|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Shehata ν. Ellias κ.ά. (1995) 1 ΑΑΔ 621
Cyrpus Trading Corporation Ltd ν. Zim Israel Navigation Co. Ltd και Άλλου (1999) 1 ΑΑΔ 1168
Αγγλική νομολογία που περιλαμβάνεται στο bailii.org στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2000) 1 ΑΑΔ 101
14 Φεβρουαρίου, 2000
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
TRANS-WORLD (STEEL) LTD,
Ενάγοντες,
v.
1. Του πλοιου "NORMANNIA",
2. Minicargo Shipping Co. Limited,
Εναγομένων.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 55/99)
Ναυτοδικείο ― Aναστολή διαδικασίας ― Καταχώρηση αγωγής στο Ναυτοδικείο Κύπρου ― Ισχυρισμός ότι η Αγγλία ήταν το κατάλληλο forum (forum conveniens) για εκδίκαση της αγωγής ― Αποφασίστηκε ότι η δυσχέρεια προσαγωγής μαρτύρων από το εξωτερικό δεν αντιστάθμιζε το πλεονέκτημα της ευχερέστερης εκτέλεσης της απόφασης στην Κύπρο ― Η αίτηση για αναστολή απερρίφθη.
Με την αγωγή τους οι ενάγοντες αξίωναν ποσό Η.Π.Α.$345.408,52 ως αξία φορτίου από ατσάλι το οποίο οι εναγόμενοι αρ. 2 ανέλαβαν να μεταφέρουν με το υπό ιδιοκτησία τους εναγόμενο 1 πλοίο από λιμάνι της Λιθουανίας στο λιμάνι Queensborough της Αγγλίας, δυνάμει φορτωτικής ημερ. 13.6.98, με φορτωτές τους ενάγοντες και παράδοση του φορτίου σύμφωνα με διαταγή τους, με παρουσίαση της φορτωτικής. Οι εναγόμενοι παρέδωσαν το φορτίο σε αγγλική εταιρεία χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής. Οι ενάγοντες καταλόγισαν αποκλειστική ευθύνη για την εξέλιξη αυτή στους εναγομένους διατυπώνοντας σχετικά διάφορες αιτίες αγωγής. Αντίθετα οι εναγόμενοι υποστήριξαν πως υπήρχε σιωπηρή συγκατάθεση των εναγόντων στην απελευθέρωση του φορτίου χωρίς την παρουσίαση της φορτωτικής.
Οι εναγόμενοι καταχώρησαν κατόπιν εμφάνισης υπό διαμαρτυρία, την παρούσα αίτηση για αναστολή της περαιτέρω διαδικασίας της αγωγής ισχυριζόμενοι ότι η Αγγλία και όχι η Κύπρος είναι το κατάλληλο forum για εκδίκαση της. Οι ενάγοντες υποστήριξαν ότι "δεν μπορεί να λεχθεί ότι υπάρχει ξεκάθαρος φορέας (forum)" και το Δικαστήριο στην Κύπρο είναι τουλάχιστο όσο κατάλληλο είναι το Δικαστήριο στην Αγγλία και, αφού οι εναγόμενοι 2 είναι Κυπριακή εταιρεία, θα καταστεί με την αγωγή στην Κύπρο ευχερέστερη η εκτέλεση τυχόν απόφασης υπέρ τους. Εξ άλλου ήταν κοινό έδαφος πως η απαίτηση παραγράφηκε στην Αγγλία.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι νομικές αρχές που διέπουν το ζήτημα είναι οι ίδιες με τις αντίστοιχες Αγγλικές όπως εκτέθηκαν από τον Δικαστή Golf στη Spiliada Maritime Corporation v. Cansulex Ltd. Τις υιοθέτησε το Εφετείο μας στην υπόθεση Shehata κ.ά. v. Ellias.
2. Στην προκείμενη περίπτωση δεν είναι μικρή η σημασία του ότι οι εναγόμενοι αρ. 2 είναι Κυπριακή εταιρεία που ενάγεται στη χώρα της ώστε, σε περίπτωση απόφασης υπέρ των εναγόντων, να καθίσταται, από άποψης διαδικασίας, ευχερέστερη και γρηγορότερη η εκτέλεση.
