|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 1 ΑΑΔ 664
24 Μαΐου, 2001
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΛΑΜΠΡΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΥ,
Εφεσείων-Eναγόμενος Αρ.1,
v.
PHILIPPA ESTATES LIMITED,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 10683)
Αστικά αδικήματα ― Οχληρία ― Αγώγιμο δικαίωμα ― Ο κάτοχος της περιουσίας η οποία επηρεάζεται από την οχληρία νομιμοποιείται να εγείρει αγωγή για άρση της οχληρίας και αποζημιώσεις ― Κατά πόσο το Δικαστήριο έπρεπε να εξετάσει αυτεπάγγελτα θέμα παρανομίας που ήγειρε ο εναγόμενος αναφορικά με την επηρεαζόμενη από την οχληρία, περιουσία και κατά πόσο το εγειρόμενο θέμα της παρανομίας συνιστούσε υπεράσπιση.
Οι εφεσίβλητοι-ενάγοντες, ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου Azur στον Ποταμό Γερμασόγειας, αξίωσαν αποζημιώσεις και απαγορευτικό διάταγμα εναντίον των 5 εναγομένων για οχληρία, η οποία προκαλείτο από τη λειτουργία ενός περιπτέρου δίπλα από το ξενοδοχείο. Το περίπτερο ανήκε στους εναγόμενους. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι μόνο ο πρώτος εναγόμενος, ο εφεσείων, ήταν υπόλογος για την πρόκληση της οχληρίας και εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα για άρση της οχληρίας. Η προσαχθείσα μαρτυρία μόνο τον εφεσείοντα ενέπλεκε ενώ η συνιδιοκτησία του περιπτέρου από μόνη της δεν ήταν αρκετή να καταστήσει και τους άλλους υπεύθυνους. Εκδόθηκε απόφαση εναντίον του εφεσείοντος μόνο, για το ποσό των ΛΚ1204 το οποίο αντιπροσώπευε ποσό που διαπανήθηκε από τους εφεσίβλητους για την κατασκευή καγκέλλων στο σύνορο των δύο ακινήτων και σχαρών στον υπαίθριο χώρο του ξενοδοχείου ως συνεπαγόμενη απώλεια προερχόμενη από την οχληρία. Η αγωγή εναντίον των εναγομένων 2-5 απορρίφθηκε με έξοδα.
Ο εφεσείων υπέβαλε έφεση και υποστήριξε ότι η αγωγή έπρεπε να απορριφθεί επειδή το ξενοδοχείο των εφεσιβλήτων λειτουργούσε παράνομα, δηλαδή χωρίς πιστοποιητικό τελικής έγκρισης ή/και χωρίς άδεια λειτουργίας. Εισηγήθηκε επίσης ότι: (α) η μη επιδίκαση αποζημιώσεων εναντίον όλων των συνιδιοκτητών του περιπτέρου, συνιστά άνιση μεταχείριση του εφεσείοντος σε σχέση με αυτούς και (β) το επιδικασθέν ποσό των αποζημιώσεων είναι μεγάλο.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι εφεσίβλητοι που ήταν ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου το κατείχαν και νομιμοποιούνταν να εγείρουν την αγωγή. Εξ άλλου το θέμα της παρανομίας δεν είχε εγερθεί στην υπεράσπιση των εναγομένων, ούτε ήταν δυνατό να εξετασθεί αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο.
2. Η ορθότητα της κρίσης του Δικαστηρίου ότι δεν στοιχειοθετήθηκε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εναγομένων 2-5 δεν έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Έπεται πως δεν είναι δυνατόν να παραβιασθεί η αρχή της ισότητας σε συσχετισμό προς πρόσωπα τα οποία δεν διέπραξαν το αστικό αδίκημα όπως τους καταλογιζόταν.
3. Δεν τέθηκε οτιδήποτε που θα μπορούσε να δικαιολογεί εξέταση του θέματος αναφορικά με το ύψος των αποζημιώσεων.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αγία Νάπα κ.ά. ν. Παπαμιχαήλ (1992) 1 Α.Α.Δ. 549,
Glamor Development v. Christodoulou (1984) 1 C.L.R. 444,
Rylands v. Fletcher [1868] L.R. 3 H.L. 330,
Demetriou v. Aristodemou (1988) 1 C.L.R. 615,
Ιωάννου κ.ά. ν. Μουσκαλλή (1997) 1 Α.Α.Δ. 1595,
Χρίστος Αγαθοκλέους Λτδ ν. Σοφοκλέους (2000) 1 Α.Α.Δ. 1953,
Χρίστου ν. S.D. Clinic Co Ltd (2000) 1 Α.Α.Δ. 2039.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο 1 κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού που δόθηκε στις 21/10/99 (Αρ. Αγωγής 4408/96) με την οποία δέχθηκε, σε αγωγή των εναγόντων, ότι πράγματι εδημιουργείτο οχληρία με τον τρόπο λειτουργίας ενός περιπτέρου για την οποία υπόλογος ήταν μόνο ο εναγόμενος 1 και όχι όλοι οι 5 εναγόμενοι.
Α. Τόκας, για τον Εφεσείοντα.
Μ. Παυλίδης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το δικαστή Γ. Κωνσταντινίδη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Οι ενάγοντες (εφεσίβλητοι), ως οι ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου Azur στον Ποταμό της Γερμασόγειας, αξίωσαν αποζημιώσεις και απαγορευτικό διάταγμα εναντίον των 5 εναγομένων για οχληρία. Αυτή συναρτήθηκε προς τον τρόπο λειτουργίας ενός περιπτέρου, δίπλα από το ξενοδοχείο, που ανήκε στους εναγομένους.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο αξιολόγησε τη μαρτυρία που προσάχθηκε από τις δύο πλευρές και διαπίστωσε πως, πράγματι, στις περιπτώσεις που εξειδικεύτηκαν, εδημιουργείτο οχληρία. Ως εξής:
"Στην προκειμένη περίπτωση τοποθετούνται καρέκλες και τραπέζια στον ανοικτό χώρο του περιπτέρου με αποτέλεσμα οι πελάτες να κάθονται μέχρι των πρωϊνών ωρών, αφού όπως προσδιορίζεται στην Υπεράσπιση το περίπτερο διατηρείται ανοικτό όλο το 24ώρο.
Οι δημιουργούμενες από τους παριστάμενους φωνές σε συνδυασμό με την διάρκεια λειτουργίας του περιπτέρου, όπως και το κλείσιμο του υπόγειου χώρου του κτιρίου που στεγάζει το περίπτερο, που οδηγούσε τους θαμώνες ν' αναζητούν τους υπαίθριους χώρους τους ξενοδοχείου, σαφώς αποτελούν ενόχληση που ξεφεύγει των φυσιολογικά αναμενόμενων στην περιοχή. Σίγουρα η αντίκριση απορριπτωμάτων οποιαδήποτε ώρα της ημέρας είναι γεγονός που έκδηλα όχι μόνο προκαλεί δυσφορία αλλά εύκολα ανάγεται σε κατάφορη παρέμβαση στην φυσιολογική αναμενόμενη απόλαυση της περιουσίας των Εναγόντων που είναι ξενοδοχείο. Δηλαδή επιχείρηση που προσφέρει υπηρεσίες στους ένοικους και επισκέπτες. Συνακόλουθα βρίσκω ότι υπήρξε οχληρία από τη δραστηριότητα των θαμώνων του περιπτέρου που είχε ως αίτιο την ενέργεια των Εναγομένων ν' αποκλείσουν τον υπόγειο χώρο που οδηγεί προς τους χώρους υγιεινής του κτιρίου με κάγκελο.
Ταυτόχρονα η διατήρηση παγκακιών, καρεκλών και τραπεζακιών συνδυασμένη με την 24ώρη λειτουργία, συνδράμει στο να κάθονται οι θαμώνες, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο των δισκοθηκών και μπυραριών της περιοχής. Η παραμονή τους στον ανοικτό χώρο του περιπτέρου κατά τις πρωϊνές ώρες προκαλεί θόρυβο και οι δημιουργούμενες φωνές, φθάνουν στις μπροστινές σουίτες του ξενοδοχείου. Η ενόχληση που προκαλείται κατά τις πρωϊνές ώρες είναι αντιληπτή στους ενοίκους του ξενοδοχείου. Συνακόλουθα η απόλαυση της περιουσίας των Εναγόντων, που είναι, όπως ανέφερα, προσφερόμενη υπηρεσία, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έστω και κάποια ώρα δυνατότητα ησυχίας. Η αντιμετώπιση της μετακίνησης των ξένων του ξενοδοχείου στο πίσω μέρος του κτιρίου είναι ενδεικτική. Συνακόλουθα ο εξερχόμενος από το περίπτερο θόρυβος που ανάγεται σε φωνές από τους θαμώνες προκαλεί οχληρία. Δεν μπορεί βέβαια να παραπονούνται οι Ενάγοντες για δημιουργούμενο θόρυβο σ' όλη τη διάρκεια της ημέρας παρά μόνο τις πρωϊνές ώρες. Ίδε Vanderpant v. Mayfair Hotel Co., [1930] 1 Ch.D. 138."
Δεν δέχθηκε, όμως, πως ήταν υπόλογοι γι' αυτήν όλοι οι εναγόμενοι. Μόνο σε σχέση με τον πρώτο, τον εφεσείοντα, προσάχθηκε μαρτυρία που να τον συνδέει με την πρόκληση της οχληρίας. Ως προς τους άλλους το μόνο στοιχείο ήταν η συνιδιοκτησία του περιπτέρου, που δεν κρίθηκε αρκετή. Επομένως, το διάταγμα που εκδόθηκε για "άρση της οχληρίας", απευθύνθηκε μόνο προς τον εφεσείοντα. Τα ίδια και σε σχέση με τις αποζημιώσεις που επιδικάστηκαν. Εκδόθηκε απόφαση εναντίον του εφεσείοντα μόνο, για το ποσό των ΛΚ1204. Έγινε συναφώς δεκτό ότι αυτό δαπανήθηκε από τους εφεσίβλητους για την κατασκευή καγκέλων στο σύνορο των δύο ακινήτων και σχαρών στον υπαίθριο χώρο του ξενοδοχείου και πως ήταν "συνεπαγόμενη απώλεια προερχόμενη από την υφιστάμενη οχληρία", για την οποία οι εφεσίβλητοι δικαιούνταν να αποζημιωθούν. Η αγωγή εναντίον των εναγομένων 2-5 απορρίφθηκε με έξοδα.
Διατυπώθηκαν 6 λόγοι έφεσης. Οι τέσσερεις (λόγοι 1,2,3 και 6) αφορούν στην άποψη του εφεσείοντα πως το Πρωτόδικο Δικαστήριο θα έπρεπε να είχε απορρίψει την αγωγή επειδή το ξενοδοχείο των εφεσιβλήτων λειτουργούσε παράνομα, δηλαδή, χωρίς πιστοποιητικό τελικής έγκρισης ή/και χωρίς άδεια λειτουργίας. Κακώς, όπως εξηγείται, το Πρωτόδικο Δικαστήριο δεν εξέτασε το θέμα ως προϋπόθεση για την ύπαρξη αγώγιμου δικαιώματος, ακόμα και αυτεπάγγελτα όταν αυτό εγέρθηκε από τον δικηγόρο των εναγομένων. Επικαλέστηκε συναφώς το βιβλίο του Χρ.Λουκά, Πολιτική Δικονομία, Τόμος 3, σελ.63 όπου, με παραπομπή σε αγγλική νομολογία, γίνεται αναφορά στην αρχή πως "πρόσωπο που προσφεύγει στο Δικαστήριο για να ζητήσει έννομη θεραπεία ή επιείκεια πρέπει να έχει τα χέρια του καθαρά". Επίσης την υπόθεση Αγία Νάπα κ.ά. v.Παπαμιχαήλ (1992) 1 Α.Α.Δ. 549, στην οποία, όμως, η εισήγηση για παρανομία της επίδικης συμφωνίας απορρίφθηκε αφού το ζήτημα δεν είχε εγερθεί στις έγγραφες προτάσεις και δεν προέκυπτε ως πρόδηλο από την ίδια τη σύμβαση. Σε αντίθεση με την περίπτωση της Glamor Development v. Christodoulou (1984) 1 C.L.R. 444 όπου ήταν εκδήλως παράνομη η αξίωση αμοιβής από δημόσιο υπάλληλο για την ετοιμασία αρχιτεκτονικών σχεδίων πολυκατοικίας.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με την ουσία αυτού του θέματος. Το θεώρησε αχρείαστο. Σημασία είχε το γεγονός της κατοχής του ξενοδοχείου. Οι εφεσίβλητοι που ήταν οι ιδιοκτήτες του το κατείχαν και νομιμοποιούνταν κάτω από οποιαδήποτε εκδοχή. Παρέπεμψε στην Rylands v. Fletcher [1868] L.R. 3 H.L. 330, στην Demetriou v. Aristodemou (1988) 1 C.L.R. 615 και στο σύγγραμμα Clerk & Lindsell on Torts 14η έκδοση, παρ. 1413.
