|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 1140
27 Mαΐου, 1998
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στές]
ΝΑVACHO SPORTS WEAR LTD,
Εφεσείοντες-Εναγόμενοι,
v.
PARTHENON SHIRTS (EXPORTERS) LTD,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9508)
Απόδειξη — Αξίωση για υπόλοιπο λογαριασμού για ράψιμο υποκαμίσων — Υπογραφή τιμολογίων από τους εναγομένους που τους εμφάνιζαν να οφείλουν το ποσό που διεκδικήθηκε από τους ενάγοντες, οι οποίοι έραψαν στο εργοστάσιό τους συγκεκριμένο αριθμό υποκαμίσων, για λογαριασμό των εναγομένων — Η αξίωση των εναγόντων έγινε αποδεκτή εν όψει της προφορικής τους μαρτυρίας η οποία υποστηριζόταν από τα έγγραφα που προσκομίστηκαν.
Μαρτυρία — Αξιολόγηση μαρτυρίας — Ευθύνη του πρωτόδικου Δικαστηρίου.
Δικογραφία — Θέμα που δεν καταγράφεται στα δικόγραφα μπορεί να εγερθεί, εφόσον τα προτεινόμενα διά των δικογράφων γεγονότα, δικαιολογούν την εξαιτούμενη αξίωση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση υπέρ των εφεσιβλήτων - εναγόντων για το ποσό των £3,838.20 σ. ως συμφωνημένο υπόλοιπο για το ράψιμο 2,459 υποκαμίσων τα οποία έραψαν στο εργοστάσιό τους, για λογαριασμό των εναγομένων - εφεσειόντων, (από ύφασμα που τους προμήθευσαν οι εναγόμενοι) και επίσης από την πώληση αριθμού υποκαμίσων αξίας £961.20 σ. στους εναγομένους. Η ανταπαίτηση των εναγομένων στην οποία ισχυρίστηκαν ότι από το ύφασμα που παρέδωσαν για το ράψιμο των πιο πάνω υποκαμίσων, σε συνεννόηση μαζί τους, οι εφεσίβλητοι έραψαν 229 υποκάμισα για δικό τους λογαριασμό η αξία των οποίων θα αφαιρείτο από το χρεωστικό τους υπόλοιπο, απορρίφθηκε. Η αξία του υφάσματος που κρατήθηκε, κατά τον ισχυρισμό των εναγομένων από τους ενάγοντες, ήταν £893,10 σ.
Οι εναγόμενοι εφεσίβαλαν την πρωτόδικη απόφαση προβάλλοντας τους ακόλουθους λόγους:
1. Η πρωτόδικη απόφαση ήταν αποτέλεσμα εσφαλμένης αξιολόγησης της μαρτυρίας.
2. Η απαίτηση δεν αφορούσε υπόλοιπο τιμήματος αγοράς, αλλά αμοιβή για «σύμβαση έργου» και υπήρχε διάσταση μεταξύ της έκθεσης απαιτήσεως και της μαρτυρίας επί του θέματος αυτού.
3. Οι ενάγοντες κωλύονταν να υποστηρίξουν πως η ποσότητα του υφάσματος που τους παρέδωσαν οι εναγόμενοι δεν είχε προσδιοριστεί.
4. Η απόρριψη της μαρτυρίας των μαρτύρων των εναγομένων δεν ήταν επαρκώς αιτιολογημένη .
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το πρωτόδικο Δικαστήριο προσέδωσε σημασία στα τιμολόγια που υπέγραψαν οι εναγόμενοι που τους εμφάνιζαν να οφείλουν το ποσό που διεκδικήθηκε, χωρίς επιφύλαξη ή έκδοση δικών τους τιμολογίων που θα τους κάλυπταν και απέρριψε την εκδοχή για προφορικές συνεννοήσεις εκεί που τηρούνταν έγγραφα. Είναι σ' αυτό το πλαίσιο που δέχθηκε τη μαρτυρία του διευθυντή των εναγόντων, ως υποστηριζόμενη από τα έγγραφα που προσκομίστηκαν.
2. Αναφορικά με το ζήτημα της χρέωσης με το ποσό των £961.20, που και πάλι κρίθηκε αξιόπιστη η μαρτυρία του διευθυντή των εφεσιβλήτων, επεσημάνθηκε το γεγονός ότι το σχετικό τιμολόγιο είχε υπογραφεί από τον υπάλληλο των εφεσειόντων, ο οποίος και παρέλαβε τα υποκάμισα.
3. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν παρέλειψε να εξετάσει τον ισχυρισμό των εναγομένων αναφορικά με την ποσότητα υφάσματος που δεν είχε καθορισθεί και να αιτιολογήσει την απόφασή του. Δε δικαιολογείται η ανατροπή της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου για τους λόγους που επικαλείται ο εφεσείων.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Stylianou a.o. v. Papacleovoulou a.o. (1982) 1 C.L.R. 542.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγομένους κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Γεωργίου, E.Δ.) που δόθηκε στις 23 Ioυνίου, 1995 (Aρ. Aγωγής 3872/92) με την οποία επιδικάσθηκε υπέρ των εναγόντων το ποσό των Λ.K.3.838,20, ως συμφωνημένο υπόλοιπο για εργασία που εκτέλεσαν για λογαριασμό των εναγομένων.
Κ. Ευσταθίου, για τους Εφεσείοντες.
Χρ. Κιτρομηλίδης, για τους Εφεσιβλήτους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Κωνσταντινίδης, Δ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Με ύφασμα που παρέδωσαν οι εφεσείοντες-εναγόμενοι, οι εφεσίβλητοι-ενάγοντες έραψαν για λογαριασμό τους 2,459 υποκάμισα και τους χρέωσαν προς £3 το καθένα, όπως ήταν η συμφωνία τους. Υπεγράφησαν συναφώς δύο τιμολόγια (τεκμήρια 1 και 2) που πιστοποιούσαν τον αριθμό και την οφειλή. Συνολικά £7,377.-.
Κατά τον ισχυρισμό των εφεσιβλήτων, πώλησαν προς τους εφεσείοντες οι οποίοι διατηρούσαν κατάστημα λιανικής πώλησης ειδών ένδυσης, αριθμό άλλων υποκαμίσων, αξίας £961.20 σ. Κατέθεσαν ως σχετικό τρίτο τιμολόγιο. Στο οποίο ως οφειλέτες αναφέρονταν οι εφεσείοντες αφού διεγράφη η αναφορά σε κάποιο Ανδρέα Ησαΐα. Το υπέγραψε, όπως και τα υπόλοιπα, υπάλληλος των εφεσιβλήτων.
Οι εφεσείοντες πλήρωσαν £4,500.- και οι εφεσίβλητοι αξίωσαν ως συμφωνημένο υπόλοιπο το ποσό των £3,838.20σ. Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν πως από το ύφασμα που παρέδωσαν, σε συνεννόηση μαζί τους, οι εφεσίβλητοι έραψαν 229 υποκάμισα για δικό τους λογαριασμό. Ήταν η ρητή συμφωνία τους πως θα λογαριάζονταν στο τέλος για να αφαιρεθεί η αξία τους από το χρεωστικό τους υπόλοιπο. Οι εφεσίβλητοι αρνήθηκαν τελικά και οι εφεσείοντες ανταπαίτησαν, ως αξία του υφάσματος που κατά τον ισχυρισμό τους κράτησαν οι εφεσίβλητοι, το ποσό των £893.10 σ. Ως προς την ίδια την απαίτηση των εφεσιβλήτων απέρριψαν την χρέωση για το ποσό των £961.20 σ. Ήταν ο ισχυρισμός τους πως δεν είχαν αγοράσει υποκάμισα από τους εφεσίβλητους. Η παραγγελία έγινε από κάποιο Ανδρέα Ησαΐα, έτυχε να βρίσκεται στο εργοστάσιο των εφεσιβλήτων ο υπάλληλος των εφεσειόντων και απλώς ανέλαβε, για να τους διευκολύνει, τη μεταφορά τους. Γι' αυτό και υπέγραψε το τιμολόγιο, που τότε είχε εκδοθεί στο όνομα του Α. Ησαϊα.
Συνοψίζουμε και την εκδοχή των εφεσιβλήτων ως προς τα αμφισβητηθέντα. Δεν κράτησαν καμιά ποσότητα υφάσματος και δεν κατασκεύασαν υποκάμισα για λογαριασμό τους. Ουδέποτε τέθηκε τέτοιο θέμα και χρησιμοποίησαν όλο το ύφασμα που τους παραδόθηκε για τα 2,459 υποκάμισα που παρέδωσαν. Οι £961.20 σ. ήταν αξία υποκαμίσων που πώλησαν στους εφεσείοντες. Οι ίδιοι θα τα πωλούσαν στη συνέχεια στον Α. Ησαϊα με κέρδος το ποσοστό του 10% που τους χορηγήθηκε ως έκπτωση. Το λάθος ως προς το όνομα του αγοραστή διορθώθηκε επί τόπου.
Κατέθεσαν ως μάρτυρες ο διευθυντής των εφεσιβλήτων από τη μια και από την άλλη ο διευθυντής των εφεσειόντων, ένας πρώην υπάλληλος των εφεσιβλήτων, ο υπάλληλος των εφεσιβλήτων που παρέλαβε τα υποκάμισα και υπέγραψε τα τιμολόγια και ο Α. Ησαϊας. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε, χωρίς δισταγμό όπως σημειώνει, τη μαρτυρία που παρουσίασαν οι εφεσείοντες. Δέχθηκε τη μαρτυρία του διευθυντή των εφεσιβλήτων, εξέδωσε απόφαση υπέρ τους για το ποσό που αξίωσαν και απέρριψε την ανταπαίτηση.
Διατυπώθηκαν 6 λόγοι έφεσης. Με τους λόγους 5 και 6 χαρακτηρίζεται ως σφάλμα του Δικαστηρίου η απόρριψη της ανταπαίτησης τους και η συμπερίληψη στο χρέος τους του ποσού των £961.20. Όπως εξηγείται, με συμπλήρωση στους λόγους έφεσης 1 και 3, η απόφαση του Δικαστηρίου ήταν το αποτέλεσμα εσφαλμένης αξιολόγησης της μαρτυρίας. Κατά τον ισχυρισμό τους, δεν ήταν εύλογο να γίνει δεκτή η μαρτυρία του διευθυντή των εφεσιβλήτων.
Οι λόγοι έφεσης 2 και 4 εγείρουν πιο εξειδικευμένα ζητήματα. Το πρώτο αφορά στο συσχετισμό της έκθεσης απαίτησης προς τη μαρτυρία που προσάχθηκε. Περιέχεται στην έκθεση απαίτησης ρητή αναφορά στη συμφωνία για το ράψιμο υποκαμίσων έναντι της συμφωνηθείσας αμοιβής και για το υπόλοιπο που αξιωνόταν αλλά, κατά τους εφεσείοντες, αυτά δεν ήταν αρκετά για να στηρίξουν την επιδίκαση του ποσού. Σε άλλο σημείο της έκθεσης απαίτησης αναφέρεται πως η συμφωνία μεταξύ των διαδίκων ήταν να αγοράζουν οι εφεσίβλητοι από τους εφεσείοντες "διάφορα εμπορεύματα και να διατηρείται προς το σκοπό αυτό λογαριασμός ο οποίος να χρεωπιστώνεται αναλόγως". Δεν ήταν υπόλοιπο τιμήματος αγοράς το ποσό των £3,838.20 σ. Αλλά αμοιβής για "σύμβαση έργου" και, συνεπώς, υπήρχε διάσταση μεταξύ του δικογράφου και της μαρτυρίας.
Πρωτοδίκως αγόρευσε και επ' αυτού ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσειόντων και το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την εισήγηση του. Δικαίως, εισηγείται ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσιβλήτων, και συμφωνούμε. Η έκθεση απαίτησης, όπως είχε τροποποιηθεί με τη συναίνεση και των εφεσειόντων, κάλυπτε πλήρως, όπως εξηγείται στην πρωτόδικη απόφαση, τα γεγονότα στα οποία αναφέρθηκε ο μάρτυρας των εφεσιβλήτων. Αυτό είναι απολύτως ορθό. Ήταν ρητή η αναφορά στη συμφωνία για το ράψιμο των υποκαμίσων και τα επακόλουθα. Τα οποία δεν αρνήθηκαν καν οι εφεσείοντες στην υπεράσπισή τους. Ούτε και το οφειλόμενο γι' αυτή την εργασία ποσό. Είναι γεγονός ότι η γενική περιγραφή της συμβατικής σχέσης των διαδίκων δεν ήταν ακριβής. Δεν αναιρεί όμως τη ρητή εξειδίκευση που ακολούθησε και, εν πάση περιπτώσει, εκείνο που μετρά δεν είναι η περιγραφή αλλά τα γεγονότα όπως προβάλλονται. (Βλ. συναφώς Stylianou v. Papacleovoulou (1982) 1 C.L.R. 542).
Το δεύτερο ζήτημα δεν προωθήθηκε με οποιοδήποτε επιχείρημα. Το περίγραμμα αγόρευσης των εφεσειόντων δεν αναφέρεται σ' αυτό ούτε και και λέχθηκε οτιδήποτε επ' αυτού ενώπιον μας. Εμφανίζει το Πρωτόδικο Δικαστήριο να απέρριψε την προσαγωγή εγγράφων που κατάρτισαν τρίτοι, κατά εσφαλμένη ερμηνεία του άρθρου 5Ε του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ.9, όπως τροποποιήθηκε. Ποιό ήταν το σφάλμα ερμηνείας δεν εξειδικεύθηκε και πού πάσχει, κατά τη γνώμη του εφεσείοντα, η ενδιάμεση απόφαση που εξέδωσε το Πρωτόδικο Δικαστήριο, δεν γνωρίζουμε. Ο λόγος έφεσης 4 πρέπει να απορριφθεί ως ασαφής και ατεκμηρίωτος.
Ήταν μέρος της εκδοχής των εφεσειόντων πως είχε εξ αρχής συμφωνηθεί ο αριθμός των υποκαμίσων που θα τους παρέδιδαν οι εφεσίβλητοι. Αυτά, αφού ήταν γνωστή η ποσότητα του υφάσματος που τους παρέδωσαν. Δεν είχε όμως μετρήσει κανένας το ύφασμα κατά την παράδοση του και οι εφεσείοντες επικαλέσθηκαν την "ετικέττα" του εργοστασίου που το κατασκεύασε. Το παράπονο τους τώρα είναι πως αφού δεν είχε αμφισβητηθεί κατά την ακροαματική διαδικασία ότι το ύφασμα είχε ετικέττες στις οποίες αναγραφόταν η ποσότητα του υφάσματος, έπρεπε να θεωρηθεί ότι με την παραλαβή έγινε αποδεκτή. Και ότι κωλύονταν οι εφεσίβλητοι να υποστηρίξουν πως αυτή δεν είχε προσδιοριστεί.
Δε χρειάζεται να μας απασχολήσει η πιθανή σημασία του θέματος. Οι ισχυρισμοί των εφεσειόντων στερούνται υπόβαθρου. Πρώτα απ' όλα δεν ήταν η θέση τους, κατά την αντεξέταση του διευθυντή των εφεσιβλήτων, πως υπήρχαν έγγραφα που προσδιόριζαν την ποσότητα του υφάσματος και στις δύο παραδόσεις που έγιναν. Όπως υπεβλήθη στο μάρτυρα, αυτό συνέβη "τη δεύτερη φορά, τουλάχιστον τη δεύτερη φορά που σας έφεραν το ύφασμα". Μετά, δεν είναι ορθό πως δεν αμφισβητήθηκε ο ισχυρισμός. Ο διευθυντής των εφεσιβλήτων τον απέρριψε κατηγορηματικά. Δεν του δόθηκαν οποιαδήποτε έγγραφα και δεν υπήρχαν ετικέττες. Πράγμα που υπεβλήθη και στο διευθυντή των εφεσειόντων, κατά την αντεξέταση του.
Τα υπόλοιπα που συζητήθηκαν, όπως σημειώσαμε, αφορούν στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων. Προτείνουν οι εφεσείοντες πως δικαιολογείται παρέμβαση μας γιατί, κατά την εκτίμηση τους, ήταν αφύσικη και παράλογη η εκδοχή του διευθυντή των εφεσιβλήτων. Και γιατί απερρίφθη η μαρτυρία των μαρτύρων που κάλεσαν χωρίς καθόλου ή επαρκή αιτιολόγηση. Ειδικότερα, όπως αναφέρουν, η μαρτυρία των δύο από τους μάρτυρες που κάλεσαν απορρίφθηκε απλώς επειδή ο ένας ήταν κουμπάρος του διευθυντή τους και ο άλλος κλήθηκε να καταθέσει από τον τελευταίο μάρτυρα, που είναι αδελφός του διευθυντή τους.
Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Και έχουν δίκαιο οι εφεσίβλητοι πως δεν συντρέχουν περιστάσεις που θα δικαιολογούσαν παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο το Πρωτόδικο Δικαστήριο αξιολόγησε τη μαρτυρία. Που είναι κατ' εξοχήν δική του αρμοδιότητα.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στις σχέσεις των μαρτύρων, αλλά μόνο σε σχέση με τον χαρακτηρισμό μερικών από αυτούς ως "ανεξάρτητων". Απέρριψε τους ισχυρισμούς που προώθησαν οι μάρτυρες των εφεσειόντων γιατί ήταν ασαφείς και μη φυσιολογικοί, για λόγους που κατέγραψε. Υποτίθεται ότι κατά την παράδοση των πρώτων 1,261 υποκαμίσων, ο διευθυντής των εφεσιβλήτων ανέφερε πως έραψε για δική τους χρήση 95 υποκάμισα και κατά την παράδοση των υπολοίπων, σε μεταγενέστερη ημερομηνία, άλλα 134. Οπότε και συμφωνήθηκε να πιστωθούν οι εφεσείοντες με την αξία τους. Εντούτοις, υπέγραψαν τα τιμολόγια που τους εμφάνιζαν να οφείλουν το ποσό που διεκδικήθηκε χωρίς επιφύλαξη ή έκδοση δικών τους τιμολογίων που θα τους κάλυπταν. Προσέδωσε σημασία σ' αυτά το Πρωτόδικο Δικαστήριο και απέρριψε την εκδοχή για προφορικές συνεννοήσεις εκεί που τηρούνταν έγγραφα. Επιπλέον, στο τέλος ο διευθυντής των εφεσειόντων κατέθεσε πως δεν είχε γίνει αναφορά στον αριθμό των υποκαμίσων που κατά τον ισχυρισμό του έραψαν για δικό τους λογαριασμό οι εφεσίβλητοι. Ούτε στο ποσό στο οποίο θα δικαιούνταν. Ενώ η βασική εκδοχή ήταν πως είχε γίνει προσυνεννόηση. Που θα ήταν, συνεπώς, εντελώς αόριστη. Είναι σ'αυτό το πλαίσιο που το Πρωτόδικο Δικαστήριο δέχθηκε τη μαρτυρία του διευθυντή των εφεσιβλήτων, ως υποστηριζόμενη από τα έγγραφα που προσκομίστηκαν. Και απέρριψε την αντίθετη, περιλαμβανομένης και της μαρτυρίας του πρώην υπαλλήλου των εφεσιβλήτων, σύμφωνα με τον οποίο, σε μια περίπτωση, πριν τέσσερα περίπου χρόνια, είχε δει δείγματα των υποκαμίσων των εφεσειόντων στο εργοστάσιο των εφεσιβλήτων. Τα οποία, όπως του εξήγησε ο διευθυντής των εφεσιβλήτων στον οποίο εξέφρασε απορία, ράφτηκαν από ύφασμα που αγόρασαν από τους εφεσείοντες. Ας σημειωθεί πως αυτή η εκδοχή δεν είχε τεθεί στο διευθυντή των εφεσιβλήτων όταν κατέθετε.
Ως προς το τελευταίο ζήτημα, της χρέωσης με το ποσό των £961.20 σ. και πάλι το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε αξιόπιστη τη μαρτυρία του διευθυντή των εφεσιβλήτων. Σημείωσε πως γενικά η μαρτυρία που είχε παρουσιάσει η υπεράσπιση δεν του είχε κάμει καθόλου καλή εντύπωση και επεσήμανε το γεγονός ότι το σχετικό τιμολόγιο είχε υπογραφεί από τον υπάλληλο των εφεσιβλήτων, ο οποίος και παρέλαβε τα υποκάμισα. Επίσης ότι η διαγραφή του ονόματος του Α. Ησαΐα έγινε με τρόπο που άφηνε το όνομα του ευδιάκριτο, σημείο στο οποίο ευλόγως, ενόψει των ισχυρισμών που προβλήθηκαν, μπορούσε να προσδοθεί σημασία. Σημειώνουμε πως στο τιμολόγιο εκείνο ως διεύθυνση του αγοραστή αναφέρεται το Παλαιομέτοχο όπου και βρίσκονταν τότε οι εφεσείοντες. Ενώ ο Α. Ησαΐας δεν είχε σχέση με αυτό τον τόπο. Τελικά δε, δεν αναγνώρισε ο Α. Ησαΐας πως όφειλε ο ίδιος οποιοδήποτε ποσό στους εφεσίβλητους. Κατά τη μαρτυρία του και συναφώς τη μαρτυρία του υπαλλήλου των εφεσειόντων, την ίδια μέρα της παράδοσης των υποκαμίσων τα απέρριψε γιατί τα πιο πολλά "δεν του έκαμναν" και τα επέστρεψε, πάλι μέσω του υπαλλήλου των εφεσειόντων.
Δεν έχουμε ικανοποιηθεί ότι δικαιολογείται να ανατρέψουμε την απόφαση του Πρωτόδικου Δικαστηρίου. Είναι γεγονός ότι δέχθηκε πως είχε παραδοθεί ποσότητα υφάσματος που δεν είχε καθορισθεί αλλά δεν είχε παραγνωρισθεί αυτή η πτυχή της υπόθεσης. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε σε όλα τα ουσιώδη σημεία της μαρτυρίας και δεν είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε πως δεν ήταν εύλογη η κρίση του.
Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.