3. Η παρούσα υπόθεση διακρίνεται σε ότι αφορά το πλέγμα στοιχείων και παραγόντων από τη Shehata v. Ellias. Εδώ, ενώ η υπόθεση συνδέεται πιο άμεσα με την Αγγλία, η δυσχέρεια προσέλευσης μαρτύρων από την Αγγλία καλύπτει μόνο ένα μέρος του πεδίου και χαρακτηρίζεται από γενικότητα και αοριστία. Άλλωστε, η σημασία της σύνδεσης με την Αγγλία δεν πρέπει να αντισταθμίσει το πλεονέκτημα της ευχερέστερης εκτέλεσης της απόφασης που επιδιώκουν οι ενάγοντες.
Ενόψει των ανωτέρω δεν προκύπτει λόγος για αναστολή της αγωγής.
Η αίτηση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Spiliada Maritime Corporation v. Cansulex Ltd [1986] 3 All E.R. 843,
Shehata κ.α. v. Ellias (1995) 1 Α.Α.Δ. 621,
Cyprus Trading Corporation Ltd v. Zim Israel Navigation Co. Ltd κ.ά. (1999) 1 Α.Α.Δ. 1168.
Αίτηση.
Αίτηση από τους εναγόμενους 2 στην Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 55/99 για αναστολή της περαιτέρω διαδικασίας της αγωγής για το λόγο ότι το Δικαστήριο της Κύπρου αποτελεί forum non conveniens για την περίπτωση.
Στ. Μουσιούττα, για τους Αιτητές-Εναγομένους.
Κλ. Στυλιανού για Γ. Κακογιάννη, για τους Καθ' ων η αίτηση-Ενάγοντες.
Cur. adv. vult.
NIKOΛΑΟΥ, Δ.: Οι αιτητές, ως εναγόμενοι αρ. 2 στην αγωγή, ζητούν με την αίτηση τους, ημερ. 1 Σεπτεμβρίου 1999, την οποία καταχώρισαν κατόπιν εμφάνισης υπό διαμαρτυρία, αναστολή της περαιτέρω διαδικασίας της αγωγής. Προβάλλουν ότι ενώ το Δικαστήριο στην Κύπρο έχει δικαιοδοσία εντούτοις, ενόψει των όσων συνθέτουν την περίπτωση, είναι forum non conveniens και ότι το πλέον κατάλληλο είναι το Δικαστήριο στην Αγγλία. Οι ενάγοντες έχουν αντιταχθεί.
Από το υλικό που τέθηκε ενώπιον μου διαμορφώνεται η ακόλουθη εικόνα. Με την αγωγή οι ενάγοντες αξιώνουν ποσό Η.Π.Α. $345.408,52 ως αξία φορτίου από ατσάλι το οποίο οι εναγόμενοι αρ. 2 ανέλαβαν να μεταφέρουν με το ιδιοκτησίας τους εναγόμενο 1 πλοίο "Normannia" από το λιμάνι Klaipeda της Λιθουανίας στο λιμάνι Queenborough της Αγγλίας, βάσει φορτωτικής ημερ. 13 Ιουνίου 1998, με φορτωτές τους ενάγοντες και παράδοση του φορτίου σύμφωνα με διαταγή τους, με παρουσίαση βέβαια της φορτωτικής.
