|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 579
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 9199
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗ, Δ/στών
Δόμνα Νικόλα Χριστοδούλου,
Εφεσείουσα
- ν. -
Αθηναίδος Ιωάννου Χριστοδούλου,
Εφεσίβλητης
---------------------------
27 Μαρτίου 1998
Για την εφεσείουσα: Αιμ. Θεοδούλου.
Για την εφεσίβλητη: Λ. Κληρίδης.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα κίνησε αγωγή εναντίον δύο προσώπων, ήτοι, της εφεσίβλητης - εναγομένης 1 - και μιας άλλης ως εναγομένης 2, διεκδικώντας την κυριότητα κτήματος και αξιώνοντας την επ΄ ονόματι της εγγραφή του. Επρόκειτο για το τεμάχιο 37Β του Φ/Σ 53/20 του χωριού Σούνι-Ζανατζιά, έκτασης 9 στρεμμάτων και 2 προσταθιών με εικοσιοκτώ χαρουπιές και μια ελιά.
Στην πορεία της αγωγής η εναγόμενη 2 απεβίωσε και εν συνεχεία η απαίτηση εναντίον της αποσύρθηκε. Το κτήμα είχε κατά πρώτο εγγραφεί επ΄ ονόματι της πρώην εναγομένης 2. Αυτό έγινε το 1969. Αργότερα, ήτοι, το 1990 εκείνη το πώλησε στην εφεσίβλητη στο όνομα της οποίας και μεταβιβάστηκε. Η εφεσείουσα ισχυριζόταν ότι το κτήμα της ανήκε δυνάμει δωρεάς και/ή προίκας δοθείσας από τον θετό της πατέρα κατά το 1935 και/ή δυνάμει από μέρους της εχθρικής κατοχής. Η προσπάθεια της για εμπέδωση αυτών των θέσεων συνοδευόταν και από τη θέση ότι η εφεσίβλητη δεν απέκτησε επί του κτήματος δικαίωμα που να υπερίσχυε
. Υπενθυμίζουμε αναφορικά με αυτή τη δεύτερη πτυχή ότι, όπως λέχθηκε στη Βασιλείου κ.α. ν. Μενελάου κ.α. (1990) 1 Α.Α.Δ. 1125 με αναφορά σε προηγούμενη νομολογία (στη σελ. 1135):"Έναντι δικαιωμάτων παραγραφής που έχουν ήδη ωριμάσει υπερισχύει η μεταγενέστερη εγγραφή μόνο στις περιπτώσεις που γίνεται στο όνομα προσώπου το οποίο ισχυρίζεται και ακολούθως αποδεικνύει ότι (α) είναι καλή τη πίστει αγοραστής, (β) έναντι ανταλλάγματος αξίας και (γ) χωρίς ειδοποίηση είτε πραγματική είτε συμπερασματική είτε αποδιδόμενη αναφορικά με την ύπαρξη των δικαιωμάτων παραγραφής τρίτων. Σχετική επί του προκειμένου είναι η υπόθεση Χατζηειρήνη Νικόλα ν. Χαράλαμπου Χριστοφή και άλλου, (1965) 1 Α.Α.Δ. 324, στην οποία τονίστηκε ότι τα τρία πιο πάνω στοιχεία αποτελούν θέματα πραγματικά και το βάρος της απόδειξής τους βρίσκεται πάντοτε στους ώμους του αγοραστή."
Όπως φαίνεται στην εκκαλούμενη απόφαση, το πρωτόδικο δικαστήριο στο τέλος προβληματίστηκε αναφορικά με το κατά πόσο το θέμα εχθρικής κατοχής θα μπορούσε να εξεταστεί στην απουσία, ως διαδίκου, του προσώπου εναντίον του οποίου στρεφόταν η απαίτηση, ήτοι, της πρώην εναγομένης 2 και, κατόπιν του θανάτου της, των αντιπροσώπων της. Παρατήρησε ανάμεσα σε άλλα ότι η μη συνένωση της "είχε ως αποτέλεσμα οι ισχυρισμοί περί εχθρικής κατοχής να μείνουν βασικά αναπάντητοι". Ωστόσο, παρά τους ενδοιασμούς του, το δικαστήριο προχώρησε σε αξιολόγηση της επί του θέματος μαρτυρίας. Κατέληξε ότι η εφεσείουσα δεν είχε αποδείξει δικαίωμα στο κτήμα δυνάμει είτε εχθρικής κατοχής είτε άλλως πως. Αυτή η κατάληξη έθετε βέβαια τέρμα στην αξίωση της εφεσείουσας. Όμως το δικαστήριο εξέτασε εν συνεχεία και τις περιστάσεις πρόσκτησης του κτήματος από την εφεσίβλητη ώστε να υπάρχει διατυπωμένο σχετικό εύρημα σε περίπτωση που θα επικρατούσε κατ΄ έφεση διαφορετική άποψη ως προς το βασικό θέμα. Κατέληξε ότι η εφεσίβλητη ήταν στο κάθε τι άμεμπτη και γι΄ αυτό θα υπερίσχυε εν πάση περιπτώσει η επ΄ ονόματι της εγγραφή του κτήματος. Απέρριψε ως εκ τούτου την αγωγή.
Με την έφεση αμφισβητούνται οι καταλήξεις του δικαστηρίου και στους δύο τομείς. Πριν όμως από τη συζήτηση της ουσίας, θέσαμε προς εξέταση το κατά πόσο η αγωγή θα μπορούσε να είχε προωθηθεί ενόψει της εν τέλει απουσίας ως διαδίκου του διαχειριστή της περιουσίας της πρώην εναγομένης 2.
Ο συνήγορος της εφεσείουσας εισηγήθηκε ότι το ισχυριζόμενο δικαίωμα περί εχθρικής κατοχής μπορούσε να προωθηθεί μόνο εναντίον της εφεσίβλητης ως του προσώπου που τώρα εμφανίζεται να έχει αποκλειστικό συμφέρον στο κτήμα και πρόσθεσε προς επίρρωση την άποψη ότι δεν θα μπορούσε να είχε ζητηθεί εναντίον της πρώην εγγεγραμμένης ως ιδιοκτήτριας οποιαδήποτε θεραπεία εφόσον εκείνη δεν διατηρούσε πλέον σχέση με το κτήμα. Ο συνήγορος εξήγησε συναφώς ότι η αναφορά στην πρώην εναγόμενη 2 χρησιμότητα είχε μόνο για να τεθεί στο δικαστήριο το ιστορικό της υπόθεσης. Επί πλέον, τόνισε ότι εγειρόταν πέρα από το θέμα εχθρικής κατοχής και θέμα δωρεάς ή προίκας. Σημειώνουμε όμως σχετικά με αυτό ότι και το θέμα δωρεάς ή προίκας αφορούσε άμεσα την πρώην ιδιοκτήτρια το ίδιο όπως και το θέμα εχθρικής κατοχής.
Ο συνήγορος της εφεσίβλητης υποστήριξε ενώπιον μας ότι η αγωγή δεν μπορούσε να προχωρήσει ενόψει της απουσίας αναγκαίου διαδίκου και κάλεσε το Εφετείο να ενεργήσει στη βάση της Δ.35 θ. 8 για να δώσει τέλος στην υπόθεση, παρόλον που το ζήτημα δεν τέθηκε με λόγο έφεσης. Και οι δύο συνήγοροι αναφέρθηκαν σε νομολογία αναφορικά με το ποιοι θεωρούνται αναγκαίοι διάδικοι σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αδυνατούμε να αντιληφθούμε το πώς θα ήταν δυνατό να εξεταστεί θέμα ισχυριζόμενης εχθρικής κατοχής, δωρεάς ή προίκας όταν δεν ήταν διάδικος το πρόσωπο εναντίον του οποίου στρεφόταν η ουσία της αξίωσης, εδώ η πρώην εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια. Το ότι το εν λόγω πρόσωπο είχε μεταβιβάσει το κτήμα δεν μετέβαλλε εν προκειμένω την κατάσταση διότι το αντικείμενο συνέχιζε να
είναι το προ της μεταβίβασης καθεστώς κυριότητας. Η εφεσίβλητη, εναντίον της οποίας προωθήθηκε η αγωγή, ήταν ξένη προς εκείνη τη διαφορά στις όποιες εκφάνσεις. Ούτε και συμμεριζόμαστε την άποψη ότι η πρώην εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια, ως πωλήτρια, δεν είχε συμφέρον στην αγωγή δεδομένου ότι τυχόν παραμερισμός της υφιστάμενης εγγραφής θα αντανακλούσε άμεσα και σε εκείνη. Η αναγκαιότητα συνένωσης "όλων των προσώπων κατά των οποίων ασκήθηκε εχθρική κατοχή" υπογραμμίστηκε ιδιαίτερα στην Τιτσινίδης ν. Ρεσιάτ (1993) 1 Α.Α.Δ. 429 (στις σελ. 434-5) στην οποία εξηγήθηκαν η Χ"Δαυίδ ν. Χ"Δαυίδ και άλλης (1992) 1 Α.Α.Δ. 1176 και HadjiPetrou v. Petsoloukas (1985) 1 C.L.R. 83.Η διαπίστωση στην οποία έχουμε προβεί καθιστά χωρίς νόημα την εξέταση των λόγων ουσίας της έφεσης γιατί δεν θα μπορούσε να οδηγήσει σε θετικό για την εφεσείουσα αποτέλεσμα. Η Δ.35 θ. 8 παρέχει στο Εφετείο ευρεία εξουσία να εκδίδει οποιαδήποτε διαταγή που θα έπρεπε να είχε εκδοθεί ή που η υπόθεση απαιτεί και αυτό ανεξάρτητα από τους λόγους έφεσης και προς όφελος ποίου επενεργεί: βλ. την Χρ. Κληρίδη κ.α. ν. Κ. Λ. Κρέντου, Πολ. Έφ. Αρ. 8802, ημερ. 25 Απριλίου 1996.
Η έφεση απορρίπτεται. Καμιά διαταγή για έξοδα.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΕΘ