|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 1892
11 Νοεμβρίου, 1999
ΕΚΛΟΓΟΔΙΚΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΑΡΤΕΜΗΣ,
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙΣΑ "ΑΥΞΗΣΗ" ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΔΗΣΥ ΧΩΡΙΣ
ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗ
ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ-ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΤΑ ΚΟΜΜΑ
(31.5.96 ΠΑΡΑΡΤ. Γ΄ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΕΠ. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ).
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28, 31, 35, 36, 66 ΚΑΙ 73 ΤΟΥ
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΤΟ ΝΟΜΟ 72/79 ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΗΜΕΡΑ (ΑΡΘΡΑ 34-36 ΚΑΙ 57) ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔ. ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ 2/81.
ΜΕΤΑΞΥ:
1. ΑΝΔΡΕΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ,
2. ΖΑΧΑΡΙΑ ΚΟΥΛΙΑ,
3. ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΤΣΕΛΛΗ,
4. ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΟΥΚΑ,
5. ΣΟΦΟΚΛΗ ΦΥΤΤΗ,
Αιτητών,
v.
1. ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
3. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΦΟΡΟΥ ΕΚΛΟΓΗΣ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ,
4. ΕΦΟΡΟΥ ΕΚΛΟΓΗΣ ΕΚΛΟΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ,
5. ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ,
6. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Εκλογική Αίτηση Aρ. 1/99)
Εκλογοδικείο — Δικαιοδοσία Εκλογοδικείου — Βουλευτής η οποία εξελέγη με ψήφους συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος προχώρησε σε άλλο κοινοβουλευτικό κόμμα — Εκλογική αίτηση για διακήρυξη ότι η εν λόγω βουλευτής δεν μπορεί να παραμείνει βουλευτής του άλλου κόμματος και επίσης ότι η αύξηση των εδρών του άλλου κόμματος είναι αντισυνταγματική — Το Εκλογοδικείο δεν είχε δικαιοδοσία να εκδικάσει την αίτηση.
Εκλογοδικείο — Δικαιοδοσία Εκλογοδικείου — Άρθρο 145 του Συντάγματος — Εφαρμοστέες αρχές.
Βουλή των Αντιπροσώπων — Σύνθεση — Πότε κενούται βουλευτική έδρα — Καθορίζεται από το Άρθρο 71 του Συντάγματος.
Εκλογοδικείο — Δικονομία Εκλογοδικείου — Δικονομικό πλαίσιο εκλογικής αίτησης.
Εκλογοδικείο — Εκλογική αίτηση — Θέματα τα οποία μπορούν να εγερθούν με εκλογική αίτηση.
Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο — Οι αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες του περιήλθαν στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου του 1964, Ν. 33/64 και του δικαίου της ανάγκης.
Η βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος στην Επαρχία Κερύνειας κα Κατερίνα Παντελίδου Πασχαλίδου προσχώρησε στην κοινοβουλευτική ομάδα του Δημοκρατικού Συναγερμού.
Οι αιτητές επικαλούμενοι την ιδιότητα τους ως ψηφοφόροι υπέβαλαν Εκλογική Αίτηση με την οποία επιζητούν όπως το Εκλογοδικείο διακηρύξει:
(α) Την αύξηση του αριθμού των εδρών του ΔΗΣΥ κατά μία έδρα ως αντισυνταγματική και παράνομη.
(β) Όπως η εν λόγω βουλευτής που εκλέγηκε με ψήφους του ΔΗΚΟ δεν μπορεί να παραμείνει βουλευτής άλλου κόμματος ενώ η έδρα της κατανεμήθηκε, κατά τις ψήφους, στο ΔΗΚΟ.
Οι καθ' ων η αίτηση ήγειραν θέμα δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου και αμφισβήτησαν επίσης το παραδεκτό της αίτησης επί της ουσίας.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ο καθορισμός του βάθρου της αίτησης αποκαλύπτει άμεσα πόσο αποξενωμένο είναι το αίτημα που υποβλήθηκε από το αντικείμενο εκλογικής αίτησης όπως διαγράφεται στο Σύνταγμα και προσδιορίζεται στον περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νόμο του 1979 (Ν. 72/79).