Εν προκειμένω όμως οι εναγόμενοι παρέδωσαν το φορτίο σε τρίτο πρόσωπο ήτοι, στην Αγγλική εταιρεία Queenborough Rolling Mill Co. Ltd χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής. Οι ενάγοντες καταλογίζουν αποκλειστική ευθύνη για αυτή την εξέλιξη στους εναγομένους, διατυπώνοντας σχετικά διάφορες αιτίες αγωγής. Οι εναγόμενοι αρ. 2 από την άλλη μεριά υποστηρίζουν πως υπήρξε "σιωπηρά συγκατάθεση των εναγόντων στην απελευθέρωση του φορτίου χωρίς την παρουσίαση της πρωτότυπης φορτωτικής". Αλλά τίποτε δεν αναφέρουν ως προς τις περιστάσεις πλην του ότι η Queenborough Rolling Mill Co. Ltd είχε αγοράσει το φορτίο από τους ενάγοντες προτού ακόμα φορτωθεί, όπως φαίνεται από πωλητήριο έγγραφο ημερ. 11 Φεβρουαρίου 1998 στο οποίο γίνεται αναφορά στην ένορκο δήλωση ημερ. 1 Σεπτεμβρίου 1999 που συνοδεύει την αίτηση για αναστολή( και προσθέτουν συναφώς ότι μεταγενέστερα της παράδοσης του φορτίου στην Queenborough Mill Co. Ltd οι ενάγοντες αποδέκτηκαν την πληρωμή μέρους του τιμήματος. Υποδεικνύουν όμως οι ενάγοντες ότι η όποια σχέση πωλητή με αγοραστή δεν μπορούσε να σημαίνει τη δυνατότητα παράδοσης του φορτίου στην Queenborough Rolling Mill Co. Ltd χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής, οπισθογραφημένης προς όφελος της. Επί της εν λόγω διάστασης ίσως κάποιο φως να ρίχνει στην υπόθεση ένα από τα έγγραφα στα οποία επίσης γίνεται αναφορά στην ένορκο δήλωση που συνοδεύει την αίτηση για αναστολή, ιδιαίτερα ιδωμένο σε συνδυασμό με ένα άλλο στο οποίο γίνεται αναφορά στην ένορκο δήλωση ημερ. 4 Νοεμβρίου 1999 που συνοδεύει την ένσταση των εναγόντων.
Το πρώτο από αυτά τα έγγραφα είναι μια βεβαίωση σε επιστολόχαρτο της Queenborough Rolling Mill Co. Ltd, ημερ. 20 Ιουνίου 1998, που απευθύνεται στους ιδιοκτήτες και τον καπετάνιο του πλοίου "Normannia" και εμφανίζεται να υπογράφεται όχι μόνο από την Queenborough Rolling Mill Co. Ltd αλλά και από την Αγγλική εταιρεία Medway Shipping Services Ltd από το Queenborough προς την οποία, βάσει της φορτωτικής στην οποία κατονομαζόταν αυτή η εταιρεία, είχε δοθεί προς τους ενάγοντες η ειδοποίηση ετοιμότητας για εκφόρτωση. Η βεβαίωση έχει ως εξής:
"We confirm that the cargo being discharged from the vessel will be held at the wharf premises until an Original, endorsed, Bill of Lading is in the possession of the ships agent for forwarding to yourselves."
Το δεύτερο έγγραφο, ημερ. 1 Δεκεμβρίου 1998, είναι της Medway Shipping Services Ltd και εκθέτει με συντομία το ιστορικό της παράδοσης του φορτίου χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής. Αναφέρεται σε αυτό ότι:
"re mv "NORMANNIA"
The above vessel berthed at Queenborough at 10.15 hrs on Saturday 20th June and Master then requested an Original Bill of Lading to be supplied before discharge could commence.
Master was advised by us that receivers did not have an Original Bill of Lading available and if vessel unable work then probable that stevedores would require vessel to vacate berth to allow other waiting vessel to work.
Master then requested letter of confirmation from receivers as per the attached copy.
Discharged commenced at 10.30 and letter was given to Master at approx 1200 hrs 20th.
For your information the receivers and stevedores are the same company and berth and storage area are privately owned by them and therefore not possible for any outside party to control any movement from/to site.
Our understanding is that the cargo is no longer at the wharf."
Κεντρικός λοιπόν άξονας της υπόθεσης είναι η παράδοση του φορτίου χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής και μάλιστα κατ΄ αντίθεση με τους όρους της. Οι εναγόμενοι αρ. 2 λέγουν ότι:
"σε περίπτωση που θα εγερθεί το θέμα του κατά πόσο το φορτίο παραδόθηκε λανθασμένα, το ερώτημα γιατί το φορτίο παραδόθηκε χωρίς την παρουσίαση πρωτότυπης φορτωτικής εκ μέρους των Άγγλων Εναγόντων θα μπορεί να απαντηθεί αφού ακουστεί μαρτυρία η οποία είναι διαθέσιμη στην Αγγλία."
