CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1998) 1 ΑΑΔ 1836

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 9486

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14.10.98

Ακολούθως το Δικαστήριο αφού ανέλυσε τη νομολογία αναφορικά με το μέτρο αποζημιώσεων σε τέτοιες περιπτώσεις και αφού αναφέρθηκε στις αυθεντίες σχετικά με την αρχή επιδίκασης παραδειγματικών αποζημιώσεων, απέρριψε και τα δύο αιτήματα των εφεσειόντων. Επισημαίνοντας ότι η μαρτυρία του εκτιμητή των εφεσειόντων για την αγοραία ενοικιαστική αξία του ακινήτου βασιζόταν στην προϋπόθεση ότι το κτίριο θα έπρεπε να είχε επιδιορθωθεί πλήρως για να έχει την ενοικιαστική αξία στην οποία κατέληξε, απέρριψε τη μαρτυρία του δεχόμενος εκείνη του εκτιμητή των εφεσιβλήτων, που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι λόγω της θέσης του κτιρίου, αλλά βασικά λόγω της πάρα πολύ άσχημης κατάστασης του, η αγοραία ενοικιαστική αξία του κτιρίου ήταν μηδέν. Το συμπέρασμα του Δικαστηρίου επί του προκειμένου, όπως φαίνεται στη σελ.12 της απόφασης είναι το πιο κάτω:

Το αστικό αδίκημα της παράνομης επέμβασης σε ακίνητη ιδιοκτησία είναι αγώγιμο per se. Όπου όμως δεν αποδεικνύεται η ύπαρξη ζημιάς, μπορεί να επιδικαστούν μόνο ονομαστικές αποζημιώσεις και να μη δοθούν έξοδα ή ακόμη και να διαταχθεί ο ενάγων να καταβάλει έξοδα στον εναγόμενο. (Παπακόκκινου κ.α. ν. Θεοδοσίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 379, Kakoullou and Another v. Kakoulli (1985) 1 C.L.R. 355, Ttantis v. Hadjimichael and Another (1982) 1 C.L.R. 301 και Ευθυβούλου κ.α. ν. Συμβούλιο Βελτιώσεως Κισσόνεργας κ.α., Πολ. Έφεση 9712, ημερ. 21.5.98).

Όπου αποδεικνύεται παράνομη κατοχή ακινήτου το μέτρο αποζημιώσεων είναι η αγοραία ενοικιαστική αξία του ακινήτου και όχι το όφελος που προσπορίζεται ο παράνομος κάτοχος από τη χρήση της γης ή η ακριβής απώλεια του ιδιοκτήτη. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό, αλληλένδετο με την ενοικιαστική αξία της περιουσίας (Ναυτικός Όμιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων (1992) 1 Α.Α.Δ. 882). Η καταβολή αποζημιώσεων με βάση τις πιο πάνω αρχές επιβάλλεται, έστω και αν ο ιδιοκτήτης δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο ίδιος την περιουσία ή να την ενοικιάσει (Γενικός Εισαγγελέας ν. Βαhchecioglou και Άλλος, Πολ. Έφεση 9562, ημερ. 27.2.98 όπου γίνεται αναφορά σχετικά με το θέμα στην Strand Electric and Engineering Co. Ltd v. Brisford Ltd (1952) 1 All E.R. 796).

Οι εφεσείοντες προσβάλλουν το εύρημα ότι απέτυχαν να αποδείξουν απώλεια ή ζημιά και παραθέτουν σειρά αποφάσεων που ασχολούνται με το θέμα των αποζημιώσεων. Μεταξύ άλλων αναφέρονται και στο πιο κάτω απόσπασμα από την υπόθεση Swordheath Properties Ltd v. Tabet and Others (1979) 1 All E.R. p.240 στη σελ.242:

Περαιτέρω, αναφέρθηκαν και στην υπόθεση Inverugie Investments Ltd v. Hackett (1995) 3 All E.R. 841, από την οποία παραθέτουμε σχετικό απόσπασμα από τη σελ. 845:

Προκύπτει από τις αρχές που εκφράζονται στις πιο πάνω αυθεντίες και τα γεγονότα ότι το Δικαστήριο προχώρησε πάνω σε λανθασμένη βάση για να απορρίψει την απαίτηση των εφεσειόντων για ενδιάμεσα κέρδη με το να αποδεχθεί ότι η ενοικιαστική αξία ήταν μηδέν. Σε όποιο μέτρο το εύρημα αυτό σημαίνει ότι η απαίτηση απορρίφθηκε γιατί οι εφεσείοντες δεν θα μπορούσαν να ενοικιάσουν το ακίνητο, τούτο είναι αντίθετο με τις αυθεντίες. Στη βάση δε ότι το ακίνητο δεν είχε καμμιά ενοικιαστική αξία, το εύρημα είναι λανθασμένο ενόψει της μαρτυρίας, γιατί πέρα από τη θέση που εκφράζεται στις πιο πάνω αυθεντίες σε σχέση με το τι πρέπει ν΄αποδεικνύεται, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι, όπως αναφέραμε πιο πάνω, σε προηγούμενες δικαστικές διαδικασίες το Δικαστήριο επεδίκασε αποζημιώσεις για ενδιάμεσα διαφυγόντα κέρδη και επιπρόσθετα εξέδωσε και απόφαση επί του ιδίου θέματος σε άλλη διαδικασία εκ συμφώνου. Θεωρούμε λανθασμένη τη θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η κατάσταση στην οποία βρισκόταν το κτίριο κατά τον ουσιώδη χρόνο, καθιστούσε την ενοικιαστική αξία του ακινήτου μηδενική. Παρατηρούμε ότι η κατάσταση αυτή ήταν αποτέλεσμα των ενεργειών των εφεσίβλητων στη συντήρηση του κτιρίου ή και στην πρόκληση ζημιών σε αυτό και ότι δεν θα έπρεπε να επιτραπεί στους εφεσίβλητους να επικαλεσθούν τη δική τους αδικοπραξία για να αποφύγουν τις νομικές τους ευθύνες. Η θέση αυτή προβάλλεται και ως επιχείρημα εκ μέρους των εφεσειόντων με αναφορά στην υπόθεση Improvement Board of Strovolos v. The Republic (1983) 1 C.L.R. 434 και στο σύγγραμμα Spry "Equitable Remedies", 2η Έκδοση, όπου στη σελ. 232 αναφέρεται ότι κανένα Δικαστήριο που απονέμει το δίκαιο της επιείκειας δεν θα βοηθήσει διάδικο να αντλήσει πλεονέκτημα από τη δική του αδικοπραξία. Το θέμα των αποζημιώσεων θα έπρεπε να είχε αποφασιστεί με αφετηρία την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το κτίριο πριν την πρόκληση των ζημιών ή μετά τις αναγκαίες επιδιορθώσεις.

Στο δίκαιο που διέπει το θέμα παραδειγματικών αποζημιώσεων, εξέχουσα θέση κατέχει η αγγλική απόφαση στην υπόθεση Rookes v. Barnard (1964) 1 All E.R. 367, όπου τέθηκαν οι προϋποθέσεις που δικαιολογούν την επιδίκαση τέτοιων αποζημιώσεων. Στην Papakokkinou and Others v. Kanther (1982) 1 C.L.R. 65, το Εφετείο, χωρίς να αποφανθεί τελικά αν οι αρχές της Rookes v. Barnard τυγχάνουν εφαρμογής στην Κύπρο, προτίμησε την ευρύτερη αρχή που επιτρέπει επιδίκαση παραδειγματικών αποζημιώσεων όπου η διαγωγή του εναγόμενου είναι τόσο αξιόμεμπτη ώστε να αρμόζει επιβολή τιμωρίας από πολιτικό δικαστήριο. Αξιόμεμπτη διαγωγή είναι εκείνη που συνοδεύεται από έντονα στοιχεία αλαζονείας, θρασύτητας ή αθέμιτου κίνητρου, ιδιαίτερα όταν τείνει να ταπεινώσει το θύμα του αδικήματος.