ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΕΝΩΠΙΟΝ: Σ. ΝΙΚΗΤΑ, ΦΡ. ΝΙΚΟΛΑΙΔΗ, Α. ΚΡΑΜΒΗ, Δ.Δ.

A. N. STASIS ESTATES CO. LTD,

από την Πάφο

- και -

_________

Για τους εφεσείοντες : κ. Ν. Παπαευσταθίου για κ. Τάσσο Παπαδόπουλο.

Για τους εφεσίβλητους : κ. Χρ. Γεωργιάδης.

_________

ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου

θα απαγγελθεί από το Δικαστή Νικολαΐδη

__________

ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που ασχολείται με οικοδομικές εργασίες. Μετά την αποπεράτωση ξενοδοχειακής μονάδας που ανήγειραν για τους εφεσίβλητους, προέκυψαν μεταξύ τους ορισμένες οικονομικές διαφορές που κατέληξαν ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου. Σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας αποφασίστηκε όπως τα τεχνικά θέματα παραπεμφθούν σε διαιτησία ενώπιον του κ. Πέτρου Ζωγράφου, από τη Λευκωσία.

΄Ετσι στις 7.2.1994 το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, ύστερα από σχετική συμφωνία των διαδίκων, εξέδωσε διάταγμα όπως όλα τα τεχνικά θέματα της διαφοράς που αναφέρονταν στα δικόγραφα, πλην βεβαίως των καθαρώς νομικών σημείων, παραπεμφθούν σε διαιτησία και αποφασιστούν τελεσίδικα από τον κ. Ζωγράφο.

Ο διαιτητής, σύμφωνα πάντα με το ίδιο πρακτικό, ήταν ελεύθερος να καλέσει οποιουσδήποτε μάρτυρες ήθελε θεωρήσει πρέπον, ύστερα από προηγούμενη συνεννόησή του με τους διάδικους. Τελικά δόθηκαν οδηγίες όπως, εκτός από το διάταγμα διορισμού του, παραδοθεί στο διαιτητή αντίγραφο των δικογράφων, τεθούν δε στη διάθεσή του όλα τα κατατεθέντα τεκμήρια.

Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο κ. Ζωγράφος προμηθεύτηκε, μεταξύ άλλων και όλα τα πρακτικά της μέχρι τότε δοθείσας ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρίας.

Σε πρακτικό της προκαταρκτικής συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου στις 9.6.1994, σημειώνεται ότι ο διαιτητής πληροφορεί τους δικηγόρους των διαδίκων ότι η μαρτυρία που έχει παρουσιαστεί μέχρι τότε υιοθετείται από το διαιτητή, παρακαλούνται δε οι διάδικοι να τον πληροφορήσουν αν πρόθεσή τους είναι να συνεχίσουν την προσαγωγή μαρτυρίας ή κατά πόσο θα ήθελαν να φέρουν άλλη μαρτυρία.

Μετά την έκδοση της απόφασης του διαιτητή, καταχωρήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου αίτηση για παραμερισμό της απόφασης, η οποία και απορρίφθηκε στις 7.9.2000.

Οι εφεσίβλητοι τονίζουν ότι το γεγονός ότι δόθηκαν στο διαιτητή τα συγκεκριμένα δικαστικά έγγραφα δεν αποτελεί σφάλμα, καμιά δε ζημιά δεν προκλήθηκε από αυτό στους εφεσείοντες.

Το Δικαστήριο μπορεί να παραπέμπει με τη συναίνεση των διαδίκων οποιοδήποτε ζήτημα εγείρεται σε πολιτική διαδικασία, σε ειδικό διαιτητή (άρθρο 35 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν.14/60). Ο διαιτητής θεωρείται λειτουργός του δικαστηρίου, τηρουμένου δε του διαδικαστικού κανονισμού έχει τέτοια εξουσία, κατευθύνει δε την έρευνα κατά τον τρόπο που ήθελε διατάξει το δικαστήριο (άρθρο 37(1)).

Ο διαιτητής δικαιούται να ακούει μαρτυρία που θα τον βοηθήσει να καταλήξει στη λύση της διαφοράς των διαδίκων. Η αξιολόγηση της αξιοπιστίας της προφορικής μαρτυρίας παραμένει αναπόσπαστο μέρος κάθε δικαστικής απόφασης. Ο διαιτητής, ως κριτής του τεχνικού μέρους της διαφοράς, μπορεί να αναφέρεται και να εξετάζει τα διάφορα τεκμήρια που κατατέθηκαν, αλλά αναμφίβολα όταν αποφασίσει να δεκτεί καταθέσεις μαρτύρων, αυτές πρέπει να δίδονται προφορικά (viva voce). Η χρησιμοποίηση μαρτυρίας που δόθηκε ενώπιον άλλου, ακόμα και ενώπιον του Δικαστηρίου που εκδικάζει την υπόθεση, συνιστά παράβαση βασικού δικονομικού κανόνα.

Στην παρούσα υπόθεση το Δικαστήριο διέταξε όπως τεθούν στη διάθεση του διαιτητή τα δικόγραφα και όλα τα τεκμήρια, αλλά δεν εξουσιοδότησε τη χρήση της ληφθείσας μαρτυρίας. Η υιοθέτησή της βρισκόταν εκτός των πλαισίων των οδηγιών του και καθιστά την τελική απόφαση του διαιτητή τρωτή και τα συμπεράσματά του αμφισβητούμενα. Η πράξη αυτή, έστω κι΄ αν έγινε χωρίς οποιαδήποτε πρόθεση εκ μέρους του, συνιστά πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων του και παραβίαση της ορθής διαδικασίας.

Η πλημμέλεια αυτή δεν συνιστά απλή παρατυπία που θα μπορούσε ίσως να παραβλεφτεί ή να επιτρέπει τη διάσωση μέρους της απόφασης. Η επίδραση που είχε η συγκεκριμένη μαρτυρία στην απόφασή του δεν μπορεί να διαχωριστεί. Η παράβαση αυτή επηρεάζει στο θέμελιό της την απόφαση και δεν αφήνει περιθώρια για διάσωση, έστω και μέρους της.

Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι οι εφεσείοντες κωλύονται ή έχουν παραιτηθεί από το δικαίωμά τους να εγείρουν το συγκεκριμένο σημείο. Ούτε αυτό το επιχείρημα ευσταθεί. ΄Οχι μόνο γιατί ο τότε συνήγορος τους ανέφερε ότι στο στάδιο εκείνο θα έπρεπε να συμβουλευτεί τον πελάτη του, αλλά και γιατί δεν είναι φανερό ότι οι διάδικοι είχαν αντιληφθεί ότι ο διαιτητής αναφερόταν στην προφορική μαρτυρία που είχε ήδη δοθεί, μια και πληροφορούσε τους συνήγορους ότι έχοντας μελετήσει τα έγγραφα που είχαν αποσταλεί από το Δικαστήριο και κατατεθεί υπό των διαδίκων κατά την ακρόαση, υιοθετούσε τη μαρτυρία που είχε παρουσιαστεί μέχρι τότε.

Οι διάδικοι μπορούν να παραιτηθούν από οποιαδήποτε ένσταση ως προς το παράτυπο της διαδικασίας. Η συνέχιση συμμετοχής στη διαδικασία, εν γνώσει της παρατυπίας, δυνατόν να συνιστά απάλειψή της ή εξυπακουόμενη συναίνεση στην αντικανονική διαδικασία (Halsbury΄s, ανωτέρω, παραγρ. 695). Στην παρούσα όμως περίπτωση δεν έχουμε απλή παρατυπία, αλλά παράβαση βασικού δικονομικού κανόνα που κλονίζει το θεμέλιο της όλης διαδικασίας και συνεπώς δεν τίθεται θέμα παραίτησης ή κωλύματος.

Εν όψει όλων των πιο πάνω, καταλήγουμε ότι η έφεση θα πρέπει να επιτύχει και η απόφαση του διαιτητή θα πρέπει να παραμεριστεί. Η υπόθεση παραπέμπεται στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου προς συνέχιση της διαδικασίας. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας θα αποφασιστούν μετά την τελική έκβαση της υπόθεσης, ενώ τα έξοδα της παρούσας έφεσης θα βαρύνουν τους εφεσίβλητους.

Σ. Νικήτας, Δ.

Φρ. Νικολαΐδης, Δ.

Α. Κραμβής, Δ.

/ΜΔ