Το θέτουν και ως εξής:
"... ο κάθε μάρτυρας που θα δώσει μαρτυρία αναφορικά με την ουσία της υπόθεσης θα έλθει στην Κύπρο από την Αγγλία (ή πιθανώς από την Λιθουανία εν όψει των σημειώσεων του Καπετάνιου που εμφαίνονται στην επίδικη φορτωτική), και θα υποστεί αχρείαστο και μεγάλο οικονομικό βάρος το οποίο δεν θα υφίστατο αν η υπόθεση εκδικάζετο στον πιο κατάλληλο φορέα δηλαδή τα Δικαστήρια της Αγγλίας."
Έπειτα προσθέτουν ότι:
"Θα είναι απαραίτητο, πρόσωπα από τους αγοραστές Queenborough Rolling Mill Company Ltd ως επίσης από την Medway Shipping Services Ltd είτε να κληθούν ως μάρτυρες είτε να γίνει διαδικασία Τριτοδιάδικου εναντίον τους. Για ευνόητους λόγους θα ήταν πιο αποτελεσματικό εάν εγίνονταν Τριτοδιάδικοι σε διαδικασία που θα ξεκινούσε στην Αγγλία παρά σε τέτοια διαδικασία στην Κύπρο, και επίσης θα ήταν ευκολώτερο να κληθούν ως μάρτυρες στην Αγγλία παρά στην Κύπρο."
Η συνήγορος των εναγομένων αρ. 2 ανέφερε στην αγόρευση της ότι μάρτυρες θα χρειαστούν και για το θέμα της αποζημίωσης. Δεν τέθηκε όμως με την αίτηση συγκεκριμένα τέτοια πτυχή.
Οι ενάγοντες, από δικής τους πλευράς, αναφέρουν ότι αφού κεντρικός άξονας της υπόθεσης είναι η αναμφισβήτητη παράδοση του φορτίου χωρίς παρουσίαση της φορτωτικής - ενώ η μερική πληρωμή εκ μέρους των αγοραστών είναι παραδεκτή - κύριος μάρτυρας θα είναι ο καπετάνιος του πλοίου που κατοικεί στη Γερμανία και όχι στην Αγγλία ή στη Λιθουανία και δεν θα έχει διαφορά είτε στην Κύπρο καταθέσει αυτός είτε στην Αγγλία. Είναι η θέση τους πως "δεν μπορεί να λεχθεί ότι υπάρχει ξεκάθαρος φορέας (forum)" και το Δικαστήριο στην Κύπρο είναι τουλάχιστο όσο κατάλληλο είναι και το Δικαστήριο στην Αγγλία και, αφού οι εναγόμενοι αρ. 2 είναι Κυπριακή εταιρεία, θα καταστεί με την αγωγή στην Κύπρο ευχερέστερη η εκτέλεση τυχόν απόφασης υπέρ τους. Ας σημειωθεί εξ άλλου ότι είναι κοινό έδαφος πως η απαίτηση παραγράφηκε στην Αγγλία. Παρόλο που οι εναγόμενοι αρ. 2 διαβεβαίωσαν πως σε περίπτωση αγωγής των εναγόντων στην Αγγλία δεν θα θέσουν ζήτημα παραγραφής, οι ενάγοντες αντίκρυσαν αυτή τη διαβεβαίωση με δυσπιστία: πρώτα έθεσαν ερωτηματικό αναφορικά με τη δεσμευτικότητα της και έπειτα εξέφρασαν την άποψη ότι εν πάση περιπτώσει με την αναστολή αυτής της αγωγής και την έγερση άλλης στην Αγγλία θα επέλθει αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
Οι νομικές αρχές που διέπουν το υπό εξέταση ζήτημα είναι οι ίδιες με τις αντίστοιχες Αγγλικές, όπως τις εξέθεσε ο Δικαστής Goff στη Spiliada Maritime Corporation v. Cansulex Ltd [1986] 3 All E.R. 843 (H.L.) στις σελ. 854-6. Τις υιοθέτησε το Εφετείο μας στη Shehata κ.α. v. Ellias (1995) 1 Α.Α.Δ. 621 στις σελ. 629-631. Μεταφέρω το ουσιαστικό μέρος του αποσπάσματος στο οποίο είναι διατυπωμένες:
"(a) The basic principle is that a stay will only be granted on the ground of forum non conveniens where the court is satisfied that there is some other available forum, having competent jurisdiction, which is the appropriate forum for the trial of the action, i.e. in which the case may be tried more suitably for the interests of all the parties and the ends of justice.
(b) As Lord Kinnear's formulation of the principle indicates, in general the burden of proof rests on the defendant to persuade the court to exercise its discretion to grant a stay (see, eg. the Societe du Gaz case 1926 SC(HL) 13 at 21 per Lord Sumner and Anton Private International Law (1967) p. 150). It is, however, of importance to remember that each party will seek to establish the existence of certain matters which will assist him in persuading the court to exercise its discretion in his favour, and that in respect of any such matter the evidential burden will rest on the party who asserts its existence. Furthermore, if the court is satisfied that there is another available forum which is prima facie the appropriate forum for the trial of the action, the burden will then shift to the plaintiff to show that there are special circumstances by reason of which justice requires that the trial should nevertheless take place in this country (see para (f) below).
(c) The question being whether there is some other forum which is the appropriate forum for the trial of the action, it is pertinent to ask whether the fact that the plaintiff has, ex hypothesi, founded jurisdiction as of right in accordance with the law of this country, or itself gives the plaintiff an advantage in the sense that the English court will not lightly distrurb jurisdiction so established ........................................................................................... In my opinion, the burden resting on the defendant is not just to show that England is not the natural or appropriate forum for the trial, but to establish that there is another available forum which is clearly or distinctly more appropriate than the English forum. In this way, proper regard is paid to the fact that jurisdiction has been founded in England as of right ...............................................................................................................
I may add that if, in any case the connection of the defendant with the English forum is a fragile one (for example if he is served with proceedings during a short visit to this country) it should be all the easier for him to prove that there is another clearly more appropriate forum for the trial overseas.
(d) Since the question is whether there exists some other forum which is clearly more appropriate for the trial of the action, the court will look first to see what factors there are which point in the direction of another forum. These are the factors which Lord Diplock described, in MacShannon's case [1978] 1 All ER 625 at 630, [1978] AC 795 at 812, as indicating that justice can be done in the other forum at 'substantially less inconvenience or expense'. Having regard to the anxiety expressed in your Lordships' House in the Societe du Gaz case 1926 SC(HL) 13 concerning the use of the word 'convenience' in this context, I respectfully consider that it may be more desirable, now that the English and Scottish principles are regarded as being the same, to adopt the expression used by Lord Keith in The Abidin Daver [1984] I All ER 470 at 479, [1984] AC 398 at 415 when he referred to the 'natural forum' as being 'that with which the action has the most real and substantial connection'. So it is for connecting factors in this sense that the court must first look; and these will include not only factors affecting convenience or expense (such as availability of witnesses), but also other factors such as the law governing the relevant transaction (as to which see Credit Chimique v. James Scott Engineering Group Ltd 1982 SLT 131), and the places where the parties respectively reside or carry on business.
(e) If the court concludes at that stage that there is no other available forum which is clearly more appropriate for the trial of the action, it will ordinarily refuse a stay: .........................................
(f) If, however, the court concludes at that stage that there is some other available forum which prima facie is clearly more appropriate for the trial of the action, it will ordinarily grant a stay unless there are circumstances by reason of which justice requires that a stay should nevertheless not be granted. In this inquiry, the court will consider all the circumstances of the case, including circumstances which go beyond those taken into account when considering connecting factors with other jurisdictions. One such factor can be the fact, if established objectively by cogent evidence, that the plaintiff will not obtain justice in the foreign jurisdiction: see The Abidin Daver [1984] 1 All ER 470 at 476, [1984] AC 398 at 411 per Lord Diplock, a passage which now makes plain that, on this inquiry, the burden of proof shifts to the plaintiff. How far other advantages to the plaintiff in proceeding in this country may be relevant in this connection, I shall have to consider at a later stage."
Η Ολομέλεια, με πενταμελή σύνθεση, στη Cyprus Trading Corporation Ltd v. Zim Israel Navigation Co. Ltd κ.α. (1999) 1 A.A.Δ. 1168, εξέφρασε επιδοκιμασία για αυτή την ταύτιση με την Αγγλική προσέγγιση.
Στην προκείμενη περίπτωση δεν είναι, κατά τη γνώμη μου, μικρή η σημασία του ότι οι εναγομένοι αρ. 2 είναι Κυπριακή εταιρεία που ενάγεται στη χώρα της ώστε, σε περίπτωση απόφασης υπέρ των εναγόντων, να καθίσταται, από άποψης διαδικασίας ευχερέστερη η εκτέλεση αλλά και, συνακόλουθα, πιο γρήγορη.
Διακρίνεται αυτή η υπόθεση, σε ό,τι αφορά το πλέγμα στοιχείων και παραγόντων από τη Shehata κ.α. v. Ellias (ανωτέρω) στην οποία, παρόλο που ο εναγόμενος διέμενε κατά εκείνο το διάστημα στην Κύπρο, ήταν Αιγύπτιος ο οποίος εμπορευόταν στην Αίγυπτο όπου είχαν προκύψει εξ ολοκλήρου οι επίδικες συναλλαγές μεταξύ του και των εναγόντων οι οποίοι επίσης ήταν Αιγύπτιοι, με εφαρμοστέο δίκαιο το Αιγυπτιακό. Εκεί, το σύνολο των στοιχείων που αφορούσαν στην απαίτηση συνέθεταν μια ισχυρή μονολιθικότητα που αντιστάθμιζε με ευκολία την απλή διαμονή του εναγομένου στην Κύπρο και έδειχνε καθαρά πως η υπόθεση θα έπρεπε να εκδικαστεί όχι στην Κύπρο αλλά στην Αίγυπτο. Εδώ, ενώ πιο άμεσα μου φαίνεται να συνδέεται η υπόθεση με την Αγγλία αφού εκεί ήταν που σημειώθηκε η κρίσιμη εξέλιξη με την εμπλοκή Αγγλικών εταιρειών, η σημασία αυτής της σύνδεσης η οποία έγκειται κυρίως στην ευκολία ή άλλως αναφορικά με την προσέλευση μαρτύρων από την Αγγλία, καλύπτει μόνο ένα μέρος του πεδίου ενόψει του ότι το ίδιο ως μάρτυρας μπορεί να χρειαστεί και ο καπετάνιος, που είναι από τη Γερμανία, ίσως και άλλοι - όπως πιθανολογούν και οι δύο πλευρές - από τη Λιθουανία. Άλλωστε, η σημασία της εν λόγω σύνδεσης πρέπει να σταθμιστεί με το πλεονέκτημα της ευχερέστερης εκτέλεσης που, κατά την άποψη μου, δικαιολογημένα επιδιώκουν οι ενάγοντες. Ένα πλεονέκτημα το οποίο, εν τέλει, απομένει ως το πλέον απτό. Η θέση των εναγομένων αρ. 2 ότι θα χρειαστεί μαρτυρία από την Αγγλία - ή και από αλλού - χαρακτηρίζεται από γενικότητα και αοριστία. Οι εναγόμενοι αρ. 2 δεν παρέσχαν καμιά ένδειξη σχετικά με το ποιοί μπορεί να είναι οι μάρτυρες έστω με αναφορά σε τομέα ή θέμα, ούτε περίπου πόσους μάρτυρες από την Αγγλία ενδέχεται να χρειαστούν, ούτε σε τί και με ποιά προοπτική θα τους χρειαστούν, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί η σοβαρότητα και να μετρηθεί το μέγεθος της ανάγκης. Καταλήγω ότι δεν προκύπτει λόγος για αναστολή της αγωγής.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.