ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Έρευνα - Κατάλογος Αποφάσεων - Εμφάνιση Αναφορών (Noteup on) - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


(2000) 1 ΑΑΔ 1412

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ

Αρ. Αγωγής 15/97

ΕΝΩΠΙΟΝ: Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ.

Μεταξύ:

FREETRADE (SAL), από Λίβανο,

Ενάγοντες,

και

1. MAGELIRE INTERNATIONAL SA, από Παναμά,

2. MEDITERRANEAN SHIPPING COMPANY S.A.,

από Γενεύη, Ελβετία,

3. Deckers & Wirtz BVBA, από Αμβέρσα, Βέλγιο,

4. Hessenatie N.V. από Αμβέρσα, Βέλγιο

5. SHIPTRANS SHIPPING & TRADING

AGENCY LTD, από Λεμεσό,

Εναγόμενοι .

- - - - - - - -

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 8.9.00

Για τους ενάγοντες: κ. Χ. Πουργουρίδης

Για τους εναγόμενους 1, 2 και 3: κα Ν. Ιωάννου

Για τους εναγομένους 4: κ. Ξ. Ξενόπουλος με τον κ. Α. Χριστοδούλου

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Στην αγωγή αυτή η απαίτηση εναντίον του 5ου εναγομένου σε κάποιο στάδιο αποσύρθηκε και απορρίφθηκε.

Οι ενάγοντες είναι εταιρεία του Λιβάνου που ασχολείται με το εμπόριο τσιγάρων. Οι εναγόμενοι 1 είναι οι ιδιοκτήτες και οι εναγόμενοι 2 οι διαχειριστές του πλοίου Sextum. Οι εναγόμενοι 3 είναι οι αντιπρόσωποι των εναγομένων 1 και 2, ενώ οι εναγόμενοι 4 είναι φορτοεκφορτωτές.

Οι ενάγοντες φόρτωσαν στο πλοίο των εναγομένων 1 δύο εμπορευματοκιβώτια που το καθένα περιείχε 900 κιβώτια τσιγάρα. Οι εναγόμενοι 2 εξέδωσαν δύο φορτωτικές σε σχέση με το πιο πάνω φορτίο, που είναι τα τεκμήρια 1 και 2. Είναι η θέση των εναγόντων ότι οι εναγόμενοι όφειλαν να παραδώσουν τα εμπορεύματα στο Ρόττερταμ της Ολλανδίας, στο νόμιμο κάτοχο της φορτωτικής. Τα εμπορεύματα φορτώθηκαν στο πλοίο και μεταφέρθηκαν στην Αμβέρσα του Βελγίου, όπου εκφορτώθηκαν και τέθηκαν στην κατοχή των εναγομένων 4, με σκοπό να μεταφερθούν οδικώς από την Αμβέρσα στο Ρόττερταμ.

Είναι η υπόθεση των εναγόντων ότι κατά παράβαση της συμφωνίας και/ή αμελώς τα εμπορεύματα παραδόθηκαν σε πρόσωπα μη εξουσιοδοτημένα, που εμφανίστηκαν ως πρόσωπα τα οποία δικαιούνταν να τα παραλάβουν για μεταφορά, με αποτέλεσμα τα εμπορεύματα να χαθούν. Η απαίτηση των εναγόντων είναι για αποζημιώσεις για παράβαση σύμβασης μεταφοράς εμπορευμάτων δια θαλάσσης και/ή για αμέλεια και συμποσούται σε ποσό $487.297, που συμπεριλαμβάνει το ναύλο και διάφορα έξοδα. Επίσης απαιτείται τόκος προς 9% ετησίως πάνω στην αξία των εμπορευμάτων από 23.4.96, καθόσον, κατά τον ισχυρισμό των εναγόντων, οι ίδιοι υφίστανται τη ζημιά αυτή αφού πληρώνουν τόκο στους χρηματοδότες τους προς 11% ετησίως.

