ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Έρευνα - - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


(1997) 1 ΑΑΔ 1148

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 9242

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, ΚΡΟΝΙΔΗ, ΔΔ.

1. Αρετούλλα Μερακλή εκ Λεμεσού

2. Ανδρέα Μερακλή εκ Λεμεσού

Εφεσειόντων

και

Αυγερινού Ταλιώτη εκ Λεμεσού

Εφεσίβλητου

---------------------

18 Σεπτεμβρίου 1997

Για τους εφεσείοντες: κ. Α. Λεμής.

Για τον εφεσίβλητο: κ. Αιμ. Θεοδούλου.

---------------------

Α Π Ο Φ Α Σ Η

(Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη)

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ: Σαν αποτέλεσμα τροχαίου ατυχήματος που συνέβηκε στις 7.10.87 στη Λεμεσό, ο εφεσίβλητος υπέστη σωματικές βλάβες και καταχώρησε την αγωγή αρ. 5124/88 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού για αποζημιώσεις.

΄Ολα τα επίδικα θέματα εκτός από τις γενικές αποζημιώσεις και τους τόκους, διευθετήθηκαν μεταξύ του εφεσίβλητου-ενάγοντα και των εφεσειόντων-εναγομένων, εκκρεμούσης της πρωτόδικης διαδικασίας. Οι εφεσείοντες δέκτηκαν πλήρη ευθύνη για το ατύχημα.

Κατά την ακρόαση για το θέμα των γενικών αποζημιώσεων, κατατέθηκαν εκ συμφώνου τέσσερα ιατρικά πιστοποιητικά. Το πρώτο (Τεκμήριο 1) εκδόθηκε στις 7.3.88 από το γιατρό Α. Αδάμου του Νοσοκομείου Λεμεσού και οι κακώσεις που υπέστη ο Εφεσίβλητος περιγράφονται ως εξής:

"History: This patient was involved in a road traffic accident on the 7th of October 1987 in which he sustained:

- Sprain of cervical spine. His neck movements were restricted and very painful.

- Sprain of right shoulder.

Xrays of cervical spine showed osteoarthritic changes between 4th, 6th cervical vertebra.

He was given analgesic and advised to wear a cervical collar.

He attended a private doctor for further follow up and treatment."

 

Στο δευτερο πιστοποιητικό (Τεκμήριο 2) που εκδόθηκε από το γιατρό Π.Ι. Αργυρόπουλο, επαναλαμβάνονται τα ίδια ευρήματα και διατυπώνεται η ακόλουθη Γνώμη-Πρόγνωση:

"Mr. Taliotis sustained the above mentioned injury at his accident, from which he suffered a lot of pain and discomfort and he is still suffering.

The fact that he had cervical spondylosis made his symptoms worse and longer lasting.

His present symptoms attributed to the accident will continue for quite some time in the future limiting his activities and will require medication."

 

To τρίτο πιστοποιητικό ημερ. 16.5.92 εκδόθηκε από το γιατρό Α. Πελίδη. Στο πιστοποιητικό αυτό μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα ακόλουθα:

"ΓΝΩΜΗ

Ο κος Ταλιώτης υπέστηκε επώδυνες κακώσεις μαλακών μορίων (SODT TISSUE INJURIES) δηλ. θλάση του αυχένα και μωλώπισμα του δεξιού ώμου στο τροχαίο ατύχημα που ενεπλάκη στις 07/10/87.

Η κινητικότητα του αυχένα και δεξιού ώμου έχουν αποκατασταθεί που του επιτρέπουν να αντεπεξέρχεται τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής και εργασίας του φυσιολογικά.

Οι εκφυλιστικές οστεο-αρθριτικές αλλοιώσεις του αυχένα που προϋπήρχαν του ατυχήματος είναι υπόλογες για τα επεισόδια παροδικής αυχεναλγίας μετά από κόπωση και σε περιόδους υγρού κρύου καιρού.

Η συνήθης περίοδος προσωρινής ανικανότητας (THE TEMPORARY INVALIDITY PERIOD) για θλάση του αυχένα είναι περίπου τέσσερις εβδομάδες δηλ. 10-15 ημέρες για την υποχώρηση του τραυματικού ερεθισμού των μαλακών μορίων και ακόμη δυο εβδομάδες για την αποκατάσταση της κινητικότητας του αυχένα."

 

Το τέταρτο ιατρικό πιστοποιητικό (Τεκμήριο 4) εκδόθηκε στις 27.3.93 και είναι κοινό ιατρικό πιστοποιητικό των γιατρών Πίπη Αργυρόπουλου και Α. Πελίδη και έχει ως εξής:

"ΠΑΡΟΝΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Πόνος και δυσκαμψία αυχένος.

ΕΞΕΤΑΣΙΣ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Περιορισμός των ακραίων κινήσεων του αυχένος.

Η μυϊκή διαμόρφωσις και η λειτουργικότητα των άνω άκρων φυσιολογικά για την ηλικίαν του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Συμφωνούμε:

1. Ότι με εκφυλιστικές οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις που σημειώνονται στις ακτινογραφίες είναι εξελικτικής φύσεως και προϋπήρχαν του τροχαίου ατυχήματος.

2. Τραυματικός ερεθισμός των μαλακών μορίων κατά το δυστύχημα επιδείνωσε τα συμπτώματα δια Α χρονικόν διάστημα.

Τα παρόντα ενοχλήματα του οφείλονται στις χρόνιες εκφυλιστικές οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις που προϋπήρχαν του ατυχήματος."

 

Εκτός από τα πιο πάνω αναφερθέντα ιατρικά πιστοποιητικά, δεν προσήχθη άλλη μαρτυρία και το Δικαστήριο κλήθηκε με βάση τα πιστοποιητικά αυτά να αποφασίσει το ύψος των γενικών αποζημιώσεων.

Για το θέμα των τόκων ακούστηκε επιχειρηματολογία των δικηγόρων των δυο πλευρών.

Το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφασή του αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στις αρχές που διέπουν το θέμα του καθορισμού του ύψους των αποζημιώσεων που επιδικάζονται από τα Δικαστήρια, αξιολόγησε την ενώπιον του ιατρική μαρτυρία, προέβη σε ευρήματα και λαμβάνοντας υπόψη τις υποθέσεις Νεοφύτου ν. Δημητρίου (1992) 1 Α.Α.Δ. 430, Νησιώτου & Άλλος ν. Σωτηρίου, Πολ. Έφ. 8186, ημερ. 23.2.94 και Ορφανίδου ν. Πέρναρου, Πολ. Έφ. 855, ημερ. 12.4.94, κατάληξε στην απόφαση να επιδικάσει το ποσό των £3.500.- γενικών αποζημιώσεων. Επίσης αποφάσισε και το θέμα των τόκων που ηγέρθη, πλην όμως δεν μας αφορά γιατί δεν είναι λόγος έφεσης.

Αναλυτικότερα, για το θέμα των γενικών αποζημιώσεων το πρωτόδικο Δικαστήριο στις σελ. 8 και 9 της απόφασης του αναφέρει:

"Έλαβα υπόψη μου τις πιο πάνω κακώσεις του Ενάγοντα και ότι έχει ουσιαστικά αποθεραπευθεί και ότι τα ενοχλήματα που έχει οφείλονται βασικά σε εκφυλιστικές οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις που προϋπήρχαν του τροχαίου ατυχήματος αλλά έγιναν πιο επώδυνες λόγω του δυστυχήματος."

 

 

Και στη σελ. 12, μετά που αναλύει τις υποθέσεις πάνω στις οποίες βασίστηκε, αναφέρει τα εξής:

"Στρεφόμενος στα γεγονότα της δικής μας υπόθεσης και αφού έλαβα υπόψη την φύση των κακώσεων που σίγουρα είναι λιγότερο σοβαρές από τις προαναφερθείσες υποθέσεις Πέρναρου και Νεοφύτου και περίπου οι ίδιες από άποψης σοβαρότητας με αυτές της υπόθεσης Νησιώτου, το γεγονός ότι γενικά έχει βελτιωθεί σημαντικά η κατάσταση του Ενάγοντα καθώς επίσης και την περίοδο που είχε τον πόνο και ταλαιπωρία και την ανάγκη να φοράει κολάρο κατάληξα στην απόφαση ότι το ποσό των £3,500 για γενικές αποζημιώσεις είναι και σ΄αυτή την υπόθεση, δίκαιο και εύλογο κάτω από τις περιστάσεις."

 

Οι λόγοι της έφεσης περιορίστηκαν σε δυο και προσβάλλουν πρώτο το ύψος των επιδικασθέντων γενικών αποζημιώσεων σαν υπερβολικό και δεύτερο το σκεπτικό της πρωτόδικης απόφασης, ότι δηλαδή προέρχεται από λανθασμένη καθοδήγηση του Δικαστηρίου ως προς την ερμηνεία των ενώπιον του ιατρικών πιστοποιητικών, με αποτέλεσμα τα ευρήματα του ως προς την έκταση και σοβαρότητα των σωματικών βλαβών που υπέστη ο εφεσίβλητος, να είναι λανθασμένα.

Κατά την ακρόαση της έφεσης ενώπιον μας, ο κ. Λεμής, δικηγόρος των εφεσειόντων, παραπονέθηκε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο λόγω εσφαλμένης καθοδήγησης εξέλαβε ότι τα ενοχλήματα του εφεσίβλητου που οφείλονται στο δυστύχημα συνεχίζονται και ότι αυτός δεν αποθεραπεύτηκε πλήρως, ενώ έπρεπε να καταλήξει σε αντίθετο εύρημα και μάλιστα ότι η σωματική βλάβη του εφεσίβλητου που μπορεί να αποδοθεί στο δυστύχημα, αποκαταστάθηκε πλήρως σε 63 μέρες μετά το δυστύχημα που σύμφωνα με τη έκθεση απαιτήσεως έληξε και η αναρρωτική του άδεια. Επίσης ανάφερε πως η αναφορά στο κοινό ιατρικό πιστοποιητικό του χρόνου αποθεραπείας, δεν μπορεί να εννοεί ότι ξεπερνά την περίοδο των 63 ημερών.

Ο κ. Θεοδούλου, δικηγόρος του εφεσίβλητου, απέρριψε τις εισηγήσεις του κ. Λεμή, υποστήριξε την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης και αναφέρθηκε σε αυθεντίες.

Έχει νομολογηθεί πως το Εφετείο δεν επεμβαίνει στη διακριτική ευχέρεια του πρωτόδικου Δικαστηρίου να καθορίζει το ύψος των αποζημιώσεων που επιδικάζει, εκτός αν η αποζημίωση που δόθηκε βασίστηκε σε λανθασμένες νομικές αρχές, είναι τόσο έκδηλα υπερβολική ή τόσο έκδηλα ανεπαρκής που να καθίσταται λανθασμένος ο υπολογισμός της ζημιάς στην οποία δικαιούται ο ενάγων και έτσι να δικαιολογείται η παρέμβαση του (βλ. μεταξύ άλλων, Ioannou v. Howard (1966) 1 CLR 45, General Press Agency v. Christofides (1981) 1 CLR 190, Saveriades & Orhers v. Georghiades & Others (1982) 1 CLR 574.

Στην υπό κρίση έφεση έχουμε τη γνώμη πως οι γενικές αποζημιώσεις που επιδικάστηκαν, βασίστηκαν σε λανθασμένα ευρήματα και λήφθηκαν υπόψη υποθέσεις που αφορούσαν σοβαρότερες σωματικές βλάβες. Σαν αποτέλεσμα, είναι έκδηλα υπερβολικές.

Είναι κοινή θέση ότι ο εφεσίβλητος από το δυστύχημα υπέστη θλάση του αυχένα (soft tissue injuries) και μωλώπισμα του δεξιού ώμου. Όμως λόγω προϋπαρχόντων εκφυλιστικών οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων του αυχένα, επιδεινώθηκαν οι επώδυνες κακώσεις των μαλακών μορίων. Η συνήθης περίοδος προσωρινής ανικανότητας για θλάση του αυχένα είναι περίπου τέσσερις εβδομάδες. Στην παρούσα περίπτωση, όπως αναφέρει το κοινό ιατρικό πιστοποιητικό, ο "τραυματικός ερεθισμός των μαλακών μορίων κατά το δυστύχημα επιδείνωσε τα συμπτώματα δια Α χρονικό διάστημα. Τα παρόντα ενοχλήματα του οφείλονται στις χρόνιες εκφυλιστικές οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις που προϋπήρχαν του ατυχήματος".

Επομένως, ο εφεσίβλητος αποθεραπεύτηκε πλήρως από τις συνέπειες των τραυμάτων του δυστυχήματος, όχι βέβαια σε ένα μήνα που είναι η συνήθης περίοδος ίασης για θλάση του αυχένα, αλλά σε κάποιο επιπρόσθετο χρονικό διάστημα λόγω των εκφυλιστικών οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων που προϋπήρχαν. Ο ακριβής χρόνος δεν αναφέρεται στα πιστοποιητικά. Όμως, τα ενοχλήματα του εφεσίβλητου που είχε κατά την έκδοση του κοινού ιατρικού πιστοποιητικού, δεν αποδίδονται στο δυστύχημα, αλλά στις προϋπάρχουσες αλλοιώσεις. Παρά ταύτα το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν θεώρησε τον εφεσίβλητο αποθεραπευθέντα από τις συνέπειες του δυστυχήματος, αλλά έκρινε ότι η κατάσταση του είχε βελτιωθεί σημαντικά και ότι τα ενοχλήματα που είχε οφείλοντο βασικά και όχι καθ΄ολοκληρία στις αλλοιώσεις που προϋπήρχαν του τροχαίου ατυχήματος. Είναι γι΄αυτούς τους λόγους που θεώρησε τις κακώσεις του εφεσίβλητου παρόμοιες, πλην όμως λιγότερο σοβαρές από αυτές της υπόθεσης Νησιώτου (ανωτέρω) και κατάληξε στο ποσό των £3.500.-. Όμως η Νησιώτου, όσον και οι άλλες υποθέσεις που αναφέρθηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο και επηρέασαν την απόφαση του, δεν είναι σχετικές ως προς την έκταση και σοβαρότητα των τραυμάτων του εφεσίβλητου και πρόσφεραν στο Δικαστήριο λανθασμένη καθοδήγηση.

Είναι γεγονός ότι τα Δικαστήρια με την πάροδο του χρόνου πρέπει να ακολουθούν μια ανοδική πορεία στο θέμα της χορήγησης αποζημιώσεων σε υποθέσεις πρόκλησης σωματικών βλαβών. Η τάση όμως αυτή δεν θα πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη και πρέπει να περιορίζεται μέσα στα σωστά πλαίσια της λογικής και δίκαιης για όλους τους διαδίκους αποζημίωσης.

Έχουμε τη γνώμη, λαμβάνοντας υπόψη την φύση και την έκταση των τραυμάτων που υπέστη ο εφεσίβλητος, καθώς επίσης και τις αρχές που διέπουν τον καθορισμό των αποζημιώσεων (βλ. Κarkallis v. Galatariotis & Sons (1980) 1 CLR 265), ότι το ποσό των £1.500.- είναι λογικό και δίκαιο για να αποζημιώσει πλήρως τον εφεσίβλητο για τις βλάβες που υπέστη.

Για τους πιο πάνω λόγους, η έφεση επιτυγχάνει και το ποσό των γενικών αποζημιώσεων μειώνεται στις £1.500.-. Το θέμα των τόκων παραμένει ως έχει με τις αναγκαίες προσαρμογές ενόψει της μείωσης των γενικών αποζημιώσεων.

Ο εφεσίβλητος να πληρώσει τα έξοδα της παρούσας έφεσης.

 

Δ.

 

Δ.

 

Δ.

 

 

/ΚΧ"Π

 

 

 
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο