CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1999) 1 ΑΑΔ 577

ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Με την προσβαλλόμενη απόφαση απορρίφθηκε η απαίτηση της Εφεσείουσας-Ενάγουσας εταιρείας για £2,397.64 σεντ ως ποσό οφειλόμενο από τον Εφεσίβλητο-Εναγόμενο για την αγορά εμπορευμάτων και έγινε αποδεκτή η ανταπαίτηση του Εφεσίβλητου-Εναγόμενου για £292 ως οφειλόμενο προς αυτόν μισθό από την Εφεσείουσα-Ενάγουσα εταιρεία. Το υπόβαθρο των γεγονότων είναι απλό και ουσιαστικά συνιστά κοινό έδαφος, πλην του επίδικου στην αγωγή θέματος το οποίο αφορά και η έφεση. Ο εφεσίβλητος ήταν από το 1990 υπάλληλος της εφεσείουσας η οποία ήταν εμπορική εταιρεία, ασχολείτο όμως και με δικές του εργασίες, στα πλαίσια των οποίων αγόραζε εμπορεύματα από την εφεσείουσα. Από τις 30.6.1992 μέχρι τις 20.3.1993 αγόρασε τέτοια εμπορεύματα συνολικής αξίας £2,689.64 σεντ, ποσό το οποίο δεν πλήρωσε. Είναι αυτό το ποσό το οποίο η εφεσείουσα ζητούσε με την αγωγή της, αφαιρώντας £292 ως αναλογούντα 13ο μισθό προς τον εφεσίβλητο για το 1993 (που έπαυσε να συνεργάζεται με την εφεσείουσα). Ο Εφεσίβλητος, αποδεχόμενος ότι είχε αγοράσει από την εφεσείουσα εμπορεύματα συνολικής αξίας £2,689.64 σεντ, πρόβαλε ως υπεράσπιση του ότι, καθ΄όσον η Εφεσείουσα δεν του είχε πληρώσει τη συμφωνηθείσα και οφειλόμενη προμήθεια του επί των υπ΄αυτού πωλουμένων εμπορευμάτων της Εφεσείουσας για το 1991 και το 1992, "κατά ή περί τις αρχές του Ιούνη 1993 οι διάδικοι κατέληξαν σε συμβιβαστική λύση του θέματος της προμήθειας στο ποσό των ΛΚ2,689.64 όση ήταν η οφειλή του Εναγομένου προς τους Ενάγοντες για την αγορά από αυτούς διαφόρων εμπορευμάτων ..... Ο Εναγόμενος περαιτέρω αρνείται ότι μετά την ειρημένη συμφωνία ότι οφείλει στους Ενάγοντες οποιοδήποτε ποσό." Συμφωνώντας δε ότι η Εφεσείουσα του οφείλει τις £292 ως αναλογούντα 13ο μισθό του για το 1993, ζητούσε αυτό το ποσό ανταπαιτητικά καθ΄όσον, όπως έλεγε, αυτό δεν είχε ποτέ συμψηφισθεί με τη δική του οφειλή. Η Εφεσείουσα στην Απάντηση της αρνείτο ότι είχε συμφωνήσει να καταβάλλει προμήθεια στον Εφεσίβλητο και αρνείτο την ισχυριζόμενη από τον Εφεσίβλητο συμφωνία.

Οι ευάριθμοι και μακροσκελείς λόγοι αφορούν τελικά πολύ λιγότερα ουσιαστικά θέματα, δεν είναι δε πάντοτε σαφείς και μετά την αναμόρφωση τους κατόπιν υποδείξεως του Δικαστηρίου. Ο βασικός λόγος έφεσης φαίνεται να είναι ότι η υπεράσπιση του Εφεσίβλητου επικαλείται μόνο συμφωνία των διαδίκων επί των προμηθειών του και όχι συμφωνία συμψηφισμού των προμηθειών με το οφειλόμενο επί των αγορών ποσό, ώστε κακώς το πρωτόδικο Δικαστήριο να απεδέχθη τη μαρτυρία του εφεσίβλητου για συμφωνία συμψηφισμού. Περαιτέρω, προβάλλεται ως λόγος έφεσης ότι ο συμψηφισμός ή set off δεν ισχύει εν πάση περιπτώσει στο κυπριακό δίκαιο. Άλλοι λόγοι έφεσης φαίνεται να είναι ότι κακώς το πρωτόδικο Δικαστήριο επέτρεψε στον εφεσίβλητο να προβάλει τους ισχυρισμούς του για προμήθειες αφού δεν είχε σχετική ανταπαίτηση. Προσβάλλονται επίσης τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου αναφορικά με την αξιοπιστία, για το λόγο ότι η μαρτυρία του Εφεσίβλητου ήταν αντιφατική και δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή ενώ η μαρτυρία της Εφεσείουσας έπρεπε να είχε γίνει αποδεκτή.

Τις θέσεις αυτές ανέπτυξε και στο περίγραμμα της αγόρευσης της η ευπαίδευτη συνήγορος για την Εφεσείουσα. Από δικής του πλευράς, ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον εφεσίβλητο, στη γραπτή του αγόρευση, υποβάλλει ως θέση ότι η υπεράσπιση ισχυρίζεται επαρκώς συμφωνία αμοιβαίας απαλλαγής των εκατέρωθεν υποχρεώσεων των διαδίκων και όχι set off, για το λόγο αυτό δε και ο Εφεσίβλητος δεν ήγειρε ανταπαίτηση για τις προμήθειες του. Η αναφορά επομένως του εφεσίβλητου στη μαρτυρία του στην εν λόγω συμφωνία και στις προμήθειες του ήταν όχι μόνο επιτρεπτή αλλά και αναγκαία για απόδειξη της συμφωνίας. Υποβάλλει επίσης ότι τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου αναφορικά με την αξιοπιστία δικαιολογούνται πλήρως από τη μαρτυρία.

Προκύπτει ότι το βασικό θέμα για απόφαση, στο οποίο και επικεντρώθησαν οι ευπαίδευτοι συνήγοροι κατά το στάδιο των αγορεύσεων, είναι κατά πόσο το δικόγραφο του καλύπτει επαρκώς την υπεράσπιση η οποία προβλήθηκε στην ακρόαση και η οποία, γενόμενη δεκτή από το πρωτόδικο Δικαστήριο, κατέστη το θεμέλιο της απόφασης του. Για τις αρχές οι οποίες διέπουν την ανάγκη αντιστοιχίας των δικογράφων προς τη μαρτυρία δεν υπάρχει βέβαια διαφωνία ή αμφισβήτηση, και οι ευπαίδευτοι συνήγοροι ασχολήθησαν μάλλον με την ερμηνεία της σχετικής αναφοράς στην υπεράσπιση. Η δική μας άποψη είναι ότι, αν και η υπεράσπιση δεν είναι αξιοζήλευτο πρότυπο δικογράφου ως προς τη διατύπωση της εν λόγω υπεράσπισης, εν τούτοις, στο σύνολό της, την εγείρει επαρκώς ώστε το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθώς να επελήφθη αυτής. Η υπεράσπιση αυτή δεν είναι δε συμψηφισμός ή set off αλλά accοrd and satisfaction, με την έννοια και το αποτέλεσμα ότι οι διάδικοι συμφώνησαν να απαλλάξουν εκάτερο των υποχρεώσεων του. Δεν ερμηνεύουμε την παράγραφο 2(δ) της υπεράσπισης ως να περιορίζετο σε συμφωνία αναφορικά με το ύψος των οφειλομένων προμηθειών του Εφεσίβλητου. Η παράγραφος 2(δ) ομιλεί όχι μόνο για "συμβιβαστική" λύση του θέματος των προμηθειών αλλά και συσχετισμό του συμφωνηθέντος ποσού προς το οφειλόμενο από τον Εφεσίβλητο για την αγορά εμπορευμάτων. Η δε παράγραφος 2(ε) καθιστά σαφές ότι μετά την εν λόγω συμφωνία ο Εφεσίβλητος δεν όφειλε πλέον οποιοδήποτε ποσό στην Εφεσείουσα, διευκρινίζοντας έτσι το νόημα της παραγράφου 2(δ) ως εγείρουσας υπεράσπιση accord and satisfaction. Εξ άλλου, δεν θα είχε νόημα η αναφορά στην υπεράσπιση του Εφεσίβλητου στις οφειλόμενες προμήθειες του ως θέμα υπεράσπισης, παρά μόνο σε συσχετισμό με την ισχυριζόμενη συμφωνία αμοιβαίας απαλλαγής. Εξ ου και ο Εφεσίβλητος δεν ανταπαιτεί τις προμήθειες του, παρά μόνο το παραδεκτά οφειλόμενο υπόλοιπο του 13ου μισθού του για το 1993, γεγονός που συνάδει με την ερμηνεία της υπεράσπισης ως αναφερομένης σε συμφωνία αμοιβαίας απαλλαγής. Αναφορά μπορεί να γίνει στην υπόθεση Curium Palace v. Eracleous (1979) 1 CLR 26, όπου ο Α. Λοΐζου, Δ., (ως ήτο τότε) δίδοντας την απόφαση του Εφετείου, είπε στη σελ. 34:

Η αντίκρυση αυτή καλύπτει και την αναφορά στους λόγους έφεσης σε συμψηφισμό. Η προβαλλόμενη με την υπεράσπιση συμφωνία δεν ανάγεται σε συμψηφισμό με την τεχνική έννοια του μονομερούς set off, κάτι που δεν θα ήταν όντως δυνατό στο κυπριακό δίκαιο σε αναφορά με το συμψηφισμό ποσών που απορρέουν από αμοιβαίες αλλά ανεξάρτητες υποχρεώσεις (ίδε: Aντωνίου ν. Cyprus Popular Bank Ltd, Πολ. Έφ. 8154, ημερ. 21.1.1994). Η συμφωνία προβάλλεται ως συμφωνία συμψηφισμού (όρο τον οποίο η ίδια η υπεράσπιση δεν χρησιμοποιεί) με την έννοια accord and satisfaction, που αποτελεί ιδίω δικαιώματι ισχύουσα σύμβαση, η αντιπαροχή για την οποία είναι η εκατέρωθεν ανταλλαγή προηγουμένων ανεξαρτήτων ή μη ανεξαρτήτων υποχρεώσεων. Η ισχύς μιας τέτοιας σύμβασης δεν έγκειται στην αριθμητική αντιπαραβολή των εκατέρωθεν οφειλομένων ποσών αλλά στην ίδια τη συμφωνία ως δημιουργούσα δικαιώματα και υποχρεώσεις δυνάμει των όρων της οι οποίοι καθορίζουν και το περιεχόμενο και το αποτέλεσμα της.