Οι εναγόμενοι 4 πρόβαλαν προδικαστική ένσταση αναφορικά με τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, βασίζοντας την ένσταση αυτή ουσιαστικά στο γεγονός ότι οι ίδιοι καμμία συμβατική σχέση δεν έχουν με τους ενάγοντες και δεν μπορεί έτσι το Ναυτοδικείο να έχει δικαιοδοσία με βάση αγωγής αστικό αδίκημα, και συγκεκριμένα εκείνο της αμέλειας. Από την αγόρευση του συνήγορου των εναγομένων 4, που δεν είναι όσο σαφής θα έπρεπε, προκύπτει ότι η θέση τους συμπεριλαμβάνει και επιχείρημα ότι τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής κανένα δεσμό με την Κύπρο δεν έχουν, εκτός του ότι τα εμπορεύματα φορτώθηκαν στην Κύπρο.

Το Ναυτοδικείο αντλεί τη δικαιοδοσία του από τις διατάξεις των άρθρων 19(α) και 29(2)(α) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν. 14/60 όπως τροποποιήθηκε). Με βάση τις πιο πάνω διατάξεις υιοθετείται και εφαρμόζεται στην Κύπρο το Αγγλικό Administration of Justice Act 1956.

H θέση των εναγομένων 4 ότι το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία γιατί οι ίδιοι καμμιά συμβατική σχέση δεν έχουν με τους ενάγοντες απαντάται ευθέως στην υπόθεση Sevegep Ltd v. United Sea Transport (1989) 1 A.A.Δ. (Ε) σελ.729, όπου στις σελ. 732-734 αναφέρονται τα ακόλουθα:

"Η δικαιοδοσία ναυτοδικείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου καθορίζεται στο εδάφιο 1 του άρθρου 1 του αγγλικού Νόμου ADMINISTRATION OF JUSTICE ACT 1956. Η παράγραφος (h) του εδάφιου 1 συμπεριλαμβάνει στη δικαιοδοσία ναυτοδικείου "any claim arising out of any agreement relating to the carriage of goods in a ship or to the use or hire of a ship."

Ο δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγήθηκε ότι η εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου (h) περιορίζεται σε απαιτήσεις για διάρρηξη συμφωνίας. Η απάντηση του δικηγόρου των εφεσίβλητων είναι ότι δεν ισχύει τέτοιος περιορισμός. Την εισήγησή του στήριξε στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου Joannou & Paraskevaides v. Jeropoulos (1986) 1 C.L.R. 348 στην οποία εξετάστηκε το πλαίσιο της δικαιοδοσίας βάσει της παραγράφου (h) του σχετικού νόμου. Το Εφετείο επεσήμανε:

"Ιt must be added that s.1(1)(h) of the 1956 Act embraces claims sounding in contract as well as in tort, so long as they arise out of an agreement relating to the carriage of goods in a ship."

Μετάφραση τα Ελληνικά:

"Πρέπει να προστεθεί ότι το άρθρο 1(1)(h) του Νόμου του 1956 περιλαμβάνει απαιτήσεις οι οποίες έχουν ως αντικείμενο συμβάσεις, καθώς και αστικά αδικήματα, δεδομένου ότι αναφύονται από συμφωνία η οποία σχετίζεται με τη μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο."

Ποιές απαιτήσεις έχουν την προβλεπόμενη από την παράγραφο (h) αιτιώδη σχέση με συμφωνία για τη μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο, εξετάζεται σε άλλο σημείο της απόφασης στην υπόθεση Joannou & Paraskevaides, ανωτέρω. Πρέπει να υπάρχει κατά λογική συνέπεια άμεση σχέση μεταξύ της απαίτησης και της συμφωνίας για τη μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο. Η θέση αυτή διατυπώθηκε μετά από εξέταση αγγλικών αποφάσεων που άπτονται των αντίστοιχων προνοιών της σκωτικής νομοθεσίας και ιδιαίτερα της απόφασης της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεση The Sandrina (1985) 1 L1.Rep.181 - (1985) 1 All E.R. 129). H έκταση της δικαιοδοσίας βάσει των διατάξεων της βρεττανικής νομοθεσίας η οποία αντιστοιχεί με την παράγραφο (h), εξετάστηκε από το ίδιο Δικαστήριο και στην υπόθεση The Antonis P. Lemos (1985) 1 All E.R. 695."

Έτσι, αν αποδειχθεί ότι οι εναγόμενοι 4 είναι υπεύθυνοι του αστικού αδικήματος της αμέλειας το Ναυτοδικείο έχει δικαιοδοσία, αφού είναι καθαρό ότι το αδίκημα αυτό αναφύεται σαφώς από τη σύμβαση μεταφοράς.

