----------------------

Για τον αιτητή Γενικό Εισαγγελέα: Κ. Βελάρης και Μ-Α. Σταυρινίδου

(κα) Δικηγόρος της Δημοκρατίας

Για την καθής η αίτηση εταιρεία

Unitica Enterprises Ltd: Ν. Παπαευσταθίου και Μ. Παπαδοπούλου (κα)

-------------------------

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο είχα εγκρίνει την προώθηση κανονικής αίτησης certiorari ήταν το διάταγμα πώλησης ημερ. 8/7/97, που εξασφάλισε η καθής η αίτηση, για την ικανοποίηση της απόφασης για αποζημιώσεις τόκους και έξοδα, που το παραπάνω δικαστήριο (υπό πλήρη σύνθεση) εξέδωσε υπέρ της καθής και εναντίον της Σλοβακίας, στις 12/11/96. Ο άμεσος κίνδυνος εκποίησης της περιουσίας ώθησε προφανώς τον πρέσβη της χώρας αυτής να υποβάλει διαμαρτυρία στο Υπουργείο Εξωτερικών για την τροπή που πήρε το θέμα και να ζητήσει την παρέμβαση του. Ταυτόχρονα επέδωσε Ρηματική Διακοίνωση ημερ. 12/1/99. Η παρέμβαση του Γενικού Εισαγγελέα εκδηλώθηκε με την υποβολή της παραπάνω αίτησης με αρ. 15/99, που καταχωρήθηκε στις 3/2/99. Ακολούθησε, ύστερα από την απόφαση μου, η αίτηση αρ. 23/99 του Γενικού Εισαγγελέα για ακύρωση της παραπάνω αίτησης πώλησης του ακινήτου και του διατάγματος πώλησης του.

Αυτή είναι η πρώτη χρονολογικά αίτηση που εκκρεμεί τώρα. Υπάρχει και η μεταγενέστερη αίτηση με αρ. 38/00. Η έκταση της διαπλοκής τους θα φανεί αμέσως παρακάτω. Ο Γενικός Εισαγγελέας εφεσίβαλε την απόφαση μου, της 5/3/99, με την οποία, όπως έχω υπογραμμίσει, έδωσα περιορισμένη άδεια. Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την ex parte αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα στην Π.Ε. 10470 ημερ. 17/2/00 με ανέτρεψε. Θεώρησε σωστό να δώσει άδεια "και για τα θέματα που εγέρθηκαν με την αίτηση πρωτόδικα και απορρίφθηκαν". Έτσι όρισα ενώπιον μου τη νέα αίτηση, που επίσης εκκρεμεί, με αρ. 38/00, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ολομέλειας.

Τον προβληματισμό μου τον συμμερίστηκα με την κα Σταυρινίδου, που διεκπεραίωσε τότε την υπόθεση και ζήτησα τις απόψεις της. Το παρακάτω απόσπασμα από την απόφαση της 5/3/99 καταγράφει την αντίδραση της και το χειρισμό που έτυχε το ζήτημα από εμένα:

Η εμφάνιση κράτους σε δικαστική διαδικασία εναντίον του έχει επιπτώσεις στα οποιαδήποτε δικαιώματα ή προνόμια του σε ασυλία που έχουν αναγνωρισθεί εθιμικά από το Διεθνές Δίκαιο ή τις Διεθνείς Συμβάσεις. Επιλαμβανόμενος ρητά (όπως φαίνεται από την υπογράμμιση μου) του θέματος των επιδόσεων αναφέρω:

Για την τοποθέτηση μου σχετικά με την ανάπλαση ή διόρθωση δικαστικής απόφασης ή πρακτικού και ότι δεν ήταν υπό τις συνθήκες δικό μου έργο είχα υπόψη τη σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (βλ. μεταξύ άλλων, Αδελφοί Αναστασίου Λτδ. ν. Μυλωνά (1997) 1 Α.Α.Δ. 1280). Η Ολομέλεια, εν πάση περιπτώσει, αφού αναψηλάφισε τα στοιχεία, συμπέρανε ότι "είναι προφανές ..................ότι δεν υπήρξε εμφάνιση εκ μέρους της Δημοκρατίας της Σλοβακίας".

Έχω αναφέρει τα ανωτέρω χάριν της τάξης μόνο. Και τίποτα άλλο. Η απόφαση της Ολομέλειας, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη άποψη, είναι απόλυτα δεσμευτική.

Προτεραιότητα έχει το θέμα της νομιμοποίησης του Γενικού Εισαγγελέα να ενεργήσει αυτοδικαίως σε περίπτωση όπως την παρούσα. Το έχει εγείρει ο δικηγόρος της εταιρείας. Η θέση του ουσιαστικά είναι ότι δεν έχει τέτοια εξουσία ούτε locus standi στην υπόθεση. Δεν συγκαταλέγεται στις εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, που απαριθμεί το άρθρ. 113 (και 114) του Συντάγματος. Στην Αγγλία, που αναγνωρίζεται στο Γενικό Εισαγγελέα δικαίωμα παρέμβασης με προνομιακό διάταγμα για τη διαφύλαξη των διεθνών σχέσεων του κράτους, υπάρχει σχετική κανονιστική ρύθμιση ότι ο Γενικός Εισαγγελέας αποτείνεται απευθείας προς το Δικαστήριο για διάταγμα, χωρίς να προηγηθεί η διαδικασία για εξασφάλιση άδειας.

Ο κ. Παπαευσταθίου είχε υπόψη του ότι ο Γενικός Εισαγγελέας απευθύνθηκε πρώτα στο Δικαστήριο για άδεια και άφού άκουσε και σ' αυτό το θέμα τη δικηγόρο της Δημοκρατίας, που εμφανίστηκε εκ μέρους του, αποφάσισε ότι είχε νομιμοποιητικό λόγο πρόσβασης στο δικαστήριο. Έκρινα συγκεκριμένα ότι:

Περαιτέρω εξήγησα ότι οι κανονισμοί απλώς εξαιρούσαν το Γενικό Εισαγγελέα της υποχρέωσης να προσφύγει πρώτα σε διαδικασία άδειας. Την απόφαση μου στήριξα σε δύο αγγλικές αποφάσεις: R. v Amendt (1915) 2 KB 276 και Adams v. Adams (Attorney General Intervening) (1970) 3 All E.R. 572, 576. Την ακολούθησαν δύο πρωτόδικες κυπριακές αποφάσεις, απ' ότι η έρευνα μου έφερε σε φως: Αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα στην ποινική υπόθεση αρ. 23069/87 (1989) 1 Α.Α.Δ. 97 και αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα αρ. 81/97 στην αγωγή αρ. 12017/97 ημερ. 11/7/97.

Θα πρόσθετα ότι τα άρθρα 113 και 114 δεν αναφέρουν εξαντλητικά τις εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, όπως ήταν στην ουσία της η εισήγηση. Αυτό προκύπτει και από το γεγονός ότι του ανατίθενται και άλλες αρμοδιότητες με βάση άλλες συνταγματικές ή νομοθετικές διατάξεις. Στην πραγματεία του "Ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέως εν Κύπρω" (1974) ο Λ. Λουκαϊδης παρατηρεί στη σελ. 61:

Δεν παραγνωρίζω ότι στην Αγγλία το αξίωμα είναι πολιτικό και πρόσκαιρο, ενώ στην Κύπρο ο Γενικός Εισαγγελέας είναι μόνιμος και ανεξάρτητος αξιωματούχος του κράτους. Ωστόσο πρέπει να υπογραμμισθεί, με περισσή έμφαση, η ταυτότητα του αξιώματος, καθαρά αγγλοσαξωνικής προέλευσης, με βαθειές ρίζες στο δικό μας νομικό σύστημα. Και εννοούμε την σύμπτωση που υφίσταται αναφορικά με τις καίριες αρμοδιότητες του αξιώματος.

Ο κ. Παπαευσταθίου ήταν επίσης ενήμερος ότι η ίδια η Ολομέλεια έθιξε το θέμα και στο σημείο αυτό επικύρωσε την απόφαση μου:

Υπογραμμίστηκε ωστόσο ότι ο ρόλος του Γενικού Εισαγγελέα δεν είχε αμφισβητηθεί και δεν υπήρξε πλήρης συζήτηση. Από τη στιγμή όμως που η Ολομέλεια επιλήφθηκε και αποφάσισε το ζήτημα και άλλη άποψη να είχα, που, ομολογουμένως, δεν έχω, δεν μπορώ να αποφασίσω διαφορετικά.

Η καθής η αίτηση έθεσε πρώτα θέμα καθυστέρησης του Γενικού Εισαγγελέα, αλλά, και ανεξάρτητα, της ίδιας της χώρας, να αποταθούν έγκαιρα για θεραπεία με προνομιακό διάταγμα. Η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε μπορεί, αφευατής, όπως επανειλημμένα νομολογήθηκε, να αποτελέσει ικανοποιητικό λόγο απόρριψης ενός τέτοιου αιτήματος. Ο αιτητής απαντά ότι προχώρησε το ταχύτερο δυνατό μετά τη ρηματική διακοίνωση της 12/1/99. Η ανταπάντηση είναι ότι αυτός είχε γνώση της υπόθεσης τουλάχιστο από το Νοέμβριο του 1995, όταν δικηγόρος της Νομικής Υπηρεσίας έδωσε, εκ μέρους του αιτητή, συμβουλή, κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου των Εξωτερικών ότι:

Μολαταύτα, συνεχίζει η ίδια εισήγηση, ο αιτητής αδράνησε για χρόνια. Το ίδιο συνέβη και με τη Δημοκρατία της Σλοβακίας. Μολονότι γνώριζε για την εκκρεμούσα εναντίον της αγωγή και τα διάφορα διαβήματα που λήφθηκαν σ' αυτή, δεν θεώρησε σωστό να προβεί η ίδια σε οποιαδήποτε ενέργεια ή παράπονο είτε στο Δικαστήριο είτε προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Της αποδίδεται γνώση τουλάχιστο από τότε που εμφανίστηκε δικηγόρος στην αγωγή και ζήτησε αναβολή (βλ. πρακτικά δικαστηρίου ημερ. 28/5/96 και 24/9/96), εν αναμονή οδηγιών από την Πρεσβεία της Σλοβακίας, που τελικά δεν δόθηκαν.

Εν πάση περιπτώσει είναι η θέση του αιτητή ότι, επειδή η βάση της αίτησης είναι η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, και να υπήρχε καθυστέρηση δεν μπορεί να προβάλλεται για "συγκάλυψη ενός άκυρου και νομικά ανύπαρκτου μέτρου, διαβήματος ή διαδικασίας". Εξάλλου, με τη χορήγηση άδειας για καταχώριση της αίτησης αυτής, το θέμα έχει κριθεί οριστικά υπέρ του αιτητή. Κατά τη γνώμη μου δεν εξυπακούεται κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει προς τούτο νομολογιακό προηγούμενο. Η έγκριση της αίτησης δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι δημιουργείται νομικό κώλυμα για να συζητηθεί μετά. Ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη οι ιδιάζουσες περιστάσεις της υπόθεσης.

Θα ήταν πιο βολικό να επιληφθώ εδώ ενός παρεμφερούς θέματος, που έχει σχέση με τη συμπεριφορά του Γενικού Εισαγγελέα. Υποστηρίχθηκε από την καθής η αίτηση ότι η προγενέστερη συμβουλή του δημιουργεί κατά κάποιο τρόπο κώλυμα για τη σημερινή αντίθετη τοποθέτηση του Γενικού Εισαγγελέα. Αντιτάχθηκε, μεταξύ άλλων, ότι η γνώμη που περιέχει η επιστολή εκείνη είναι λανθασμένη. Αντιστρατεύεται τη νομική της βάση στην πρώτη παράγραφο της γνωμάτευσης, δηλαδή, το άρθρ. 2 του περί της Συμβάσεως περί της εν τη Αλλοδαπή Επιδόσεως Δικαστικών και Ετέρων Εγγράφων εις Αστικάς και Εμπορικάς Υποθέσεις (Κυρωτικού) Νόμου του 1982 (αρ. 40/82). Με το νόμο αυτό κυρώθηκε η λεγόμενη Σύμβαση της Χάγης, που ονομάζεται έτσι από τον τόπο που καταρτίστηκε στις 15/11/65. Η γνωμάτευση δόθηκε υπό άλλες συνθήκες και δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης της εφόσον είναι "έκδηλα λανθασμένη".

Η κεντρική εισήγηση του αιτητή αφορά δικονομικές πλημμέλειες. Κατά την άποψη του έχουν παραβιασθεί διατάξεις διεθνών συνθηκών, που έχουν ενταχθεί με κυρωτικό νόμο στο εθνικό μας δίκαιο. Καθώς επίσης και δικονομικά εχέγγυα προβλεπόμενα από την εσωτερική δικονομική τάξη. Οι παραβιάσεις είναι τέτοιας μορφής, που επιφέρουν είτε παραμερισμό της επίδοσης, όπως έγινε (λεπτομέρειες παρέχονται στην πρώτη μου απόφαση), είτε ακυρότητα του ίδιου του κλητηρίου. Θα συνοψίσω τώρα τα επιχειρήματα αυτά - και στη συνέχεια πώς αντικρούστηκαν από την άλλη πλευρά - ελπίζοντας πως θα μεταδώσω πιστά το πραγματικό τους νόημα.

Αμφισβητείται πρώτα η νομιμότητα της επίδοσης του κλητηρίου εντάλματος της αγωγής και κάθε άλλου δικαστικού εγγράφου που ακολούθησε. Έγινε αναφορά συλλήβδην στα άρθα 8, 9, 11, 14, 15 και 16 του ν. 40/82 (Σύμβαση της Χάγης). Παρατηρώ ότι σε γενικές γραμμές ο νόμος αυτός καθορίζει τις συγκεκριμένες μεθόδους με βάση τις οποίες επιτυγχάνεται νόμιμη επίδοση δικαστικών εγγράφων σε συμβαλλόμενο κράτος. Προηγείται παράκληση για την επίδοση στην αλλοδαπή σύμφωνα με τον τύπο που παρέχει (το Παράρτημα της Συμβασης), που συνοδεύεται από περίληψη τού προς επίδοση εγγράφου. Τις παρακλήσεις αυτές δέχεται, σύμφωνα με το άρθρ. 2, η Κεντρική Αρχή που συστήνει το κάθε συμβαλλόμενο κράτος, η οποία και διενεργεί την επίδοση κατά τα διαλαμβανόμενα στα άρθρ. 3 και 6 της Σύμβασης.

Παραταύτα, δεν φαίνεται να έχει προβλεφθεί ιδιαίτερη διαδικασία για επίδοση στο ίδιο το συμβαλλόμενο κράτος ή να καλύπτεται ρητά η επίδοση σε υπόθεση που αυτό εμπλέκεται. Οπωσδήποτε όμως, όπως έχει λεχθεί, από καμιά νομοθετική ή άλλη διάταξη εξουσιοδοτείται ή νομιμοποιείται η επίδοση σε πρεσβεία. Όταν μάλιστα δεν έχει ληφθεί η συγκατάθεση του αρχηγού της διπλωματικής αποστολής της Σλοβακίας στη Λευκωσία για την είσοδο του επιδότη στην πρεσβεία για σκοπούς επίδοσης δικαστικών εγγράφων. Η ενέργεια αυτή, σύμφωνα με την εισήγηση, παραβιάζει το άρθρ. 22 του περί της Συμβάσεως της Βιέννης του 1961 περί Διπλωματικών Σχέσεων (Κυρωτικού) Νόμου του 1968 (αρ. 40/68), που καθιστά τους χώρους της αποστολής απαραβίαστους.

Το μέρος αυτό της εισήγησης υποστηρίχθηκε με αναφορά στη γερμανική αυθεντία Garden Contamination Case, I.L.R. Vol. 80, σελ. 367, 370. Είχε εναχθεί από Γερμανό πολίτη η πρώην Σοβιετική Ένωση για αποζημιώσεις σε σχέση με ζημία που υπέστη, από ραδιενεργό υλικό κατά τους ισχυρισμούς του, συνεπεία του γνωστού ατυχήματος του πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσιέρνοπιλ. Η άλλη παραπομπή, για το ίδιο σημείο, προέρχεται από έκθεση Διεθνούς Επιτροπής, που ιδρύθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Φαίνεται να έχει ως κύριο έργο της τη διαμόρφωση κοινών κανόνων του διεθνούς δικαίου με απώτερο στόχο την υπογραφή διεθνών συμβάσεων Στο Μέρος V με τίτλο "Ποικίλες Διατάξεις" προβλέπεται ότι η επίδοση αγωγής ή άλλου εγγράφου εναντίον κράτους θα πραγματοποιείται σύμφωνα με οποιαδήποτε δεσμευτική για το κράτος Σύμβαση ή αν δεν υφίσταται τέτοια Σύμβαση:

Το τρίτο σημείο της τοποθέτησης του αιτητή αφορά τη διαδικασία και τα διαβήματα εκτέλεσης της απόφασης. Η εισήγηση είναι ότι δεν επιτρέπεται, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, εκτός αν το ενδιαφερόμενο κράτος εγκαταλείψει ρητά τη σχετική ασυλία που έχει. Έγινε αναφορά στον Oppenheim's International Law, Vol. 1, 9η έκδοση, σελ. 350-351:

Την παραπάνω αρχή ενσωματώνει το άρθρ. 23 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί Κρατικού Προνομίου Ετεροδικίας και Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, που κυρώθηκε με τον ομότιτλο νόμο του 1976 (αρ. 6/76). Αντιπαρατέθηκε ωστόσο ότι η Σλοβακία δεν έχει προσυπογράψει τη Σύμβαση. Ο κ. Βελάρης το δέχεται, αλλά αντιπαρατηρεί ότι οι πρόνοιες της συμπίπτουν με τις γενικές αρχές του "διεθνούς κοινοδικαίου", το οποίο εφαρμόζεται στη Σλοβακία.

Θα υπομνήσω στο σημείο αυτό ότι κατά το άρθρ. 169(3) του Συντάγματος οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωση τους με νόμο και τη δημοσίευση τους, αποτελoύν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη διάταξη ημεδαπού νόμου. Κατά την ίδια συνταγματική διάταξη, η αμοιβαιότητα τίθεται ως προϋπόθεση για την εφαρμογή της σύμβασης.

Ένα τελευταίο επιχείρημα είναι ότι, ανεξάρτητα από την προηγούμενη επιχειρηματολογία, έπρεπε να είχε ληφθεί άδεια του δικαστηρίου για την σφράγιση του κλητηρίου εντάλματος, αφού η Σλοβακία δεν είναι δυνατό να είχε κατοικία της τη διεύθυνση στη Λευκωσία, που καταγράφει το κλητήριο, αλλά έπρεπε να της επιδιδόταν στο εξωτερικό. Επικαλείται για το σκοπό αυτό τη Δ.2 Θ. 2 του περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικού Κανονισμού που επιτακτικά θέτει ως προϋπόθεση για επίδοση στο εξωτερικό τη σφράγιση του κλητηρίου. Ορίζει ότι:

Έχω ήδη μερικώς αναφερθεί στα αντίπαλα επιχειρήματα όταν εξέθετα την υπόθεση του αιτητή. Θα δώσω τώρα, σε αδρές γραμμές, ό,τι υπολείπεται για να συμπληρωθεί το φάσμα της επιχειρηματολογίας της καθής η αίτηση.

Με βάση την υπόθεση Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, ο κ. Παπαευσταθίου υπέβαλε ότι δεν συντρέχουν στην περίπτωση αυτή οι εξαιρετικές περιστάσεις που θα δικαιολογούσαν το Δικαστήριο να εκδώσει το αιτούμενο διάταγμα. Η Δημοκρατία της Σλοβακίας είχε εναλλακτικά ένδικα μέσα στη διάθεση της, που θα καθιστούσαν αχρείαστη την προσφυγή στις διαδικασίες για προνομιακό διάταγμα. Υπογραμμίστηκε ξανά το θέμα της γνώσης εξαιτίας της εμφάνισης δικηγόρου υπό τις συνθήκες που έχω, ενωρίτερα, περιγράψει. Και ότι θα μπορούσε από την αρχή ή σε κάθε διαδικαστικό βήμα μέχρι την έκδοση του διατάγματος πώλησης να εμπλακεί και να προτάξει ζήτημα ασυλίας ή οτιδήποτε άλλο. Δε θα πρέπει, λόγω των παραλείψεων της Σλοβακίας, να δοθεί τώρα άλλη ευκαιρία. Τα ίδια θα μπορούσαν να λεχθούν και για το Γενικό Εισαγγελέα λόγω της ανάμιξης του κάτω από τις περιστάσεις που εξιστόρησα προηγουμένως.

Ελέχθη ακόμη σχετικά με το ίδιο θέμα ότι, όπως προκύπτει από τις ένορκες δηλώσεις, επιτράπηκε η είσοδος του δικαστικού επιδότη στην πρεσβεία σε όλες τις περιπτώσεις. Δεν έχουν έτσι ακριβώς τα πράγματα. Οι συνθήκες αναφέρονται στην πρώτη απόφαση μου. Ο επιδότης άφησε τα έγγραφα στην πρεσβεία παρόλο που ο πρέσβης αρνήθηκε να τα παραλάβει.

Ένα διαζευκτικό, όπως χαρακτηρίστηκε, επιχείρημα είναι ότι και παρατυπία να υπήρξε έχει θεραπευθεί με βάση τις διατάξεις της νέας Δ.64 (που κατήργησε τη διάκριση μεταξύ παρατυπίας και ακυρότητας) για μη συμμόρφωση με τους δικονομικούς θεσμούς, αφού η Δημοκρατία της Σλοβακίας είχε γνώση της εναντίον της διαδικασίας. Έγινε παραπομπή στην Annual Practice (1997) σελ. 9-11. Για την άλλη Συνθήκη, της Χάγης, η απάντηση του δικηγόρου της εταιρείας είναι ότι ισχύει μόνο για φυσικά πρόσωπα ή οργανισμούς, ενώ για επίδοση στα ίδια τα κράτη διατηρείται ο τρόπος επίδοσης που προβλέπουν οι δικές τους νομοθεσίες.

Eπισημαίνω ωστόσο ότι μετά την υπογράμμιση του συνήγορου ακολουθεί η εξής σημαντική επεξήγηση:

Δεν μπορεί, με άλλα λόγια, να παρακαμφθεί ζωτική δικονομική διάταξη που αφορά τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Αυτό θα σήμαινε εξουδετέρωση ενός βασικού δικαιοδοτικού κανόνα που μάλιστα αφορά τη διεθνή πτυχή της δικαιοδοσίας του εθνικού δικαστηρίου.

Συμπληρώνω το θέμα με την εξής παρατήρηση, που θεωρώ σημαντική. Αν στην προκείμενη περίπτωση βρεθεί ότι εφαρμόζεται η Σύμβαση της Χάγης τότε το παραπάνω επιχείρημα της εταιρείας δεν έχει καμιά πρακτική αξία. Όπως εξήγησα προηγουμένως, η Σύμβαση, κατά το 169 του Συντάγματος, υπερισχύει από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου ή κανονισμού. Η παραπάνω θεώρηση περιορίζεται στην εξέταση του ζητήματος στο πλαίσιο της Δ.64.

Παρόλο που στην υπόθεση υφέρπει θέμα δικαιοδοσίας, που έχει ως επίκεντρο τη δοσοληψία αντικείμενο της αγωγής και ασφαλώς την ιδιότητα των διαδίκων μερών, δε θεωρώ ότι μπορεί να κριθεί τώρα από το Δικαστήριο αυτό, όπως ζήτησε ο κ. Παπαευσταθίου. Η ουσία δεν είναι του παρόντος. Του παρόντος είναι τα θέματα που έχω προδιαγράψει. Η αναφορά είτε σ' αυτή είτε την προηγούμενη απόφαση σε θέμα ετεροδικίας γίνεται για να καταστούν κατανοητά τα αιτήματα του Γενικού Εισαγγελέα στην κρινόμενη αίτηση για certiorari. Η μνημόνευση του άρθρ. 23 του ν. 6/76 από τον αιτητή, αναφορικά με την ασυλία κράτους σε σχέση με διαδικασία εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων, δεν εμποδίζει την έκδοση προνομιακού διατάγματος αν φυσικά η ενέργεια αυτή κριθεί δικαιολογημένη.

Το άρθρ. 3. 1(α) του ν. 40/68 της Σύμβασης της Βιέννης, που επικαλέστηκε η εταιρεία, ορίζει ότι:

Το θέμα δε συζητήθηκε σε βάθος. Τα εκατέρωθεν επιχειρήματα παρέμειναν σε επίπεδο ισχυρισμών. Μία από τις αποδεκτές μεθόδους ερμηνείας των συνθηκών, όπως και των ιδιωτικών συμφωνιών, είναι η ανεύρεση της κοινής βούλησης του νομοθέτη (των συμβαλλομένων μερών στην άλλη περίπτωση). Για τους κανόνες ερμηνείας των συνθηκών βλέπε "Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο" Κ. Ιωάννου (σελ. 180 και επέκεινα). Δεν προκύπτει από τις διατάξεις αυτές ή ευρύτερα πρόθεση για ρύθμιση θεμάτων όπως η επίδοση δικαστικών εγγράφων σε κράτος. Αλλού στόχευε η Συνθήκη, όπως επιμαρτυρεί και ο τίτλος της.

O ν. 6/76 προβλέπει για αριθμό δικονομικών θεμάτων μεταξύ των οποίων και την επίδοση δικαστικής διαδικασίας σε κράτος. Το άρθρ. 16(2) ειδικά ορίζει η αρμόδια αρχή του κράτους του forum οφείλει να διαβιβάσει τα έγγραφα της αγωγής ή την ερήμην απόφαση κράτους μέσω της διπλωματικής οδού στο Υπουργείο Εξωτερικών του εναγόμενου κράτους. Είναι αμοιβαία αποδεκτό ότι η Δημοκρατία της Σλοβακίας δεν προσυπέγραψε τη συνθήκη. Μας παρέχει όμως μια σαφή ένδειξη ότι δεν μπορεί να είναι νόμιμη η μέθοδος επίδοσης που έχει επιλεγεί στην παρούσα υπόθεση. Θα υπομνήσω στο σημείο αυτό και την έκθεση της Επιτροπής Διεθνούς Δικαίου των Ηνωμένων Εθνών για τις εργασίες της 43ης Συνόδου της το 1991. Για τη σύσταση και το νομοπαρασκευαστικό ρόλο της Επιτροπής στη διαμόρφωση του Διεθνούς Δικαίου: βλ. "Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο", ανωτέρω σελ. 74.

H αίτηση για σφράγιση και επίδοση θα έδινε την ευκαιρία να εξετασθεί το θέμα κατά πόσον το ημεδαπό δικαστήριο είχε διεθνή δικαιοδοσία, αλλά το διάβημα δεν έγινε. Αυτός εξάλλου είναι ο σκοπός των σχετικών διατάξεων. Κρίνω, υιοθετώντας το γερμανικό προηγούμενο και έχοντας κατά νουν τις πρόνοιες του ν. 40/82 και τις συνθήκες υπό τις οποίες αφέθηκε το κλητήριο, όπως και τα άλλα έγγραφα μετέπειτα, ότι η επίδοση του κλητηρίου και των άλλων δικαστικών εγγράφων στην πρεσβεία της Δημοκρατίας της Σλοβακίας δεν είναι έγκυρη. Με αποτέλεσμα οποιαδήποτε απόφαση ή διάταγμα βασίστηκε σ' αυτή να είναι ανυπόστατο. Η μέθοδος αυτή επίδοσης δε βρίσκει έρεισμα στη Σύμβαση της Χάγης, που ισχύει και στις δύο χώρες. Ούτε σε οποιοδήποτε άλλο νόμο ή κανονισμό. Το δικαστήριο ασφαλώς σε μια τέτοια διαδικασία δεν μπορεί να προτρέξει και να εκφράσει άποψη αναφορικά με το σωστό τρόπο επίδοσης. Το θέμα επαφίεται στην κρίση του διαδίκου. Η δικαιοδοσία του άρθρ. 155.4 του Συντάγματος περιορίζεται στην κρίση ότι η επιτευχθείσα επίδοση δε συνιστά καλή και νόμιμη επίδοση που να θεμελιώνει τις θεραπείες που παρασχέθηκαν από το Επαρχιακό Δικαστήριο.

Παρόλο που, ενόψει της κατάληξης μου, φαίνεται να μην είναι απαραίτητο, από σεβασμό προς τους δικηγόρους που το έθιξαν, θα αναφερθώ εν ολίγοις στο θέμα της εξαίρεσης από τις διαδικασίες εκτέλεσης. Άνκαι το άρθρ. 23 του ν. 6/76 φαίνεται να ξεκαθαρίζει ουσιαστικά το νομικό ορίζοντα εντούτοις εξακολουθούν οι διχογνωμίες και παραμένουν κάποιες σκοτεινές πτυχές του ζητήματος. Νομίζω ότι είναι αρκετά διαφωτιστική για τις δυσκολίες και τις τάσεις που υπάρχουν το παρακάτω σχόλιο της Brownlie, στο ίδιο σύγγραμμα στη σελ. 346-347:

Έχοντας υπόψη τη διακήρυξη αυτή, καθώς και τις πρόνοιες της Δ.64, διά του παρόντος παραμερίζω, με την έκδοση certiorari, την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος, για τους λόγους που έχω εκθέσει, καθώς και κάθε άλλη διαδικασία που επακολούθησε περιλαμβανομένης της απόφασης κατά της Δημοκρατίας της Σλοβακίας και του διατάγματος πώλησης κατά της ακίνητης ιδιοκτησίας της. Διευκρινίζω ότι, υπό τις συνθήκες, δεν παραμερίζεται το ίδιο το κλητήριο ένταλμα. Δεν έχω θίξει το θέμα της καθυστέρησης στο οποίο δόθηκε τόση έμφαση, όπως και του συναφούς ζητήματος της επιδίωξης θεραπείας με εναλλακτικό ένδικο μέσο. Το θεωρώ όμως αχρείαστο υπό τις συνθήκες της υπόθεσης αυτής. Το διάταγμα certiorari εκδίδεται ex debito justitiae, για τους παραπάνω λόγους. Δεν θα εκδώσω διάταγμα για έξοδα.

/Κασ