CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2001) 1 ΑΑΔ 1744

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΠΙΚΗ, Π., ΝΙΚΗΤΑ, ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ,

Μεταξύ:

ΠΙΚΗΣ, Π.: Στη Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου, Νομικό Ερώτημα Αρ. 346, 20/12/00, αποφασίστηκε ότι:-

Στην ίδια υπόθεση, αποφασίστηκε ότι η αποκήρυξη της πατρότητας συνιστά, κατά φύση, αστικό δικαίωμα, η άσκηση του οποίου μπορεί να υπαχθεί σε χρονικούς περιορισμούς. Η δημιουργία θεσμών, προς ενσωμάτωση εξωγάμου τέκνου στην οικογένεια, αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας, την οποία επιβάλλει το ΄Αρθρο 8(1) της Σύμβασης. Η περιεκτική εξασφάλιση του ιδίου δικαιώματος επιβάλλεται από το ΄Αρθρο 15.1 του Συντάγματος.

Με τον περί της Συμβάσεως επί της Νομικής Καταστάσεως Εξωγάμων Τέκνων (Κυρωτικό) Νόμο του 1979, (Ν. 50/79), κυρώθηκε και κατέστη μέρος του ημεδαπού δικαίου η Ευρωπαϊκή Σύμβασις επί της Νομικής Καταστάσεως Εξωγάμων Τέκνων - (βλ. Malachtou v. Armefti (1987) 1 C.L.R. 207). Το ΄Αρθρο 3 αυτής της σύμβασης προβλέπει:-

Ο καθ' ου η αίτηση ήγειρε προδικαστική ένσταση στο παραδεκτό εξέτασης της αίτησης, λόγω του εκπρόθεσμού της κατά το προαναφερθέν ΄Αρθρο 22(3) του Νόμου.

Στο Αστικό Δίκαιο, ο καθορισμός προθεσμιών συναρτάται, κατά κανόνα, με τη γένεση του αγώγιμου δικαιώματος. Αυτό προβλέπει ο περί Παραγραφής Νόμος, ΚΕΦ. 15^*.

Το θέμα της πατρότητας ανάγεται στα καθιερωμένα αστικά δικαιώματα που άπτονται της υπόστασης του ατόμου. Η αναγνώριση της πατρότητας ισχύει έναντι πάντων και σηματοδοτεί τα πλαίσια της οικογένειας του ατόμου - (βλ. Nicolaides v. Yerolemi (1984) 1 C.L.R. 742).

Το ερώτημα, στην προκείμενη περίπτωση, είναι κατά πόσο δικαίωμα, περί του οποίου ο φορέας του τελούσε σε άγνοια και ήταν, εξ αντικειμένου, αδύνατο να διαπιστώσει την ύπαρξή του, μπορεί να παραγραφεί πριν αυτό περιέλθει σε γνώση του. Το δικαίωμα, περί ου ο λόγος, προστατεύεται ως θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου από το Σύνταγμα. Ερωτάται κατά πόσο η παραγραφή του δικαιώματος, ανεξάρτητα από τη γνώση ή τη δυνατότητα κτήσης γνώσης για την ύπαρξή του, είναι συμβατή με το σεβασμό του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής, που κατοχυρώνει το ΄Αρθρο 15.1 του Συντάγματος, και του δικαιώματος προσφυγής στο δικαστήριο, που κατοχυρώνει το ΄Αρθρο 30.1 και 2 του Συντάγματος. Προεκτείνοντας το ερώτημα: Είναι ποτέ δυνατός ο εξοστρακισμός θεμελιώδους δικαιώματος, την ύπαρξη του οποίου ο φορέας δε γνωρίζει και για την οποία δεν είχε τα μέσα να πληροφορηθεί;