Όσον αφορά τη γενική θέση των εναγομένων 4 για έλλειψη δικαιοδοσίας του Κυπριακού Ναυτοδικείου, θέση που δεν προβλήθηκε από τους άλλους εναγομένους, παρατηρώ ότι, όπως και στην υπόθεση The Cyprus Potato Marketing Board v. Primlaks (Pacific Violet) BV και άλλος (1990) 1 Α.Α.Δ. 219, και οι φορτωτικές που περιέχουν την επίδικη σύμβαση έγιναν στην Κύπρο και συγκεκριμένα στη Λεμεσό, και τα εμπορεύματα φορτώθηκαν στη Λεμεσό. Έτσι, η θέση των εναγομένων 4 κρίνεται ανεδαφική, καθόσον υπάρχει ο αναγκαίος δεσμός της υπόθεσης με την Κύπρο που να δίδει δικαιοδοσία στο Ναυτοδικείο.

Eν όψει των πιο πάνω κρίνω ότι το Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει την υπόθεση τόσο για απαίτηση με βάση παράβαση συμφωνίας, όσο και απαίτηση με βάση αστικό αδίκημα, αφού αυτή αναφύεται από τη συμφωνία. Έτσι, η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.

Ήταν η θέση των εναγομένων 1-3, όπως τελικά συνοψίστηκε στην αγόρευση τους, ότι με βάση τη σύμβαση μεταφοράς είχαν δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν και άλλα μέσα μεταφοράς, το οποίο δικαίωμα ήσκησαν μεταφέροντας τα εμπορεύματα δια θαλάσσης μέχρι την Αμβέρσα και απ΄εκεί οδικώς στο Ρόττερταμ. Ο ισχυρισμός τους ότι ουδεμία ευθύνη φέρουν είναι διττός. Πρώτον, γιατί δεν είχαν κατοχή των εμπορευμάτων κατά το χρόνο της απώλειας τους και, δεύτερον, απαλλάττονταν ευθύνης, με βάση τις συνδυασμένες πρόνοιες των όρων 3 και 17 των φορτωτικών.

Οι όροι 3 και 17 των φορτωτικών προνοούν αντίστοιχα τα ακόλουθα:

"3.SUBSTITUTION OF VESSEL, THROUGH TRANSPORT, TRANSHIPMENT AND FORWARDING. The Carrier agrees to carry the goods from the Port of Loading to the Port of Discharge and shall have the right at its sole discretion to substitute other vessels, feeder ships, lighters or other modes of transport for the vessel named herein (Box6). If boxes 5 and/or 9 are filled out, the Carrier will, acting as shipper's agent, only arrange for transport of the cargo by other Carriers from the place of origin to Port of Loading and/or from Port of Discharge to destination and during such segments of Through Transport, handling and storage of the goods shall be subject to the treight contracts and tariffs of the other Carrier. It is expressly understood that the Carrier's liability as "Carrier" applies only from Port of Loading to Port of Discharge under this Bill of Lading, and only while the goods remain in its actual custody and control whether as Carrier or Bailee. All forwarding and transhipping shall be for the account and risk of the goods. Copies of contracts of pre-Carriers or on-Carriers, as well as their tariffs, may be obtained from MSC upon request.

17. PERIOD OF RESPONSIBILITY. The Carrier or his agent shall not be liable for loss or damage to the goods during the period before loading and after discharge from the vessel, howsoever such loss or damage arises. Goods in the custody of the Carrier or his servants before loading and after discharge whether being forwarded to or from the vessel or whether awaiting shipment landed or stored, or put into hulk or craft belonging to the Carrier, or not or pending transhipment at any of the whole transport are in such custody at the sole risk of the Merchant and the Carrier shall not be liable for loss or damage arising or resulting from any cause whatsoever. If goods are shipped to or from the U.S.A. U.S. COGSA shall apply before loading and after discharge as long as the goods remain in the actual custody and control of the Carrier."

Αναφερόμενος στον όρο 3 της φορτωτικής, παρατηρώ ότι στην παρούσα περίπτωση στο "κουτί" 5 (Box 5) των φορτωτικών αναφέρεται ως λιμάνι εκφόρτωσης το "Rotterdam in transit". Η λέξη "transit" είναι γραμμένη στο "κουτί" 9 (Βox 9) αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι συμπληρωμένο και το "κουτί" 9, διότι το "κουτί" 9 πρέπει να περιέχει το "final destination (through transpot)". Στην προκειμένη περίπτωση τα εμπορεύματα εκφορτώθηκαν στην Αμβέρσα. Ο όρος 3, όπως φαίνεται πιο πάνω, απαλλάττει ευθύνης τους μεταφορείς για το μέρος εκείνο της μεταφοράς μεταξύ του λιμανιού εκφόρτωσης και του τελικού προορισμού και όπως ρητά αναφέρεται η ευθύνη τους περιορίζεται μεταξύ του λιμανιού φόρτωσης και του λιμανιού εκφόρτωσης. Στην παρούσα περίπτωση, αφού λιμάνι εκφόρτωσης καθορίζεται το Ρόττερταμ, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η απαλλαγή ευθύνης την οποία επικαλούνται οι εναγόμενοι 1, 2 και 3 με βάση τον όρο 3 των φορτωτικών, δεν μπορεί να έχει εφαρμογή. Έστω όμως και αν τα εμπορεύματα κατά τον ουσιώδη χρόνο βρίσκονταν εν διαμετακομίσει μετά την εκφόρτωση τους στο λιμάνι εκφόρτωσης, και πάλιν οι εναγόμενοι δεν θα απαλλάττονταν ευθύνης για τους πιο κάτω λόγους.

Κατά την κρίση μου οι εναγόμενοι 4, εκφορτωτές, ενήργησαν ως αντιπρόσωποι των εναγομένων 1, 2 και 3, παρόλον ότι ήσαν ανεξάρτητοι εργολήπτες. (Δέστε Heyn v. Ocean S. Co (1927) 27 Ll.L. Rep. 334 και Hourani v. Harrison (1927) 28 Ll.L Rep. 120 (C.A.)). Η δε επιλογή αξιόπιστων εκφορτωτών δεν απαλλάττει ευθύνης τους μεταφορείς. (Canadian National Steamship Bayliss (Lady Drake) (1937) S.C.R. 261).

Στην παρούσα περίπτωση, όπως προκύπτει από τη μαρτυρία που δόθηκε ενώπιον μου για τον τρόπο παράδοσης των εμπορευμάτων από τους εναγομένους 4, είναι σαφές ότι η διαδικασία που ακολουθείτο κάθε άλλο παρά ασφαλής ήταν, γιατί θα μπορούσε, κάτω από τις συνθήκες, όπως και έγινε στην παρούσα περίπτωση, τα εμπορεύματα να παραδοθούν σε μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Προκύπτει περαιτέρω από τη μαρτυρία ότι οι οδηγίες που δόθηκαν προς αυτούς από τους μεταφορείς συνέτειναν προς τούτο. Είναι κατά την κρίση μου προφανές ότι επιδείχθηκε αμέλεια στην προκειμένη περίπτωση, τόσο από τους μεταφορείς, όσο και από τους εναγομένους 4.

Η απαλλαγή από ευθύνη πρέπει να βασίζεται σε σαφείς και ρητούς όρους στη φορτωτική για να έχει οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Έχει αποφασισθεί ότι λέξεις όπως "at shipper's risk" or "at charterer's risk" σε συμβάσεις μεταφοράς δια θαλάσσης δεν απαλλάττουν ευθύνης τον πλοιοκτήτη για αμέλεια και το βάρος απόδειξης ότι δεν ήταν αμελής το έχει ο ίδιος, εκτός εάν υπάρχει ειδικός όρος στη σύμβαση που τον απαλλάττει ρητά από αμέλεια. (Δέστε μεταξύ άλλων The Stanna (1937) P130; (1938) p.69, 69, 80.) Στην παρούσα περίπτωση ούτε το περιεχόμενο του όρου 3, αλλά ούτε και του 17, τους οποίους επικαλούνται οι εναγόμενοι 1-3, περιέχουν ρητό και σαφή αποκλεισμό ευθύνης για αμέλεια, είτε των ιδίων είτε των αντιπροσώπων τους.

Κατά συνέπεια των πιο πάνω θεωρώ ότι οι ενάγοντες έχουν αποδείξει την υπόθεση τους εναντίον των εναγομένων 1, 2 και 3.

