|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1989) 1E ΑΑΔ 371
30 Ιουνίου, 1989
[ΚΟΥΡΡΗΣ, ΠΟΓΙΑΤΖΗΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.Δ.]
1. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΠΑΡΣΗ Χ" ΣΠΥΡΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ, (ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 153/83)
2. ΧΡΥΣΤΑΛΛΑ ΜΕΝΕΛΑΟΥ (ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ 1312/86),
Εφεσείοντες - Εναγόμενοι,
ν.
ΚΩΣΤΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Εφεσίβλητων - Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 7356).
Πολιτική Δικονομία - Συνένωση αγωγών - Οι Περί Πολιτικής Δικονομίας θεσμοί, θ. 14, Καν. 2 - Διακριτική ευχέρεια Δικαστηρίου. H άσκησή της εξαρτάται από τα ιδιαίτερα γεγονότα της κάθε υπόθεσης - Γι' αυτό πρέπει να γίνεται αναφορά σ' αυτά - Χρόνος υποβολής της αιτήσεως για συνένωση- Παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψη.
Τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής έχουν σε συντομία ως εξής: Οι ενάγοντες διεκδικούν την κυριότητα συγκεκριμένου ακινήτου κτήματος. Ως εκ τούτου, ήγειραν σχετική αγωγή το 1982 εναντίον του Κυριάκου Μενελάου, ως διαχειριστή της περιουσίας του Γεωργίου Σπαρσή X" Σπύρου, θανόντος. O εναγόμενος δεν διεκδικεί κυριότητα του κτήματος, αλλά ήδη, πριν από την έγερση της αγωγής, είχε μεταβιβάσει τούτο δυνάμει διανομής στη σύζυγό του Χρυστάλλα Μενελάου. Τούτο αναφέρεται ρητά στην υπεράσπιση της αγωγής.
H ακρόαση της αγωγής άρχισε και αφού ακούστηκαν και δύο μάρτυρες το Δικαστήριο προέβη σε επιτόπια εξέταση του κτήματος. Ακολούθησε η καταχώριση 2ης αγωγής εναντίον τη Χρυστάλλας Μενελάου. Αντικείμενο και πάλι η κυριότητα του ιδίου κτήματος. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, κατόπιν αιτήσεως, διέταξε την συνένωση των δύο αγωγών, με μόνη δικαιολογία ότι και οι δύο αφορούν την ιδιοκτησία του ιδίου κτήματος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, αποδεχόμενο την έφεση, αποφάσισε:
1) H άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου δυνάμει του θεσμού θ. 14, Καν. 2 εξαρτάται από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης. Για το λόγο αυτό πρέπει να γίνεται αναφορά στα γεγονότα αυτά. H αιτιολογία, που δόθηκε για την συνένωση στην υπόθεση αυτή, δηλ, ότι οι δύο αγωγές αφορούν το ίδιο κτήμα, αποτελεί υπεραπλούστευση.
2) Στην πρώτη αγωγή είναι σαφές ότι ο εναγόμενος δεν διεκδικεί την κυριότητα του κτήματος. Απλώς ενήργησε ως διαχειριστής περιουσίας και μεταβίβασε κτήμα στην σύζυγό του, δυνάμει διανομής. Εκείνη, που διεκδικεί κυριότητα, είναι πλέον η σύζυγος του εναγόμενου στην πρώτη αγωγή. Εφ' όσον δεν υπάρχει ισχυρισμός για αμέλεια του εναγόμενου στην πρώτη αγωγή ως διαχειριστή, και/ή για συνωμοσία μεταξύ του και της συζύγου του, δεν μπορεί να λεχθεί ότι τα γεγονότα και τα νομικά ζητήματα στις δυο αγωγές είναι τα ίδια.
3) Εν πάση περιπτώσει ο χρόνος υποβολής της αιτήσεως είναι στοιχείο, που πρέπει να συνεκτιμάται μαζί με τα άλλα για την συνένωση ή μη συνένωση των αγωγών. Στην υπό κρίση υπόθεση η αίτηση έγινε μετά την έναρξη της ακρόασης της πρώτης αγωγής.
H έφεση γίνεται δεκτή με έξοδα.
Αναφερόμενες Αποφάσεις:
HjiAthanasiou ν. Parperides (1975) 1 C.L.R. 401.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγόμενους κατά της απόφασης του Προέδρου του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας (Παπαδόπουλος, Π.Ε.Δ.) ημερ. 21 Μαρτίου, 1987 με την οποία διέταξε τη συνένωση των αγωγών 153/83 και 1312/86.
K. Βάρδα (κα), για τους εφεσείοντες.
Α. Ποιητής, για τους εφεσίβλητους.
ΚΟΥΡΡΗΣ Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα εκδώσει ο κ. Χρ. Αρτεμίδης.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ Δ.: H παρούσα έφεση ασκήθηκε εναντίον της απόφασης του Προέδρου του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας με την οποία διέταξε τη συνένωση των αγωγών 153/83 και 1312/86. Οι ενάγοντες και στις δυο αγωγές είναι οι ίδιοι. O εναγόμενος στην 153/83 είναι ο Κυριάκος Μενελάου, ο οποίος ενάγεται υπό την ιδιότητά του ως διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντος Γεωργίου Σπαρσή X" Σπύρου, ενώ η εναγόμενη στην 1312/86 είναι η σύζυγός του, Χρυστάλλα Μενελάου.
Οι ενάγοντες ισχυρίζονται πως δικαιούνται να εγγραφούν ως συνιδιοκτήτες, μαζί με άλλα πρόσωπα, στο κτήμα τεμ. 192 Φ/Σχ LV1/1, τοποθεσία Ακόνια, Άγιος Θεόδωρος. H θέση τους, όπως εμφαίνεται στην Έκθεση Απαιτήσεως και στις δυο αγωγές είναι πως η εναγόμενη Χρυστάλλα Μενελάου δεν έχει κανένα δικαίωμα κυριότητας στο επίδικο κτήμα και ως εκ τούτου ο σύζυγός της δεν έπρεπε να το μεταβιβάσει σ' αυτή. Οι ενάγοντες ισχυρίζονται παραπέρα πως αρύονται το δικαίωμα κυριότητός τους πάνω στο κτήμα ως κληρονόμοι του αποβιώσαντος X" Σπύρου Αποστόλη, που ήταν ο νόμιμος κάτοχος του κτήματος και επομένως εδικαιούτο να εγγραφεί ως ιδιοκτήτης. Οι εναγόμενοι από την άλλη απορρίπτοντας τα πιο πάνω ισχυρίζονται πως ιδιοκτήτης του κτήματος ήταν ο πατέρας της Χρυστάλλας, Γεώργιος Σπαρσή X" Σπύρου, μετά τον θάνατο του οποίου διαχειριστής της περιουσίας του διορίστηκε ο Κυριάκος Μενελάου. Το 1982 η περιουσία του αποβιώσαντος διανεμήθηκε από τον διαχειριστή στους κληρονόμους τον και το επίδικο κτήμα εγγράφηκε κατόπιν συμφωνίας τους, στη Χρυστάλλα.
H δικηγόρος των εφεσειόντων - εναγόμενων καθ' ων η αίτηση - υπέβαλε πως η διαταγή του πρωτόδικου δικαστή, για τη συνένωση των δύο αγωγών, πρέπει να ακυρωθεί γιατί αυτός άσκησε παντελώς εσφαλμένα τη διακριτική του ευχέρεια κατά την εφαρμογή των προνοιών της Δ.14 K. 2, των Κανόνων της Πολιτικής Δικονομίας, που προνοεί τα εξής, σε μετάφραση.
"Όταν δύο ή περισσότερες αγωγές εκκρεμούν στο ίδιο Δικαστήριο είτε από τον ίδιο ή από διαφορετικούς ενάγοντες εναντίον του ιδίου ή διαφορετικών εναγομένων, και οι αξιώσεις σε αυτές τις αγωγές περιέχουν κοινό ζήτημα νόμου ή πραγματικού γεγονότος τέτοιας σημασίας σε σχέση με τα υπόλοιπα επίδικα ζητήματα που εγείρονται στις αγωγές αυτές, έτσι που να καθίσταται επιθυμητό οι αγωγές να πρέπει να συνενωθούν, το Δικαστήριο ή ο δικαστής δύναται να διατάξει τη συνένωσή τους."
Βασικός σκοπός της πιο πάνω πρόνοιας είναι ασφαλώς η αποφυγή της πολλαπλότητας στη δικαστική διαδικασία και έτσι να εξοικονομείται χρόνος και έξοδα. Οι νομικές αρχές που ισχύουν στην εφαρμογή της έτυχαν ευρείας συζήτησης στην υπόθεση X" Αθανασίου ν. Παρπερίδη κ. α. (1975) 1 Α.Α.Δ. 401, στην οποία παραπέμπουμε απλώς γιατί τα νομικά ζητήματα καλύπτονται σε αυτή εκτενώς έτσι που η επανάληψή του θα ήταν άσκοπη. Όπως αναφέρεται στην υπόθεση Παρπερίδη, και γενικά στη νομολογία, η άσκηση της δικαστικής ευχέρειας στην εφαρμογή της Διάταξης 14, εξαρτάται από τα ιδιαίτερα γεγονότα στην κάθε υπόθεση στα οποία ως εκ τούτου το Δικαστήριο θα πρέπει να αναφέρεται για να αιτιολογείται η τελική του κρίση.
Στην υπό εξέταση έφεση το εκδικάσαν Δικαστήριο περιορίστηκε να επισημάνει μόνο ένα λόγο, που θεώρησε και καθοριστικό, στην απόφασή του για να διατάξει τη συνένωση των αγωγών, ότι δηλαδή και στις δυο αγωγές το επίδικο θέμα ήταν η ιδιοκτησία του κτήματος.
Διαφωνούμε με την προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, γιατί στη λήψη της απόφασής του δεν μέτρησαν και άλλοι σοβαροί παράγοντες που έπρεπε να αξιολογηθούν, ενώ η άποψή του, πως και στις δυο αγωγές το επίδικο ζήτημα ήταν η ιδιοκτησία του κτήματος, αποτελεί υπεραπλούστευση των γεγονότων, όπως εμφαίνονται στις έγγραφες προτάσεις, στις οποίες θα αναφερθούμε πιο κάτω.
Στην αγωγή 153/83, ο εναγόμενος Μενελάου ισχυρίζεται πως ως διαχειριστής είχε μεταβιβάσει το κτήμα στη σύζυγό του Χρυστάλλα Μενελάου, εναγόμενη στην 1312/86, από το 1982. Προφανώς οι ενάγοντες δεν προέβησαν σε καμιά έρευνα πριν την καταχώριση της αγωγής 153/83, ή μετά από τον πιο πάνω ισχυρισμό του εναγόμενου Μενελάου, για να διακριβώσουν τον εγγεγραμμένο ιδιοκτήτη του κτήματος.
Στις 5.2.85 το Πλήρες Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας άρχισε την ακρόαση της πιο πάνω αγωγής κατά τη διάρκεια της οποίας κατέθεσαν και οι πρώτοι δυο μάρτυρες, ενώ στην επόμενη συνεδρία το Δικαστήριο επεσκέφθηκε το επίδικο κτήμα για επιτόπια εξέταση. Μετά την μαρτυρία που δόθηκε, και διαπιστώθηκε πως το κτήμα δεν ήταν ποτέ εγγεγραμμένο ως προσωπική ιδιοκτησία του εναγόμενου Μενελάου, αλλά της γυναίκας του, καταχωρίστηκε η δεύτερη αγωγή, 1312/86 εναντίον της. Αφού άρχισε δηλαδή η ακρόαση στην πρώτη αγωγή, καταχωρίστηκε η δεύτερη για να ακολουθήσει η κρινόμενη αίτηση για τη συνένωσή τους.
H απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου για τη συνένωση των δύο αγωγών, κάτω από τις περιστάσεις που περιγράφουμε πιο πάνω, θα περιπλέξει κατά τη γνώμη μας παρά να συντομεύσει τη διαδικασία. Παρότι και οι δύο αγωγές εκκρεμούν ενώπιον του ίδιου Δικαστηρίου, μέσα στην έννοια της Διάταξης 14, εντούτοις, ο χρόνος κατά τον οποίο υποβάλλεται αίτηση για συνένωση αγωγών είναι στοιχείο που συνεκτιμάται μαζί με τα άλλα για την έκδοση ή μη της διαταγής. H Αγγλική νομολογία δέχεται πως ο κατάλληλος χρόνος για την υποβολή αίτησης για συνένωση αγωγών είναι το στάδιο της αίτησης για οδηγίες, που συνήθως υποβάλλεται μετά τη συμπλήρωση των εγγράφων προτάσεων. Στην υπό κρίση υπόθεση η αίτηση έγινε μετά την έναρξη της ακρόασης στην αγωγή 153/83. Ενώ δε βρισκόμαστε σ' αυτό το σημείο θα πρέπει επίσης να παρατηρήσουμε πως ο έντιμος Πρόεδρος δεν έκαμε καμιά διαταγή αναφορικά με την τύχη της μαρτυρίας που ήδη δόθηκε στην πιο πάνω υπόθεση, εφόσο και βάσει της απόφασής του, οι δυο αγωγές συνενώθηκαν για να συνεκδικα -
στούν.
Είπαμε πιο πάνω πως η μόνη αιτολογία που αναφέρεται στην υπό κρίση απόφαση για τη συνένωση των αγωγών είναι πως και οι δυο αφορούν στο ίδιο ζήτημα, ποιος δηλαδή είναι ο ιδιοκτήτης του επίδικου κτήματος. O εναγόμενος όμως στην 153/83, Μενελάου, δεν διεκδικεί την κυριότητα του κτήματος, αντίθετα λέει πως ως διαχειριστής το μεταβίβασε στη γυναίκα του μετά από κοινή συμφωνία των κληρονόμων. Στην αγωγή αυτή οι ενάγοντες δεν αξιώνουν εναντίον του εναγόμενου, τουλάχιστο με σαφήνεια, αποζημιώσεις για πλημμελή άσκηση των καθηκόντων του ως διαχειριστή, ενώ ταυτόχρονα δεν ισχυρίζονται συνωμοσία του ίδιου με τη γυναίκα του για οικειοποίηση του επίδικου κτήματος. O ισχυρισμός των εναγόντων είναι πως το κτήμα ανήκει στον αποβιώσαντα X" Σπύρο Αποστόλη, του οποίου είναι κληρονόμοι και όχι τον Γεώργιο Σπαρσή X" Σπύρου, του οποίου ένας από τους κληρονόμους είναι η εναγόμενη Χρυστάλλα Μενελάου.
Παρόλο που ο στόχος των δύο αγωγών είναι το επίδικο κτήμα, εντούτοις τα γεγονότα και τα νομικά ζητήματα, όπως εμφαίνονται στις έγγραφες προτάσεις, δεν είναι κοινά ώστε η συνένωσή τους να ενδείκνυται. Το γεγονός δε αυτό το αναφέρουμε ως επιπρόσθετο στοιχείο των άλλων που εξετάσαμε πιο πάνω.
H έφεση επομένως γίνεται αποδεκτή. H διαταγή του Δικαστηρίου τις 21.10.86 για συνένωση των αγωγών ακυρώνεται. Οι εφεσίβλητοι - ενάγοντες αιτητές - θα καταβάλουν τα έξοδα που έγιναν στο κάτω Δικαστήριο και στο Εφετείο.
Έφεση επιτυγχάνει. Διαταγή για έξοδα ως ανωτέρω.