ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Μεταξύ:

1. MILLER ROZA MARIA,

2. FEDERATED AGENCIES LTD,

Εφεσειόντων

και

UTE PETEK,

Εφεσίβλητης

___________________

Για τους εφεσείοντες: Α. Δράκος.

Για την εφεσίβλητη: Μ. Μοντάνιος προσωπικά και για Κ. Κούρτη.

____________________

___________________

ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Η εφεσίβλητη τραυματίσθηκε σε οδικό ατύχημα. Οι εφεσίβλητοι δέχθηκαν πλήρη ευθύνη για το ατύχημα ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου. Δέχθηκαν, επίσης, ότι το ποσό των ειδικών αποζημιώσεων ανέρχεται σε £1500 και ότι τα έξοδα μετάβασης της εφεσίβλητης στην Κύπρο για να δώσει μαρτυρία στις 18.4.97 ανέρχοντο σε £400.

Το μόνο θέμα που παρέμεινε προς εκδίκαση ήταν το θέμα του υπολογισμού των γενικών αποζημιώσεων.

Σύμφωνα με την ιατρική μαρτυρία, η οποία αποτελείτο από ιατρικά πιστοποιητικά τα οποία κατατέθηκαν εκ συμφώνου:

Η εφεσίβλητη εισήχθη εκτάκτως στη χειρουργική κλινική του Νοσοκομείου Λάρνακας την 1.3.94 με "εγκεφαλική διάσειση με συμπτώματα κεφαλαλγίας, ζάλης, εμετούς και διανοητική σύγχιση και αμνησία, με θλαστικό τραύμα σχήματος Χ κατά την ινιακή χώρα μήκους 3 και 4 εκατοστών, αιμάτωμα μεταθλάσεως δεξιού οφθαλμού και συστοίχου ζυγωματικής χώρας με ρωγμώδες κάταγμα του ζυγωματικού οστούν, θλάση της μύτης και ρινορραγία". Παρέμεινε στο Νοσοκομείο μέχρι 11.3.94 οπόταν και απελύθη αλλά συνέχισε να παρακολουθείται στο εξωτερικό χειρουργικό ιατρείο. Στις 18.3.94 προσήλθε για χειρουργική εξέταση παραπονούμενη για επίμονη ζάλη υπό μορφή ιλίγγου καθώς και αιμωδία δεξιάς ζυγωματικής χώρας και άνω χείλους και για ανοσμία. Της συνεστήθη παράταση φαρμακευτικής αγωγής και υπομονή έχοντας υπόψη την προοδευτική βελτίωση των συμπτωμάτων της με την πάροδο του χρόνου και την έλλειψη κλινικών νευρολογικών ευρημάτων. Μέχρι τις 23.5.94 η εφεσίβλητη παρουσίαζε τα ίδια συμπτώματα και της συνεστήθη να αναμένει βελτίωση με την πάροδο του χρόνου.

Τα τελικά κατάλοιπα στην υγεία της εφεσίβλητης ήταν τα εξής:

1. Απώλεια της αίσθησης της όσφρησης η οποία είναι ολοκληρωτική και

μόνιμη.

2. Μείωση της αίσθησης της γεύσης.

3. Ενοχλήσεις και μουδιάσματα στο δεξί μέρος του προσώπου και του

άνω χείλους.

4. Πονοκεφάλοι και ίλιγγος.

Το πρωτόδικο δικαστήριο παρατήρησε ότι τα τραύματα που είχε υποστεί η εφεσίβλητη ήταν ιδιαίτερα σοβαρά "και προκαλούν μόνιμες και σοβαρές επιπτώσεις στην ενάγουσα σε ένα μέρος του σώματος, στο πρόσωπο, το οποίο είναι κεντρικό για κάθε δραστηριότητα της". Αφού έλαβε υπόψη την τάση να καταστούν τα ποσά των αποζημιώσεων πιο φιλελεύθερα και το γεγονός ότι υπάρχει πληθωρισμός και υποτίμηση της αξίας του χρήματος (Βλ. Ioannou and Paraskevaides (Overseas) Ltd and Another v. Christofis (1982) 1 C.L.R. 789, Θεμιστοκλέους ν. Παρασκευά (1992) 1 Α.Α.Δ. 498, Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1 Α.Α.Δ. 1303, Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239 και Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66) έκρινε ότι ποσό της τάξης των £18.000 θα αντικατόπτριζε ορθά το ποσό των γενικών αποζημιώσεων που δικαιούται η εφεσίβλητη. Επεδίκασε λοιπόν υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον των εφεσειόντων "ποσό £18.000 ως γενικές αποζημιώσεις, £1500 ως ειδικές και £400 ως έξοδα μαρτύρων πλέον τόκο 6% από 9.3.94 (ημερ. καταχώρισης της αγωγής) μέχρι 28.11.96 σύμφωνα με το άρθρο 58 A του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 και 8% από 29.11.96 μέχρι την εξόφληση σύμφωνα με το Νόμο 101(Ι)/96 επί των γενικών αποζημιώσεων και νόμιμο τόκο επί των ειδικών αποζημιώσεων".

Ο πρώτος λόγος της έφεσης στρέφεται κατά του ύψους του ποσού των γενικών αποζημιώσεων. Ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσειόντων υπέβαλε ότι το ποσό των £18.000 που επιδικάσθηκε ως γενικές αποζημιώσεις είναι τόσο υπερβολικά ψηλό που να μην αποτελεί ορθή και δίκαιη αποζημίωση. Πρέπει να μειωθεί δραστικά περισσότερο "από το ήμισυ αυτού" ώστε να συνάδει προς τα ποσά που συνήθως επιδικάζονται στα Δικαστήρια της Κύπρου όπως αυτά διαφαίνονται μέσα από τις τάσεις που καθόρισε η Νομολογία και τις προηγούμενες παρόμοιες αποφάσεις.

Τόνισε ότι η φύση και το είδος του τραυματισμού της εφεσίβλητης δεν είναι τέτοια που να δικαιολογεί τόσο ψηλό ποσό αποζημίωσης όπως τις Λ.Κ.18.000. Δόθηκε τόσο υπερβολική βαρύτητα στην απώλεια της όσφρησης σαν μετατραυματικής συνέπειας και εκτιμήθηκε η αποζημίωση της τόσο ψηλά που αν είναι ορθή η εκτίμηση τότε συγκριτικά θα πρέπει να εκτιναχθούν προς τα πάνω άλλες σοβαρότερες μετατραυματικές συνέπειες. Υπέβαλε, περαιτέρω, ότι το Δικαστήριο πλανήθηκε και απέτυχε να λάβει υπόψη δύο πολύ σχετικούς παράγοντες για τον καθορισμό των αποζημιώσεων. Την ηλικία των 55 ετών της εφεσίβλητης και το ότι ο τραυματισμός της δεν είχε συνέπεια στην ικανότητα της για εργασία και στις απολαβές της από αυτή.

΄Εχουμε λάβει υπόψη την έκταση των κακώσεων που έχει υποστεί η εφεσίβλητη σε συνάρτηση με τα τελικά κατάλοιπα στην υγεία της. ΄Εχουμε λάβει ιδιαίτερα υπόψη ότι η εφεσίβλητη έχει υποστεί ολική απώλεια της αίσθησης της όσφρησης και μείωση της αίσθησης της γεύσης. Η εφεσίβλητη ενώ ήταν ένα καθ΄ όλα υγιές και αρτιμελές άτομο θα στερηθεί των πιο πάνω αισθήσεων και των απολαύσεων που αυτές προσφέρουν για το υπόλοιπο της ζωής της. Υπο το φως των δεδομένων της παρούσας υπόθεσης κρίνουμε ότι το πρωτόδικο δικαστήριο δεν έχει προσεγγίσει εσφαλμένα το θέμα των αποζημιώσεων. Το επιδικασθέν ποσό δεν ήταν υπερβολικά ψηλό ώστε να δικαιολογείται επέμβαση του Εφετείου. Ο σχετικός λόγος της έφεσης απορρίπτεται.

Ο δεύτερος λόγος της έφεσης στρέφεται κατά της απόφασης του πρωτόδικου δικαστηρίου να επιδικάσει τόκους προς όφελος της εφεσίβλητης από την ημερομηνία του ατυχήματος και επί ολόκληρου του ποσού των γενικών και ειδικών αποζημιώσεων. Υποστηρίχθηκε ότι η απόφαση είναι λανθασμένη και αντίθετη με τη νομολογία. Το πρωτόδικο δικαστήριο παραγνώρισε το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της καθυστέρησης στην εκδίκαση της υπόθεσης προήλθε από την αίτηση για τροποποίηση της έκθεσης απαίτησης την 12.6.96 και την αύξηση της κλίμακας από Λ.Κ.5000-Λ.Κ.10000 σε Λ.Κ.10000-Λ.Κ.25000 και συνεπώς αποτελούσε ευθύνη της εφεσίβλητης. Τονίσθηκε ότι η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου "έγινε σε απόλυτη αντίθεση προς τις αρχές που καθιερώθηκαν στην υπόθεση Φοινικαρίδης και άλλη ν. Γεωργίου και άλλων (1991) 1 Α.Α.Δ. σελ. 475 και έτσι η τέτοια ευχέρεια δεν ασκήθηκε δικαστικά αλλά αντίθετα προς τη Νομολογία".

Το θέμα της επιδίκασης τόκου διέπεται από το άρθρο 58Α του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 (όπως έχει τροποποιηθεί από το Νόμο 156/85). Οι αρχές οι οποίες διέπουν την εφαρμογή του πιο πάνω άρθρου εξετάστηκαν στην Φοινικαρίδης (πιο πάνω).

Σε σχέση με τις γενικές αποζημιώσεις υποδείχθηκε πως σε όλες τις περιπτώσεις είναι δυνατό να διαδραματίσει ρόλο ο τρόπος με τον οποίο προωθήθηκε η αγωγή προς εκδίκαση και ότι στις περιπτώσεις που παρατηρείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην προώθηση της αγωγής θα ήταν λανθασμένο να επιδικάζεται τόκος χωρίς να ληφθεί υπόψη η καθυστέρηση αυτή.

Σε σχέση με τις ειδικές αποζημιώσεις το θέμα τέθηκε ως εξής από τον Κωνσταντινίδη, Δ., (βλ. σελ. 494-95):

Ο τρόπος με τον οποίο προωθήθηκε η υπόθεση είναι ένας σχετικός παράγοντας. Αυτό μας φέρνει στο ιστορικό της διαδικασίας. Η αγωγή καταχωρήθηκε στις 9.3.94 και η αρχική έκθεση απαίτησης στις 7.3.95. Στις 16.3.95 η εφεσίβλητη καταχώρησε αίτηση για απόφαση λόγω παράλειψης των εφεσειόντων να καταχωρήσουν υπεράσπιση. Η αρχική έκθεση υπεράσπισης καταχωρήθηκε στις 12.9.95. Στις 20.5.96 χορηγήθηκε διάταγμα για τροποποίηση της έκθεσης απαίτησης η οποία καταχωρήθηκε στις 20.6.96. Η τροποποίηση είχε καταστεί αναγκαία λόγω εξελίξεων στην υγεία της εφεσίβλητης. Οι εφεσείοντες δεν καταχώρησαν τροποποιημένη έκθεση υπεράσπισης και στις 9.7.96 η εφεσίβλητη καταχώρισε αίτηση για απόφαση του δικαστηρίου λόγω παράλειψης των εφεσειόντων να καταχωρίσουν υπεράσπιση. Στις 3.7.96 η αγωγή αναβλήθηκε "επ΄ αόριστο" λόγω της μη καταχώρισης της τροποποιημένης έκθεσης υπεράσπισης. Η τροποποιημένη έκθεση υπεράσπισης καταχωρήθηκε στις 10.9.96. Στις 9.10.96 η αγωγή ορίσθηκε για ακρόαση στις 27.1.97 και κατόπιν αίτησης του δικηγόρου των εφεσειόντων η υπόθεση επανορίσθηκε για ακρόαση στις 18.4.97. Η ακρόαση άρχισε στις 3.4.98 και συμπληρώθηκε στις 3.7.98. Στο μεταξύ στις 11.6.98 δόθηκε ακόμη μια αναβολή μετά από αίτηση του δικηγόρου των εφεσειόντων. Είχαν, επίσης, σημειωθεί και άλλες αναβολές αλλά με πρωτοβουλία του δικαστηρίου.

Δ.

Δ.

Δ.

/ΕΑΠ.