Όσον αφορά τους εναγομένους 4, επισημαίνω ότι αυτοί προώθησαν αντιφατική επιχειρηματολογία ενώπιον μου. Αφενός μεν πρόβαλαν το επιχείρημα ότι οι ίδιοι δεν έχουν καμμιά άμεση συμβατική σχέση με τους ενάγοντες (privity of contract) και αφετέρου επικαλέσθησαν τον όρο 18 των φορτωτικών, που, κατά την εισήγησή τους, τους απαλλάττει ευθύνης για οποιαδήποτε απώλεια που είναι αποτέλεσμα ενέργειας που καθορίζεται ως "any act neglect or default". Δέχομαι τη θέση ότι πράγματι ουδεμία συμβατική σχέση υπήρχε μεταξύ των εναγομένων 4 και των εναγόντων. Έτσι δεν μπορεί ούτε και να έχει εφαρμογή ο όρος 18 των φορτωτικών, οποιοδήποτε και αν είναι το αποτέλεσμά του . Παραμένει το ενδεχόμενο να είναι οι εναγόμενοι 4 υπεύθυνοι για αστικό αδίκημα. Όπως ανέφερα πιο πάνω, στην υπόθεση Joannou & Paraskevaides v. Jeropoulos (1986) 1 C.L.R. 348, επισημάνθηκε ότι η δικαιοδοσία δυνάμει του άρθρου 1(1)(h) του Αγγλικού Νόμου του 1956 καλύπτει τόσο απαιτήσεις με βάση σύμβαση όσο και όπου η βάση της αγωγής είναι αστικό αδίκημα, εφόσον οι απαιτήσεις αυτές αναφύονται από σύμβαση που αφορά τη μεταφορά αγαθών σε πλοίο. Στην παρούσα περίπτωση, όπως ήδη έχω αναφέρει, οι εναγόμενοι 4 επέδειξαν αμέλεια κατά την παράδοση των εμπορευμάτων, με αποτέλεσμα αυτά να παραδοθούν σε μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα και να απωλεσθούν. Αυτοί, εφόσον είχαν στην κατοχή τους τα εμπορεύματα των εναγόντων, είχαν καθήκον να επιδείξουν την απαιτούμενη επιμέλεια ενόσω αυτά βρίσκονταν στην κατοχή τους. Έτσι, κρίνω ότι απεδείχθη το αστικό αδίκημα της αμέλειας σε βάρος των εναγομένων 4, που τους καθιστά υπεύθυνους για τη ζημιά που προκλήθηκε στους ενάγοντες. Αφού η απαίτηση με βάση το αδίκημα της αμέλειας αναφύεται από τη σύμβαση μεταφοράς, το Ναυτοδικείο έχει την απαιτούμενη δικαιοδοσία.

Αναφορικά με το ποσό των αποζημιώσεων, αφού απεσύρθη η θέση των εναγομένων 1, 2 και 3 ότι η ευθύνη τους περιορίζεται μόνο σε £100 ανα κιβώτιο, δεν φαίνεται να υπάρχει σοβαρή αμφισβήτηση του ποσού της απαίτησης. Παρόλον ότι έγινε κάποια αντεξέταση του μάρτυρα εναγόντων, δεν δόθηκε οποιαδήποτε αντίθετη μαρτυρία εκ μέρους των εναγομένων. Μαρτυρία υπάρχει επίσης εκ μέρους των εναγόντων και για το ποσό που απαιτείται ως αποζημιώσεις με βάση τόκο προς 9%. Κρίνω ότι το ποσό της απαίτησης έχει αποδειχθεί.

Κατά συνέπεια εκδίδεται εναντίον των εναγομένων 1, 2 και 3 απόφαση ως η απαίτηση, δηλαδή $487.297, πλέον τόκος 9% από 23.4.96.

Εκδίδεται επίσης απόφαση για $487.297, πλέον τόκος 9% από 23.4.96 εναντίον των εναγομένων 4. Επισημαίνεται ότι το ποσό αυτό συμπίπτει με το ποσό που επιδικάζεται εναντίον των εναγομένων 1, 2 και 3 και έτσι δεν μπορεί να ανακτηθεί δύο φορές.

Επιδικάζονται έξοδα υπέρ των εναγόντων και εναντίον των εναγομένων.

 

 

Π. Αρτέμης,

Δ.

-

 

 

/Χ.Π.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο