CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1998) 1 ΑΑΔ 767

Κατά την ώρα του δυστυχήματος επέβαιναν στο αυτοκίνητο του εφεσίβλητου οι Ιωάννης Κ. Ιωάννου και Αδάμος Πάρπας οι οποίοι κατέθεσαν για τις συνθήκες του ατυχήματος. Η μαρτυρία του εφεσίβλητου και των συνεπιβατών του αποτέλεσε την βάση των ευρημάτων του δικαστηρίου που αναφέρονται στις πραγματικές συνθήκες του ατυχήματος. Πρόκειται για μαρτυρία ταυτόσημη στα ουσιώδη σημεία της η οποία κρίθηκε από το δικαστήριο ως αξιόπιστη. Η αξία του σχεδίου της σκηνής του δυστυχήματος συνεκτιμήθηκε με την υπόλοιπη μαρτυρία και το περιεχόμενο του σχεδίου κρίθηκε ότι συνάδει με την εκδοχή του εφεσίβλητου. Το πρωτόδικο δικαστήριο απέδωσε στο σχέδιο την πρέπουσα βαρύτητα και σημασία. Βλ. Ioannides v. Kyriacou (1988) 1 CLR 639.

Η θέση του εφεσείοντα είναι ότι το πρωτόδικο δικαστήριο παρέλειψε να αξιολογήσει τη μαρτυρία στο σύνολό της και των γεγονότων που έχουν την βαρύνουσα σημασία και ότι αποδέχθηκε αντιφατική μαρτυρία και/ή μαρτυρία ασυμβίβαστη με την πραγματική μαρτυρία και/ή τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Ο εφεσείων διατείνεται επίσης ότι το πρωτόδικο δικαστήριο προέβη στην κατανομή ευθύνης χωρίς αποδεκτή ή οποιαδήποτε αιτιολογία και ότι κατέληξε σε συμπεράσματα με βάση ανακριβή γεγονότα.

Ο εφεσείων πρωτόδικα και κατ΄ έφεση, πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι γενεσιουργός αιτία του δυστυχήματος ήταν η υπό του εφεσίβλητου αμελής οδήγηση του αυτοκινήτου στη δεξιά πλευρά του δρόμου καθώς και η παράλειψη του εφεσίβλητου να ασκήσει έγκαιρα και/ή καθόλου την πρέπουσα υπό τις περιστάσεις παρατηρητικότητα. Η θέση αυτή του εφεσείοντα είναι παντελώς ανεδαφική. Η σύγκρουση των δύο οχημάτων έγινε στον κύριο δρόμο γεγονός το οποίο αποκαλύπτει αφ΄ εαυτού πως το τράκτορ με τη συρόμενη καρότσα δημιούργησαν κατάσταση απόφραξης του κύριου δρόμου. Το γεγονός ότι η σύγκρουση έγινε προς τη δεξιά πλευρά του δρόμου σε σχέση με την κατεύθυνση του αυτοκινήτου καθόλου δεν διαφοροποιεί την αποκλειστική ευθύνη του εφεσείοντα εφόσον κατά την εκτίμηση του συνόλου της μαρτυρίας το πρωτόδικο δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι το τράκτορ δεν ήταν ορατό από τον κύριο δρόμο λόγω των δέντρων που εμπόδιζαν την ορατότητα, ότι το τράκτορ εισήλθε από την πάροδο στον κύριο δρόμο χωρίς να σταματήσει στο αλτ, ότι το αυτοκίνητο του εφεσίβλητου βρισκόταν σε μικρή απόσταση από την πάροδο κατά την ώρα της εξόδου του τράκτορ στον κύριο δρόμο και ότι η ενέργεια του εφεσίβλητου να οδηγήσει το αυτοκίνητο προς τα δεξιά για να αποφύγει τη σύγκρουση με το τράκτορ ήταν εύλογη υπό τις περιστάσεις και την αγωνία της στιγμής. Βλ. Adamis v. Heracleous (1982) 1 CLR 746 και Κυριάκου ν. Φιλίππου (1992) 1 ΑΑΔ (Α) 642.

Επέμβαση με τα ευρήματα του πρωτόδικου δικαστηρίου χωρεί μόνο όπου εξ αντικειμένου αυτά καταφαίνονται ως ανυπόστατα. Βλ. Νεάρχου ν.Χαραλάμπους (1991) 1 ΑΑΔ 954, 962, Πάφος Στόουν Εστέϊτς Λτδ κα ν. Βαλαωρίτη κα, Πολ. Εφεση 9263/25.2.97 και Αθανασίου ν. Κουνούνη, Πολ. Εφεση 9041/29.5.97.

Η γενική αρχή είναι ότι οι οδηγοί στον κύριο δρόμο έχουν προτεραιότητα για τη χρήση του δρόμου η οποία πρέπει να γίνεται σεβαστή από τους οδηγούς που προσεγγίζουν τον κύριο δρόμο από πάροδο. Αριστοδήμου ν. Πέτρου (1995) 1 ΑΑΔ 980 και Χριστοδούλου ν. Μπίλλη Πολ. Εφεση 9502/30.1.98.

Το αίτημα υποβλήθηκε μετά που έκλεισε την υπόθεσή του ο ενάγων (εφεσίβλητος) και μετά την κατάθεση τεσσάρων μαρτύρων που κλήθηκαν από τον εφεσείοντα. Το αίτημα για επανακλήτευση του μάρτυρα ορθά απορρίφθηκε εφόσον ο εφεσείων απέτυχε να θέσει ενώπιον του δικαστηρίου σοβαρό λόγο που να δικαιολογούσε την έγκριση του αιτήματος κατά το προχωρημένο εκείνο στάδιο της ακροαματικής διαδικασίας. Τα θέματα της ορατότητας και των ιχνών τροχοπέδησης ήταν θέματα συναφή προς τα επίδικα και οπωσδήποτε δεν ηγέρθησαν ex improviso και ούτε επρόκειτο για τυπικά θέματα. Κρίνουμε πως δεν συντρέχει λόγος παρέμβασης μας στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του πρωτόδικου δικαστηρίου επί του συγκεκριμένου αυτού θέματος. Βλ. Savoullas v. Loucas (1979) 1 CLR 336. Kατά συνέπεια ο λόγος έφεσης που άπτεται αυτού του θέματος απορρίπτεται.

Ανεπιτυχής κρίνεται και ο λόγος έφεσης ο οποίος αναφέρεται στην κατάθεση φακέλου ποινικής υπόθεσης προς απόδειξη παραδοχής του ενάγοντα. Το πρωτόδικο δικαστήριο επέτρεψε την κατάθεση φακέλου ποινικής υπόθεσης προς απόδειξη παραδοχής του ενάγοντα για διάπραξη τροχαίου ποινικού αδικήματος τα γεγονότα του οποίου ταυτίζονται με τα γεγονότα της υπό συζήτηση υπόθεσης. Η μαρτυρία είναι αποδεκτή μόνο εναντίον του προσώπου το οποίο έκανε την παραδοχή και η αποδεικτική της αξία αποτιμάται από το δικαστήριο σε συνάρτηση προς τα γεγονότα που στοιχειοθετούν το αστικό αδίκημα. Βλ. Πουρίκκος ν. Βασιλείου (1993) 1 ΑΑΔ 256 και Χ"Ιωάννου ν. Μπουκάριος (1995) 1 ΑΑΔ 131. Στην προκείμενη περίπτωση η παραδοχή του εφεσείοντα έγινε αποδεκτή και συνεκτιμήθηκε μέσα στα πιο πάνω πλαίσια.

Ο εφεσείων αμφισβητεί την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης καθόσον αφορά το ύψος των γενικών αποζημιώσεων για απώλεια μελλοντικών απολαβών που έχουν επιδικασθεί υπέρ του εφεσίβλητου. Ο εφεσίβλητος κατά τον χρόνο του δυστυχήματος ήταν 27 χρόνων και εργαζόταν ως οικοδόμος στην εταιρεία Χαρίλαος Αποστολίδης και Σία. Οι απολαβές από την εργασία του ήταν £80,40 εβδομαδιαίως. Το ύψος των απολαβών του εφεσίβλητου καθώς και το ότι κατά τους πρώτους έξι μήνες μετά το δυστύχημα ήταν ανίκανος για εργασία είναι γεγονότα αδιαμφισβήτητα. Με βάση αυτά τα δεδομένα το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά υπολόγισε τις απώλειες του εφεσίβλητου για τη συγκεκριμένη αυτή χρονική περίοδο στο ποσό των £2100.

Αναφορικά με τις απώλειες του εφεσίβλητου για την περίοδο που άρχιζε μετά τους πρώτους έξι μήνες της πλήρους ανικανότητας μέχρι την έναρξη της ακρόασης της υπόθεσης τον Οκτώβρη του 1993 και μέχρι τη συμπλήρωση της ακρόασης τον Φεβράρη του 1996, περίοδος κατά την οποία η ικανότητα του εφεσίβλητου για εργασία ήταν μειωμένη, ο εφεσίβλητος εργαζόταν σε άλλη εργασία και το εισόδημά του κυμαινόταν μεταξύ £30 και £50 εβδομαδιαίως. Δοθέντος ότι το εισόδημα του εφεσίβλητου πριν το δυστύχημα ήταν £80 εβδομαδιαίως το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά υπολόγισε την απώλεια του εφεσίβλητου μέχρι τον Οκτώβρη 1993 στο ποσό των £170.- μηνιαίως ήτοι, Μάρτης 1990 μέχρι Ιούνιο 1993 συνολικά 40 μήνες προς £170.- μηνιαίως, σύνολο £6800.-.

Το πρωτόδικο δικαστήριο έχοντας ως υπόβαθρο αξιόπιστη μαρτυρία ότι οι ακαθάριστες απολαβές των ειδικευμένων οικοδόμων για την περίοδο από Οκτώβρη 1993 μέχρι Μάϊο 1995 ήταν £127.- εβδομαδιαίως ορθά υπολόγισε ότι ο εφεσίβλητος θα μπορούσε να είχε από τα μέσα του 1993 καθαρές απολαβές της τάξης των £100.- εβδομαδιαίως ή των £440.- περίπου το μήνα μέχρι τη συμπλήρωση της ακρόασης το Φεβράρη του 1996. Ετσι οι απώλειες του εφεσίβλητου υπολογίστηκαν από τον Ιούλιο 1993 μέχρι το Φεβράρη 1996 ήτοι, 32 συνολικά μήνες προς £260.- μηνιαίως σύνολο £8320. Το σύνολο της απώλειας για την περίοδο από Μάρτη 1990 μέχρι Φεβράρη 1996 συμποσούται στις £15120.

Ο καθορισμός του συγκεκριμένου αριθμού ο οποίος θα αποτελέσει τον πολλαπλασιαστή είναι έργο του δικαστηρίου. Βλ. Fysko Constructing Co Ltd v. Γεωργίου (1991) 1 ΑΑΔ 1014. Η διακριτική εξουσία του δικαστηρίου είναι εν προκειμένω ευρεία. Βλ. Mc Gregor on Damages, 13η έκδοση, σελ. 803, παρ. 1176, υπό τον τίτλο "Calculation of multiplier". Οσο πιο μικρή είναι η ηλικία του ενάγοντα τόσο μεγαλύτερος πρέπει να είναι ο πολλαπλασιαστής, η ηλικία συνταξιοδότησης, η κατάσταση της υγείας του, οι προοπτικές εργοδότησης, κατά πόσο παίρνει ή δεν παίρνει σύνταξη κλπ είναι παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη στη διεργασία προσδιορισμού του κατάλληλου πολλαπλασιαστή.

Στην προκείμενη περίπτωση ο πρωτόδικος δικαστής καθορίζοντας τον πολλαπλασιαστή στον αριθμό 10 ορθά έλαβε υπόψη την ηλικία των 34 ετών του εφεσίβλητου κατά το χρόνο της δίκης. Βλ. Ιoannou & Paraskevaides (Οverseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 CLR 789, Χατζηχριστοφόρου ν. Αταλιανή (1992) 1 ΑΑΔ 1114. Ο πολλαπλασιαστής που προκρίνεται ως ο πιο κατάλληλος πρέπει να αντιπροσωπεύει ικανοποιητικά τη σημερινή αξία της μελλοντικής απώλειας. Βλ. Zachariou v. Elmini Lioness Inc. and Another (1983) 1 CLR 415.

Ο πολλαπλασιαστής 10 εφαρμόστηκε σε ενάγοντες τριάντα επτά ετών. Βλ. Zachariou v. Elmini Lioness Inc. and Another (ανωτέρω) τριανταπέντε ετών Fysko Constructing Co Ltd v. Γεωργίου (ανωτέρω) και Χατζηχριστοφόρου ν. Αταλιανή (ανωτέρω).

Το Ανώτατο Δικαστήριο επεμβαίνει στα ευρήματα του πρωτόδικου δικαστηρίου που αναφέρονται στις αποζημιώσεις μόνο όπου διαπιστώνεται ότι το δικαστήριο ενήργησε κάτω από λανθασμένη ερμηνεία των αρχών δικαίου που διέπουν το ζήτημα ή στην περίπτωση όπου το ποσό των αποζημιώσεων είναι έκδηλα υπερβολικό ή έκδηλα ανεπαρκές έτσι ώστε να θεωρείται ότι η απόφαση του δικαστηρίου είναι το αποτέλεσμα ενός απόλυτα λανθασμένου υπολογισμού. Βλ. Christodoulou v. Menicou and Others (1986) 1 CLR 17 και Ioannou v. Ηoward (1966) 1 CLR 45.