1. Πάφος Στόουν Σ. Εστέιτς Λτδ., από την Πάφο,

2. Αγαθοκλής Κωνσταντίνου, από την Πάφο,

3. Ανδρέας Κωνσταντίνου, από την Πάφο,

4. Α. & Α. Αδελφοί Κωνσταντίνου Λτδ., από την Πάφο,

- ν -

1. Ευθυμίου Βαλαωρίτη, από την Πάφο,

2. Ανδρέα Παναγιώτου, από την Πάφο,

------------------------

Για τους Εφεσείοντες: Α. Παντελίδης μαζί με Κ. Φακοντή.

Για τους Εφεσίβλητους: Κ. Σαβεριάδης.

------------------------

------------------------

Οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν ότι τα τούβλα παρέπεσαν ή διασκορπίστηκαν στο δρόμο από τους ιδίους ή υπαλλήλους τους, ή ότι υπήρχαν τούβλα ή τεμάχια τούβλων στο δρόμο, ή ότι γενεσιουργός αιτία του δυστυχήματος ήταν η πρόσκρουση της μοτοσικλέτας σε τούβλα, τα οποία βρίσκονταν στο δρόμο. Απέδωσαν τον εκτροχιασμό της μοτοσικλέτας σε υπερβολική (ιλιγγιώδη) ταχύτητα, η οποία οδήγησε σε απώλεια του ελέγχου του οχήματος, με επακόλουθο τη σύγκρουση με τα τούβλα που ήταν στοιβαγμένα στο πεζοδρόμιο.

Διατάχτηκε η συνεκδίκαση των δύο αγωγών, λόγω της πολλαπλότητας των κοινών γεγονότων και νομικών σημείων, αναφορικά με το ζήτημα της ευθύνης.

Κατά την έναρξη της δίκης, οι διάδικοι προέβησαν στην ακόλουθη δήλωση:-

Ο δικηγόρος των εφεσειόντων πρόσθεσε ότι η συμφωνία είχε ως εξυπακουόμενο την επιφύλαξη του δικαιώματος επανακλήτευσης μαρτύρων σε μεταγενέστερο στάδιο, για να καταθέσουν σε σχέση με τις αποζημιώσεις.

Συνάγεται, από την πορεία που ακολούθησε η δίκη μετά τη συμφωνία των μερών, ότι η συμφωνία έγινε αποδεκτή από το Δικαστήριο και ότι διαχωρίστηκε η εκδίκαση της ευθύνης από τα υπόλοιπα θέματα. Μόνο συμπερασματικά εξάγεται αυτή η απόφαση, εφόσο δεν καταγράφεται σε πρακτικό του Δικαστηρίου.

Το Δικαστήριο αποδέχτηκε ότι υπήρχε μικρός αριθμός τούβλων ή τεμαχίων τούβλων στο δρόμο, στα οποία προσέκρουσε η μοτοσικλέτα, με επακόλουθο να εκτροχιαστεί και να συγκρουστεί με τον παρακείμενο σωρό τούβλων. ΄Εκρινε τους εφεσείοντες υπεύθυνους για αμέλεια και τους εφεσίβλητους υπεύθυνους για συντρέχουσα αμέλεια. Η ευθύνη καταμερίστηκε μεταξύ τους κατ' αναλογία 1/3:2/3.

Μετά την έκδοση της ετυμηγορίας του, το Δικαστήριο εξέδωσε την ακόλουθη διαταγή:-

Στη Χάσικος και ΄Αλλοι ν. Χαραλαμπίδη - (Π.Ε. 7414 - 28/5/1990), διαπιστώσαμε ότι δε χωρεί έφεση εναντίον απόφασης, ενδιάμεσης ή τελικής, που δεν είναι καθοριστική για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των διαδίκων.

Η απαίτηση για αποζημιώσεις, λόγω αμέλειας ή άλλου αστικού αδικήματος, συνιστά αγώγιμο δικαίωμα, η επίλυση του οποίου συναρτάται τόσο με τον καθορισμό της ευθύνης όσο και της ζημίας. Μόνο μετά τον καθορισμό της ζημίας διαπιστώνονται οι εκατέρωθεν υποχρεώσεις και δικαιώματα.

Με την επιφύλαξη αυτή, θα προχωρήσουμε στην εξέταση της έφεσης και αντέφεσης, οι οποίες ακούστηκαν, χωρίς να αμφισβητηθεί το παραδεκτό τους.

Η έφεση στρέφεται, αποκλειστικά, κατά των ευρημάτων του Δικαστηρίου και, συναφώς προς αυτά, κατά του επιμερισμού της ευθύνης. Η αντέφεση στρέφεται κατά του καταμερισμού της ευθύνης, υπό το φως των ευρημάτων του Δικαστηρίου.

Εκτός από τους ενάγοντες, κατέθεσαν και τέσσερις άλλοι μάρτυρες για τις συνθήκες του δυστυχήματος, μεταξύ των οποίων και ο κ. Θεοχάρης Σολέας, ο οποίος ακολουθούσε με το αυτοκίνητό του τη μοτοσικλέτα. Για τους εναγομένους κατέθεσε ο αστυνομικός, στην αντίληψη του οποίου περιέπεσε το συμβάν, ενώ βρισκόταν σε περιπολία, οπόταν προσήλθε στη σκηνή και διερεύνησε τα περιστατικά του. Ετοίμασε σχεδιάγραμμα, στο οποίο σκιαγραφείται η σκηνή, σημειώνονται τα ευρήματά του και ιχνηλατείται η πορεία της μοτοσικλέτας.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η μοτοσικλέτα οδηγείτο στην αριστερή πλευρά του δρόμου, παρεξέκλινε από την πορεία της και, τελικά, προσέκρουσε στο σωρό των τούβλων, που ήταν στοιβαγμένα στο πεζοδρόμιο. Ο δρόμος είχε πλάτος 29 πόδια και δεν έρχονταν αυτοκίνητα από την αντίθετη κατεύθυνση.

Οι ενάγοντες κατέθεσαν ότι υπήρχε μικρός αριθμός τούβλων ή κομματιών τούβλων στο δρόμο και ότι γενεσιουργός αιτία του δυστυχήματος ήταν η πρόσκρουση της μοτοσικλέτας σ' ένα από αυτά.

Ο κ. Σολέας, του οποίου η μαρτυρία έγινε δεκτή ως καθοριστική για τα διαδραματισθέντα, κατέθεσε ότι υπήρχαν κομμάτια τούβλων στο δρόμο. Ο αστυνομικός δε διαπίστωσε την ύπαρξη τούβλων ή τεμαχίων τούβλων στο δρόμο, ή ο,τιδήποτε άλλο, το οποίο να επιμαρτυρούσε την ύπαρξή τους.

Μετά από σύντομη αναφορά στη μαρτυρία των επτά μαρτύρων, που κατέθεσαν ενώπιόν του, το Δικαστήριο προέβη στα ευρήματά του, τα οποία περιέχονται στο ακόλουθο απόσπασμα της απόφασης:-

Οι εφεσείοντες προσβάλλουν τα ευρήματα του Δικαστηρίου ως ατελή, μη καθοριστικά για την αξιοπιστία των μαρτύρων, αβέβαια ως προς το περιεχόμενό τους και αντιφατικά, στην έκταση που η μαρτυρία του κ. Σολέα συγκρούεται με εκείνη του αστυνομικού.

Κατά πρώτο, εισηγήθηκαν (οι εφεσείοντες) ότι το εύρημα, το οποίο προκύπτει από την αποδοχή της μαρτυρίας του κ. Σολέα - ότι υπήρχαν τούβλα ή κομμάτια τούβλων στο δρόμο, στα οποία προσέκρουσε η μοτοσικλέτα - αντίκειται προς τις θέσεις των εφεσιβλήτων, όπως διατυπώνονται στην ΄Εκθεση Απαιτήσεως. Στην ΄Εκθεση Απαιτήσεως γίνεται, διαζευκτικά, αναφορά στην παρουσία συντριμμάτων τούβλων, καθώς και τεμαχίων τούβλων. Συνεπώς, τα ευρήματα του Δικαστηρίου δεν έρχονται σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των εφεσιβλήτων (εναγόντων).

Είναι γεγονός ότι η απόφαση του Δικαστηρίου δεν πραγματεύεται ευθέως την αξιοπιστία των μαρτύρων. Μια πιθανή, όμως, ερμηνεία της απόφασης είναι ότι γίνονται αποδεκτοί όλοι οι μάρτυρες ως αξιόπιστοι, με τη διευκρίνιση ότι η μαρτυρία του κ. Σολέα κατοπτρίζει τα ακριβή γεγονότα. Δεν μπορεί, όμως, η μαρτυρία του κ. Σολέα να συμβιβαστεί με εκείνη του αστυνομικού, ο οποίος έφτασε στη σκηνή ευθύς μετά το δυστύχημα. Το ενδεχόμενο να μεταβλήθηκε η κατάσταση πραγμάτων στη σκηνή του δυστυχήματος, μεταξύ του συμβάντος και της προσέλευσης του αστυνομικού, για το οποίο πιθανολογεί το Δικαστήριο, αποτελεί υπόθεση, η οποία δεν υποστηρίζεται από τη μαρτυρία. Κανένας δεν κατέθεσε ότι μεταβλήθηκαν τα δεδομένα της σκηνής του δυστυχήματος μετά το δυστύχημα. Ακόμα σημαντικότερο, ο χρόνος που μεσολάβησε μεταξύ του δυστυχήματος και της άφιξης του αστυνομικού στη σκηνή ήταν ελάχιστος. Ούτε ήταν παραδεκτό, όπως αναφέρεται στην απόφαση, ότι, μεταξύ δυστυχήματος και προσέλευσης του αστυνομικού στη σκηνή, μεσολάβησε κάποιο χρονικό διάστημα. Το Δικαστήριο δεν αντιμετωπίζει στην απόφασή του την αντίθεση μεταξύ της μαρτυρίας του κ. Σολέα και του αστυνομικού, σχετικά με την ύπαρξη τούβλων ή κομματιών τούβλων στο δρόμο. Αν δεν υπήρχαν τα αντικείμενα αυτά στο δρόμο, θα εξέλιπε και η αιτιώδης σχέση μεταξύ του εκτροχιασμού της μοτοσικλέτας και πράξεων ή παραλείψεων των εφεσειόντων 1 και των υπαλλήλων τους, που ήταν υπεύθυνοι για την εκφόρτωση και τοποθέτηση των τούβλων στο πεζοδρόμιο. Η αβεβαιότητα των ευρημάτων του Δικαστηρίου, ως προς την ύπαρξη τούβλων στο δρόμο, τα αποδυναμώνει, σε βαθμό που να τα καθιστά ακροσφαλή.

Σύμφωνα με τους εφεσείοντες, η απόφαση του Δικαστηρίου δεν έλυσε ούτε το θέμα της ευθύνης των εφεσειόντων 2, 3 και 4, για τη συνδρομή των οποίων στο δυστύχημα δεν προσάχθηκε οποιαδήποτε μαρτυρία. Κατά την εκτίμησή τους, το θέμα της ευθύνης, για την εκδίκαση του οποίου συμφώνησαν οι διάδικοι, περιοριζόταν στη γενική αποτίμηση της ευθύνης για το δυστύχημα, μεταξύ εναγόντων και εναγομένων. Η συμφωνία δεν επεκτεινόταν και στη διαπίστωση, υποστήριξαν, της ευθύνης των εφεσειόντων (εναγομένων) 2, 3 και 4, ως υπαλλήλων ή αντιπροσώπων των εφεσειόντων (εναγομένων) 1, οι οποίοι αναγνώρισαν ότι ήταν υπεύθυνοι για τη μεταφορά και τοποθέτηση των τούβλων στο πεζοδρόμιο. Αντίθετη υπήρξε η εισήγηση των εφεσιβλήτων επί του θέματος.

Και σ' αυτό το σημείο διαπιστώνεται ασάφεια.

Αναπόφευκτα, η απόφαση του Δικαστηρίου πρέπει να παραμεριστεί.

Δε θέλουμε, όμως, να αφήσουμε την απόφαση χωρίς να διατυπώσουμε τις επιφυλάξεις μας για την ορθότητα του καταληκτικού μέρους της απόφασης, με το οποίο διατάχτηκε η αποσυνένωση των αγωγών, μετά την εκπνοή του χρόνου για την υποβολή της έφεσης. Πρώτο, δεν αναφέρεται ποια θα ήταν η πορεία της δίκης, αν δεν ασκείτο έφεση. Δεύτερο, δεν είναι επιτρεπτή η συνάρτηση του αποτελέσματος με το ενδεχόμενο άσκησης έφεσης. Τρίτο, ενώ παρέχεται ευρεία διακριτική ευχέρεια για την έκδοση αναγκαίων οδηγιών για την παρουσίαση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε συνεκδικαζόμενης υπόθεσης, διατηρούμε επιφυλάξεις κατά πόσο παρέχεται η δυνατότητα τυπικής (formal) αποσυνένωσης συνεκδικαζομένων αγωγών, μετά την επίλυση ενός ή περισσοτέρων επιδίκων θεμάτων.

Εξουσία για τη συνεκδίκαση αγωγών παρέχεται από τη Δ.14 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Αυτή βασίζεται στην Ord. 49 των παλαιών Αγγλικών Θεσμών.

Π.

Δ.

Δ.

/ΜΠ