ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(2002) 1 ΑΑΔ 588
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 10815.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: ΠΙΚΗ, Π., ΑΡΤΕΜΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗ, ΚΡΟΝΙΔΗ, Δ.Δ.Μεταξύ:
East Med Continent Line SA,
Εφεσείουσας-Ενάγου σας
και
Εφεσιβλήτων-Εναγομ ένων.
____________________
17 Απριλίου, 2002
.Για τους εφεσείοντες: Α. Χαβιαράς.
Για τους εφεσίβλητους: Α. Γιωρκάτζης.
______________________
ΠΙΚΗΣ, Π.
: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίουθα δώσει ο Δικαστής Π. Καλλής.
_______________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.
: Με αγωγή κατά προσώπου (in personam) η εφεσείουσα-ενάγουσα (η εφεσείουσα) αξίωσε από τις εφεσίβλητες-εναγόμενες (οι εφεσίβλητες) «Δολ. Η.Π.Α. 40.000 ή το ισάξιο σε κυπριακό νόμισμα υπόλοιπο συμπεφωνημένης αποζημίωσης για παράβαση σύμβασης ναύλωσης και/ή μίσθωσης του πλοίου Daisy I».Τα πραγματικά περιστατικά επί των οποίων έχει θεμελιωθεί η αξίωση, όπως αυτά έχουν εκτεθεί στην Αναφορά της εφεσείουσας έχουν ως εξής:
Η εφεσίβλητη 1 ήταν η εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια και φερόταν σαν τέτοια του πλοίου «DAISY I» σημαίας Παναμά. Η εφεσίβλητη 2 ήταν η φερόταν ως η διαχειρίστρια του εν λόγω πλοίου. Με ανταλλαγή τηλετύπων και προφορικά οι εφεσίβλητες και/ή η εφεσίβλητη αρ. 1 ναύλωσε στην εφεσείουσα το πλοίο DAISY I σύμφωνα με τους όρους και συμφωνίες οι οποίες κατεγράφησαν σε τηλέτυπο ναυλομεσίτη ημ. 25.9.98.
Κατά παράβαση της ναύλωσης οι εφεσίβλητες παρέλειψαν να διαθέσουν το πλοίο DAISY I στη διάθεση της εφεσείουσας. Για το λόγο αυτό η εφεσείουσα κατά ή περί τις 8 Οκτωβρίου 1998 εκίνησε αγωγή στο «Ανώτατο Δικαστήριο της Δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου, Τμήμα 'Εδρας της Βασιλίσσης, Ναυτοδικείο» με την οποία απαιτούσε αποζημιώσεις για παράβαση γραπτής και/ή προφορικής σύμβασης ημ. 24 ή διαζευκτικά 25 Σεπτεμβρίου 1998 μεταξύ της ενάγουσας και εναγομένης στην εν λόγω αγωγή για την ναύλωση και χρήση του πλοίου «DAISY I» πλέον τόκους. Ταυτόχρονα με τη εν λόγω αγωγή η εφεσείουσα αιτήθηκε και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης του Πλοίου που βρισκόταν τότε στο Ipswich της Αγγλίας.
Μετά από ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ των δικηγόρων της εφεσείουσας στο Λονδίνο και των δικηγόρων της εφεσίβλητης αρ. 1 στην Αγγλία επήλθε εξώδικος συμβιβασμός μεταξύ των διαδίκων με τον οποίο συμφωνήθηκε όπως το Πλοίο DAISY I ελευθερωθεί από τη σύλληψη του και οι εναγόμενοι σε αντάλλαγμα πληρώσουν στην εφεσείουσα Δολ. ΗΠΑ 70.000 σε τρεις δόσεις ως ακολούθως:
(α) Αμέσως Δολ. ΗΠΑ 30.000 με έμβασμα μέσω τραπέζης.
(β) Δολ. ΗΠΑ 30.000 από τον ναύλο από το τότε εν εξελίξει ταξίδι του πλοίου που θα εισπραττόταν από την Soya Hellas SA που εκχωρήθηκε στην εφεσείουσα, και σε περίπτωση που μέσα σε 7 μέρες από τις 30.10.98 για οποιοδήποτε λόγο η Soya Hellas SA δεν πλήρωνε τότε το ποσό αυτό θα ήτο αμέσως πληρωτέο από τους εναγομένους.
(γ) Το υπόλοιπο των Δολ. ΗΠΑ 10.000 θα πληρωνόταν αμέσως μετά την επομένη απασχόληση του πλοίου.
Οι εφεσίβλητες και/ή η εφεσίβλητη αρ. 1 πλήρωσε την πρώτη δόση των Δολ . ΗΠΑ 30.000 αλλά παρέλειψε και συνεχίζει να παραλείπει να πληρώνει το υπόλοιπο των Δολ. ΗΠΑ 40.000 παρά τις προς τούτο οχλήσεις υπό ή εκ μέρους της εφεσείουσας.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο ήγειρε αυτεπάγγελτα προς τους δικηγόρους των διαδίκων το ερώτημα, κατά πόσο το Ανώτατο Δικαστήριο, ως Ναυτοδικείο, έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί της αγωγής ή κατά πόσο αυτή θα έπρεπε να καταχωρηθεί στο Επαρχιακό Δικαστήριο, και τους ζήτησε να αγορεύσουν. Τους υπέδειξε ότι βοηθητικές πάνω στο ζήτημα ήταν, σε κάποιο βαθμό, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Caspi Shipping Limited κ.α. ν. Του Πλοίου "Saphire Seas", Αγωγή Ναυτοδικείου 85/97/20.5.1998, και, επίσης, η πρόσφατη Αγγλική υπόθεση The Bumbesti, The Times 12.7.1999, (1999) 2 Lloyd΄s Rep. 481.
Ο δικηγόρος της εφεσείουσας υποστήριξε ότι το αγώγιμο δικαίωμα για την εξόφληση του απαιτούμενου ποσού των $40.000 ΗΠΑ πηγάζει και είναι αναπόσπαστο από το ναυλοσύμφωνο. Επομένως, κατά την εισήγηση του, η αγωγή έχει ως βάση «συμφωνία αναγόμενη στη ... χρήση ή ενοικίαση πλοίου», δηλαδή το ναυλοσύμφωνο, και, άρα, εμπίπτει στη διάταξη του άρθρου 1(1) (h) του Administration of Justice Act 1956, που προσδιορίζει τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως Ναυτοδικείου, όπως προβλέπεται στο άρθρο 19(α) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν 14/60).
Από την άλλη ο δικηγόρος της εφεσίβλητης 1 (για την εφεσίβλητη 2 δεν εμφανίστηκε δικηγόρος σε κανένα στάδιο) υποστήριξε ότι η βάση της αγωγής είναι ο εξώδικος συμβιβασμός, η δε απαίτηση είναι για είσπραξη χρέους που, σαν τέτοιο, μόνο με αγωγή ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου μπορεί να διεκδικηθεί.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αγωγή δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέεται με παράβαση «συμφωνίας αναγομένης στη ... χρήση ή ενοικίαση πλοίου» δηλαδή με παράβαση ναυλοσυμφώνου. Κατέληξε, επίσης, στο συμπέρασμα ότι η απαίτηση που προβάλλεται είναι απαίτηση για «συμφωνημένη» αποζημίωση. 'Εθεσε το θέμα ως εξής:
«Η ενώπιον μου αγωγή δεν ενέχει εύλογα άμεση σύνδεση (reasonably direct connection with) με 'συμφωνία αναγόμενη στη ... χρήση ή ενοικίαση πλοίου', δηλαδή με ναυλοσύμφωνο (βλέπε σχετικά The Sandrina (1985) 1 Lloyd΄s Rep., 181, στη σελ. 188, Col. 1, όπως υιοθετήθηκε και επεξηγήθηκε στην The Bumbesti, (1999) 2 Lloyd΄s Rep., σελ. 481, στη σελ. 487, Col. 2 έως σελ. 488, Col. 1). Η ενώπιον μου αγωγή δεν είναι παρά αγωγή για είσπραξη χρέους (action for debt). Χρέους που αναλήφθηκε με τον εξώδικο συμβιβασμό που επιτεύχθηκε στην Αγγλία για καλό αντάλλαγμα (good consideration), ήτοι αντάλλαγμα που συνίστατο στην απόσυρση της αγωγής, που είχε εγερθεί στο Ναυτοδικείο της Αγγλίας κατά του πλοίου DAISY I, και στην απελευθέρωση του πλοίου, που είχε συλληφθεί στα πλαίσια της. Η υπόθεση Caspi Shipping Limited v. του Πλοίου «Saphire Seas» διαφοροποιείται από την παρούσα διότι εκεί η διαιτητική απόφαση που αποτέλεσε τη βάση της αγωγής ήταν αναπόσπαστη από το ναυλοσύμφωνο αφού, για την είσπραξη του ποσού που επιδικάστηκε με τη διαιτητική απόφαση, ήταν απαραίτητη η αναφορά στο ναυλοσύμφωνο απ' όπου πήγαζε η δικαιοδοσία του διαιτητή, στον όρο, δηλαδή, του ναυλοσυμφώνου, που πρόβλεπε την παραπομπή σε διαιτησία. Στην παρούσα περίπτωση δεν υπάρχει οτιδήποτε στο ναυλοσύμφωνο που να
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή «για έλλειψη δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να της επιληφθεί ως Ναυτοδικείο».
Η έφεση
.Η ορθότητα της πρωτόδικης κατάληξης αμφισβητείται με ένα μόνο λόγο έφεσης ήτοι ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα αποφάσισε ότι η αιτία αγωγής, όπως διατυπώνεται στο Κλητήριο 'Ενταλμα και στην Αναφορά δεν εμπίπτει στη ναυτική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ο κ. Χαβιαράς, εκ μέρους της εφεσείουσας, υποστήριξε ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο έδωσε μεγάλο βάρος στην υπόθεση
"The Bumbesti" (πιο πάνω) η οποία διακρίνεται ως προς τα γεγονότα της παρούσης υπόθεσης και επιπλέον αντικρούεται από την κυπριακή απόφαση που εκδόθηκε στην Caspi Shipping (πιο πάνω). Η υπόθεση Bumbesti δεν μπορεί να ισχύει στην Κύπρο λόγω της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (σε πλήρη σύνθεση) στην Caspi Shipping (πιο πάνω). Σύμφωνα με την απόφαση εκείνη «αγωγή για την ανάκτηση του αντικειμένου διαιτητικής απόφασης στην οποία παραπέμφθηκε διαφορά βάσει ναυλοσυμφώνου, θεμελιώνεται στο ναυλοσύμφωνο και συνιστά απαίτηση η οποία ανάγεται στη δικαιοδοσία ναυτοδικείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου βάσει του άρθρου 1(1) (h) του Administration of Justice Act 1956».Στην παρούσα υπόθεση - συνέχισε ο κ. Χαβιαράς - η βάση της αγωγής δεν είναι διαιτητική απόφαση αλλά συμπεφωνημένη αποζημίωση για παράβαση ναύλωσης πλοίου.
Αναφερόμενος στο συμπέρασμα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, σύμφωνα με το οποίο η αγωγή δεν είναι παρά αγωγή για είσπραξη χρέους, ο κ. Χαβιαράς υποστήριξε ότι «εδώ το χρέος έχει ως αντάλλαγμα την αποζημίωση για την παράβαση της ναύλωσης και όχι την απόσυρση της αγωγής και της απελευθέρωσης του πλοίου. Αν δεν υπήρχε η ναύλωση και παράβαση της η ενάγουσα δεν θα εδικαιούτο σε καμία αποζημίωση». Η απαίτηση της εφεσείουσας δεν είναι για απλό χρέος αλλά για «συμπεφωνημένη αποζημίωση για παράβαση σύμβασης ναύλωσης και/ή μίσθωσης του πλοίου DAISY I». Η διατύπωση της απαίτησης θέτει σε επιδικία την ύπαρξη και παράβαση ναύλωσης και/ή την μίσθωση του πλοίου.
Στην προκείμενη περίπτωση - κατέληξε ο κ. Χαβιαράς - «το αίτιο της αποζημίωσης ήτο η ναύλωση και η επακόλουθη υπέρβαση της και αποκλειστική δικαιοδοσία έχει μόνο το Ανώτατο Δικαστήριο ως Ναυτοδικείο και όχι το Επαρχιακό Δικαστήριο».
Ο κ. Χαβιαράς υπέβαλε, επίσης, ότι ήταν «ανεπίτρεπτο για το Πρωτόδικο Δικαστήριο σε ενδιάμεση αίτηση για ενδιάμεσο προσωρινό διάταγμα να αποφασίσει το σοβαρότατο ζήτημα της δικαιοδοσίας».
Η τελευταία εισήγηση του κ. Χαβιαρά δεν καλύπτεται από τους λόγους έφεσης. Επομένως δεν θα μπορούσε να εξεταστεί.
Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε με τους λόγους της έφεσης.
Τυγχάνει εξεταστέο κατά πόσο η επίδικη αξίωση είναι «απαίτηση που προκύπτει από οποιαδήποτε συμφωνία αναγόμενη στη χρήση ή μίσθωση πλοίου» ("claim arising out of any agreement relating to . the use or hire of a ship") εντός της έννοιας του πιο πάνω άρθρου 1(1) (h) της Αγγλικής Administration of Justice Act 1956. Ο όρος «arising out of» έχει ερμηνευθεί στην Gatoil International Inc. v. Arkwright - Boston (The "Sandrina") (1985) 1 Lloyd΄s Rep. 181 (H.L.)
.Κρίθηκε ότι για να εμπίπτει μια αξίωση εντός των προνοιών του άρθρου 1(1) (h) πρέπει να έχει μια εύλογα άμεση σύνδεση με την μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο
.Η πιο πάνω προσέγγιση υιοθετήθηκε από το Εφετείο στην
Joannou & Paraskevaides Limited v. S. Ch. Jeropoulos & Co. Ltd and Others (1986) 1 C.L.R. 348, 352 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε). Υιοθετήθηκε, επίσης, στην "Sevegep" Ltd v. United Sea Transport Ltd κ.α. (1989) 1 Α.Α.Δ. (Ε) 729 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε) στην οποία λέχθηκε ότι «πρέπει να υπάρχει κατά λογική συνέπεια άμεση σχέση μεταξύ της απαίτησης και της συμφωνίας για τη μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο».Στην Biochemie R.O.S.E. Limited v. General Insurance of Cyprus Limited (1990) 1 Α.Α.Δ. 901, 912 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε) έγινε εκτενής ανάλυση της απόφασης στην
Gatoil (πιο πάνω) και υιοθετήθηκε ο λόγος της. Μεταφέρουμε το σχετικό απόσπασμα από τη σελ. 912:«Για τους λόγους που παρέχονται στην
Στην
Biochemie (πιο πάνω) έγινε αναφορά στην μεταγενέστερη απόφαση του ιδίου σώματος (της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων) στην οποία τονίστηκε ότι ενώ ο όρος "arising out of" στην παράγραφο (h) χρήζει διασταλτικής ερμηνείας, το αντίθετο ισχύει στην περίπτωση του όρου "relating to the carriage of goods in a ship". 'Εγινε, όμως, δεκτή η ερμηνεία και γενικότερα η προσέγγιση στην Gatoil (πιο πάνω).Σημειώνουμε ότι η