Οι εφεσίβλητοι εισηγούνται πως ήταν και αυτά πλεονασματικά. Το ζήτημα δεν ήταν δυνατό να απασχολήσει ως επίδικο. Ελέγξαμε τα δεδομένα και συμφωνούμε. Δεν έχει εγερθεί τέτοιο θέμα στην υπεράσπιση των εναγομένων και, πέραν τούτου, δεν υπάρχει υπόβαθρο στη βάση του οποίου θα ήταν δυνατό να τίθεται ζήτημα αυτεπάγγελτης ενέργειας από το Δικαστήριο. (βλ. και Ιωάννου κ.α. v. Μουσκαλλή, (1997) 1 A.A.Δ. 1595, Χρίστος Αγαθοκλέους Λτδ v. Φωτεινής Σοφοκλέους (2000) 1 Α.Α.Δ. 1953, Αντιγόνη Χρίστου v. S.D. Clinic Co Ltd (2000) 1 Α.Α.Δ. 2039).
Ενώ αντεξεταζόταν ο πρώτος μάρτυρας των εφεσιβλήτων, του υποβλήθηκε ερώτηση που απέβλεπε σε προσαγωγή μαρτυρίας για το κατ' ισχυρισμόν παράνομο του ξενοδοχείου. Τέθηκε, τότε, ζήτημα αναφορικά με το επιτρεπτό τέτοιας πορείας. Επισημάνθηκε η ανυπαρξία τέτοιου ισχυρισμού στην υπεράσπιση και συζητήθηκε η δυνατότητα προσαγωγής μαρτυρίας για θέμα ακάλυπτο από το περιεχόμενό της. Ο κ.Τόκας δεν ήταν διατεθειμένος να δεχτεί πως, αν θα επρόκειτο να συζητηθεί το θέμα, θα έπρεπε να ζητήσει τροποποίηση. Θεωρούσε πως, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της υπεράσπισης, ήταν επιτρεπτή η προσαγωγή μαρτυρίας αφού τέτοιο ζήτημα είναι δυνατό να εξετάζεται αυτεπάγγελτα. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο, με αναφορά στη νομολογία, εξήγησε τη διαφορά. Σε εκείνο το στάδιο δεν εξεταζόταν η κατ' ισχυρισμόν παρανομία καθ΄εαυτήν. Το θέμα ήταν αν τα δικόγραφα παρείχαν τη δυνατότητα προσαγωγής μαρτυρίας σε σχέση με τέτοιο ζήτημα. Έκρινε πως δεν την παρείχαν και δεν επέτρεψε την υποβολή ερωτήσεων προς τέτοια κατεύθυνση. Αυτό, βέβαια, κάλυπτε και την όποια διάθεση των ίδιων των εφεσιβλήτων να προσφέρουν και οι ίδιοι τέτοια μαρτυρία. Η συζήτηση του θέματος, όπως εξηγήθηκε "με τη δομή των δικογράφων όπως έχουν σήμερα", αποκλείστηκε.
Ο εφεσείων επαναφέρει τώρα το ζήτημα ως εάν να μη είχε μεσολαβήσει οτιδήποτε και αυτό χωρίς να αμφισβητεί, με λόγο έφεσης, την ορθότητα της ενδιάμεσης απόφασης του Πρωτόδικου Δικαστηρίου. Δεν υπάρχει υπόβαθρο για την εξέταση του θέματος από τη σκοπιά που εισηγήθηκε ενώπιόν μας ο εφεσείων και οι σχετικοί λόγοι έφεσης απορρίπτονται.
Ούτε οι άλλοι λόγοι έφεσης αφορούν σε οποιοδήποτε ζήτημα ουσίας σε σχέση με την οχληρία, αυτήν καθ' εαυτήν. Ακροθιγώς έγινε αναφορά στο ζήτημα της αξιοπιστίας του Διευθυντή των εφεσιβλήτων αλλά και αυτό μόνο στο περίγραμμα της αγόρευσης. Δηλαδή, χωρίς λόγο έφεσης που να καλύπτει το θέμα. Εν πάση περιπτώσει, χωρίς επιχειρήματα σε σχέση με οτιδήποτε το ουσιαστικό. Αφορούν στο διάταγμα και στην απόφαση για αποζημιώσεις που εκδόθηκαν. Είναι η άποψη του εφεσείοντα πως διαπράχθηκε σφάλμα με τη μη έκδοσή τους εναντίον όλων των εναγομένων ως συνιδιοκτητών. Ως προς το διάταγμα, η άλλη επιλογή ήταν, όπως εισηγείται, εννοείται παρά την ύπαρξη της οχληρίας, να μην εκδοθεί ούτε εναντίον του. Το επιχείρημα του αυτό εξαντλείται με την επισήμανση, στο πλαίσιο αυτής της λογικής, κινδύνου να μην αρθεί η οχληρία με απόφαση των συνιδιοκτητών και να καταστεί έτσι ο ίδιος "παράνομος". Με περαιτέρω συνέπεια, όπως αντιλαμβάνεται το θέμα, χωρίς και να το επεξηγεί, "να του στερηθεί κατ΄αυτόν τον τρόπο το αναφαίρετο δικαίωμα εργασίας (άρθρο 25 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας)" καθώς επίσης "το δικαίωμα ίσης προστασίας και μεταχείρισης (άρθρο 28 του Συντάγματος)". Ομοίως και σε σχέση με τις αποζημιώσεις. Χωρίς να αμφισβητεί τη σύνδεση του ποσού που δαπανήθηκε με την οχληρία, προτείνει πως αυτό θα έπρεπε να επιδικαστεί σε βάρος όλων των συνιδιοκτητών του περιπτέρου. Πάλιν, κατ' επίκληση των αρχών της ίσης μεταχείρισης. Επιπρόσθετα η αποζημίωση θα έπρεπε να ήταν μικρότερη επειδή, όπως γενικά αναφέρεται, με την τοποθέτηση των καγκέλων και των σχαρών, "προστατεύθηκε η περιουσία των εφεσιβλήτων/εναγόντων έναντι πάντων και όχι μόνο έναντι των ορισμένων πελατών της παγωταρίας των εναγομένων".
Οι εφεσίβλητοι στράφηκαν εναντίον όλων των συνιδιοκτητών. Κρίθηκε πως απέτυχαν να στοιχειοθετήσουν αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εναγομένων 2-5 και δεν έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση η ορθότητα αυτής της κρίσης. Η εισήγηση του εφεσείοντα απολήγει να σημαίνει πως και χωρίς τη διαπίστωση ευθύνης τους για την οχληρία, θα έπρεπε να πετύχει η αγωγή εναντίον τους. Ή, αντίστροφα, να μην είχε δοθεί θεραπεία στους εφεσίβλητους όσο και αν πέτυχαν να αποδείξουν πως ο εφεσείοντας ήταν ένοχος οχληρίας, η οποία μάλιστα προκάλεσε και ειδική ζημιά. Δεν μπορούμε να συμμεριστούμε αυτή την, χωρίς καμιά ανάλυση, πρέπει να σημειώσουμε, λογική ούτε να δούμε τη διασύνδεση του θέματος με τα συνταγματικά δικαιώματα στα οποία έγινε αναφορά. Διαπιστώθηκε ότι ο εφεσίβλητος διέπραξε το αστικό αδίκημα της οχληρίας. Εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα και απόφαση για αποζημιώσεις και δεν κατανοούμε την αναφορά στο δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματός του ή της αρχής της ισότητας σε συσχετισμό προς πρόσωπα τα οποία δεν διέπραξαν το αστικό αδίκημα όπως τους καταλογιζόταν.
Αβάσιμη είναι και η εισήγηση σε σχέση με το ύψος του ποσού των αποζημιώσεων. Προβλήθηκε πάνω στη βάση δεδομένου που δεν έχει τεκμηριωθεί με αναφορά στη μαρτυρία. Σύμφωνα με την πρωτόδικη απόφαση το ποσό που επιδικάστηκε δαπανήθηκε σαν επακόλουθο προς την οχληρία άρα όχι για άλλο λόγο και δεν μας έχει υποδειχθεί οτιδήποτε που θα μπορούσε να δικαιολογεί εξέταση θέματος όπως το τεθέν. Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.