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην X v. Sweden, Application No 9707/82, Decision of 6 October 1982, έκρινε ότι οι διατάξεις του Γονικού Κώδικα της Σουηδίας, παρέχουσες δικαίωμα στον πατέρα να αποκηρύξει την πατρότητα τέκνου από την ημερομηνία που τα σχετικά γεγονότα περιήλθαν σε γνώση του, ήταν παραδεκτές. Κρίθηκε ότι η σχετική διάταξη δεν προσέκρουε στις πρόνοιες του ΄Αρθρου 14 της Σύμβασης, που απαγορεύει αυθαίρετες διακρίσεις, με σημείο αναφοράς άλλη διάταξη του Γονικού Κώδικα, που δεν έθετε κανένα χρονικό περιορισμό για την αναγνώριση της πατρότητας που διεκδικείται από το ίδιο το τέκνο. Η απόφαση αυτή δεν άπτεται άμεσα του θέματος που αντιμετωπίζουμε στην προκείμενη περίπτωση, που περιστρέφεται γύρω από το σεβασμό του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής. ΄Εμμεσα όμως ρίχνει κάποιο φως στο επίδικο θέμα, στο βαθμό που υποστηρίζει ότι η ξεχωριστή ρύθμιση για τη διεκδίκηση από το τέκνο της αναγνώρισης της πατρότητάς του αποτελεί δικαίωμα ιδιάζοντος χαρακτήρα, που σχετίζεται με τις ιδιαιτερότητες της αναζήτησης της πατρότητας από το ίδιο το τέκνο.

΄Αμεσα διαφωτιστική για το ζήτημα που εξετάζουμε είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Eur. Court HR, Kroon and Others v. the Netherlands, judgment of 27 October 1994, Series A no. 297-C, σελ. 43. Το ερώτημα, που κλήθηκε το Δικαστήριο να απαντήσει, ήταν κατά πόσο νομικές διατάξεις, που απέκλειαν τη διόρθωση του Μητρώου Γεννήσεων και Θανάτων ώστε να καταγραφεί ο πραγματικός πατέρας του παιδιού σ' αυτό, συνιστούσαν παραβίαση του ΄Αρθρου 8 της Σύμβασης και, ειδικά, του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο περιορισμός συνιστούσε παραβίαση του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής. Το τέκνο είχε γεννηθεί ενώ η μητέρα ήταν νυμφευμένη με τον Α και, παράλληλα, συζούσε με το Β. Ο περιορισμός προέκυπτε από το νομικό τεκμήριο ότι ο σύζυγος ήταν ο πατέρας του τέκνου, αποκλειομένης της μητέρας από το νόμο να αμφισβητήσει την πατρότητά του. Η πεμπτουσία του σκεπτικού του Δικαστηρίου κατοπτρίζεται στο ακόλουθο απόσπασμα:- (σελ. 58).

Νωρίτερα, στην απόφαση του Δικαστηρίου, επεξηγείται ότι και η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Το Δικαστήριο θεώρησε ως θεμελιωμένο ότι θέματα πατρότητας ανάγονται στην οικογενειακή ζωή, σεβασμός της οποίας επιβάλλει τη δημιουργία οικογενειακού δεσμού μεταξύ του πραγματικού πατέρα και του τέκνου "as expeditiously as possible" (όσο πιο σύντομα γίνεται).

Τα γεγονότα, που σχετίζονται με την πατρότητα τέκνου, ανάγονται σε χρόνο πριν τη γέννησή του^. στην πραγματικότητα σε χρόνο που αναφέρεται στη σύλληψή του. Εξ αντικειμένου, το τέκνο δε γνωρίζει, ούτε έχει τα μέσα να μάθει για τα γεγονότα που την περιβάλλουν. Οι μόνοι που έχουν αυθεντική γνώση των γεγονότων αυτών είναι οι γονείς, εκάτερος από αυτούς, πρωτίστως η μητέρα. Συμπτωματική γνώση, σε βαθμό που να πιθανολογείται το ενδεχόμενο της πατρότητας τέκνου, μπορεί να αποκτήσουν και τρίτοι, στην έκταση που τα γεγονότα περί την πατρότητα τέκνου φημολογούνται, χωρίς να είναι ποτέ βέβαιο ότι τέτοιο ενδεχόμενο θα περιέλθει σε γνώση του επηρεαζομένου.

Η καθιέρωση προθεσμίας για την άσκηση του δικαιώματος αναγνώρισης της πατρότητας, άσχετα και ανεξάρτητα από τη γνώση των γεγονότων που το στοιχειοθετούν, συρρικνώνει το δικαίωμα, σε βαθμό αφανισμού. Παραβιάζεται ο πυρήνας του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής και το παρεχόμενο δικαίωμα καθίσταται μόνο κατά νόμο δικαίωμα^. δεν τυγχάνει σεβασμού.

Καταλήγουμε ότι οι πρόνοιες του ΄Αρθρου 22(3) του Ν. 187/91 είναι αντίθετες και ασύμφωνες προς -