Biochemie (πιο πάνω) υιοθετήθηκε στην E. Philippou Ltd v. Compass Insurance Co. Ltd (Αρ. 2) (1990) 1 Α.Α.Δ. 1171 (πρωτόδικη απόφαση του Πική, Δ., όπως ήταν τότε), καθώς και στην Fresca Foods v. Guardian Royal Exchange Assurance Ltd (1994) 1 Α.Α.Δ. 11 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε). Περαιτέρω ο λόγος της Gatoil (πιο πάνω) έτυχε εφαρμογής στην πρωτόδικη απόφαση του Αρτεμίδη, Δ. στην Avgerinos Master Shipping Co. Ltd v. Παγκυπριακής Ασφαλιστικής Εταιρείας Λτδ (1990) 1 Α.Α.Δ. 191 (βλ. και Limaship Co. Ltd v. Μαχλουζαρίδη (1991) 1 Α.Α.Δ. 537 (απόφαση Κωνσταντινίδη, Δ.) και τις πρωτόδικες αποφάσεις του Νικήτα, Δ. στην Space Video Games Limited v. Πλοίου "Silver Paloma" (1991) 1 Α.Α.Δ. 801 και στην Tabalo v. Nautley Shipping Co. Ltd (1992) 1 Α.Α.Δ. 1488).Το ζήτημα που χρήζει επίλυσης είναι η ερμηνεία του όρου «απαίτηση που προκύπτει από οποιαδήποτε συμφωνία αναγόμενη στη χρήση ή μίσθωση πλοίου» που συναντούμε στο πιο πάνω άρθρο 1 (1) (h). Το ζήτημα αυτό έχει επιλυθεί στην υπόθεση
Gatoil η οποία έτυχε ευρύτατης νομολογιακής αποδοχής στην Κύπρο. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι τυγχάνει εφαρμογής η ερμηνεία που δόθηκε στην Gatoil (πιο πάνω). Για να εμπίπτει εντός της έννοιας του άρθρου 1 (1) (h) η αξίωση πρέπει να έχει μια εύλογα άμεση σύνδεση με την χρήση ή μίσθωση πλοίου. Πρέπει να υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της απαίτησης και της συμφωνίας για τη χρήση ή μίσθωση πλοίου.
Δεν έχουμε διακρίνει τέτοια σύνδεση ή σχέση. Η απαίτηση δεν συνδέεται άμεσα με την συμφωνία για μίσθωση του πλοίου. Συνδέεται άμεσα με τον εξώδικο συμβιβασμό που επιτεύχθηκε στην Αγγλία. Συνιστά αξίωση για είσπραξη χρέους που αναλήφθηκε με τον εξώδικο συμβιβασμό. 'Επεται πως δεν εμπίπτει εντός της δικαιοδοσίας του Ναυτοδικείου. Η επί του προκειμένου πρωτόδικη κατάληξη επικυρώνεται.
Τα νομολογηθέντα στην
Caspi Shipping (πιο πάνω) δεν τυγχάνουν εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση. Το αγώγιμο δικαίωμα στην υπόθεση εκείνη ήταν συναρτημένο με απόφαση που εκδόθηκε σε διαιτησία, στην οποία παραπέμφθηκαν οι διαφορές των μερών βάσει του ναυλοσυμφώνου. Στην παρούσα υπόθεση το αγώγιμο δικαίωμα δεν είναι συναρτημένο με διαιτητική απόφαση. Είναι συναρτημένο με εξώδικο συμβιβασμό. Τονίζουμε συναφώς ότι η διαιτητική απόφαση αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση και διαφέρει ουσιωδώς από δικαστική απόφαση (βλ. Caspi Shipping, πιο πάνω, και Agromet Motoimport v. Maulden Engineering (1985) 2 All E.R. 436).Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.
Η αντέφεση
.Οι εφεσίβλητοι υπέβαλαν ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο θα μπορούσε να προχωρήσει και να αποφασίσει ότι δεν έχει δικαιοδοσία να ακούσει και/ή αποφασίσει την ενώπιόν του αγωγή για τον λόγο ότι σύμφωνα με ρητό όρο της συμφωνίας επί της οποίας η εφεσείουσα στηρίχθηκε για να εγείρει την Αγωγή αποκλειστική δικαιοδοσία έχουν τα Αγγλικά Δικαστήρια και το εφαρμοστέον δίκαιο είναι το Αγγλικό.
Εν όψει της απόρριψης της έφεσης η εξέταση της αντέφεσης δεν θα εξυπηρετήσει οποιοδήποτε χρήσιμο σκοπό. Για το λόγο αυτό απορρίπτεται χωρίς διαταγή για τα έξοδα.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΕΑΠ.