|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 1 ΑΑΔ 1485
17 Νοεμβρίου, 1997
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στές]
AΝΔΡΕΑΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ ΛΤΔ ΚΑΙ ΑΛΛΟΣ,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
ΑΝΔΡΕΑ ΑΥΓΟΥΣΤΗ,
Εφεσιβλήτου-Εναγομένου.
(Πoλιτική Έφεση Αρ. 9367).
Μαρτυρία — Αξιοπιστία μαρτύρων — Συνιστά ευθύνη του πρωτόδικου Δικαστηρίου — Επέμβαση του Εφετείου σε ευρήματα αξιοπιστίας από το πρωτόδικο Δικαστήριο.
Mαρτυρία — Πραγματική μαρτυρία — Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο αναφορικά με το θέμα της ευθύνης σε τροχαία ατυχήματα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τις συνεκδικαζόμενες αγωγές των εναγόντων - εφεσειόντων, αφού έκρινε ότι ο δεύτερος εφεσείων ήταν αποκλειστικά υπεύθυνος για τη σύγκρουση του αυτοκινήτου που οδηγούσε, με εκείνο του εφεσίβλητου. Η πρωτόδικη απόφαση εφεσιβλήθηκε μόνο αναφορικά με το θέμα της ευθύνης. Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν ότι η διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι ο εφεσείων 2 οδήγησε το αυτοκίνητό του στη δεξιά πλευρά του δρόμου με αποτέλεσμα να συγκρουσθεί με το άλλο που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση κανονικά στην πορεία του, στηρίχθηκε σε αντιφατική και αναξιόπιστη μαρτυρία, του εφεσίβλητου και μιας μάρτυρος που κάλεσε και επίσης σε εσφαλμένη εκτίμηση της πραγματικής μαρτυρίας.
Η έφεση επικεντρώθηκε στην πραγματική μαρτυρία. Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν σχετικά ότι κακώς το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τη μαρτυρία του πραγματογνώμονα που κάλεσαν ως προς τη θέση του όγκου των σπασμένων γυαλιών των δύο αυτοκινήτων, στηριζόμενο σε φωτογραφία της σκηνής που έδειχνε καθαρά τη θέση του κύριου όγκου των γυαλιών η οποία βρισκόταν σαφώς στην πλευρά του εφεσίβλητου. Επίσης ότι το σημείο σύγκρουσης δεν υποστηριζόταν από τη μαρτυρία στο σύνολό της. Με αποτέλεσμα να κριθεί το θέμα της ευθύνης πάνω στη βάση διαπιστώσεων που δεν δικαιολογούνταν από τη μαρτυρία που προσάχθηκε, κυρίως την πραγματική.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Και ορθή να ήταν η αντίληψη των εφεσειόντων ως προς το θέμα των φωτογραφιών, η κατάσταση δεν αλλάζει, εν όψει της απουσίας πραγματικής μαρτυρίας που πράγματι θα υποστήριζε τη θέση τους. Ήταν αναμφισβήτητο πως από ένα σημείο και μετά, ότι τα ίχνη τροχοπέδησης του αυτοκινήτου του εφεσείοντα 2, εκτείνονταν μέσα στην πλευρά του εφεσίβλητου. Και στη νοητή τους προέκταση ακόμα πιο δεξιά σε σχέση με την πορεία του εφεσείοντα 2, εντοπίστηκαν τα ίχνη τριψίματος του τροχού του εφεσίβλητου. Με κλίση προς τα αριστερά όπου και κατέληξε, εκτός του δρόμου, το αυτοκίνητο του εφεσίβλητου.
2. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε προσδιορίσει ακριβές σημείο σύγκρουσης. Αναφέρθηκε στο σύνολο των ιχνών και δέκτηκε πως η σύγκρουση έγινε πράγματι στην πλευρά του εφεσίβλητου, μέσα στην περιοχή που αυτά οριοθετούσαν.
3. Δεν διαπιστώνεται αιτία παρέμβασης ούτε και σε σχέση με τη θέση των γυαλιών. Η φωτογραφία είναι πράγματι καθαρή και δείχνει όσα διαπίστωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο.
4. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αντίκρυσε με τον δέοντα τρόπο την πραγματική μαρτυρία, είδε πως δεν υπήρχαν ίχνη σύγκρουσης στην πλευρά του εφεσείοντα και έκρινε αξιόπιστο τον εφεσίβλητο και τη μάρτυρά του, συνεξετάζοντας μαζί και τους λόγους που προτάθηκαν για την απόρριψη της μαρτυρίας του.
5. Η προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι ορθή. Η εκδοχή του εφεσίβλητου υποστηρίζεται από την πραγματική μαρτυρία. Οι ισχυρισμοί των εφεσειόντων δεν έχουν τεκμηριωθεί.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τους ενάγοντες κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Aρέστης, Aν. E.Δ.) που δόθηκε στις 29/11/94 (Aρ. Aγωγής 8594/89) με την οποία απορρίφθηκαν οι αξιώσεις τους για ειδικές και γενικές αποζημιώσεις σε σχέση με τον τραυματισμό του ενός καθώς και σε σχέση με τη ζημιά στο αυτοκίνητο το οποίο οδηγούσε ο άλλος.
Α. Μάγος, για τους Εφεσείοντες.
Χρ. Χρυσάνθου, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Κωνσταντινίδης.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε πως βάρυνε το δεύτερο εφεσείοντα η αποκλειστική ευθύνη για τη σύγκρουση του αυτοκινήτου που οδηγούσε με εκείνο που οδηγούσε ο εφεσίβλητος και απέρριψε τις συνεκδικασθείσες αγωγές. Εκείνη του εφεσείοντα 2 για αποζημιώσεις, ειδικές και γενικές, σε σχέση με τον τραυματισμό του και των εφεσειόντων 1 σε σχέση με τη ζημιά στο αυτοκίνητό τους που οδηγούσε ο εφεσείων 2. Το πρωτόδικο δικαστήριο υπολόγισε και το ύψος των αποζημιώσεων, όπως είναι η καθιερωμένη πρακτική, αλλά η έφεση αφορά μόνο στο θέμα της ευθύνης.
Δεν αμφισβητούν οι εφεσείοντες πως, πάνω στη βάση των διαπιστώσεων του Δικαστηρίου, ήταν ορθή η τελική κρίση. Είχε κριθεί πως, για λόγους άσχετους προς τον εφεσίβλητο, ο εφεσείων 2 οδήγησε το αυτοκίνητό του στη δεξιά πλευρά του δρόμου με αποτέλεσμα τη σύγκρουσή του με το άλλο, που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση, κανονικά στην πορεία του. Και πράγματι δεν θα υπήρχε περιθώριο για καταμερισμό συντρέχουσας αμέλειας στον εφεσίβλητο, αφού, όπως κρίθηκε, ο κίνδυνος που εκδηλώθηκε ήταν αιφνίδιος και δεν του παρεχόταν περιθώριο αποτελεσματικής αντίδρασης προς αποφυγή της σύγκρουσης.
Αντικείμενο της έφεσης είναι οι ίδιες οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου δικαστηρίου οι οποίες στηρίχθηκαν στην αντιφατική και αναξιόπιστη, κατά τους εφεσείοντες, μαρτυρία του εφεσίβλητου και μιας μάρτυρος που κάλεσε. Και σε εσφαλμένη εκτίμηση της πραγματικής μαρτυρίας και των συμπερασμάτων στα οποία αυτή πράγματι οδηγούσε.
Η συζήτηση, όπως και πρωτοδίκως, επικεντρώθηκε στην πραγματική μαρτυρία. Ιδίως στο θέμα του κύριου όγκου των σπασμένων γυαλιών των δυο αυτοκινήτων. Ο αστυφύλακας - εξεταστής της υπόθεσης τα εμφάνισε να μή βρίσκονται μόνο στη δεξιά πλευρά του εφεσείοντα 2. Τα τοποθέτησε στο πρόχειρο σχέδιο που ετοίμασε ως εάν να εκτείνονταν μέχρι τη διαχωριστική γραμμή στο κέντρο του δρόμου αλλά και πέραν αυτής στην πλευρά του εφεσείοντα 2. Υπήρχε όμως φωτογραφία της σκηνής που έδειχνε, όπως έκρινε το πρωτόδικο Δικαστήριο, καθαρά τη θέση του κύριου όγκου των γυαλιών. Βρισκόταν σαφώς στην πλευρά του εφεσίβλητου και το πρωτόδικο Δικαστήριο μέμφθηκε τον εξεταστή για έλλειψη αντικειμενικότητας. Και απέρριψε τη μαρτυρία του πραγματογνώμονα που κάλεσαν οι εφεσείοντες υποδεικνύοντας ως χαρακτηριστικό δείκτη του αυθαίρετου των συμπερασμάτων του το γεγονός ότι παραγνώρισε τη σημασία της θέσης των γυαλιών, όπως την έδειχνε η φωτογραφία.
Είναι η θέση των εφεσειόντων πως κακώς το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε αυτή τη μαρτυρία. Κατά την εισήγηση του ευπαίδευτου συνηγόρου τους δεν ήταν επιτρεπτό να στηριχθεί στη φωτογραφία. Όχι γιατί δεν έδειχνε πράγματι τον όγκο των γυαλιών στην πλευρά του εφεσίβλητου αλλά γιατί δεν πάρθηκε με στόχο να δείξει τα γυαλιά. Και αυτό, ενόψει του ευρετηρίου του βιβλιαρίου των φωτογραφιών, στο οποίο η φωτογραφία με τα γυαλιά περιγράφεται ως φωτογραφία δεικνύουσα το δρόμο Τροόδους με κατεύθυνση προς Τρόοδος.
Ο εξεταστής της υπόθεσης σημείωσε στο πρόχειρο σχέδιο και ό,τι "η αστυνομία" θεώρησε ως σημείο σύγκρουσης στην πλευρά του εφεσείοντα 2 αλλά αρκετά πιό μπροστά από τα γυαλιά, όποια έκταση και αν αυτά κάλυπταν, και πέραν από την τελική θέση του αυτοκινήτου του και τα ίχνη τροχοπέδησης που άφησε. Σε σημείο άλλο από το υποδειχθέν και από τον πραγματογνώμονα των εφεσιβλήτων και στο οποίο δεν υπήρχε τίποτε απολύτως. Αυτή η πτυχή της μαρτυρίας του εξεταστή ήταν η δεύτερη αιτία, σε συνδυασμό προς την πρώτη, για την οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο διέγνωσε τάση του εξεταστή να ευνοήσει τους εφεσείοντες. Το γεγονός ότι αυτή η πτυχή της μαρτυρίας του εξεταστή δεν είχε αντικειμενικό στήριγμα δεν έχει αμφισβητηθεί.
Έγινε αναφορά και στην υπόλοιπη μαρτυρία. Οι εφεσείοντες πρότειναν, πως δεν θα έπρεπε να δεχθεί το πρωτόδικο Δικαστήριο τη μαρτυρία του εφεσίβλητου αφού δεν είδε το αυτοκίνητο της μάρτυρος που κάλεσε πριν τη σύγκρουση και εκείνη της δεύτερης γιατί δεν έμεινε στη σκηνή μετά το δυστύχημα. Εισηγήθηκαν πως ο πρωτόδικος Δικαστής προσδιορίζοντας σημείο σύγκρουσης άλλο από ό,τι θα μπορούσε να προκύψει από τη μαρτυρία στο σύνολό της, ακόμα και εκείνη του εφεσίβλητου και του πραγματογνώμονα που εκείνος κάλεσε, ανεπιτρέπτως μετέτρεψε τον εαυτό του σε πραγματογνώμονα. Με αποτέλεσμα να κριθεί το θέμα της ευθύνης πάνω στη βάση διαπιστώσεων που δεν δικαιολογούνταν από τη μαρτυρία που προσάχθηκε, κυρίως την πραγματική.
Δεν πειστήκαμε από την επιχειρηματολογία των εφεσειόντων και δεν χρειάστηκε να καλέσουμε τον εφεσίβλητο να αγορεύσει προφορικά. Και να ήταν ορθή η αντίληψη των εφεσειόντων ως προς το ζήτημα των φωτογραφιών δεν θα μπορούσαμε να δούμε ποιά πραγματική μαρτυρία πράγματι θα υποστήριζε τη θέση τους. Κατά τον πραγματογνώμονα τους η θέση των γυαλιών ήταν στοιχείο ουδέτερο. Τα δε ίχνη τροχοπέδησης του αυτοκινήτου του εφεσείοντα 2, ενώ ήταν στην πλευρά του, είχαν σαφή κλίση, που τη διαπίστωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο, προς τα δεξιά του. Και τα υπόλοιπα ίχνη οδηγούσαν προς τη εκδοχή του εφεσίβλητου. Ήταν αναμφισβήτητο πως από ένα σημείο και μετά εκτείνονταν μέσα στην πλευρά του εφεσίβλητου ό,τι ο εξεταστής σημείωσε ως ίχνη τριψίματος μπροστινού δεξιού οχήματος QY 768. Εκείνου δηλαδή του εφεσείοντα 2. Και στη νοητή προέκτασή τους, ακόμα πιό δεξιά σε σχέση με την πορεία του εφεσείοντα 2, εντοπίστηκαν "ίχνη τριψίματος άγνωστου τροχού του QX 69". Εκείνου δηλαδή του εφεσίβλητου. Με κλίση προς τα αριστερά όπου και κατέληξε, εκτός του δρόμου, το αυτοκίνητο του εφεσίβλητου.
Ζητήσαμε εξήγηση αναφορικά με το συμβιβάσιμο αυτών των ιχνών με την εκδοχή του εφεσείοντα. Δεν πήραμε ικανοποιητική απάντηση. Επιχειρήθηκε ο υποβιβασμός της σημασίας τους με τη σκέψη πως δεν είχε θεωρήσει το πρωτόδικο Δικαστήριο οποιαδήποτε από αυτά ως το σημείο σύγκρουσης, αλλά άλλο. Που ούτε αυτό ήταν ορθό. Δεν είχε προσδιορίσει το πρωτόδικο Δικαστήριο ακριβές σημείο σύγκρουσης. Αναφέρθηκε στο σύνολο των ιχνών και δέχτηκε πως η σύγκρουση έγινε πράγματι στην πλευρά του εφεσίβλητου, μέσα στην περιοχή που αυτά οριοθετούσαν.
Δεν διαπιστώνουμε αιτία παρέμβασης ούτε και σε σχέση με τη θέση των γυαλιών. Η φωτογραφία είναι πράγματι καθαρή και δείχνει όσα διαπίστωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Δεν αμφισβητήθηκε πως έδειχνε τη σκηνή όπως αυτή διαμορφώθηκε αμέσως μετά το δυστύχημα και η εισήγηση για παραγνώρισή της για το λόγο που δόθηκε, δεν είναι ορθή. Είναι, μάλιστα, αντιφατική γιατί συνοδεύεται και απο εισήγηση για στήριξη στη μαρτυρία του πραγματογνώμονα των εφεσειόντων ο οποίος δεν είδε, βέβαια, τη σκηνή την ίδια αλλά εξέφραζε γνώμη με βάση τις φωτογραφίες.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε το σύνολο της μαρτυρίας και είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τους μάρτυρες. Όπως όφειλε, την αντίκρυσε προς τη πραγματική μαρτυρία, είδε πως δεν υπήρχαν ίχνη σύγκρουσης στην πλευρά του εφεσείοντα 2 και έκρινε αξιόπιστο τον εφεσίβλητο και τη μάρτυρα που κάλεσε. Χωρίς να παραλείψει να συνεξετάσει και όσα υποστηρίχθηκαν ως λόγοι για την απόρριψη της μαρτυρίας του.
Είναι ευθύνη του πρωτόδικου δικαστηρίου η εκτίμηση ως προς την αξιοπιστία των μαρτύρων, δεν διαπιστώνουμε σφάλμα στην προσέγγισή του, αντίθετα προς τους ισχυρισμούς των εφεσειόντων, είναι η εκδοχή του εφεσίβλητου η εναρμονισμένη προς την πραγματική μαρτυρία και η έφεση πρέπει να απορριφθεί.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή για να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.