2. Η δικαιοδοσία του Εκλογοδικείου προσδιορίζεται από το Άρθρο 85 του Συντάγματος το οποίο προνοεί ότι θέματα ως προς τα προσόντα εκλογιμότητας των υποψηφίων και ενστάσεις κατά των εκλογών εκδικάζονται οριστικά και αμετάκλητα από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο.
3. Αντικείμενο της δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου είναι η θεώρηση της εγκυρότητας εκλογής και του αποτελέσματός της. Οι αρμοδιότητες και εξουσίες του Εκλογοδικείου προσδιορίζονται στο Άρθρο 145 του Συντάγματος.
4. Οι αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου περιήλθαν στο Ανώτατο Δικαστήριο βάσει του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου του 1964, Ν. 33/64 και του δικαίου της ανάγκης, όπως έχουν αναγνωριστεί στην A. G. of the Republic v. Ibrahim & others και τη μεταγενέστερη νομολογία.
5. Το Άρθρο 71 του Συντάγματος καθορίζει πότε κενούται βουλευτική έδρα σε συνάρτηση με την ερμηνεία που έχει αποδοθεί στις διατάξεις του.
6. Το αντικείμενο της επίδικης αίτησης δεν είναι η υποβολή ένστασης σε εκλογή ή θεώρηση του αποτελέσματός της. Ουσιαστικό αντικείμενο της είναι η έκδοση οδηγιών ή απαγορευτικών διαταγμάτων αναφορικά με τη λειτουργία του κοινοβουλευτικού σώματος, αίτημα καταφανώς εκτός του πεδίου της δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου. Άγνωστες στον εκλογικό νόμο είναι και οι αιτούμενες θεραπείες.
Η αίτηση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Attorney-General v. Mustafa Ibrahim a.o. (1964) C.L.R. 195,
Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (1997) 1(Α) Α.Α.Δ. 43,
Κουδουνάρη ν. Γενικού Εφόρου Εκλογών (1991) 1 Α.Α.Δ. 386,
Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ. 2) (1995) 1 Α.Α.Δ. 1034,
Attorney General v. Georghiou (1984) 2 C.L.R. 251.
Eκλογική Aίτηση.
Eκλογική αίτηση με την οποία οι αιτητές, επικαλούμενοι την ιδιότητα τους ως ψηφοφόρων και την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος στις εκλογές της 26ης Mαΐου του 1996, ζήτησαν την ακύρωση της αύξησης του αριθμού των εδρών του ΔH.ΣY. κατά μια έδρα και τη μη συνέχιση της παραμονής της καθ' ης η αίτηση 5, βουλευτού, η οποία αναδείχθηκε στο βουλευτικό αξίωμα ως υποψήφιος του ΔH.KO., ως βουλευτού άλλου κόμματος.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους Aιτητές.
Χρ. Κληρίδης, για τους Kαθ' ων η αίτηση 1.
Α. Μαρκίδης, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας με Ι. Καρεκλά, για τους Kαθ' ων η αίτηση 2, 3 και 4.
Ουδεμία εμφάνιση, για τους Kαθ' ων η αίτηση 5 και 6.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ. Μ. Πικής, Π..
ΠΙΚΗΣ, Π.: Οι αιτητές επικαλούμενοι την ιδιότητά τους ως ψηφοφόροι (εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους) και την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές της 26ης Μαίου 1996, υπέβαλαν Εκλογική Αίτηση με την οποία επιζητούν όπως το Εκλογοδικείο διακηρύξει:
«(α) Την αύξηση του αριθμού των εδρών του ΔΗΣΥ (καθ' ου η αίτηση 6) κατά μια έδρα ως αντισυνταγματική και παράνομη δηλαδή άκυρη εξ' υπαρχής και ότι δεν μπορεί να παραμένει ως έχει.
(β) Όπως η συγκεκριμένη Βουλευτής καθ' ου η αίτηση 5 που αναδείχθηκε και εκλέχθηκε με ψήφους του ΔΗΚΟ ως περιληφθείσα στο κομματικό του ψηφοδέλτιο, δεν μπορεί να παραμείνει βουλευτής άλλου κόμματος ενώ η έδρα της κατανεμήθηκε, κατά τις ψήφους, στο ΔΗΚΟ.»
Η βουλευτής περί ης ο λόγος, είναι η κα Κατερίνα Παντελίδου Πασχαλίδου η οποία κατέχει μία από τις τρεις βουλευτικές έδρες της επαρχίας Κυρηνείας. Τα γεγονότα στα οποία βασίζεται το αίτημα, όπως διαγράφονται στην εκλογική αίτηση είναι σε σύνοψη τα εξής.
Ενώ η κα Παντελίδου αναδείχθηκε στο βουλευτικό αξίωμα ως μία των υποψηφίων του Δημοκρατικού Κόμματος, ενός των κοινοβουλευτικών κομμάτων στη Βουλή των Αντιπροσώπων, προσχώρησε, σε ημερομηνία η οποία δεν προσδιορίζεται, στην κοινοβουλευτική ομάδα άλλου κοινοβουλευτικού κόμματος του Δημοκρατικού Συναγερμού. Με τη μεταβολή της τοποθέτησης της κυρίας Παντελίδου-Πασχαλίδου, ισχυρίζονται οι αιτητές, αλλοιώθηκε η εκπροσώπηση του εκλογικού σώματος στη Βουλή των Αντιπροσώπων, γεγονός για το οποίο παραπονούνται υπό την ιδιότητά τoυς ως ψηφοφόροι, έρεισμα στο οποίο θεμελιώνεται η προσφυγή τους στο Εκλογοδικείο και οι θεραπείες που ζητούν.
Ο καθορισμός του βάθρου της αίτησης αποκαλύπτει άμεσα πόσο αποξενωμένο είναι το αίτημα που υποβλήθηκε από το αντικείμενο εκλογικής αίτησης όπως διαγράφεται στο Σύνταγμα και προσδιορίζεται στον περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νόμο του 1979 (Ν.72/79).
Εκ μέρους της Βουλής των Αντιπροσώπων, (καθ' ων η αίτηση 1), ηγέρθη ένσταση στο παραδεκτό της αίτησης, το αντικείμενο της οποίας κείται, σύμφωνα με τοποθέτησή της, εκτός της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου, ενώ οι θεραπείες οι οποίες επιζητούνται χαρακτηρίζονται ως άγνωστες στον εκλογικό νόμο.
Οι καθ' ων η αίτηση 2, 3, και 4 επίσης αμφισβητούν το παραδεκτό της αίτησης για ουσιαστικά επάλληλους λόγους προς εκείνους που προβλήθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Στην απάντησή τους γίνεται εκτενέστερη αναφορά απ' ότι στην αίτηση, στα γεγονότα που περιστοιχίζουν τη μετατόπιση της κας Παντελίδου-Πασχαλίδου. Αναφέρεται ότι η βουλευτής αποβλήθηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα, το Φεβρουάριο του 1998, και ότι παρέμεινε ανέντακτη σε κοινοβουλευτική ομάδα για ένα χρονικό διάστημα προτού προσχωρήσει στην κοινοβουλευτική ομάδα του Δημοκρατικού Συναγερμού.
Ενόψει της δικαιοδοτικής φύσης τους επιληφθήκαμε προδικαστικά των ενστάσεων που προβλήθηκαν στο παραδεκτό της Εκλογικής Αίτησης.
Η δικαιοδοσία του Εκλογοδικείου προσδιορίζεται από το Άρθρο 85 του Συντάγματος οι πρόνοιες του οποίου έχουν ως εξής:
«Παν θέμα σχετικόν προς τα προσόντα εκλογιμότητος των υποψηφίων και πάσα ένστασις κατά των εκλογών εκδικάζονται οριστικώς και αμετακλήτως υπό του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου.»
Αντικείμενο της δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου είναι η θεώρηση της εγκυρότητας εκλογής και του αποτελέσματός της. Οι αρμοδιότητες και εξουσίες του Εκλογοδικείου προσδιορίζονται στο Άρθρο 145 του Συντάγματος.
«Το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον κέκτηται αποκλειστικήν δικαιοδοσίαν να αποφασίζη οριστικώς και αμετακλήτως επί πάσης εκλογικής ενστάσεως, ασκουμένης κατά τον εκλογικόν νόμον, αναφερομένης δε εις την εκλογήν του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας ή των βουλευτών ή των μελών των Κοινοτικών Συνελεύσεων.»
Οι αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου περιήλθαν στο Ανώτατο Δικαστήριο, βάσει του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου του 1964, Ν.33/64, και του δικαίου της ανάγκης, όπως έχει αναγνωριστεί, (βλ. The Attorney-General of the Republic v. Mustafa Ibrahim And Others (1964) C.L.R. 195), και τη μακρά μεταγενέστερη νομολογία επί του ιδίου θέματος). Στη Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (1997) 1 A.A.Δ. 43, υπογραμμίζεται η ελευθερία η οποία παρέχεται στη νομοθετική εξουσία στη διαμόρφωση του εκλογικού νόμου στο πλαίσιο των παραμέτρων που κατοχυρώνει το Σύνταγμα, περιλαμβανομένης εκείνης που αναφέρεται στο δικαίωμα του ψηφίζειν που εγγυάται το Άρθρο 31 του Συντάγματος. Στην Κουδουνάρη ν. Γενικού Εφόρου Εκλογών (1991) 1 Α.Α.Δ. 386, διασαφηνίζεται ότι η εξουσία της Βουλής των Αντιπροσώπων στη στοιχειοθέτηση του Εκλογικού Νόμου περιλαμβάνει τη ρύθμιση κάθε θέματος που αφορά ενστάσεις σε εκλογή που ανάγονται στη δικαιοδοσία του Εκλογοδικείου. Διευκρινίζεται επίσης ότι κάθε θέμα που άπτεται της εγκυρότητας εκλογής ή που μπορεί να προκύψει σε σχέση με αυτή, εγείρεται με εκλογική αίτηση. Υποδεικνύεται συνάμα ότι οι θεραπείες οι οποίες καθορίζονται από τον Εκλογικό Νόμο (Άρθρα 58 και 59), είναι «... αποκλειστικά προσαρμοσμένες στην εγκυρότητα των εκλογών που έχουν ήδη διεξαχθεί.». Σε άλλη απόφασή μας στη Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ.2) (1995)1 Α.Α.Δ.1034, εξετάζεται το δικονομικό πλαίσιο εκλογικής αίτησης.
Προς ολοκλήρωση του κύκλου των θεμάτων που άπτονται της σύνθεσης της Βουλής των Αντιπροσώπων, χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει στο Άρθρο 71 του Συντάγματος το οποίο καθορίζει πότε κενούται βουλευτική έδρα σε συνάρτηση με την ερμηνεία που έχει αποδοθεί στις διατάξεις του. Στην Attorney General v. Georghiou (1984) 2 C.L.R. 251 (απόφαση πλειοψηφίας), αποφασίστηκε ότι άμα τη επελεύσει οποιουδήποτε από τους λόγους που καθορίζονται στο Σύνταγμα, κενούται η βουλευτική έδρα.
Το αντικείμενο της αίτησης που εξετάζουμε δεν είναι η υποβολή ένστασης σε εκλογή ή θεώρηση του αποτελέσματός της. Ουσιαστικό αντικείμενό της είναι η έκδοση οδηγιών ή απαγορευτικών διαταγμάτων αναφορικά με τη λειτουργία του κοινοβουλευτικού σώματος, αίτημα καταφανώς εκτός του πεδίου της δικαιοδοσίας του Εκλογοδικείου. Εκτός θέματος είναι και οι θεραπείες οι οποίες επιδιώκονται, πασιφανώς άγνωστες στον εκλογικό νόμο.
Η αίτηση την οποία εξετάζουμε μόνο κατ' όνομα συνιστά εκλογική αίτηση. Η αίτηση δεν εντάσσεται στο πεδίο της δικαιοδοσίας του εκλογοδικείου. Κρίνεται ανυπόστατη και απορρίπτεται με έξοδα.
H αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.