθέν την 28η Μαΐου, 2001, υπήρξε αναντιστοιχία, η οποία διορθώθηκε με την έκδοση του αναθεωρημένου πίνακα, ο οποίος έφερε τον κ. Σαμμούτα ως τον τέταρτο και όχι το δεύτερο επιλαχόντα του συνδυασμού του ΔΗ.ΣΥ. Ο έλεγχος της ορθότητας του αποτελέσματος της 28ης Μαΐου, 2001, στο επίμαχο ζήτημα, ανατέθηκε από την Επαρχιακή Διοίκηση Αμμοχώστου στον κ. Ανδρέα Τζιωρτζή, Επιθεωρητή Λογαριασμών, ο οποίος κατέθεσε ενώπιόν μας και εξήγησε τις διεργασίες που ακολουθήθηκαν για την αποκάλυψη των λαθών που περιείχε ο πίνακας της 28ης Μαΐου, 2001. Κατέθεσε, επίσης, τα στοιχεία στα οποία βασίστηκε ο έλεγχος.
Με τη δεύτερη θεραπεία, στοιχειοθετημένη με το γράμμα Β, αναζητείτο η αναμέτρηση των σταυρών προτίμησης που έλαβαν οι υποψήφιοι βουλευτές του ΔΗ.ΣΥ.· και, συνακόλουθα, ανάλογα με το αποτέλεσμα, η ανακήρυξη του κ. Σαμμούτα ως εκλεγέντα βουλευτή, σε περίπτωση που ήθελε φανεί ότι αυτός εξασφάλισε τόσους σταυρούς προτίμησης, όσους θα χρειαζόταν ώστε να καταταγεί μεταξύ των πρώτων τεσσάρων υποψηφίων του ΔΗ.ΣΥ., αίτημα που αποτέλεσε το αντικείμενο της θεραπείας Γ.
Κατά την ακρόαση, ο αιτητής εγκατέλειψε τις θεραπείες Β και Γ και περιόρισε το αίτημά του σ' εκείνο που περιέχεται στη θεραπεία Α. Ως επακόλουθο, απέσυρε την προσφυγή εναντίον όλων των συνυποψηφίων του στο συνδυασμό του ΔΗ.ΣΥ., περιλαμβανομένων και εκείνων στους οποίους προσκυρώθηκαν οι τέσσερις βουλευτικές έδρες που αναλόγησαν στο ΔΗ.ΣΥ., εκτός εναντίον των δύο συνυποψηφίων του, οι οποίοι, βάσει του αναθεωρημένου πίνακα, κατέλαβαν την έκτη και έβδομη θέση σε σταυρούς προτίμησης.
Περιόρισε το αίτημά του στη θεραπεία Α, και την αξίωσή του στην αποκήρυξη του δεύτερου πίνακα, ως νομικά ανυπόστατου και άκυρου. Επιτυχία στο αίτημά του θα άφηνε ανέπαφο το αποτέλεσμα της εκλογής, ως προς τους αναδειχθέντες βουλευτές του ΔΗ.ΣΥ., που δημοσιεύτηκε στις 28 Μαΐου, 2001. Το αίτημά του συναρτάται με τις προοπτικές του μέλλοντος και, ειδικά, με την αξίωσή του να αντικαταστήσει εκλεγέντα βουλευτή, σε περίπτωση κένωσης δύο βουλευτικών εδρών του ΔΗ.ΣΥ. στην επαρχία Αμμοχώστου, κατά τη διάρκεια της θητείας της παρούσας Βουλής.
Θέσαμε υπόψη του κ. Βραχίμη ότι ο περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νόμος του 1979, (Ν. 72/79), (ο «Νόμος»), δεν προβλέπει τέτοια θεραπεία, παραπέμποντας προς τούτο στις διατάξεις του Άρθρου 57(3), που προσδιορίζουν το αντικείμενο εκλογικής αίτησης, ως και τις θεραπείες που μπορεί να παρασχεθούν. Αντικείμενο εκλογικής αίτησης μπορεί να είναι:-
(α) Η ακύρωση της εκλογής. ή
(β) Η ακύρωση της εκλογής ενός ή περισσοτέρων υποψηφίων, στους οποίους προσκυρώθηκε βουλευτική έδρα.
Επικουρικά προς το (β), μπορεί να παρασχεθεί και τρίτη θεραπεία για την αναμέτρηση των ψήφων, όπου τούτο είναι αναγκαίο για να διαπιστωθεί εάν οι επιτυχόντες υποψήφιοι υπερψηφίστηκαν από το εκλογικό σώμα.
Οι λόγοι, για τους οποίους μπορεί να ακυρωθεί εκλογή ή η εκλογή συγκεκριμένων υποψηφίων, καθορίζονται στο Άρθρο 58 του Νόμου.
Το Άρθρο 57(1) του Νόμου, το οποίο διαγράφει το πλαίσιο δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου, σαφώς ορίζει ότι αντικείμενο της δικαιοδοσίας του είναι η έκδοση απόφασης για το δικαίωμα προσώπου να γίνει ή να παραμείνει βουλευτής. Και στις δύο περιπτώσεις, το επίδικο θέμα εκλογικής αίτησης περιστρέφεται γύρω από το εκλογικό αποτέλεσμα ως προς τους επιτυχόντες βουλευτές.
Ο κ. Βραχίμης πρόβαλε τη θέση ότι νομιμοποιείται στο αίτημά του, βάσει της θεμελιακής αρχής του δικαίου ότι, όπου υπάρχει αδικία, πρέπει να υπάρχει θεραπεία (where there is a wrong there must be a remedy). Ό,τι δεν τον προβλημάτισε, είναι το παραδεκτό εφαρμογής της αρχής αυτής σε σχέση με πιθανολογούμενη - και καθόλου βέβαιο ότι θα προκύψει - αδικία σε ακαθόριστο μελλοντικό χρόνο, που είναι το θέμα που αντιμετωπίζεται στην προκείμενη υπόθεση. Η αδικία, την οποία, ενδεχομένως, θα υποστεί ο αιτητής, ανάγεται στο μέλλον. Η εκδήλωσή της εξαρτάται από αβέβαιο μελλοντικό γεγονός.
Η αρχή, την οποία επικαλέστηκε ο αιτητής, συναρτάται με εκδήλωση αδικίας, που συνεπάγεται δικαστική θεραπεία. Τέτοια αδικία δεν υπέστη ο αιτητής, ώστε να δικαιολογείται η επίκληση της θεραπευτικής εξουσίας της Δικαιοσύνης.
Αποτελεί αξιωματική θέση ότι αντικείμενο της δικαστικής λειτουργίας είναι η επίλυση διαφορών που έχουν αναφυεί. Η απόφαση του δικαστηρίου μπορεί να προσλάβει και διακηρυκτικό χαρακτήρα, εφόσον επιζητείται ο προσδιορισμός των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων σε διαφορά, προς αποφυγή εκδήλωσης αντιδικίας.
Εκφράστηκε ο φόβος, εκ μέρους του αιτητή, ότι, σε περίπτωση που ήθελε προκύψει θέμα πλήρωσης δεύτερης βουλευτικής έδρας του ΔΗ.ΣΥ. στην επαρχία Αμμοχώστου, ίσως να μην του παρεχόταν η δυνατότητα διεκδίκησής της. Οι αποφάσεις στην υπόθεση Μαυρογένης - Μαυρογένης ν. Βουλής Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ. 2) (1995) 1 Α.Α.Δ. 1034. και Μαυρογένης ν. Βουλής κ.ά. (Αρ. 3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315 - τείνουν να καταδείξουν ότι, σε τέτοια περίπτωση, θα του παρεχόταν η δυνατότητα αυτή. Η ανησυχία του - ότι είναι ενδεχόμενο, στο ενδιάμεσο, να καταστραφούν τα στοιχεία που επιμαρτυρούν το αποτέλεσμα της εκλογής του 2001 - πρέπει, επίσης, να διασκεδασθεί. Αναμένεται, από τις αρμόδιες αρχές, η φύλαξη όλων των στοιχείων που περιβάλλουν την εκλογή, καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας της Βουλής, που αναδεικνύεται από αυτή.
Στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας Παρισινός ν. Κυριακού κ.ά., Εκλογική Αίτηση Αρ. 1/2001, 24/4/02, εξηγείται το πλαίσιο της δικαιοδοσίας Εκλογοδικείου, όπως και το αντικείμενο εκλογικής αίτησης. Εκλογική αίτηση είναι παραδεκτή, εφόσον έχει ως επίδικο θέμα την ακύρωση της εκλογής, γενικά, ή της εκλογής συγκεκριμένου βουλευτή και, επικουρικώς, την έκδοση διαταγής για την αναμέτρηση των ψήφων, εφόσον συντρέχουν λόγοι που καθιστούν τούτο επιβεβλημένο για την εξακρίβωση του αποτελέσματος.
Η αίτηση του κ. Σαμμούτα δεν αποβλέπει στην παροχή θεραπείας γνωστής στο Νόμο. Δεν προσβάλλεται η εκλογή, βάσει της οποίας αναδείχθηκαν οι Βουλευτές της εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου, ούτε η εκλογή οποιουδήποτε από τους εκλεγέντες Βουλευτές. Η Εκλογική Αίτηση, ως έχει περιοριστεί, στερείται αντικειμένου. Η θεραπεία, η οποία επιζητείται, προσομοιάζει προς θεραπεία επιδιωκόμενη βάσει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, σκοπούσα στην ακύρωση διοικητικής πράξης ή απόφασης. Και σ' εκείνο το πεδίο, αν ήταν δυνατή η αμφισβήτηση διοικητικής απόφασης σχετιζόμενης με εκλογή αντιπροσώπων, που δεν είναι, και πάλι ο αιτητής θα αντιμετώπιζε ανυπέρβλητο κώλυμα στο παραδεκτό του αιτήματός του, εφόσον αυτό δε θεμελιώνεται σε άμεσο επηρεασμό εννόμου συμφέροντος, επενεργούντος στο παρόν.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.